Tuva Cumhuriyeti veya Tıva Cumhuriyeti ; Rusya Federasyonu’nda Güney Sibirya'da özerk bir Türk cumhuriyetidir. Tuva cumhuriyeti, adını, Türk halklarından biri olan Tuvalardan alır. Tıva Cumhuriyeti olarak da Türkiye Türkçesinde kullanımı vardır. Moğolistan'a komşu olan cumhuriyetin yüzölçümü 170.500 km²'dir. Nüfusu 313.612 kişidir. Konumu ise kuzeyinde Rusya Federasyonuna bağlı Krasnoyarsk Krayı, kuzeybatısında Hakas Özerk Cumhuriyeti, batısında Altay Özerk Cumhuriyeti, güneyinde Moğolistan, doğusunda Buryatya çevrelemiştir. Çevresindeki ülkelere göre Türk nüfusunun en yoğun olduğu Güney Sibirya ülkesidir.
Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti (RSFSC) (Rusça: Росси́йская Сове́тская Федерати́вная Социалисти́ческая Респу́блика; Rossiyskaya Sovetskaya Federativnaya Sotsialistiçeskaya Respublika), Sovyetler Birliği'nin nüfus ve yüzölçümü bakımından en büyük ve kurucu cumhuriyetidir.
Rusya Federasyonu, 85 federe yapıya, birliğe dahil birime, bölünmüştür. Bu yapılanmanın 22 tanesi cumhuriyetlerden oluşur. Cumhuriyetlerde, toplumun çoğunluğunu etnik kökeni Rus olmayan halk oluşturur, fiziki sınırlar bu şekilde belirlenmiştir. Bir cumhuriyette yerel halkın etnik kökeni cumhuriyete isim veren milliyet olarak bilinir. On yıllarca süren Rusya içi göçler nedeniyle artık bu milliyet o cumhuriyetin nüfusunda çoğunluğu temsil etmeyebilir ama yine de o belirli etnik milliyetin cumhuriyeti olarak kabul görür.
Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, diğer ismiyle Özbekistan SSC, 1917 Ekim Devrimi ile kurulan Sovyetler Birliği'ni oluşturan 15 cumhuriyetten biriydi. Cumhuriyet, 1924 yılında kuruldu. 1991 yılında Özbekistan Cumhuriyeti adıyla bağımsızlığını ilan ederek Sovyetler Birliği'nden ayrıldı.
Tuva Halk Cumhuriyeti, 1921-1944 yılları arasında Güney Sibiryada şimdiki Tuva Cumhuriyeti topraklarında bağımsız yaşamış bir Türk cumhuriyetidir. 11 Ekim 1944'te SSCB'ye bağlanmıştır. Kuruluşta Tandı Uranhay ülkesindeki Tañnı Tuva Cumhuriyeti adı sonra Tuva Halk Cumhuriyeti olarak değiştirilmiştir. Tuva meclisinin ilk başkanı Buyan Badırgıdır.
Tuva kelimesi ile ilgili Tuva sayfasına da bakabilirsiniz. Tuva aşağıdaki anlamlara gelmektedir:
Dağlık Karabağ Özerk Oblastı, 1923'te Sovyetler Birliği'nin Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti içinde kurduğu özerk oblasttı. Başkenti Stepanakert şehriydi. Oblastın lideri, Azerbaycan Komünist Partisi Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi Komitesinin Birinci Sekreteriydi. Nüfusun çoğunluğunu etnik Ermeniler oluşturuyordu.
Sovyetler Birliği Özerk Cumhuriyetleri, Sovyetler Birliği içindeki bazı halklar için oluşturulan yönetim birimleridir. Bu özerk cumhuriyetlerin statüsü ülkeyi oluşturan cumhuriyetlerden düşük olup, ülkedeki özerk oblastlardan ve özerk okruglardan daha yüksektir.
Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi Genel Sekreteri, 1924'ten 1991'de birliğin dağılmasına kadar, makam sahibi Sovyetler Birliği'nin tanınmış lideriydi. Genel Sekreter Komünist Parti'yi doğrudan tek başına kontrol ediyordu. Bununla birlikte, parti siyasi güç üzerinde tekele sahip olduğundan, Genel Sekreter Sovyetler Birliği hükûmetini yürütme kontrolüne sahipti. Makamın devletin hem dış hem de iç politikalarını yönlendirme kabiliyeti nedeniyle Sovyetler Birliği'nin fiili olarak en yüksek makamıydı.
Tuva, aşağıdaki anlamlara gelebilir:
- Tuva Cumhuriyeti - 1992'de kurulan Rusya'nın federe cumhuriyetidir.
- Tannu Tuva Halk Cumhuriyeti - 1921'den 1944'e kadar varlığını sürdüren bir özerk Tuva Türk cumhuriyetidir.
- Tuva Özerk Bölgesi - Sovyetler Birliği'ne bağlı olarak 1944'ten 1961'e kadar varlığını sürdüren özerk bir Tuva Türkleri bölgesidir.
- Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti - Sovyetler Birliği'ne bağlı olarak 1961'den 1992'e kadar varlığını sürdüren özerk bir Tuva Türk cumhuriyetidir.
- Tuvalar - Güney Sibirya'da bir Türk toplumudur. Tıvalar, Tyvalar, Tuva Türkleri olarak da geçer.
- Tuva Türkçesi - Tuva Cumhuriyeti'nde konuşulan Türkçedir. Tuva'da Tıva dıl, Türkiye'de Tuvaca kullanımı vardır.
- Tuva vadisi Övülmüş manasına gelen Tuva, Arap coğrafyası'nda mukaddes bir vadi adıdır. Övülmüş, övünmüş, senâ edilen şey. Tur-i Sina eteğindeki bir vadi. Örülmüş kuyu.
Tuva özerk bölgesi — Güney Sibiryadaki Sayan Dağları dolayında 11 Ekim 1944 tarihinde Sovyetler Birliği'nin II. Dünya Savaşı yıllarındaki rejim ihracıyla ve yöneticilerini kendi tarafına çekmesiyle Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti içine kattığı 10 Ekim 1961 tarihine kadar süren özerk bölge.
Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, — Altay Dağları-Sayan Dağları dolayında 10 Ekim 1961 tarihinde kurulan 31 Mart 1992 tarihinde yıkılan ve Sovyetler Birliği'nin özerk bir cumhuriyeti.
Litvanya Komünist Partisi, Litvanya'nın komünist partisidir, Ekim 1918 başlarında kurulmuştur. Parti 1991 yılında yasaklanmıştır.
Sovyetler Birliği Özerk Oblastları birkaç küçük millet için yaratılmış idari birimlerdi.
Sovyetler Birliği Komünist Partisi Tataristan Bölge Komitesi, Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin Tataristan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti içindeki en yüksek yönetim pozisyonu. 1920 yılında kurulan komite Ağustos 1991'de feshedildi. Komite birinci sekreteri genellikle Sovyetler Birliği Komünist Partisi Politbürosu veya Parti genel sekreterinin kendisi tarafından fiilen atanırdı.
Kazakistan Komünist Partisi Almatı Bölge Komitesi, 1932–1936 yılları arasında Kazak Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde, ardından 1936'dan 1991'e kadar Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde Kazakistan Komünist Partisi'nin Almatı kentindeki en yüksek yönetim pozisyonu. Bölge komitesi 10 Mart 1932'de kuruldu ve feshedildiği 7 Eylül 1991 tarihine kadar faaliyet yürüttü. Komite birinci sekreteri genellikle Politbüro veya Sovyetler Birliği Komünist Partisi genel sekreteri tarafından görevlendirilirdi.
Ukrayna Komünist Partisi Kırım Bölge Komitesi, Ukrayna Komünist Partisinin 1954-1991 yılları arasında Kırım Oblastı'ndaki en yüksek yönetim pozisyonuydu. Komite 20 Kasım 1920'de kuruldu ve 26 Ağustos 1991'de kaldırıldı. Komite Birinci Sekreteri genellikle Ukrayna Komünist Partisi tarafından atanırdı.
Sovyetler Birliği Komünist Partisi Başkurdistan Bölge Komitesi, Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin Başkurdistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti içindeki en yüksek yönetim pozisyonudur. Komite 18 Kasım 1919 - Ağustos 1991 arasında faaliyet sürdürdü. Birinci sekreter, genellikle Politbüro veya parti genel sekreteri tarafından fiilen atanırdı.
Kujuget Seree oğlu Şoygu, Sovyet partisi üyesi ve devlet adamı, SBKP Tuva bölge komitesinin sekreteri, Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun ilk başkan yardımcısıdır. Altı yıl boyunca Tuva'da cumhuriyetçi sosyo-politik gazete "Şın"ın editörlüğünü yapmıştır.