İçeriğe atla

Sovyetler Birliği'nde din

Moskova'daki Kurtarıcı İsa Katedrali'nin 1931 yılındaki yıkımı. Sovyetler Birliği'nin yıkılmasından sonra 1994-2000 yılları arasında yeniden inşa edilmiştir.

1917 Devrimi sırasında, Rus Ortodoks Kilisesi otokratik yapıda olan devlet ile derinden entegreydi ve resmi bir statüye sahipti. Bu durum, Bolşeviklerin dine karşı tutumuna ve dini kontrol altına almak için attıkları adımlara katkıda bulunan önemli bir faktördü.[1] Böylece SSCB, resmi ideolojisine dayalı devlet ateizmini (gosateizm) kurmak ve mevcut dinlerin ortadan kaldırılması ve gelecekte dini inancın çoğalmasını engellenmek için uğraşan ilk devlet oldu.[2][3][4][5]

Sovyetler Birliği'nde, Komünistler tarafından, devlet ateizmi doktrini uyarınca yürütülen "hükümet destekli bir ateizme dönüştürme programı'' vardı.[6][7][8] Komünist hükümet, devlet çıkarlarını göz önünde bulundurarak dinleri hedef aldı ve çoğu organize din hiçbir zaman yasa dışı ilan edilmediyse de, dini mülklere el konuldu, inananlar rahatsız edildi ve okullarda ateizm propagandası yapılıp dinle alay edildi.[2] 1925'te hükümet, baskıyı yoğunlaştırmak için Militan Ateistler Birliği'ni (Сою́з Вои́нствующих Безбо́жников) kurdu.[9] Buna göre, dini inancın kişisel olarak dışavurumu hiçbir şekilde özel olarak yasaklanmadı fakat resmi hükümet kurumları ve seküler kitle iletişim araçları tarafından kişilere karşı güçlü bir damgalama (sosyal stigma) yapıldı. Belirli meslek mensupları (öğretmenler, devlet bürokratları, askerler) için ise dindarlığını alenen yaşamak ve anti-seküler olmak kabul edilemez olarak kabul edildi.

Devrim sırasında Rus İmparatorluğu'ndaki insanların büyük çoğunluğu dindardı, oysa komünistler tüm dini kurumların gücünü kırmayı ve sonunda dini inancı ateizmle değiştirmeyi amaçlıyorlardı. Medyada ve akademik yazılarda "bilim", "dini hurafeler"in karşısına konuldu. Devrim öncesi Rusya'sındaki temel dinler tüm Sovyet dönemi boyunca da varlığını sürdürdü, ancak onlara yalnızca belirli sınırlar içinde hoşgörü gösterildi. Genel olarak bu, inançlı kişilerin özel alanlarında ve kendi dini binalarında (kiliseler, camiler, sinagoglar vb.) ibadet edebilecekleri ancak bunlar dışında dini ibadetlerin halka açık olarak sergilenemeyeceği anlamına geliyordu. Ayrıca, dini kurumların görüşlerini herhangi bir kitle iletişim aracıyla açıklamalarına izin verilmemiş, birçok dini yapı yıkılmış veya başka amaçlar için kullanılmıştır. Uzun vadede, devlet ateizmi birçok insanı dönüştürmeyi başaramadı. Din yeraltında güçlendi ve İkinci Dünya Savaşı'da yardımcı olması için yeniden canlandırıldı. Komünizmin çöküşünden sonra gelişmeye başladı.

Marksizm-Leninizm ve Din

Sovyet devletinin kurucusu Vladimir Lenin söyle dedi:

Din halkın afyonudur : Marx'ın bu sözü, Marksizmin din hakkındaki tüm ideolojisinin temel taşıdır. Tüm modern dinler ve kiliseler ve her türlü dini örgüt Marksizm tarafından işçi sınıfının sömürüsünün korunması ve aptallaştırılması için kullanılan burjuva organları olarak kabul edilir.[10]

Marksist-Leninist ateizm, sürekli olarak dinin kontrolünü, bastırılmasını ve ortadan kaldırılmasını savundu. Devrimden sonra, yaklaşık bir yıl içinde devlet, kiliseler de dahil olmak üzere tüm kilise mülklerine kamulaştırdı ve 1922'den 1926'ya kadarki dönemde 28 Rus Ortodoks piskoposu ve 1.200'den fazla rahip öldürüldü. Çok daha fazlası zulüm gördü.[11][12]

Kaynakça

  1. ^ The Party of Unbelief. Helsinki: Studia Historica 48. 1994. ISBN 951-710-008-6. OCLC 832629341. 
  2. ^ a b "Revelations from the Russian Archives: ANTI-RELIGIOUS CAMPAIGNS". Library of Congress. US Government. 27 Temmuz 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "USGOV1" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  3. ^ Kowalewski (October 1980). "Protest for Religious Rights in the USSR: Characteristics and Consequences". Russian Review. 39 (4): 426-441. doi:10.2307/128810. 
  4. ^ Religious Policy in the Soviet Union. Cambridge University Press. 1993. ss. 4. ISBN 9780521416436. 
  5. ^ Religion, State and Politics in the Soviet Union and Successor States. Cambridge, England: Cambridge University Press. 1994. ss. 3. ISBN 0-521-46784-5. 
  6. ^ Religion and the State in Russia and China: Suppression, Survival, and Revival, by Christopher Marsh, page 47. Continuum International Publishing Group, 2011.
  7. ^ Inside Central Asia: A Political and Cultural History, by Dilip Hiro. Penguin, 2009.
  8. ^ Religion and the Cultural Crisis in India and the West (İngilizce). Intercultural Publications. 2000. ISBN 9788185574479. 14 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2016. Forced Conversion under Atheistic Regimes: It might be added that the most modern example of forced "conversions" came not from any theocratic state, but from a professedly atheist government — that of the Soviet Union under the Communists. 
  9. ^ Geoffrey Blainey; A Short History of Christianity; Viking; 2011; p.494"
  10. ^ "About the attitude of the working party toward the religion". Collected works, v. 17, p.41. 26 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2006. 
  11. ^ Country Studies: Russia-The Russian Orthodox Church 9 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. U.S. Library of Congress, Accessed 2008-04-03
  12. ^ war on religion by Paul Kengor

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ateizm</span> Tanrının varlığını reddeden öğreti

Ateizm ya da tanrıtanımazlık, Tanrı'nın, tanrıların, doğaötesi inançların ya da ruhani varlıkların reddidir. Bu fikirde olanlara ateist ya da tanrıtanımaz denir.

<span class="mw-page-title-main">Çin Komünist Partisi</span> Çin Halk Cumhuriyetinin kurucu ve iktidar partisi

Çin Komünist Partisi (ÇKP), Çin'in kurucu ve iktidar partisidir. 1 Temmuz 1921 tarihinde Şanghay'da kurulmuş olan Çin Komünist Partisi, 2022 yılında açıklanan ve toplam Çin nüfusunun ciddi kısmına tekabül eden 97 milyona yakın üye sayısıyla dünyadaki en büyük ikinci siyasi parti konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Federasyonu Devlet Marşı</span>

Rusya Federasyonu Devlet Marşı, Rusya'nın resmî devlet marşı. Bestesinde, Aleksandr Aleksandrov'a ait Jit stalo luçşe ve Bolşevik Parti Marşı'ndan uyarlanan Sovyetler Birliği Marşı'nın müziği, güftede ise Sovyet marşının söz yazarı Sergey Mihalkov'un yeniden yazdığı sözler kullanılmıştır. Sovyetler Birliği Marşı, 1944 yılından itibaren "Enternasyonal" marşının yerine resmî marş olarak kullanılmaya başlandı. Marş, 1956-1977 yılları arasında destalinizasyon politikaları nedeniyle sözsüz, sadece enstrümantal çalındı. 1977 yılında eski Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Josef Stalin'e atıf yapan sözler çıkartıldı, yine Mihalkov tarafından yazılan komünizmin ve II. Dünya Savaşı'nın zaferlerine vurgu yapan sözlerle değiştirilerek kullanılmaya başlandı.

<span class="mw-page-title-main">1989 Devrimleri</span>

1989 Devrimleri, Doğu Bloku ve dünyanın diğer bölgelerindeki Marksist-Leninist hükümetlerin çoğunun çökmesiyle sonuçlanan liberal demokrasi hareketlerinin devrimci bir dalgasıydı. Bazen bu devrimci dalgaya Milletlerin Düşüşü veya Milletlerin Sonbaharı da denir. Bu dalga dünyanın en büyük Marksist-Leninist devleti olan Sovyetler Birliği'nin nihai olarak dağılmasına ve dünyanın birçok yerinde bazıları şiddet yoluyla devrilen komünist rejimlerin terk edilmesine katkıda bulundu. Olaylar, özellikle de Sovyetler Birliği'nin çöküşü, dünyanın güç dengesini büyük ölçüde değiştirerek Soğuk Savaş'ın sona ermesine ve Soğuk Savaş sonrası dönemin başlangıcına işaret etti.

<span class="mw-page-title-main">Solculuk</span> toplumsal eşitliği ve eşitlikçiliği destekleyen siyasi ideolojiler, politik duruş

Solculuk, genellikle bir bütün olarak toplumsal hiyerarşiye veya belirli toplumsal hiyerarşilere karşı çıkarak, toplumsal eşitlik ve eşitlikçiliği destekleyen ve bunu sağlamaya çalışan siyasi ideolojiler yelpazesidir. Sol siyaset tipik olarak, taraftarlarının toplumda diğerlerine göre dezavantajlı olarak algıladıkları kişiler için endişe duymanın yanı sıra, uygulandıkları toplumun doğasını değiştiren radikal yollarla azaltılması veya ortadan kaldırılması gereken haksız eşitsizlikler olduğuna dair bir inancı da içerir.

<span class="mw-page-title-main">Devlet ateizmi</span>

Devlet ateizmi, katı ateizmin veya nonteizmin siyasi rejimlere dahil edilmesidir. Bir dereceye kadar genellikle ideolojik olarak dinsizlikle ve dinsizliğin teşvikiyle ilişkilendirilen bir din - devlet ilişkisini tanımlar. Devlet ateizmi, bir hükûmetin ruhban karşıtlığını teşvik etmesi anlamına gelebilir. Dinin vatandaşın günlük yaşamına dahil edilmesi de dahil olmak üzere, kamusal ve siyasi yaşamın her alanında dinin kurumsal güç ve nüfuzuna karşı çıkan bir anlayıştır.

<span class="mw-page-title-main">Marksizm-Leninizm</span> İdeoloji

Marksizm-Leninizm, adını Karl Marx ve Vladimir Lenin'den alan, 1920'li yıllarda komünist partiler arasında popülerlik kazanan ideolojik akım. Marksizm-Leninizm; Marx, Engels ve Lenin'in ortaya koyduğu temel öğretilere bağlı kalarak, değişen koşullara ve çağın gereklerine uygun bir biçimde sosyalist sistemde yeniden uygulanmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tek ülkede sosyalizm</span>

Tek ülkede sosyalizm, 1924 yılında Josef Stalin tarafından ortaya konulan, ertesi yıl Nikolay Buharin tarafından geliştirilen ve son olarak Stalin tarafından devlet politikası olarak benimsenen bir kuramdır.

Sekülerite veya sekülerlik, dinle ilişkisiz veya dine karşı tarafsız olma durumudur. Latince saecularis, "dünyevi" veya "geçici" anlamına gelmekte olup devlet ve dinin ayrı olması veya özellikle bir dine bağlı veya karşı olmama anlamını taşır. Sıfat hali sekülerdir.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde insan hakları</span>

Sovyetler Birliği, Komünist Parti üyelerinin devlet kurumları ile diğer örgütlerdeki tüm kilit pozisyonları elinde bulundurduğu sosyalist federasyondu. Medeni ve siyasi haklar büyük bir ölçüde sınırlandırılmış ve nüfusun tamamı devlet ideolojisi ile politikalarını desteklemek için seferber edilmişti. Özgür sendikalar, özel şirketler, resmî olarak izin verilmemiş kiliseler ya da muhalefet siyasi partiler gibi bağımsız siyasi eylemler kabul edilmemekteydi. Devletin Marksizm-Leninizm ideolojisine olan bağlılığı Sovyet vatandaşlarının özel mülkiyet haklarını sınırlandırmaktaydı. 1960'larda Sovyet insan hakları eylemcilerinin belirttiği üzere 1936 Anayasasının resmî hükümleri ile doğrudan tezat oluşturmaktaydı. 1970'lerin sonuna kadar yürürlükte olan bu anayasa toplanma ve dernek kurma özgürlüğü gibi çeşitli hakları garanti altına almaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Aşkanaz Mravyan</span>

Askanaz Artemeviç Mravyan veya Askanaz Arutiunoviç Mravyan, Ermeni devlet adamı, siyasi aktivist ve Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin liderlerinden biri.

<span class="mw-page-title-main">Agit treni</span>

Agit treni Rus İç Savaşı, Savaş komünizmi ve Yeni Ekonomi Politikası döneminde Bolşevik hükûmeti tarafından propaganda amaçlı lokomotif motoru ve özel tasarlanmış yardımcı donanımlar içeren trenlere, arabalara ve gemilere verilen isimdir. Parlak şekilde boyanmış olan bu trenler üzerinde, hükûmet şikayet ofisi, siyasi broşürler ve kitapçıklar, kütüphane kitapları ve taşınabilir bir film tiyatrosu vardı. Agit treni Sibirya, Rusya ve Ukrayna'daki raylarda yeni hükûmetin değerlerini ve programlarını yaymak için seferler yapmıştır.

Tarihsel olarak Lüterci Protestan bir ulus olan Estonya, dünyadaki "en az dindar" ülkelerden biridir ve nüfusun yalnızca %14'ü, dini günlük yaşamın önemli bir parçası olarak görmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Komünist Akademi</span>

Komünist Akademi, Ekim Devrimi sonrası kurulan, Marksizmi bilimsel olarak ele alan Moskova merkezli eğitim ve araştırma kurumu.

<span class="mw-page-title-main">Marksist-Leninist ateizm</span> Diyalektik-Materyalist Ateizm

Marksist-Leninist ateizm ya da bilinen diğer adıyla Marksist-Leninist bilimsel ateizm, Marksizm-Leninizm'in antiklerikal ve dinsizlik unsurudur. Sovyetler Birliği'nin resmi devlet ideolojisi idi.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde İslam</span>

Sovyetler Birliği'nde İslam, Sovyetler Birliği'nde İslam inanışına ait konuları betimler.

Din karşıtlığı (Antireligion), her türlü dine karşı çıkmaktır. Örgütlenmiş dine, dinî ayinlere ve dinî kurumlara karşı çıkmayı içerir. Din karşıtlığı terimi, örgütlenmiş olsun ya da olmasın belirli doğaüstü ibadet veya uygulama biçimlerinin karşıtlığı olarak da kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Komünist Partisi 19. Konferansı</span>

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 19. Tüm Birlik Konferansı, Sovyetler Birliği Komünist Partisi tarafından 28 Haziran - 1 Temmuz 1988 tarihleri arasında düzenlenen bir parti konferansıydı. Konferansa 4.991 delege katılmıştır.

<i>Ateist</i> (dergi) RSFSC ve SSCBde yayınlanan Rusça aylık din karşıtı bir dergiydi.

Ateist, 1922'den 1930'a kadar RSFSC ve SSCB'de yayımlanan Rusça aylık din karşıtı bir dergiydi.

<span class="mw-page-title-main">Militan Ateistler Birliği</span>

Militan Ateistler Birliği (Rusça: Сою́з Вои́нствующих Безбо́жников, latinize: Soyúz Voínstvuyushchikh Bezbózhnikov), ayrıca Tanrısızlar Derneği veya Tanrısızlar Birliği, işçi ve entelijansiyaların oluşturduğu ateist ve din karşıtı bir örgüttü. Sovyet Rusya, 1925'ten 1947'ye kadar Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin ideolojik ve kültürel görüş ve politikalarının etkisi altındaydı. Parti üyeleri, Komsomol gençlik hareketi üyeleri, belirli bir siyasi bağlantısı olmayanlar, işçiler, gaziler ve askerlerden oluşuyordu.