Sovyetler Birliği devlet başkanı

Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Президент СССР
Devlet arması
Mihail Gorbaçov Görevdeki Mihail Gorbaçov
Resmî ikamet	Büyük Kremlin Sarayı, Moskova
Atayan	Tek dereceli seçim,^[1] Halk Temsilcileri Kongresi^[2]
Oluşum	15 Mart 1990
Açılışı yapan	Mihail Gorbaçov
Kaldırılma	25 Aralık 1991
Son sahibi	Mihail Gorbaçov

Sovyetler Birliği siyaseti

Şu bir parçasıdır: Sovyetler Birliği devlet yapısı
Liderlik Lider Başbakan Kabineler Devlet Başkanı Devlet Başkan Yardımcısı
Komünist Parti Komünist Parti Kongre Genel Sekreter Politburo Merkezi Komite Sekreterlik Orgbüro
Yasama Sovyetler Kongresi Merkezi Yürütme Komitesi Yüksek Sovyet Birlik Sovyeti Uluslar Sovyeti Prezidyum Halk Vekilleri Kongresi Başkan
Hükümet Anayasa Hükümet Halk Komiserleri Konseyi Bakanlar Konseyi Devlet Konseyi Devlet Başkanlığı Bakanlıklar
Yargı Hukuk Yüksek Mahkemesi Halk Mahkemesi Genel Savcılık Adalet Bakanlığı
Siyaset Devlet İdeolojisi Sovyet demokrasisi Marksizm-Leninizm Leninizm Stalinizm
Toplum Yaşam Demografi Eğitim Aile Sovyetizm Din Ulaşım Tatil hakkı Ekonomi Sovyet tipi ekonomik planlama Yeni Ekonomi Politikası Tarım Tüketim malları Birinci Beş Yıllık Plan Altıncı Beş Yıllık Plan Beş yıllık kalkınma planları 1956-1962 ücret reformu 1965 ekonomik reformu Bilim ve teknoloji Durgunluk Dönemi Sturmovşçina Mal denge planlaması Ulaşım Baskı Sansür İnsan hakları Büyük Temizlik Gulag Propaganda Nüfus transferi Kızıl Terör
Diğer ülkeler Atlas

Sovyetler Birliği Devlet Başkanı (Rusça: Президент Советского Союза, Prezident Sovetskogo Soyuza), resmi olarak SSCB Devlet Başkanı (Президент СССР)^[1] veya Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Devlet Başkanı (Президент Союза Советских Социалистических Республик), Sovyetler Birliği'nin 15 Mart 1990-25 Aralık 1991 tarihleri arasındaki devlet başkanıydı. Mihail Gorbaçov resmi olarak makamda bulunan tek kişi olmuştur. Devlet Başkanlığı makamı ABD ve Fransa'daki başkanlıkların karışımına dayalı bir yönetim makamıydı.

Bu makam kurulmadan önce Sovyetler Birliği'nin fiilen devletin başındaki isim Yüksek Sovyet Prezidyum Başkanı olup genellikle diğer kaynaklarda "başkan" olarak geçmekteydi. Sovyetler Birliği'nin varlığının büyük çoğunluğunda yürütme ile ilgili tüm etkili siyasi iktidar Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri'nin elinde olup Prezidyum Başkanlığı ise büyük ölçüde sembolik ve göstermelik bir makamdı. 1977 yılında Leonid Brejnev ile başlayarak son dört genel sekreter olan Brejnev, Yuri Andropov, Konstantin Çernenko ve Gorbaçov kendi dönemlerinde aynı zamanda fiilen devlet başkanı olarak görev yaptı.

Sovyetler Birliği Başkan Yardımcısı ise Gennadi Yanayev olmuştur.

Devlet başkanları listesi

No.	Resim	Adı (Doğum-Ölüm)	Göreve başlama	Görevden ayrılma	Siyasi parti
1		Mihail Gorbaçov (1931-2022)	15 Mart 1990	25 Aralık 1991	SBKP
–		Gennadi Yanayev (1937-2010)	19 Ağustos 1991	21 Ağustos 1991	SBKP

Ayrıca bakınız

Sovyetler Birliği devlet başkanları listesi
Sovyetler Birliği başbakanları listesi
Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri

Kaynakça

^ ^a ^b "1977 Soviet Constitution with amendments of 1989—1990. Chapter 15.1: President of the Soviet Union". 16 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2016.
^ "Soviet Law from 14 March 1990 N 1360-I "On establishment of the Presidency of the Soviet Union and amendments and additions to the Constitution (Basic Law) of the Soviet Union". Article III". 13 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2016.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Konstantin Çernenko</span> Sovyetler Birliği lideri (1984–1985)

Konstantin Ustinoviç Çernenko, - Sovyet devlet adamı. Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri. Yüksek Sovyet Başkanı. Politbüro üyesi (1978-1985).

Leonid İlyiç Brejnev, Ukraynalı Sovyet politikacıdır. 1964-1982 yılları arasında Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri olarak SSCB'yi yönetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Komünist Partisi</span> Sovyetler Birliğini yöneten parti

Sovyetler Birliği Komünist Partisi, Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin Bolşevik kanadınca kurulan ve 1917 Büyük Ekim Sosyalist Devrimi'nden sonra 1991 yılına dek Sovyetler Birliği'ni yöneten parti. Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi olarak iktidara gelen parti 1918 yılında Komünist Parti adını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Komünist Partisi genel sekreteri</span> Fiilen Sovyetler Birliğinin lideri

Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi Genel Sekreteri, 1924'ten 1991'de birliğin dağılmasına kadar, makam sahibi Sovyetler Birliği'nin tanınmış lideriydi. Genel Sekreter Komünist Parti'yi doğrudan tek başına kontrol ediyordu. Bununla birlikte, parti siyasi güç üzerinde tekele sahip olduğundan, Genel Sekreter Sovyetler Birliği hükûmetini yürütme kontrolüne sahipti. Makamın devletin hem dış hem de iç politikalarını yönlendirme kabiliyeti nedeniyle Sovyetler Birliği'nin fiili olarak en yüksek makamıydı.

Sovyetler Birliği Başbakanı, Sovyetler Birliği'ndeki hükûmet başkanının resmi olmayan adıdır. Bu makamın resmi adı, farklı yıllarda farklı şekilde olmuştur.

SSCB Devlet Başkanı hukuken devletin en üst otoritesidir. 69 yıllık SSCB tarihinde dört farklı adla anılmışlardır.

Sovyetler Birliği'nin yaklaşık yetmiş yıllık tarihinin hiçbir döneminde ülkenin resmî bir lideri olmadı ve devlet başkanı de facto olarak yöneticilik yaptı, çünkü ülkedeki siyasi sistemi oluşturan iktidar tüm sovyetler arasında paylaştırılmıştı. Buna karşın her dönem pratikte üst düzey liderler bulunmaktaydı ve bu liderlerin genellikle Halk Komiserleri Konseyi Başkanlığı ya da Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreterliği makamları vasıtasıyla sorumlukları ve yetkileri bulunurdu. Devletin kuruluşunda Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) öncü parti ilkesine uygun olarak devletin ana yönetim organı olarak konumlandı ve bu durum Sovyet Anayasası 6. maddesi ile anayasal olarak koruma altına alındı. Böylelikle SBKP toplumunda öncü rolü oynayan parti olarak tek parti yönetimi ile devlet yönetiminde söz sahibi oldu.

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 27. Kongresi Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin 25 Şubat ile 6 Mart 1986 tarihleri arasında Moskova'da gerçekleşen kongresidir. Mihail Gorbaçov'un Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi Genel Sekreteri olarak başkanlık ettiği ilk kongredir. 20 yıl önce Leonid Brejnev'in oluşturduğu görüntüye uyumlu olarak, bir önceki SBKP Kongresinden beş yıl sonra toplanmıştır. Bu geçen beş yılda çok şey değişmişti. Sovyet politikasının anahtar isimleri Mihail Suslov, Leonid Brejnev, Yuri Andropov, Dmitri Ustinov ile Konstantin Çernenko ölmüş ve Mihail Gorbaçov Parti'nin Genel Sekreteri olmuştu. Bu nedenle Gorbaçov'un yeni politikalarını ve istikametini görmek için Kongre hem içte hem de dışarıda geniş bir merakla bekleniyordu. Kongreye 4,993 delege katıldı. 27. Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi seçildi. Bu kongre, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Tarihinde sondan bir önceki olma özelliğine sahiptir.

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 26. Kongresi 23 Ocak 1981 tarihinde Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri ve Yüksek Sovyet Prezidyumu başkanı Leonid Brejnev'in beş saatlik konuşması ile açılmıştır. Bu, 1982 yılında ölen Brejnev'in son kongresiydi.

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 25. Kongresi 24 Şubat ile 5 Mart 1976 tarihleri arasında Moskova'da toplanmıştır. Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Leonid Brejnev, 4998 Sovyet delegesi ve 96 yabancı ülke temsilcisini selamlamıştır. Komünizm ile yönetilen uluslararasında, sadece Çin ve Arnavutluk temsilci yollamamıştır. Siyasi ve iktisadi istikrar ve gelecekte başarıların devamı beklentileri üzerine kongre birkaç sürpriz doğurmuştur. Brejnev, SSCB'nin diğer ülkeler ile kavga etmeyeceğini ya da işgal etmeyeceğini açıklamış fakat Yumuşama siyasetine rağmen ulusların bağımsızlık hareketlerini destekleyeceğini bildirmiştir. Sovyetler Birliği'nin karşı karşıya olduğu iktisadi büyümenin yavaşlaması, büyük yatırımlara rağmen düşük tarım üretimi gibi temel sorunlardan çok az bahsetmiştir. Sadece yabancı komünistlerden önemli sesler yükselmiştir. Fransız Komünist lider Georges Marchais Sovyetler Birliği'nde aykırı seslerin bastırılmasını eleştirdikten sonra kongreyi boykot etmiştir.

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 23. Kongresi 29 Mart ile 8 Nisan 1966 tarihleri arasında Moskova'da toplanmıştır. Leonid Brejnev'in parti ve devlet liderliğinde ilk kongredir. Brejnev tarafından üstlenilen Birinci Sekreter unvanı 1952 ile 1992 yılları arasında kullanıldığı şekilde Genel Sekreter olarak değiştirildi. Kongre, 23. Merkez Komitesi'ni seçti.

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 19. Kongresi 5 Ekim ile 14 Ekim 1952 tarihleri arasında Moskova'da toplanmıştır. II. Dünya Savaşı sonrası toplanan ilk Partisi kongresidir. Ayrıca Josef Stalin'in liderliğindeki son kongredir. Çin'den Liu Shaoqi olmak üzere yabancı Komünist partilerden birçok önemli misafir kongreye katılmıştır. Stalin son konuşmasını bu kongrede yapmıştır. 19. Merkez Komite de bu kongrede seçilmiştir.

Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi, Rusça kısaltması ile ЦК ("Tse-ka"), Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin (SBKP) de jure olarak en yüksek yönetim organıydı. Merkez Komite, parti tüzüğüne göre partinin iki kurultayı arasındaki dönemde tüm parti ve hükûmet etkinliklerini yönetmekteydi. Komite üyeleri, parti kurultayında seçilmekteydi.

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 22. Prezidyumu, Sovyetler Birliği Komünist Partisi 22. Kongresi sonucu seçilen 22. prezidyumdur.

Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nin Yüksek Sovyet'i, sonra Rusya'nın Yüksek Sovyet'i 1938–1990 yılları arası Rusya SFSC yüksek hükûmet kurumu; 1990–1993 yılları arası sabit parlamentodur, Rusya'nın Halkın Milletvekilleri Kongresi tarafından seçiliyordu.

Sovyetler Birliği Komünist Partisi Politbürosu, tam adıyla Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi Politik Bürosu veya kısaltmayla SBKP MK Politbüro ; Sovyetler Birliği Komünist Partisi içerisinde Sovyetler Birliği hükûmeti için politika üreten en üst yetkili kurumdur. İlk hali Ekim Devriminin ardından kurulan Politbüro Mart 1919'da devrimi ve Rus İç Savaşı koşullarını yönetmek üzere Rusya Komünist Partisi (Bolşevik) 8. Kongresi'nde yeniden kurulması kararlaştırıldı. İlk asıl üyeleri Vladimir Lenin, Josef Stalin, Lev Troçki, Lev Kamenev ve Nikolay Krestinski, yedek üyeleri ise Grigori Zinoviyev, Nikolay Buharin ve Mihail Kalinin idi. İlk Orgburo da bu dönemde oluşturuldu. Stalin ve Krestinski burada da üyeydiler.

Sovyetler Birliği Halk Vekilleri Kongresi, 1989'dan 1991'e kadar Sovyetler Birliği'de devlet otoritesinin en üst hukuksal organıydı. Bu kurum Mihail Gorbaçov'un perestroyka reformları kapsamında oluşturuldu. yaratıldı ve Gorbaçov'un imzaladığı ilk anayasal değişiklikle birlikte yürürlüğe girdi.

Nikolay Podgorni,, Ukrayna asıllı Bolşevik lider, Sovyet devlet adamı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) üyesidir.

Sovyetler Birliği Yüksek Sovyeti , Sovyetler Birliği'nin anayasa değişiklikleri için tek karar mekanizması olan en yüksek yasama organı Başkanı Yüksek Sovyet Prezidyumu tarafından seçilirdi.

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 19. Tüm Birlik Konferansı, Sovyetler Birliği Komünist Partisi tarafından 28 Haziran - 1 Temmuz 1988 tarihleri arasında düzenlenen bir parti konferansıydı. Konferansa 4.991 delege katılmıştır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.