İçeriğe atla

Sovyetler Birliği'nde psikiyatrinin politik olarak kötüye kullanılması

Adli[] Psikiyatri Serbsky Merkez Araştırma Enstitüsü, kısaca Serbsky Enstitüsü (Moskova'daki binasının bir parçası)

Sovyetler Birliği'nde psikiyatrinin politik olarak kötüye kullanılması, Sovyetler Birliği'nde, siyasi muhalefetin psikiyatrik bir sorun olarak yorumlanmasına dayanarak, psikiyatrinin sistematik bir politik kötüye kullanımı vardı.[1] Buna muhalefetin “psikopatolojik mekanizmaları” deniyordu.[2][3]

Brejnev Dönemi'nde partinin kararlarından farklı fikirleri açıkça ifade eden siyasi muhalifleri devre dışı bırakmak ve ondan kurtulmak için psikiyatri kullanıldı.[4][5] Örneğin "felsefi zehirlenme" terimi, insanlar parti ve ülke liderleriyle aynı fikirde olmadıklarında ve Marksizm-Leninizm'in Karl Marx, Friedrich Engels ve Vladimir Lenin'in yazılarına atıfta bulunarak yapılan eleştiriler neticesinde zaman zaman muhalif kişiler üzerinde zihinsel bozukluk teşhisi konuldu.[6] Stalin dönemi Ceza Kanunu'nun "Anti-Sovyet ajitasyonu", Madde 58-10, yeni 1958 RSFSC Ceza Kanunu'nda 70. Madde "Anti-Sovyet ajitasyonu ve propagandası" olarak büyük ölçüde korunmuştur. 1967'de, RSFSC Ceza Kanunu'na 1901 sayılı "Sovyet siyasi ve sosyal sistemini karalayan sahte olduğu bilinen imalatların yayılması" başlıklı daha zayıf bir yasa eklenmiştir. Bu yasalar, akademisyen Andrei Snezhnevsky tarafından geliştirilen, akıl hastalığı teşhis sistemi ile birlikte sıklıkla uygulandı. Birlikte, standart dışı inançların kolayca cezai bir suç olarak tanımlanabileceği bir çerçeve oluşturdular ve daha sonra psikiyatrik tanı için temel oluşturdular.[7]

Teşhisi uygulama

Bazı bireylerin yetkililere karşı çıktıkları, reform için gösterdikleri ve eleştirel kitaplar yazdıkları “Sovyet karşıtı” siyasi davranışları aynı zamanda RSFSC Ceza Kanunu ihlali sayılarak cezai fiiller olarak tanımlandı, akıl hastalığı belirtileri (örn. "reformizmin yanılsaması") ve hazır tanıya duyarlı (örn., "ağır şizofreni") olarak belirtildi.[8] Tanısal kategorinin sınırları içinde kötümserlik, zayıf sosyal uyum ve yetkililerle çatışmanın belirtileri, "ağır şizofreni" nin resmi tanısı için yeterliydi.[9] Bazı bireylerin psikiyatrik olarak tanımlanması, göç etme girişimleri'ni arttırdı. Yasaklanmış belge veya kitap dağıtmak veya bulundurmak, insan hakları protestolarına ve gösterilerine katılmak ve yasak dini faaliyetlere katılmak psikiyatrik bir rahatsızlığın göstergesi olarak görülüyordu. [10] Devlet ateizmi doktrini uyarınca, dinsel inancın yandaşları olan iyi eğitimli eski ateistlerin de dahil olduğu mahkûmların dini inançları, tedavi gerektiren bir akıl hastalığı türü olarak kabul edildi. [11][12] KGB, yaşanan davalardan kaçınmak ve muhalifleri akıl hastası olması nedeniyle itibarsızlaştırmak için rutin olarak psikiyatristlere gönderdi.[13] Sovyetler Birliği'nin dağılması sonrasında elde edilen yüksek derecede sınıflandırılmış hükûmet belgeleri, yetkililerin psikiyatriyi bilinçli olarak muhalefeti bastırmak için bir araç olarak kullandıklarını doğrulamaktadır.[14]

Kaynakça

  1. ^ BMA 1992, s. 66; Bonnie 2002; Finckenauer 1995, s. 52; Gershman 1984; Helmchen & Sartorius 2010, s. 490; Knapp 2007, s. 406; Kutchins & Kirk 1997, s. 293; Lisle 2010, s. 47; Merskey 1978; Society for International Development 1984, s. 19; US GPO (1972, 1975, 1976, 1984, 1988); Voren (2002, 2010a, 2013a)
  2. ^ Bloch & Reddaway 1977, s. 425; UPA Herald 2013
  3. ^ Kondratev 2010.
  4. ^ Korolenko & Dmitrieva 2000, s. 17.
  5. ^ See Vladimir Bukovsky, Judgment in Moscow (forthcoming spring 2016), Chapter 3, Back to the Future: "Deportation or the Madhouse",
  6. ^ Korolenko & Dmitrieva 2000, s. 15.
  7. ^ Kovalyov 2007.
  8. ^ US Delegation Report 1989, s. 26; US Delegation Report (Russian translation) 2009, s. 93
  9. ^ Ougrin, Gluzman & Dratcu 2006.
  10. ^ Chodoff 1985.
  11. ^ Pospielovsky 1988, ss. 36, 140, 156, 178–181.
  12. ^ Protecting and Promoting Religious Rights in Eastern Europe and the Soviet Union: Hearing Before the Committee on Foreign Relations, United States Senate, Ninety-eighth Congress, Second Session, June 12, 1984 (İngilizce). United States Congress Senate Committee on Foreign Relations. 1984. s. 30. 
  13. ^ Murray 1983.
  14. ^ Gluzman (2009a, 2013a); Voren 2013a, s. 8; Fedenko 2009; see some documents in Pozharov 1999; Soviet Archives 1970

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Şizofreni</span> bir akıl hastalığı

Şizofreni, benzer belirtilere sahip birtakım ruhsal hastalıklardır.

Psikiyatri ya da ruh hekimliği, ruhsal durumların teşhisi, korunması ve tedavisine adanmış tıbbi uzmanlık alanıdır. Bunlar ruh hali, davranış, bilişsellik ve algılarla ilgili çeşitli konuları içerir.

Psikoz, düşünce ve duyunun ağır oranda bozulduğu zihin durumunu tanımlamakta kullanılan genel bir psikiyatri terimidir. Psikotik epizod geçiren hastalar halüsinasyonlar görüp, delüzyonel inançlar taşıyabilir, kişilik değişiklikleri ve düşünce bozukluğu gösterebilir. Bir psikotik epizod gerçek ile bağlatının kopması veya zarar görmesi ile karakterizedir denilebilir. Gençlerde daha sık görülen psikoz ağır bir zihinsel hastalığın belirtisi olabilir.

Delilik veya çılgınlık, ortak değerlere ve davranma şekillerine sahip olan bir toplumun normlarına riayet etmeyen sapkın bireyi tanımlayan damgalıyıcı bir kategoridir. Bu nedenle, delilik, tıbbî anlamdan çok bir toplumsal kimlik olduğu düşünülür. Delilik, tarih boyunca toplumsal kontrol mekanizmasının alanına girmiştir. Deliliğe yönelik yaygın müdahale biçimi, onun kontrol altına alınması gerektiği zemininin teşkil ettiği inanç üzerine kuruludur. İktidar kurumları, Orta Çağ'dan 19. yüzyıla kadar hiç ayrım yapılmadan cüzzamlılar, sakatlar, çalışamayan veya çalışmak istemeyen kimseler, eşcinseller ve akıl hastaları, toplumsal düzeni bozdukları için sıklıkla şehirlerden uzak adalara gönderilmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Ruhsal bozukluk</span> rahatsız edici düşünce ya da davranış modeli

Ruhsal bozukluk, akıl hastalığı ya da mental bozukluk, sıkıntı, bilişsel işlevlerin bozulması, atipik davranış ve/veya maladaptif davranış ile tanımlanan akıl sağlığı durumlarından birini ifade eder. Mental bozuklukların tanım, değerlendirme ve sınıflandırmaları farklılık gösterebilir; bununla birlikte, Hastalıkların ve Sağlıkla İlgili Sorunların Uluslararası İstatistiksel Sınıflaması (ICD) ve Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabında yer alan kriterler konunun uzmanları tarafından yaygın biçimde kabul görmektedir. Bu çerçevede tanı kategorileri duygudurum veya duygulanım bozuklukları, yaygın gelişimsel bozukluklar, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, duygusal ve davranışsal bozukluklar, obsesif kompulsif bozukluk, psikopatik bozukluklar, kaygı bozuklukları, psikotik bozukluklar, sanrısal bozukluk, yeme bozuklukları ve kişilik bozukluklarını içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Federal Güvenlik Servisi</span> Rusya Federasyonunun millî istihbarat teşkilatı

Federal Güvenlik Servisi (FSB), Rusya'nın devlet iç güvenlik kurumudur. 3 Nisan 1995 tarihinde Federal Karşı İstihbarat Servisi'nin yerini almış olup Sovyetler Birliği dönemindeki KGB'nin baş halefidir. Federal Güvenlik Servisi, karşı istihbarat, iç güvenlik ve sınır güvenliği, terörle mücadele, diğer bazı ciddi organize suçlar ile mücadele ve federal yasa ihlallerini araştırmaktan sorumludur ve doğrudan Rusya Devlet Başkanı'na karşı sorumludur. Karargâhı, Kuznetski Most Caddesi üzerinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Grigori Zinovyev</span> Yahudi kökenli Ukraynalı devrimci ve Sovyetler Birliğinin siyasetçisi (1883-1936)

Grigori Yevseyeviç Zinovyev, Yahudi kökenli Ukraynalı devrimci ve Sovyetler Birliğinin siyasetçisidir.

<span class="mw-page-title-main">Solidarność</span>

Solidarność veya Dayanışma 31 Ağustos 1980 tarihinde Polonya Halk Cumhuriyetindeki Gdańsk Tersanesi işçileri arasında kurulan sendika. İlk lideri Lech Wałęsa’dır.

<span class="mw-page-title-main">Katatoni</span> Psikoloji

Katatoni, psikomotor belirtilerle karakterize bir klinik tablo. İlk kez 1874 yılında, Karl Ludwig Kahlbaum tarafından tanımlanmıştır. Psikiyatrik bozukluklar dışında başka çeşitli tıbbi nedenlerle de ortaya çıkabilir.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde insan hakları</span>

Sovyetler Birliği, Komünist Parti üyelerinin devlet kurumları ile diğer örgütlerdeki tüm kilit pozisyonları elinde bulundurduğu sosyalist federasyondu. Medeni ve siyasi haklar büyük bir ölçüde sınırlandırılmış ve nüfusun tamamı devlet ideolojisi ile politikalarını desteklemek için seferber edilmişti. Özgür sendikalar, özel şirketler, resmî olarak izin verilmemiş kiliseler ya da muhalefet siyasi partiler gibi bağımsız siyasi eylemler kabul edilmemekteydi. Devletin Marksizm-Leninizm ideolojisine olan bağlılığı Sovyet vatandaşlarının özel mülkiyet haklarını sınırlandırmaktaydı. 1960'larda Sovyet insan hakları eylemcilerinin belirttiği üzere 1936 Anayasasının resmî hükümleri ile doğrudan tezat oluşturmaktaydı. 1970'lerin sonuna kadar yürürlükte olan bu anayasa toplanma ve dernek kurma özgürlüğü gibi çeşitli hakları garanti altına almaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti Komünist Partisi</span>

Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti Komünist Partisi Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nde cumhuriyet seviyesindeki kolu. RSFSC Komünist Partisi 1990 yılında kuruldu. Bu noktada, Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin toplam üyesinin yaklaşık % 58'ine RSFSC Komünist Partisi sahipti.. Parti halk arasında 'Rus Komünist Partisi' olarak biliniyordu. Parti, siyasi olarak, Gorbaçov iktidarına muhaliflerin merkezi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde LGBT tarihi</span>

Sovyetler Birliği'nde LGBT tarihi, Sovyetler Birliği'nde LGBT tarihini konu alır. Sovyetler Birliği'nde eşcinselliğin durumu üç ana dönemde incelenir. Ekim Devrimi sonrası dönemde 1917-1933 arasında homoseksüellik suç olmaktan çıkarılarak eşcinseller kanun önünde önceki ve sonraki döneme göre daha avantajlı bir konuma sahip olmuştur. Bu yılların akabinde Stalin döneminden itibaren kanunlarca "hastalık" olarak nitelendirilmiştir. 1934-1986 yılları arasında yeniden suç kapsamına alınarak kamuoyuna duyurulmaksızın kovuşturma ve hukuki süreçlere tabi tutulmuştur. 1987-1990 yılları arasında ise kamuya açık tartışmalara izin verilmiş; bilim, akademi ve edebiyatta çeşitli konularla ele alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Vladimir Korolenko</span> Rus yazar

Vladimir Galaktionoviç Korolenko, Rus ve Ukraynalı kısa öykü yazarı, gazeteci, insan hakları savunucusu ve Hümaniteryan. En iyi bilinen eseri, kısa roman Kör Müzisyen (1886) yanında ve Sibirya'daki sürgün deneyimine dayanan çok sayıda kısa öykülerdir. Korolenko, Çarlık rejiminin ve son yıllarında Bolşeviklerin güçlü bir eleştirmen oldu.

Muhalif, kurulu bir siyasi veya dini sistem, doktrin, inanç veya kuruma karşı aktif olarak meydan okuyan bir kişidir. Muhalif, müesses nizama, inançlara, politikalara veya kurumlara karşı farklı bir görüş veya tutum sergileyebilir ve değişiklik talep edebilir. Dinî bir bağlamda, sözcük 18. yüzyıldan bu yana kullanılmaktadır ve siyasi anlamıyla 20. yüzyılda yaygınlaşmıştır. Bu dönem, faşist İtalya, Nazi Almanyası, Japonya İmparatorluğu, Franco dönemi İspanya, Sovyetler Birliği, Suudi Arabistan, Kuzey Kore, Türkiye, İran, Çin Halk Cumhuriyeti ve Türkmenistan gibi otoriter hükûmetlerin yükselişiyle eşgüdümlüdür. Batı dünyasında, Hollandalı filozof Baruch Spinoza gibi insanların, kendilerini ve başkaları tarafından muhalif olarak kabul edildiği tarihsel örnekler bulunmaktadır. Totaliter ülkelerde muhalifler genellikle açık siyasi suçlamalar olmaksızın hapsedilir veya idam edilir ya da karşı çıktıkları aynı yasalara uymamaktan veya ifade özgürlüğü gibi sivil özgürlükleri desteklemekten dolayı cezalandırılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar</span>

Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar, Nazi Almanyası'nın II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'ndeki çatışmalar sırasında 1941-1945 yılları arasında teslim olan veya zorla yakalanan Sovyet savaş tutsaklarına karşı kasıtlı olarak kötü muamele uygulamasıdır. Bu uygulamaların sonucunda esir alınan yaklaşık 5,7 milyon Kızıl Ordu askerinden 3,1 ila 3,5 milyon arası kişi yaşamını yitirdi.

<span class="mw-page-title-main">Ruh sağlığı</span> Psikolojik iyi olma veya bir mental sorunun olmaması durumu.

Ruh sağlığı, psikolojik iyi hal veya zihinsel bir bozukluğun olmadığı düzeyi açıklar. Tatmin edici düzeyde duygusal ve davranışsal işlevlerini sürdürebilen bir kişinin durumudur. Pozitif psikoloji ve Bütünsellik bakış açılarından, ruhsal sağlık, bir bireyin yaşamdan tat alabilmesi ve yaşam aktiviteleri ile psikolojik dayanıklılık kazanabilmeye yönelik çabaları arasında denge kurmasını içerebilir.

Nöropsikiyatri ya da organik psikiyatri, sinir sistemi hastalıklarına atfedilebilen zihinsel bozukluklarla ilgilenen bir tıp dalıdır. Ortak eğitim almış olan psikiyatri ve nöroloji disiplinlerinden önce geldi ancak psikiyatri ve nöroloji daha sonra bölünmüş ve tipik olarak ayrı ayrı uygulanmaktadır. Bununla birlikte, nöropsikiyatri büyüyen bir psikiyatri uzmanlığı haline gelmiştir ve aynı zamanda nöropsikoloji ve davranışsal nöroloji alanlarıyla da yakından ilişkilidir.

<span class="mw-page-title-main">Sovyet karşıtlığı</span>

Sovyet karşıtlığı, antisovyetizm ve Sovyetler Birliği hükûmetinin verdiği ad ile antisovetchina, Sovyetler Birliği'ne ve Sovyetler Birliği hükûmetine karşı yöneltilen hoşnutsuzluk, güvensizlik ve karşıtlıktır. Sovyet karşıtlığı genellikle antikomünizm ile paraleldir.

<span class="mw-page-title-main">Erotomani</span> Mental rahatsızlık

Erotomani Amerikan Psikiyatri Birliği (APA) tarafından yayınlanan taksonomik ve tanı aracı olan Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabına göre sanrısal bir bozukluğun alt tipi olarak listelenmiştir. Bu nispeten nadir görülen bir paranoid durumdur ve bir bireyin başka bir kişinin kendisine âşık olduğuna dair sanrılarıyla karakterize edilir. Bu bozukluk en çok utangaç, bağımlı ve cinsel açıdan deneyimsiz kadın hastalarda görülür. Sanrının amacı tipik olarak yüksek sosyal veya mali durum, evlilik veya ilgisizlik nedeniyle ulaşılamaz olan bir erkektir. Takıntı nesnesi ayrıca hayali, ölmüş veya hastanın hiç tanışmadığı biri olabilir. Referans sanrıları yaygındır, çünkü erotomanik birey, genellikle gizli hayranlarından mesajlar aldığını algılar ancak kanıtı yoktur. Genellikle, erotomaninin başlangıcı anidir ve seyri kroniktir.

Psikiyatri hemşireliği veya ruh sağlığı hemşireliği, ruh sağlığı konusunda uzmanlaşmış ve her yaştan akıl hastalığı veya sıkıntı yaşayan insanlara bakan bir hemşirenin atanmış pozisyonu olan psikiyatri alanında hizmet sunan beş ana ruh sağlığı profesyonelinden biridir. Psikiyatri hemşireleri çocuklar, ergenler, yetişkinler ve yaşlılar gibi gelişim sürecinin her aşamasında bireyle çalışmaktadır. Ruhsal açıdan güçlük yaşayan ve/veya ruhsal problemleri olan bireylerin yanı sıra, kriz yaşmakta olan ya da yaşam problemleri deneyimleyen sağlıklı bireyler de ruh sağlığı ve psikiyatri hemşirelerinin çalışma alanına girmektedir.