İçeriğe atla

Sovyetler Birliği Devlet Konseyi

Sovyetler Birliği siyaseti
Şu bir parçasıdır:
Sovyetler Birliği
devlet yapısı
Liderlik
Komünist Parti
  • Komünist Parti
    • Kongre
  • Genel Sekreter
    • Politburo
    • Merkezi Komite
    • Sekreterlik
    • Orgbüro
Yasama
Hükümet
Yargı
  • Hukuk
    • Yüksek Mahkemesi
    • Halk Mahkemesi
    • Genel Savcılık
    • Adalet Bakanlığı
Siyaset
Toplum

Sovyetler Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Devlet Konseyi veya kısaltmayla SSCB Devlet Konseyi (Rusça: Государственный Совет СССР veya Devlet Sovyeti, Sovyetler Birliği'nde Ağustos 1991 Sovyetler Birliği darbe girişimi sonrası 5 Eylül 1991'de kurulan devlet sovyeti. Konseyin üyeleri Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov ile birlikte tüm Sovyet cumhuriyetlerinin en üst düzey yetkilileri (genellikle devlet başkanları) idi. Darbe girişimi sonrasında o dönemki yasalara göre devlet başkanı Gorbaçov'un yerini alacak Başkan Yardımlığı kurumu lağvedildi. Konsey Halk Komiserleri Konseyi Başkanı'nı seçme yetkisine sahipti.[1]

Gorbaçov, başarısız darbe sonrası merkezi hükûmetin otoritesini büyük ölçüde zayıflatırken, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti Başbakanı İvan Silayev'in başkanlığında Grigori Yavlinski, Arkadi Volski ve Yuri Luzkov'un yer aldığı dört kişilik bir komite oluşturdu[2] ve yeni bir Bakanlar Kurulu seçildi. Bu komite daha sonra Sovyetler Birliği ekonomisini idare etmek amacıyla "Sovyet Ekonomisi Operasyonel Yönetim Komitesi'ne" dönüştürüldü.[3] Bu komite 20 Eylül'de "Sovyet cumhuriyetleri arası Ekonomik Komitesi" adı altında resmen hizmete başladı. Kurumun görevi, Sovyetler Birliği genelinde ekonomik politikayı koordine etmekti. İki kurumun da başkanı olan Silayev hızlı bir şekilde parçalanan Sovyetler Birliği'ne başkanlık etti. [4] 6 Eylül 1991'de bir başkanlık geçici kararı olarak Sovyet cumhuriyetleri arası Ekonomik Komitesi'ne Bakanlar Kurulu ile aynı yetkiyi verdi ve Silayev Sovyetler Birliği'nin fiilen Başbakanı oldu.[4]

Sovyetler Birliği'nin dağılması sonrası feshedildi.

Kaynakça

  1. ^ Sovyetler Birliği hükûmeti: Gorbachev, Mikhail (5 Eylül 1991). "ЗАКОН СССР: Об органах государственной власти и управления Союза ССР в переходный период" [Geçiş Döneminde SSCB Yönetim Organları Devlet Otoritesi Organları ve SSCB'nin Geçiş Dönemi Yönetimi Hakkında] (Rusça). sssr.su. 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Garcelon, Marc (2005). Revolutionary Passage: From Soviet to Post-Soviet Russia, 1985–2000. Philadelphia: Temple University Press. s. 167. ISBN 1-59213-362-2. 
  3. ^ Jeffries, Ian (1993). Socialist Economies and the Transition to the Market: A Guide. Londra; New York: Routledge. s. 100. ISBN 0-415-07580-7. 
  4. ^ Kadrolu yazar. "Silaev, Ivan Stepanovich". praviteli.org. 5 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği</span> Avrasyada hüküm sürmüş eski bir federasyon (1922–1991)

Sovyetler Birliği, resmî adıyla Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (Rusça:

<span class="mw-page-title-main">Mihail Gorbaçov</span> 1985ten 1991e kadarki Sovyetler Birliği lideri

Mihail Sergeyeviç Gorbaçov, 1985'ten 1991'de ülkenin dağılmasına kadar Sovyetler Birliği'nin son lideri olarak görev yapan Rus siyasetçidir. 1985'ten itibaren Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri ve ayrıca 1988'den itibaren devlet başkanı, 1988'den 1989'a kadar Yüksek Sovyet Prezidyumu Başkanı, 1989'dan 1990'a kadar Yüksek Sovyet Başkanı ve 1990'dan 1991'e kadar Sovyetler Birliği'nin tek devlet başkanı olarak görev yaptı. İdeolojik olarak Gorbaçov, başlangıçta Marksizm-Leninizm'e bağlıydı ancak 1990'ların başında sosyal demokrasiye yöneldi.

<span class="mw-page-title-main">Halk Komiserleri Konseyi</span>

Halk Komiserleri Konseyi veya Rusça isminden kısaltmayla Sovnarkom, 1917 Ekim Devrimi'nden sonra Sovyetler Birliği'nde en yüksek hükûmet organı. İlk Sovnarkom başkanı Lenin'dir. Lenin'in ölümünden sonra Stalin'in Komünist Parti Genel Sekreteri olarak iktidara gelmesiyle birlikte ülke yönetiminde en etkili makam genel sekreterlik olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Komünist Partisi</span> Sovyetler Birliğini yöneten parti

Sovyetler Birliği Komünist Partisi, Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin Bolşevik kanadınca kurulan ve 1917 Büyük Ekim Sosyalist Devrimi'nden sonra 1991 yılına dek Sovyetler Birliği'ni yöneten parti. Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi olarak iktidara gelen parti 1918 yılında Komünist Parti adını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği tarihi</span> Devlet Tarihçesi

Sovyetler Birliği tarihi, Rus İmparatorluğu'nun 1917'deki Ekim Devrimi'yle yıkılmasının ardından başlayan Bolşevik-Menşevik mücadelesinin Bolşeviklerin lehine sonuçlanmasıyla 1922'de aynı topraklar üzerinde kurulan ve 1991'e değin varlığını koruyan devlet. Avrupa'nın doğu kesimiyle, Asya'nın kuzey kesimi boyunca yayılan SSCB, son yıllarında 22.403.000 km2'lik yüzölçümüyle dünyanın en büyük ülkesiydi.Nüfus bakımından da 293.047.571 kişiyle 3. sırada yer alıyordu. Aynı zamanda dünyanın başlıca siyasi ve askerî güçlerinden biri olan Sovyetler Birliği, batısında Norveç, Finlandiya, Baltık Denizi, Polonya, Çekoslovakya, Macaristan ve Romanya, güneyinde Karadeniz, Türkiye, İran, Afganistan, Çin, Moğolistan ve Kuzey Kore yer alıyordu. Kuzey ve doğu sınırlarını ise Arktik Okyanusu ve Büyük Okyanus çiziyordu. Birliğin başkenti Moskova, para birimi Sovyet rublesiydi.

<span class="mw-page-title-main">1991 Sovyetler Birliği darbe girişimi</span> Sovyetler Birliği hükûmeti üyesi bir grup tarafından yapılan başarısız darbe girişimi

1991 Sovyetler Birliği darbe girişimi, Sovyetler Birliği hükûmeti üyesi bir grubun ülkede denetimi Sovyet Cumhurbaşkanı Mihail Gorbaçov'dan alma teşebbüsüdür. Darbeciler Sovyetler Birliği Komünist Partisinin sol kanadında yer almakta ve Gorbaçov'un reform programının çok ileri gittiğini düşünerek yeni imzalanacak olan birlik antlaşmasının ülkenin sonunu getirdiğine kanaat getirmişlerdi. Darbe sadece 3 gün sürdükten sonra Gorbaçov tekrar iktidara dönse de olay Sovyetler Birliği'ndeki dengeleri altüst edecek ve hem ülkenin hem de SBKP'nin sonunu getirecektir.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği başbakanları listesi</span> Vikimedya madde listesi

Sovyetler Birliği Başbakanı, Sovyetler Birliği'ndeki hükûmet başkanının resmi olmayan adıdır. Bu makamın resmi adı, farklı yıllarda farklı şekilde olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği liderleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Sovyetler Birliği'nin yaklaşık yetmiş yıllık tarihinin hiçbir döneminde ülkenin resmî bir lideri olmadı ve devlet başkanı de facto olarak yöneticilik yaptı, çünkü ülkedeki siyasi sistemi oluşturan iktidar tüm sovyetler arasında paylaştırılmıştı. Buna karşın her dönem pratikte üst düzey liderler bulunmaktaydı ve bu liderlerin genellikle Halk Komiserleri Konseyi Başkanlığı ya da Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreterliği makamları vasıtasıyla sorumlukları ve yetkileri bulunurdu. Devletin kuruluşunda Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) öncü parti ilkesine uygun olarak devletin ana yönetim organı olarak konumlandı ve bu durum Sovyet Anayasası 6. maddesi ile anayasal olarak koruma altına alındı. Böylelikle SBKP toplumunda öncü rolü oynayan parti olarak tek parti yönetimi ile devlet yönetiminde söz sahibi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nin dağılması</span> Sovyetler Birliğinin dağılması

Sovyetler Birliği'nin dağılması, 25 Aralık 1991 tarihinde Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov'un istifa etmesinin ardından Sovyetler Birliği'ni teşkil eden cumhuriyetlerin bağımsızlığını kazanmalarıyla 26 Aralık 1991'de Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin dağıldığı olaydır.

<span class="mw-page-title-main">İvan Silayev</span>

İvan Stepanoviç Silayev, Sovyet Rus siyasetçi. 1990-91 yılları arasında Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti başbakanı olarak görev yaptı. RFSSC'nin son hükûmet başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği devlet başkanı</span> Sovyetler Birliğinin Devlet Başkanı

Sovyetler Birliği Devlet Başkanı, resmi olarak SSCB Devlet Başkanı veya Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Devlet Başkanı, Sovyetler Birliği'nin 15 Mart 1990-25 Aralık 1991 tarihleri arasındaki devlet başkanıydı. Mihail Gorbaçov resmi olarak makamda bulunan tek kişi olmuştur. Devlet Başkanlığı makamı ABD ve Fransa'daki başkanlıkların karışımına dayalı bir yönetim makamıydı.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Rıjkov</span>

Nikolay İvanoviç Rıjkov, Rus devlet adamı. 1985-1991 yılları arasında Sovyetler Birliği Bakanlar Konseyi Başkanı olarak görev yaptı. Sovyetler Birliği Komünist Partisi üyesi (1956-1991), Yüksek Sovyet meclisi Sverdlovsk bölgesi milletvekili (1974-1989). Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra 1995-2003 yılları arasında Duma milletvekilliği ve 2003 yılından itibaren de Federasyon Konseyi üyeliği yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Yüksek Sovyeti</span>

Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nin Yüksek Sovyet'i, sonra Rusya'nın Yüksek Sovyet'i 1938–1990 yılları arası Rusya SFSC yüksek hükûmet kurumu; 1990–1993 yılları arası sabit parlamentodur, Rusya'nın Halkın Milletvekilleri Kongresi tarafından seçiliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Bakanlar Konseyi</span>

Sovyetler Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Bakanlar Konseyi veya Soviet of Ministers teriminden İngilizce kısaltmayla Sovmin, Sovyetler Birliği'nin 1946-1991 yılları arasındaen üst düzey yürütme ve idari organını oluşturan de jure hükûmeti. 1977 Anayasası uyarınca Bakanlar Konseyi Başkanı aynı zamanda hükûmet başkanı idi. Bakanlar Konseyi Başkanı'nın görevleri birinci dünya ülkelerindeki başbakanla eşdeğerdi. Buna karşın siyasi sistemi oluşturan iktidar tüm sovyetler arasında paylaştırılmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği hükûmeti</span>

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği hükûmeti, Sovyetler Birliği yönetiminde yürütme organının ana gövdesidir. Hükûmet başkanı, birinci dünya ülkelerinde "Sovyetler Birliği Başbakanı" olarak bilinen bürokrattı. 1977 Anayasası uyarınca Bakanlar Konseyi Başkanı aynı zamanda hükûmet başkanı idi. Bakanlar Konseyi Başkanı'nın görevleri birinci dünya ülkelerindeki başbakanla eşdeğerdi. Buna karşın siyasi sistemi oluşturan iktidar tüm sovyetler arasında paylaştırılmıştı. Buna karşın her dönem de facto olarak üst düzey liderler bulunmaktaydı ve genellikle ülkeyi Halk Komiserleri Konseyi Başkanlığı ya da Sovyetler Birliği Komünist Partisi genel sekreterliği makamı vasıtasıyla yönetirlerdi. Zira Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) Vladimir Lenin'in teorize ettiği öncü parti ilkesine uygun olarak devletin yönetim organıydı.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Halk Vekilleri Kongresi</span>

Sovyetler Birliği Halk Vekilleri Kongresi, 1989'dan 1991'e kadar Sovyetler Birliği'de devlet otoritesinin en üst hukuksal organıydı. Bu kurum Mihail Gorbaçov'un perestroyka reformları kapsamında oluşturuldu. yaratıldı ve Gorbaçov'un imzaladığı ilk anayasal değişiklikle birlikte yürürlüğe girdi.

<span class="mw-page-title-main">Vladimir Kryuçkov</span>

Vladimir Aleksandroviç Kryuçkov, Sovyet devlet adamı. Sovyetler Birliği İstihbarat ve Devlet Güvenlik Komitesi KGB'nin 1988-1991 yıllarında görev yapmış başkanı. Politbüro üyesi.

<span class="mw-page-title-main">Sovnarhoz</span>

Sovnarhoz veya Bölgesel Ekonomik Sovyeti, Sovyetler Birliği'nde ayrı ekonomik bölgeleri yönetmek için kurulan kuruluşlardır. Tamamı Ulusal Ekonomi Yüksek Sovyeti'ne bağlıydı. Bu kuruluşlar Sovyetler Birliği'nin iki tarihsel döneminde var oldu, ilki kapsar 1917-1932 arası dönemde, ikincisi ise 1957-1965 yıllarındaki ekonomik reformlar sonrası kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Valentin Pavlov</span> Sovyet yetkilisi ve Rus bankacı (1937-2003)

Valentin Sergeeviç Pavlov ; 27 Eylül 1937 - 30 Mart 2003), Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Rus bankacı olan bir Sovyet görevlisiydi. Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nin bir parçası olan Moskova şehrinde doğdu. Pavlov siyasi kariyerine 1959'da Maliye Bakanlığı'nda başladı. Daha sonra Brejnev döneminde, Devlet Planlama Komitesi'nin Mali Dairesi başkanı oldu. Pavlov, Mihail Gorbaçov Dönemi'nde Devlet Fiyatlar Komitesi Başkanlığına atandı ve daha sonra Nikolay Rıjkov'un ikinci hükûmetinde Maliye Bakanı oldu. Sovyetler Birliği Başbakanı olarak Rıjkov'un yerine hükûmet başkanı olarak atandı.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde spor</span>

Sovyetler Birliği'nde spor, Sovyet toplumunun yaşamında önemli bir yer tutuyordu. Bu alan hükûmet düzeyinde de büyük ilgi gördü. SSCB'de fiziksel kültür ve spora çok büyük önem verildi. Spor mümkün olan her yerde posterler, televizyon ve Sovyet basınının yardımıyla desteklendi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.