İçeriğe atla

Soyuz 18-1

Soyuz 18-1
Görev istatistikleri
Görev adı:Soyuz 18-1
Çağrı kodu:Урал (Ural – "Ural")
Mürettebat
sayısı:		2
Fırlatma:5 Nisan 1975
11:04:54 UTC
Baykonur,
SSCB
Dönüş:5 Nisan 1975
11:03:22 UTC

Tselinograd'ın 110 km KD'su.

Süre:21 dk., 27 sn.
Yörünge
sayısı:		yok
Soyuz 18-1 fırlatması, 5 Nisan 1975

Soyuz 18-1 (Soyuz 18a, 5 Nisan anomalisi), Sovyetler Birliği tarafından fırlatılan insanlı uzay aracı. Arıza nedeniyle yörüngeye ulaşamadan içindeki iki kozmonotla birlikte düştü. Acil iniş sisteminin çalışması nedeniyle kozmonotlar Vasili Lazarev ve Oleg Makarov yara almadan kurtuldular.

Soyuz 18-1, başarılı olsaydı, Salyut 4 uzay istasyonuna insan götüran ikinci uzay aracı olacaktı. Bu her iki kozmonotun da ikinci uçuşuydu. Uzaya ilk kez Eylül 1973'te Soyuz 12 görevinde yine birlikte uçmuşlardı.

Fırlatma, 288,6. saniyeye kadar planlandığı gibi gitti. Yerden 192 km yükseklikte Soyuz roketinin ikinci ve üçüncü kademeleri birbirinden ayrılırken kademeleri birlikte tutan altı kilitten sadece üçü açıldı. Üçüncü kademenin motorları, ikinci kademe altında bağlıyken ateşlendi. Bunun sonucu olarak kalan kilitler kırıldı ve ikinci kademe koparak düştü, ama üçüncü kademe, üzerindeki beklenmeyen yük nedeniyle doğrultusundan saptı. Kozmonotlar acil durum prosedürünün uygulanmasını istediler, ancak yer kontrol telemetre verilerinde bir sorun göremiyordu. Fırlatmadan 295 saniye sonra yer kontrol ekibi tarafından kurtarma sistemi tetiklendi. Soyuz uzayaracının üzerindeki kurtarma roketleri çalışarak kapsülü önce üçüncü kademeden, sonra Yörünge Modülü'nden ayırdı.

Kurtarma sisteminin devreye girdiği anda uzayaracının doğrultusu o kadar sapmıştı ki artık gökyüzüne değil yere dönük seyrediyordu. Kurtarma roketlerinin gücü yerçekimine eklendi ve kapsüldeki kozmonotlar üzerinde olağanüstü bir baskı oluştu. Bu tür acil durumlarda 15 g'lik (147 m/s²) bir basınç oluşması bekleniyordu, oysa Soyuz 18-1'de kozmonotlar 21,3 g'ye (209 m/s²) maruz kaldılar. Buna karşın paraşütler düzgün açıldı ve uzayaracını sadece 21 dakika süren bir uçuştan sonra yere indirdi.

Kapsülün indiği yer, bazı kaynaklara göre Kuzeybatı Çin'de kayalık bir arazide, Moğolistan sınırına sadece 1,6 km, Sovyet sınırına ise 80 km uzaklıktaydı.[1] Diğer kaynaklar, kapsülün Altay dağları'na indiğini, kozmonotların Çin'e inmiş olmaktan korktuklarını, ancak kapsülde beklerlerken Rusça konuşan yerel halk tarafından bulunduklarını belirtir.[2]

Paraşüt bir ağaca takılıncaya kadar kapsül bir yamaçtan aşağı kaydı. Kozmonotlar, inişten birkaç saat sonra bir Sovyet helikopteri tarafından kurtarıldılar. Sovyetler, bu olayı Çin'den gizli tutmuştu. Brejnev zamanında Sovyetler'in başarısızlıkları gizli tutulurdu, Soyuz 18-1 olayı da uzun süre kamuoyuna açıklanmadı.

Öte yandan, Sovyetler, ASTP'de birlikte çalışmakta oldukları ABD'ye ayrıntılı bilgi vermek zorunda kaldılar. ABD kongresinde bu konuda bir inceleme başlatıldı. Soyuz 18-1'de kullanılan roketin ASTP'de kullanılacak olandan daha eski bir model olduğu ortaya çıktı. Sovyetler, ABD'ye gönderdikleri raporda olaydan 5 Nisan anomalisi olarak bahsettiler. Bu uzun süre olayın resmî adı olarak kayıtlara geçti.

Soyuz 18-1, 2007 başı itibarıyla yüksek irtifada gerçekleşen tek insanlı roket arızasıydı. Görev Soyuz 18-1 veya 18a olarak anılır, zira Mayıs 1975'teki bir sonraki Soyuz uçuşu Soyuz 18 adını almıştır. Sovyetler, başarısızlıklarını gizlemek için sadece başarılı uçuşlara numara verdiler.

Mürettebat

  • Vasili Lazarev - komutan (2. uçuş)
  • Oleg Makarov - uçuş mühendisi (2. uçuş)

Kozmonotların maruz kaldığı yüksek G kuvveti ve kapsülün bayır aşağı yuvarlanırken geçirdiği sarsıntılar, Lazarev'in iç organlarında hasara yol açtı ve bu kozmonot bir daha uçamadı. 3.000 ruble tutarındaki uzaya çıkış ikramiyesi iki kozmonota da ödenmedi. Bunun üzerine kozmonotlar ikramiyelerini alabilmek için Brejnev'e dilekçe sunmak zorunda kaldı (2).

Kaynakça

  1. ^ İngilizce Vikipedi, Soyuz 18a maddesi 6 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 9 Mart 2007, 04:24 sürümü
  2. ^ Encyclopedia Astronautica, Soyuz 18-1 maddesi 17 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Uzay Yarışı</span> Soğuk Savaş sırasında, ABD ve SSCB arasında yaşanan uzay rekabeti (1955–1975)

Uzay Yarışı, Amerika Birleşik Devletleri ile Sovyetler Birliği arasında 20. yüzyılın ikinci yarısında gerçekleşen resmî olmayan uzay rekabetidir. Kökeni, II. Dünya Savaşı'ndan sonra iki ülke arasında balistik füze temelli nükleer silahlanma yarışına dayanmaktadır. Uzaya uydu, roket ve sonda yollamak, insan göndermek; Ay'a insan indirmek gibi çabalar içermektedir. Bu yarış, aynı zamanda ABD ile SSCB arasındaki Soğuk Savaş'ın (1947–1991) bir parçasıdır. Uzay Yarışı, yapay uyduların öncü fırlatmalarını, Ay'a, Venüs'e ve Mars'a yollanan robotik uzay sondalarını ve alçak Dünya yörüngesinde ve nihayetinde Ay'da insanlı uzay uçuşunu getirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aleksey Leonov</span> Sovyet kozmonot, uzayda yürüyen ilk insan (1965)

Aleksey Arhipoviç Leonov,, Sovyet kozmonot ve uzayda yürüyen ilk insan.

<span class="mw-page-title-main">Apollo-Soyuz Test Projesi</span>

Apollo - Soyuz Test Projesi (ASTP), ABD ve SSCB'nin ortaklaşa yürüttüğü bir uzay projesi, ilk uluslararası insanlı uzay uçuşu.

<span class="mw-page-title-main">Vladimir Komarov</span>

Vladimir Mihailoviç Komarov, Sovyet kozmonotu, bir uzay uçuşunda hayatını kaybeden ilk insan.

<span class="mw-page-title-main">Salyut 2</span> Sovyetler Birliği tarafından 4 Nisan 1973te fırlatılan uzay istasyonu

Salyut 2, Sovyetler Birliği tarafından 4 Nisan 1973'te fırlatılan uzay istasyonu. Bu istasyon gerçekte Salyut programına dahil değildi, çok gizli Almaz askeri uzay istasyonu programının bir parçasıydı. Salyut 2 adı, istasyonun askeri görevini gizlemek için verilmişti. Başarıyla uzaya fırlatılmasına karşın, yörüngedeki ikinci gününden itibaren basınç kaybetmeye başladı ve uçuş kontrolleri bozuldu. Arızanın nedeni, muhtemelen istasyonu yörüngeye çıkaran Proton roketinin üst kademesinin ayrıldıktan sonra yakın mesafede infilak etmesi sonucu oluşan şarapnel delikleriydi. 11 Nisan'da istasyonun dört güneş hücresi bozuldu ve elektrik kesildi. 28 Mayıs 1973'te atmosfere girerek yandı.

<span class="mw-page-title-main">Salyut 4</span>

Salyut 4 Sovyetler Birliği tarafından 26 Aralık 1974'te yörüngeye oturtulan Salyut serisinden uzay istasyonu. Esas olarak DOS 3'ün bir kopyasıydı, ama onun aksine başarılı oldu. İstasyona üç mürettebat gönderildi, bunlardan Soyuz 17 ve 18 kenetlenmeyi başarırken Soyuz 18a bir kaza nedeniyle ulaşamadı. İkinci ziyaret 63 gün sürdü. İsimsiz ve insansız bir Soyuz kapsülü, istasyona üç ay boyunca kenetli kalarak sistemin güvenilirliğini kanıtladı. Salyut 4, 3 Şubat 1977'de yörüngeden çıkarıldı.

<span class="mw-page-title-main">Soyuz (uzay aracı)</span> Rus yapımı uzay aracı serisi

Soyuz bugün hala hizmette olan 1960'larda Korolyov Tasarım Bürosu tarafından Sovyet uzay programı için tasarlanmış bir uzay aracı serisidir. Soyuz, Voskhod uzay aracının başarılı bir ardılı olarak aslında Sovyet İnsanlı Ay programının bir parçası olarak inşa edilmiştir. Soyuz uzay aracı bugüne kadar dünyada bir Soyuz roketi üzerinde en çok kullanılan ve en güvenilir fırlatma aracı olmuştur. Soyuz roketi tasarımı sırayla 8K74 ya da R-7A Semyorka gibi bir Sovyet kıtalararası balistik füzesi olan Vostok fırlatıcısına dayanmaktadır. Tüm Soyuz uzay araçları Kazakistan'daki Baykonur Uzay Üssünden fırlatılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Soyuz 1</span>

Soyuz 1 Sovyetler Birliği uzay programı kapsamında 23 Nisan 1967'de gerçekleştirilen mürettebatlı bir uzay uçuşuydu. Mürettebatı Albay Vladimir Mihailoviç Komarov'dan oluşuyordu. Soyuz 1 uzay aracı dünyaya dönüş sırasında paraşütlerinin açılamaması sonucu 24 Nisan'da yere çakıldı. Vladimir Komarov, uzay uçuşunda hayatını kaybeden ilk kişi oldu. Soyuz 1, aynı zamanda gece fırlatılan ilk mürettebatlı uzay aracıydı.

<span class="mw-page-title-main">Vostok 1</span> SSCB yapımı bir uzay aracı

Vostok 1, Vostok programının ilk uzay uçuşu ve tarihteki ilk insanlı yörünge uçuşuydu. Vostok 3KA uzay kapsülü, 12 Nisan 1961'de Sovyet kozmonot Yuri Gagarin ile birlikte Baykonur Uzay Üssü'nden fırlatıldı ve Gagarin'i Dünya çevresinde yörünge hızına ulaşan ve Dünya çevresinde tam bir tur atan ilk insan yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Vostok (uzay aracı)</span> SSCB yapımı uzay aracı

Vostok Sovyetler Birliği tarafından geliştirilen bir uzay aracıdır. İlk insanlı uzay uçuşu Vostok 1 ile 12 Nisan 1961'de Sovyet kozmonot Yuri Gagarin tarafından gerçekleştirildi.

Soyuz 12, Sovyetler Birliği tarafından Soyuz 11 faciasından sonra mürettebat için daha güvenli hale getirilen Soyuz uzayaracının yeni modelinin deneme uçuşuydu.

<span class="mw-page-title-main">N1 roketi</span>

N1 Sovyet kozmonotlarını Ay'a götürmek üzere 1960'larda geliştirilen dev uzay roketi. Dört fırlatma denemesinin de başarısız olması üzerine 1976 yılında proje resmen iptal edildi. Sovyetlerin insanlı Ay projeleri olduğunu inkâr etmeleri nedeniyle Perestroyka dönemine kadar varlığı gizli tutuldu.

<span class="mw-page-title-main">Voshod programı</span> SSCB uzay programı

Voshod programı, Sovyetler Birliği tarafından 1960'larda gerçekleştirilen insanlı uzay uçuş programı. Voshod, Vostok programının devamı olarak düşünüldü ve o programdan kalan donanım kullanılarak gerçekleştirildi. Program kapsamındaki iki insanlı uçuşta Voshod uzayaracı ve roketi kullanıldı.

Soyuz 13 ilk defa Soyuz 12 ile denenen yeni tasarım Soyuz uzayaracının ikinci deneme uçuşu. Soyuz 13 aracı, Orion 2 Uzay Gözlemevi'ni de taşıyordu. Orion 1 Uzay Gözlemevi, Salyut 1 uzay istasyonunda kuruluydu. Mürettebattan Piyotr Klimuk, uzaya giden ilk Beyaz Rus kökenli kozmonottu.

Soyuz 14, tarihte ilk insanlı askeri uzay uçuşu. Sovyetler Birliği tarafından gerçekleştirildi.

Soyuz 18, Sovyetler Birliği tarafından gerçekleştirilen insanlı uzay uçuşu.

<span class="mw-page-title-main">Soyuz 26</span>

Soyuz 26 10 Aralık 1977'de başlayan Sovyet uzay uçuşu. Uzay istasyonu Salyut 6 ile kenetlenme sağlayan ilk uçuş. Sovyetler'in uzayda neredeyse kalıcı bir varlık gösterdikleri dönemin başını oluşturur. Uçuş sırasında çeşitli rekorlar kırılmıştır. Ayrıca, Salyut 6'nın çift kapısı olması sayesinde, tarihte ilk kez üç uzay aracının birbiriyle kenetlenmesi sağlanmıştır.

Uzay yolculuğu, 20. yüzyılda Konstantin Tsiolkovsky ve Robert H. Goddard tarafından geliştirilen teorik ve pratik atılımların ardından insan başarısının bir parçası haline geldi. Sovyetler Birliği, yörüngeye ilk uydu, ilk erkek ve ilk kadını uzaya göndererek savaş sonrası Uzay Yarışında önder oldu. ABD, 1969'da Ay'a ilk insan inişi ile Sovyet rakiplerini yakaladı. Uzay yarışı sona ermesini takiben, uzay uçuşu harika uluslararası işbirliği ile karakterize edilmiştir ve bu Dünya yörüngesine ucuz erişim ve ticari girişimler için bir genişleme oluşturmuştur. Gezegenler arası sondalar Güneş sistemindeki gezegenlerinin hepsiniziyaret etmiş ve insanlar yörüngede Mir ve ISS gibi uzun süre uzay istasyonlarında kalmıştır. Çin, insanlı misyonlar da dahil olmak üzere önemli uzay uçuş yeteneğine sahip üçüncü ülke olarak ile ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nin uzay programı</span> 1930lu yıllardan dağılıncaya kadar SSCB tarafından yürütülen roket ve uzay keşif programları

Sovyetler Birliği'nin uzay programı, 1930'lu yıllardan 1991'de dağılıncaya kadar eski Sovyetler Birliği (SSCB) tarafından yürütülen roket ve uzay keşif programlarından oluşuyordu. Altmış yıllık geçmişi boyunca, bu öncelikle sınıflandırılmış askeri program, uzay uçuşlarında bir takım öncü başarılar göstermişti, bunlar; ilk kıtalararası balistik füze (R-7), ilk uydu, Dünya yörüngesine ilk canlı taşıma görevi, uzayda ve Dünya yörüngesinde ilk insan, uzayda ve yörüngedeki ilk kadın, ilk uzay yürüyüşü, Ay'la ilk çarpışma, Ay'ın karanlık tarafının ilk görüntüsü ve insansız olarak Ay'a yumuşak iniş, ilk uzay gezgincisi, otomatik olarak ayıklanan ve Ay'dan Dünya'ya getirilen ilk Ay örneği ve ilk uzay istasyonundan oluşmaktadır. İlk gezegenler arası sondalar, kayda değer başka kayıtlar içeriyordu: Venera 1 ve Mars 1, sırasıyla Venüs ve Mars'a uçmuş, Venera 3 ve Mars 2, ilgili gezegen yüzeyi ile çarpışmış ve Venera 7 ve Mars 3 bu gezegenlere yumuşak iniş yapmıştır.

Kayıp Kozmonotlar veya Hayalet Kozmonotlar, Gagarin'den önce kimi Sovyet kozmonotlarının uzaya girdiklerini iddia eden bir komplo teorisidir; ancak varlıkları Sovyet ya da Rus uzay otoriteleri tarafından kamuya açıklanmamıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.