İçeriğe atla

Sovyetler Birliği'nde siyasi baskılar

Sovyetler Birliği'nde siyasi baskılar, Sovyetler Birliği’nde, Ekim Devrimi’nin (1917) ilk günlerinden Sovyetler Birliği’nin yıkılışına (1991) kadar geniş kitlelere uygulanan tutuklama, kurşuna dizme, sürgüne yollama ve çalışma kampına gönderme gibi baskıların tümü için kullanılır. Kimi kaynaklarca özellikle Büyük Temizlik döneminde yoğun biçimde uygulanan bu baskılar sonucunda milyonlarca insan zarar gördüğü ifade edilmektedir.[]

Kolektivizasyon

Sovyetler birliğinde 1928-1933 yılları arasında bireysel üretim yasaklandı topraklara el konuldu özel mülkiyet kaldırıldı çiftçilerin elindeki bütün tahıl ürünlerine el koyuldu üretim devlet gözetiminde yapılmaya başlandı mallarına ve topraklarına el konulan köylüler ve çiftçiler isyan etti hükûmet kolektivazsyonu uygulamak için sert tedbirler aldı köylüler öldürüldü,hapse atıldı ya da Gulaglara yollandı.[1] Kolektizasyon yüzünden çoğu köylü ve çiftçi 6 ile 13 milyon arası kişi öldü[2]

Büyük Temizlik

1937-1938 yılları arasında gerçekleşen Büyük Temizlik döneminde çok sayıda asker ve sivil "casus, hain, sabotajcı" gibi suçlamalarla tutuklandı, gulaglara gönderildi veya idam edildi. Gulaglara gönderilenler kötü şartlar altında çalıştırıldı. Çeşitli kaynaklar bu dönemde sırasında 680 bin ile ile 1 milyon arasında kişinin öldüğünü ifade etmektedir.[3]

Kaynakça

  1. ^ Stanislav Kulchytsky, "1933'te kaçımız Holodomor'da öldü" Wayback Machine'de 2006-07-21 arşivlendi, Zerkalo Nedeli, 23-29 Kasım 2002. 
  2. ^ Valentin Berezhkov, "Kak ya stal perevodchikom Stalina", Moskova, DEM, 1993, ISBN 5-85207-044-0 . s. 317. 
  3. ^ Figes, 2007: s. 227–315. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Josef Stalin</span> Sovyetler Birliği lideri (1924–1953)

Josef Stalin, Gürcü asıllı Sovyet devlet adamı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri (1922-1953). Sovyetler Birliği'ni 1924'ten ölümüne kadar diktatörlük rejimi ile yönetti. Stalin; Sovyetler Birliği'ni endüstriyel ve askerî bir süper güce dönüştürdü, fakat bunu gerçekleştirirken totaliter politikalar uyguladı ve milyonlarca Sovyet vatandaşı diktatörlüğü sırasında hayatını kaybetti. Stalin döneminde; 3 ila 20 milyon arasında insan çalışma kampları, zorunlu kolektivizasyon, kıtlık ve yargısız infazlardan dolayı ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği</span> Avrasyada hüküm sürmüş eski bir federasyon (1922–1991)

Sovyetler Birliği, resmî adıyla Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (Rusça:

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Soljenitsin</span> Aleksandr İsayeviç, 20. yüzyılın en önemli yazarlarından biri olarak kabul edilen Rus yazarlardan biridir. Edebiyat dünyasında büyük bir etki yaratmış olan İsayeviç, eserleriyle insanlık durumunu, savaş ve totalitarizmin etkilerini işlem

Aleksandr İsayeviç Soljenitsin, 1970 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Rus yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Holodomor</span> SBKP(b) önderliği ve SSCB hükümeti tarafından 1932-1933te Ukrayna halkının soykırımı, yapay kitlesel açlık örgütlenmesi

Holodomor ya da Ukrayna Kırımı, 1932-1933 arasında, o dönem Sovyetler Birliği'nde, şimdiki Ukrayna ve Rusya'nın Kuban bölgesinde suni olarak yaratılan kıtlık sebebiyle yaklaşık olarak 8 milyon insanın öldüğü olaylara verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">NKVD</span>

NKVD veya İçişleri Halk Komiserliği, Sovyetler Birliği'nin çeşitli meselelerini idare eden devlet birimi. NKVD 1917'de kurulan ve başlangıçta düzenli polis çalışması yürütmek ve ülkenin hapishanelerini ve çalışma kamplarını denetlemekle görevli bir Sovyet kolluk kuvvetiydi. 1930'da dağıtıldı, ancak 1934'te tüm sendikaları kapsayan bir komiserlik olarak yeniden kuruldu. Bu süre zarfında NKVD, OGPU'nun işlevlerini üstlendi ve hem düzenli polislik faaliyetlerinden hem de gizli polis faaliyetlerinden sorumlu oldu. Özellikle Joseph Stalin yönetimindeki Büyük Temizlik sırasında siyasi baskıdaki rolü ve yargısız infazlara, Gulag zorunlu çalışma kampları sistemine ve daha zengin köylülere yönelik baskıya dahil olmasıyla bilinir. Ayrıca Sovyet sınırlarının korunması, casusluk ve Polonya'daki baskı ve katliamlar da dahil olmak üzere diğer ülkelerde Sovyet politikasının uygulanmasını denetledi. 1946'da tüm Halk Komiserliklerinin adı Bakanlık olarak değiştirildi ve NKVD İçişleri Bakanlığı (MVD) oldu.

<span class="mw-page-title-main">Stalinizm</span> Marksist-Leninist ideolojinin teori ve pratiği

Stalinizm veya Stalincilik, Marksist-Leninist ideolojinin 1928-1953 yılları arasında Sovyetler Birliği’ni yöneten Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Josef Stalin’in uyguladığı siyasi sistemde kullanılan teori ve pratiğine verilen addır.

Sovyetler Birliği'nde kolektivizasyon, Sovyetler Birliği'nde yürütülen kolektivizasyon politikaları. 1929 ve 1935 yılları arasında; kolektif çiftliklerde ve devlet çiftliklerinde toprak ve emeği güçlendirmek için yapılan çalışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya tarihi</span> Rus kökenli bir tarih

Rusya tarihi, Doğu Slavları'nın tarihleriyle başlar. Özellikle Rus tarihinin geleneksel başlangıç tarihi 862 yılında kuzeyde Vikingler tarafından yönetilen Rus devletinin kuruluşuna dayanmaktadır. Staraya Ladoga ve Novgorod İskandinavya'dan gelen göçmenler ile birlikte Slav ve Fin-Ugorlar'ın yeni birliğinin büyük şehirleri oldular. Novgorod prensi Oleg 882 yılında Kiev'i elegeçirdi, böylece Doğu Slavları'nın kuzey ve güney topraklarını tek bir otorite altında birleştirmiş oldu. Devlet, 988 yılında Bizans aracılığıyla Hristiyanlık'ı benimsedi bu gelecek milenyum boyunca Bizans ve Slav kültürlerinin sentezi olan Ortodoks Slav kültürünün başlangıcı oldu. Kiev Rus 1237-1240 Moğol istilaları ile bölündü ve bu istilaların sonucu olarak nüfusunun önemli birçoğunu kaybetti.

<span class="mw-page-title-main">Ion Antonescu</span>

Ion Antonescu, Rumen asker ve siyasetçi. II. Dünya Savaşı sırasında Romanya Krallığı'nın mareşal, başbakan ve "Millî Şef"i olarak Nazi Almanyası yanlısı bir diktatörlük kurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Temizlik</span> Sovyet siyasi baskı, hapis ve infaz kampanyası

Büyük Temizlik, Büyük Tasfiye veya Büyük Terör, Sovyetler Birliği'nde 1936-1938 yılları arasında yapılan siyasi baskı kampanyasıdır. Komünist Parti ve devlet görevlileri arasında temizliğe yol açarken, Kızıl Ordu ile toprak sahiplerinin baskı altına alınmasına ayrıca geniş çapta polis araştırması, tutuklamalara ve keyfî infazlara yol açmıştır. Rus tarihçesinde en yoğun tasfiye harekâtıdır, 1937-1938 arası Yejovşçina, Sovyet gizli polisi NKVD'nin şefi Nikolay Yejov'un adından kaynaklanır. 600.000 ila 1.2 milyon kişinin öldüğü tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kolektivizasyon</span>

Kolektivizasyon, çiftçilerin paylarını birleştirerek büyük bir çiftlik oluşturması ve burada bir arada çalışarak meydana gelen kârdan pay alması üzerine kurulu tarım politikasına verilen tanımlama. Özel kolektif çiftliklerde veya bazı devlet çiftliklerinde toprak ile emeğin verimini artırmak amacıyla uygulanır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Olayı</span>

Gürcistan Olayı, Rus İmparatorluğu'nda gerçekleşen Ekim Devrimi ve Rus İç Savaşı'nın ardından 1922 yılında Gürcistan topraklarında sosyalizmin gerektirdiği sosyal ve siyasi değişikliklerin nasıl gerçekleştirileceğine dair Bolşevik önder kadro arasında çıkan siyasi anlaşmazlık ve bunu izleyen olayları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Romanya Sosyalist Cumhuriyeti</span> 1965-1989 arasında Romanyada hüküm sürmüş devlet

Romanya Sosyalist Cumhuriyeti 1947-1989 yılları arasında, Romanya'daki Marksist-Leninist tek parti rejimini tanımlar. Bu devlet, 1947'den 1965 yılına kadar Romanya Halk Cumhuriyeti olarak adlandırılmıştır. Ülke, anayasasında da belirtildiği üzere, Romanya Komünist Partisi yönetimi altında, Varşova Paktı üyesi, bir Doğu Bloku ülkesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Polikarpe Mdivani</span> Rus Bolşevik devrimci, Sovyet siyasetçi

Polikarpe Gurgenoviç "Budu" Mdivani 1917 Rus Devrimleri ve İç Savaşa aktif olarak katılan deneyimli bir Gürcü Bolşevik siyasetçi, Sovyet hükûmet yetkilisi ve diplomattır. 1920'lerde, özellikle Kafkasya'nın Sovyetleştirilmesinde önemli bir rol oynadı ancak daha sonra 1922 Gürcistan Olayı sırasında Josef Stalin'in merkezileştirme politikası sırasında Komünist Gürcistan muhalefetine öncülük etti. 1930'larda Troçkist muhalefete desteği gerekçe gösterilerek işkence gördü ve Büyük Temizlik kapsamında idam edildi.

<span class="mw-page-title-main">Kulak (köylü)</span>

Kulak veya Ukrayna'da kullanılan adıyla kurkuli veya Azerbaycan'da kullanılan adıyla qolçomaq, Rus İmparatorluğu'nun son yıllarında ve Sovyetler Birliği'nin ilk dönemlerinde varlıklı köylülere verilen ad. "Yumruk" veya "yumruğu sıkı insan" anlamına gelen "kulak" kelimesi, ilk olarak 1906'daki Stolipin reformu ile zenginleşen bağımsız çiftçiler için kullanıldı. Kulak, ilk başta en az 3,2 hektarlık toprağı mülkiyetinde bulunduran köylüler için kullanılmıştı. 1918'de kelimenin anlamı Moskova'dan gönderilen birliklere tahıl vermemek için direnen tüm köylüleri kapsayacak şekilde genişletildi. 1929-33 yılları arasında Josef Stalin liderliğinde gerçekleşen köylü sınıfının kolektivizasyonu girişimi çerçevesinde "komşularından birkaç inek veya beş altı dönüm arazi fazlası" olan köylüler "kulak" olarak damgalandı ve mülkiyet sahibi köylüler devrimin çekimser destekçileri olarak yaftalandı.

<span class="mw-page-title-main">Mikola Skripnik</span>

Mikola Oleksiyoviç Skripnik veya bilinen diğer adıyla Nikolay Alekseyeviç Skripnik, Ukrayna'nın bağımsızlığını savunan ve Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ndeki Ukraynizasyon isimli kültürel çabalara öncülük eden Ukraynalı Bolşevik devrimci ve Ukrayna Halk Komiserleri Konseyi Başkanı. Uğraştığı politikaların tersine çevrilmesi ve görevinden alınması üzerine, savunduğu politikalardan pişmanlık duymasına zorlandı. Fakat Skripnik bunu reddetti ve ardından intihar etti.

<span class="mw-page-title-main">Josef Stalin yönetimindeki Sovyetler Birliği'nde ölümler</span> Stalin döneminde öldürülen insan sayısı

Sovyetler Birliği'nin 1991 yılında çözülmesinden önce, Stalin döneminde öldürülen insan sayısını saymaya çalışan araştırmacılar, 2 ile 60 milyon arasında değişen tahminler üretti. Sovyetler Birliği dışa kapalı bir ülke olduğu için 1991 yılına kadar insanlar Sovyetler Birliği'nde neler olduğunu öğrenemediler. 1991 yılında Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra paylaşılan resmi belgelere göre 799.455 infazın (1921-1953), Gulag'da yaklaşık 1,7 milyon ölüm ve zorunlu göçler sırasında yaklaşık 390,000 ölüm - bu kategorilerde toplam 2.9 milyon resmi kayıtlı ölüm vakası vardır.

<span class="mw-page-title-main">1937-38 Kızıl Ordu tasfiyeleri</span>

1937-38 Kızıl Ordu tasfiyeleri, Büyük Temizlik döneminde Kızılı Ordu ve Sovyet Deniz Kuvvetleri içerisindeki komutan ve subaylara karşı yürütülen geniş çaplı siyasi baskı ve tasfiye dönemidir. Tasfiyeler aslında 1936'nın ikinci yarısında ufak çaplı başlamıştır, ancak 1937'den Mihail Tuhaçevski'nin tutuklanmasının ardından tasfiyeler büyüdü. Mayıs-Haziran 1937'de diğer yedi üst düzey asker tutuklandı 1938'de ise tasfiyeler geniş bir kapsama büründü. 1939-1941 arasında tasfiyelerde keskin bir düşüş yaşansa da düşük yoğunlukla devam etti.

Tasfiye ya da temizlik, belirli kişi veya kişilerin siyasi, dinî yahut toplumsal manada belirli bir çevreden dışlanmasıdır. Tasfiyelerin şiddet içeren ya da içermeyen çeşitli biçimleri olabilir. Genellikle hedef alınan kişinin görevden alınmasıyla uygulanan tasfiye işlemi bazı durumlarda hapis, sürgün yahut öldürülmeyle de sonuçlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Martemyan Ryutin</span>

Martemyan Ryutin Rus Marksist aktivist, Bolşevik devrimci ve Rus Komünist Partisi'nin siyasi bir görevlisiydi. Ryutin, 1930'ların başında Sovyetler Birliği lideri Josef Stalin'e karşı örgütlenen siyasi bir fraksiyonun lideri ve 200 sayfalık bir muhalefet platformunun yazarı olarak hatırlanır. Ryutin, Ryutin Olayı olarak bilinen platformunu yayınlamasından sonra Sovyet gizli polisi tarafından tutuklandı. Ocak 1937'de siyasi muhaliflere, şüpheli ekonomik "yıkıcılara" ve casuslara karşı yürütülen Büyük Temizlik'in bir parçası olarak idam edildi. Sovyetler Birliği'nin son yıllarında Ryutin siyasi olarak rehabilite edildi. Ardından bırakmış olduğu platform, 2010 yılında İngilizce çeviri olarak ilk baskısını yaptı.