NASA, Amerika Birleşik Devletleri'nin uzay programı çalışmalarından sorumlu olan kurum. 29 Temmuz 1958 tarihinde ABD Başkanı Dwight Eisenhower tarafından kurulmuştur. Daire, 1 Ekim 1958 tarihinden itibaren askerî amaçlardan ziyade sivil alanda barışçıl bir şekilde faaliyet göstermeye başlamıştır.
Mir, 1986 yılından 2001 yılına kadar alçak Dünya yörüngesinde kalan, Sovyetler Birliği ve ardından Rusya tarafından yönetilen uzay istasyonudur. İlk modülü 19 Şubat 1986'da uzaya gönderildi. İnsanlığın uzayda uzun süre düzenli olarak içinde yaşadığı ilk uzay araştırma istasyonudur. Yapılan uluslararası iş birliği sayesinde, çeşitli milletlerden uzay adamlarının kullanımına açıldı. Yörüngede 1986 ile 1996 yılları arasında gönderilen pek çok modül ile başarılı bir şekilde kenetlendi. 23 Mart 2001 tarihinde görevi sona erdi ve atmosfere girerek yanması sağlandı.
Uluslararası Uzay İstasyonu, alçak Dünya yörüngesine yerleştirilmiş bir uzay üssü, başka bir tabirle üzerinde yaşanabilen yapay bir uydudur. Bir araya getirilen modüllerin birleştirilmesiyle inşa edilmiş olan istasyonun ilk kısmı 1998 yılında fırlatılmıştır. İstasyonun yapısı temel olarak basınçlı modüller, destekleyici dış iskelet ve güneş panellerinden meydana gelmektedir. Dünya yörüngesinde bulunan en büyük yapay uydudur. Uygun saatlerde yeryüzünden bakıldığında çıplak gözle görülebilmektedir.
İnsanlı Ay yolculukları, ilk defa 20. yüzyılda Uzay Yarışı'nın bir parçası olarak 1969–1972 yılları arasında Apollo Projesi kapsamında Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı NASA tarafından gerçekleştirilmiştir. Ay yüzeyine yapılan ilk başarılı insansız görev, 1959 yılında Sovyetler Birliği tarafından gerçekleştirilen Luna 2 görevidir. Luna 2, Ay yüzeyine ulaşan ilk insan yapımı nesne olmuştur. ABD ise Aralık 1968'de Apollo 8 ve Mayıs 1969'da Apollo 10 görevleri kapsamında Ay yörüngesine mürettebatlı yolculuklar yapmış, 20 Temmuz 1969'da da Apollo 11 göreviyle insanları Ay yüzeyine ulaştırmayı başarmıştır. Apollo 11 mürettebatından Neil Armstrong Ay'a ayak basan ilk insan, Buzz Aldrin de ikinci insan olmuştur. Devam eden yıllarda ABD, Ay'a beş insanlı görev daha göndermiştir ve toplam 12 astronot Ay yüzeyinde yürümüştür. 19 Aralık 1972'de çalışmalarını tamamlayan Apollo 17; Ay'a giden son insanlı görev, astronot Eugene Cernan da Ay'a ayak basan son insan olmuştur. Sonraki yıllarda Uzay Yarışı'nın hız kaybetmesiyle birlikte insanlık bir daha Ay'a gitmemiştir.
Apollo 17, NASA Apollo programının insanların Ay'a ayak bastığı veya alçak Dünya yörüngesinin ötesine geçtiği son göreviydi. Komutan Gene Cernan ve Ay modülü pilotu Harrison Schmitt Ay'da yürürken, Komuta modülü pilotu Ronald E. Evans yörüngedeydi. Ay'a bir bilim insanı gönderme baskısı altında olan NASA'nın Joe Engle'ın yerine seçmiş olduğu Schmitt, Ay'a inen tek jeologdu. Görevin bilime verdiği yüksek önem, komuta modülünde taşınan beş fareyi içeren biyolojik bir deney de dahil olmak üzere bir dizi yeni deneyin dahil edilmesini sağladı.
Salyut 4 Sovyetler Birliği tarafından 26 Aralık 1974'te yörüngeye oturtulan Salyut serisinden uzay istasyonu. Esas olarak DOS 3'ün bir kopyasıydı, ama onun aksine başarılı oldu. İstasyona üç mürettebat gönderildi, bunlardan Soyuz 17 ve 18 kenetlenmeyi başarırken Soyuz 18a bir kaza nedeniyle ulaşamadı. İkinci ziyaret 63 gün sürdü. İsimsiz ve insansız bir Soyuz kapsülü, istasyona üç ay boyunca kenetli kalarak sistemin güvenilirliğini kanıtladı. Salyut 4, 3 Şubat 1977'de yörüngeden çıkarıldı.
Salyut 5, Sovyetler Birliği tarafından 22 Haziran 1976'da Baykonur Uzay Üssü'nden fırlatılarak yörüngeye oturtulan uzay istasyonu. Çok gizli askeri Almaz serisinin üçüncü ve son istasyonuydu. Diğer Almaz'lar gibi, Salyut adı verilerek gerçek amacı gizlendi.
Salyut 6, 29 Eylül 1979'da yörüngeye oturtulan Sovyet uzay istasyonu. Genel olarak önceki Salyut serisi istasyonlara benzemekle birlikte, Progress ikmâl araçlarının kenetlenebileceği ikinci bir kapı gibi devrimsel bazı tasarım yenilikleri içeriyordu. Bu sayede, Salyut 6, uzun süreli uzay görevlerini destekleyebildi.
Soyuz programı 1960'lı yılların başında Sovyetlerin Ay projesi kapsamında başlatılan insanlı uzay uçuşu projesi. Bu proje kapsamında Soyuz uzay aracı ve Soyuz roketi geliştirildi.
Soyuz bugün hala hizmette olan 1960'larda Korolyov Tasarım Bürosu tarafından Sovyet uzay programı için tasarlanmış bir uzay aracı serisidir. Soyuz, Voskhod uzay aracının başarılı bir ardılı olarak aslında Sovyet İnsanlı Ay programının bir parçası olarak inşa edilmiştir. Soyuz uzay aracı bugüne kadar dünyada bir Soyuz roketi üzerinde en çok kullanılan ve en güvenilir fırlatma aracı olmuştur. Soyuz roketi tasarımı sırayla 8K74 ya da R-7A Semyorka gibi bir Sovyet kıtalararası balistik füzesi olan Vostok fırlatıcısına dayanmaktadır. Tüm Soyuz uzay araçları Kazakistan'daki Baykonur Uzay Üssünden fırlatılmıştır.
Soyuz T-15 Soyuz programı dahilinde yapılan ve mihenk noktası kabul edilen uzay uçuşu. 13 Mart 1986'da fırlatıldı. Mir uzay istasyonuna yapılan ilk ziyareti gerçekleştirdi. Kozmonotlar daha sonra Mir'den ayrılarak uzun süredir ziyaret edilmeyen Salyut 7 uzay istasyonuna geçtiler. Bu istasyonu buzlarla kaplı ve sistemleri kapalı halde buldular. İki uzay yürüyüşü gerçekleştirerek istasyonu tamir ettiler ve yörüngesini düzelttiler. Daha sonra Soyuz aracıyla Salyut 7'den ayrılıp Mir'e geri döndüler ve çalışmalarına bu istasyonda 20 gün daha devam ettiler. Böylece tarihte ilk kez bir uzaygemisi, iki uzay istasyonu arasında gidip gelmiş oluyordu. Bu görev ve uçuşların karmaşıklığı, tümünün başarıyla yerine getirilmesi, Sovyet uzay teknolojisinin yeni bir olgunluğa eriştiğinin göstergesiydi. Soyuz uzayaracı da güvenilirliğini ve yeteneklerini kanıtlamış oluyordu. Soyuz T-15 mürettebatı, bu uçuşta uzayda bir yıldan fazla kalan ilk kişiler oldular.
Soyuz 13 ilk defa Soyuz 12 ile denenen yeni tasarım Soyuz uzayaracının ikinci deneme uçuşu. Soyuz 13 aracı, Orion 2 Uzay Gözlemevi'ni de taşıyordu. Orion 1 Uzay Gözlemevi, Salyut 1 uzay istasyonunda kuruluydu. Mürettebattan Piyotr Klimuk, uzaya giden ilk Beyaz Rus kökenli kozmonottu.
Fırkateyn veya Firkate, büyük gemileri destekleyen, nispeten küçük; çeşitli tonajlarda olmakla birlikte genelde 2000 - 4000 tonluk modern savaş gemisidir. Günümüz Batı donanmalarındaki destroyere tekabül eder. Hafif yapılı, hızlı, orta derecede silahlı ve tek başına uzun menzillerde devriye, akın ve irtibat görevlerini yerine getirmek üzere tasarlanmıştır. Nispeten küçük ve hızlı olması sebebiyle, savaşlarda büyük gemilere destek verme veya kısa süreli savaşlara katılma hizmetinde bulunur.
Uzay sondası, Dünya'nın çekim alanından kurtulup, Ay'a, diğer gökcisimlerine, gezegenler arası ya da galaksiler arası uzay boşluğuna gönderilerek veri toplamaya yarayan robotik uzay aracı ve bu aracın yerine getirdiği göreve verilen addır. Halihazırda etkin durumda yaklaşık 20 uzay sondası görev yapmaktadır. Şu an uzayda sondası bulunan ülkeler ve birlikler, Rusya, Ukrayna, ABD, AB, Japonya, Hindistan ve Çin'dir.
Sergey Krikalyov veya doğum adıyla Sergey Konstantinoviç Krikalyov, Rus kozmonot ve makine mühendisi.
Valeri Nikolayeviç Kubasov Sovyet/Rus kozmonottur. İki Soyuz programı'nda uçuş mühendisi olarak görev almıştır: Soyuz 6 ve Soyuz 19 ve Interkosmos programında Soyuz 36'nın kaptanlığını yapmıştır. 21 Temmuz 1975'te, ASTP için kullanılan Soyuz 7K-TM modülü 17:51 saatlerinde Kazakistan'a indi, modülden ilk Kubasov çıktı. Kubasov, Georgi Şonin ile birlikte uzaydaki ilk kaynak deneylerini yaptı.
Soyuz 30, Haziran 1978'de Soyuz programı kapsamında Sovyet mürettebatının yörüngedeki Salyut 6 uzay istasyonuna yaptığı bir görevdi. Bu, yörüngedeki tesise altıncı ve beşinci başarılı kenetlenme göreviydi. Soyuz 30 mürettebatı, uzun süreli Soyuz 29 mürettebatını ziyaret eden ilk kişiler oldu.
Soyuz 31, 1978'de Soyuz programı kapsamında Sovyet mürettebatının yörüngedeki Salyut 6 uzay istasyonuna yaptığı bir görevdi. Bu, yörüngedeki tesise yapılan yedinci görev ve altıncı başarılı kenetlenmeydi. Soyuz 31 mürettebatı, uzun süreli Soyuz 29 yerleşik mürettebatını ziyaret eden ikinci mürettebat oldu.
Soyuz 33, Nisan 1979'da Soyuz programı kapsamında Sovyet mürettebatının yörüngedeki Salyut 6 uzay istasyonuna yaptığı bir görevdi. Bu, yörüngedeki tesise yapılan dokuzuncu görevdi, ancak bir motor arızası nedeniyle görev iptal edildi ve mürettebat, istasyona yanaşmadan önce Dünya'ya dönmek zorunda kaldı. Bu, yörünge uçuşları sırasında Soyuz motorunun ilk arızasıydı.
Soyuz 37, 1980'de Soyuz programı kapsamında Sovyet mürettebatının yörüngedeki Salyut 6 uzay istasyonuna yaptığı bir görevdi. Bu, yörüngedeki tesise yapılan 13. görev ve 11. başarılı kenetlenmeydi. Soyuz 37 mürettebatı, uzun süreli Soyuz 35 yerleşik mürettebatını ziyaret eden üçüncü mürettebat oldu.
NPO Energiya
Bertalan Farkas
Phạm Tuân
