İçeriğe atla

Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri

Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri
Войска́ противовозду́шной оборо́ны
Etkin1948 - 1 Ocak 1993
Ülke Sovyetler Birliği
KarargâhMoskova

Hava Savunma Kuvvetleri (Rusça: Войска́ противовозду́шной оборо́ны / Voyska protivovozduşnoy oborony, kısaca: Voyka PVO) veya PVO stranı (1981'e kadar), Sovyetler Birliği Silahlı Kuvvetleri'nin hava savunma branşıydı. Daha sonra 1991'den 1998'e kadar Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetleri'ne dahil oldu.

Batılı ülkelerin aksine PVO Ulusal Hava Savunma Birlikleri, Hava Kuvvetleri'inde ayrıydı. Silahlı Kuvvetlerde, Stratejik Füze Kuvvetleri ve Kara Kuvvetlerinden sonra en büyük öneme sahipti.

Tarihi

Bir MiG-25 avcı uçağı

Hava Savunma Kuvvetleri'ni kurmak içim hazırlıklar 1932 yılında başladı. II. Dünya Savaşı'nın başında askeri bölgeler içinde konuşlandırılan 14 PVO birimi vardı. PVO İkinci Dünya Savaşı sıralarında asıl gelişmeye başladı. Savaş sırasında PVO Cepheleri, PVO Hava Orduları ve askeri bölge PVO'ları olarak yapılandırıldı. Bunlardan en büyükleri olan PVO cepheleri(Rusça:Фронты ПВО) hizmet tarihi şöyleydi:

  • PVO Batı Cephesi
    • 1. Düzen 29 Haziran 1943 - 20 Nisan 1944(PVO Kuzey Cephesi olarak değişti.)
    • 2. Düzen 24 Aralık 1944 - 9 Mayıs 1945 (PVO Kuzey Cephesi'den kuruldu.)
  • PVO Moskova Cephesi 6 Nisan 1942 - 10 Temmuz 1943 (PVO Moskova Bölge Kolordusu'ndan kuruldu.); (PVO Moskova Özel Ordusu olarak değişti.)
  • PVO Kuzey Cephesi 21 Nisan 1944 - 23 Aralık 1944 (PVO Batı Cephesinden(1. Düzen) kuruldu.); (PVO Batı Cephesi(2. Düzen) olarak değişti.)
  • PVO Güneybatı Cephesi 24 Aralık 1944 - 9 Mayıs 1945 (PVO Güney Cephesinden kuruldu.)
  • PVO Güney Cephesi 21 Nisan 1944 - 24 Aralık 1944 (PVO Doğu Cephesinden kuruldu.); (PVO Güneybatı Cephesi olarak değişti.)

Bu hava cepheleri, benzer isimdeki kara cepheleriyle karıştırılmamalıdır. Çoğunlukla birden fazla kara cephesinin hava sahasına sahiptir.

1949'daki silahlı kuvvetlerdeki reformlara kadar hava birimi şu şekilde ayırılmıştı(1945'teki hali):

  • Aktif ordu hava kuvvetleri (Rusça:Действующая армия) (Cephe havacılığı)
  • PVO bölgesel savunma kuvvetleri (Rusça:voiska PVO teritorii Strany;Войска ПВО территории страны)
  • Bölgelerdeki PVO orduları (Rusça:армия ПВО территории страны)
  • Yüksek Komuta Kuvvetleri STAVKA'sı yedekleri (Rusça:Резерв Ставки ВГК)
  • Askeri bölge PVO'ları (Rusça:Военные округа)
  • Aktif olmayan cephe PVO'ları(Rusça:недействующие фронты)

İlk kuvvet komutanı, Sovyetler Birliği Mareşali Leonid Govorov 1954'te atandı.

İlk kuvvet komutanı Leonid Govorov

1950'lerden beri PVO'nun birinci amacı, eğer Sovyet hava sahasını ihlal ederlerse Amerika Birleşik Devletleri Stratejik Hava Komutanlığı bombardıman uçakları ve keşif uçaklarını durdurmaktır. Sovyet sınırına yakın bölgelerde düşürülen bir dizi ABD uçağı vardır. Fakat PVO, 1 Mayıs 1960 günü Gary Powers'ın U-2 casus uçağını bir S-75 Dvina füzesiyle düşürerek önemli bir başarı elde etmiştir. Bu olay U-2 Krizi'ne neden olmuştur. PVO'nun kendine ait komuta merkezi, askeri okulları, radar ve ses birimleri vardır. Ancak, 1960'ların ortalarında PRO(anti roket savunması) ve PKO(karşı uzay savunması) birlikleri güç kazanmaya başladı. II. Dünya Savaşı sonrası organizasyon olarak PVO'nun Moskova'da ve Bakü'de iki ana birimi vardı. Ülkenin geri kalanı PVO bölgelerine ayrılmıştı.

1981'eki yeniden yapılanma sonrası çoğu Voyska PVO komuta merkezi ve eğitim alanı hava kuvvetlerine devredildi.

1 Eylül 1983 günü Güney Kore Hava Yolları'nın 007 uçuş numaralı yolcu uçağı yanlış anlaşılma sonucu casus uçağı sanılarak PVO tarafından düşürüldü. Toplamda 269 kişi öldü. Daha önce de Güney Kore Hava Yolları'nın 902 uçuş numaralı yolcu uçağı Murmansk hava sahasını ihlal etmiş ve hava kuvvetlerine ait bir Su-15 avcı uçağının ateşi sonucu acil iniş yapmak zorunda kalmıştı. Sonunda ABD ve Güney Kore'den gelen yoğun tepkilerden dolayı Sovyet hükûmeti hatalarını kabul etti.

Mathias Rust'ın Mayıs 1987'deki uçuşu ve sonunda Moskova'ya inmesi PVO içinde büyük çalkantılara sebep oldu. 1983'te olaydan sonra hiç kimse Rust'ın uçağını düşürmek için emir vermek istemiyor gibi görünüyordu ve ayrıca PVO içindeki modernizasyon programı yüzünden sınırlardaki radar ve iletişim birimlerinden Moskova'ya yeterince bilgi aktarılamıyordu. Bu olaydan dolayı bir ilk olarak PVO Kuvvet Komutanı Orgeneral A.I. Koldunov görevden uzaklaştırıldı. Çoğu PVO'dan olmak üzere 150'nin üstünde subay yargılandı ve görevlerinden uzaklaştırıldı. Tabii ki bunu üst düzey subaylar içinde büyük çapta bir değişiklik izledi.

Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra 1998'de Rusya içindeki kuvvetler ve karargahlar Rus Hava Kuvvetleri ile birleştirildi.

Ülke Hava Savunma Birlikleri Günü (Den' Voysk PVO Strany) SSCB'de 10 Nisanda kutlanmaktaydı.

Kuvvet Komutanları

  • Sovyetler Birliği Mareşali Leonid Govorov 1954-1955
  • Sovyetler Birliği Mareşali Sergei Biriuzov 1955-1962
  • Hava Mareşali V.A. Sudets 1962-1966
  • Sovyetler Birliği Mareşali Pavel Batitsky 1966-1978
  • Hava Mareşali A.I. Koldunov 1978-Mayıs 1987
  • Orgeneral I.M. Тretyak 31 Mayıs 1987-24 Ağustos 1991
  • Orgeneral Viktor A Prudinkov (ПРУДНИКОВ)Eylül 1991-Aralık 1997
  • Korgeneral Viktor P Sinitsin (СИНИЦИН Виктор Павлович) Aralık 1997 - Şubat 1998

Hava Savunma Kuvvetleri Hava Kuvvetleri'yle birleştirildi. Bu komutanlık kaldırıldı.

Yapısı

Suhoy Su-15 Flagon uçağı

PVO, Soğuk Savaş'tan 1998 yılına kadar üç özel bölümden oluşuyordu. Bunlar: Radyoteknik Birlikler(радиотехнические войска), Karadan Havaya Füze Birlikleri(зенитно-ракетные войска) ve Avcı Uçağı Havacılığı(истребительная авиация)'ydı. Ordu, kolordu ve tümen birlikleri bu bölümlere göre düzenlenmişti.

  • PVO Moskova Bölgesi
  • 2. Hava Ordusu (Belarus Askeri Bölgesi)
    • 11. ve 28. PVO Kolordusu
  • 4. PVO Ordusu
    • 5. ve 19. PVO Kolordusu
  • 6. PVO Ordusu(Leningrad Askeri Bölgesi)
    • 27., 54. PVO Kolordusu ve 14. PVO Tümeni
  • 8. PVO Ordusu
    • 49. ve 60. PVO Kolordusu
  • 10. PVO Ordusu
    • 21., 22. PVO Kolordusu ve 22. PVO Tümeni
  • 11. PVO Kızıl Bayrak Ordusu (Uzak Doğu Askeri Bölgesi)
    • 8., 23. PVO Kolordusu ve 6., 24., 29. PVO Tümeni
  • 12. PVO Ordusu
    • 24. ve 37. PVO Kolordusu
  • 14. Hava Ordusu (Sibirya Askeri Bölgesi)
    • 38., 39., 50., 56. PVO Kolordusu ve 41. PVO Tümeni
  • 19. PVO Ordusu(Transkafkasya Askeri Bölgesi)
    • 14. PVO Kolordusu
    • 51. PVO Kolordusu
    • 10. PVO Tümeni
    • 97. Lvov PVO Tümeni

19. PVO Ordusu 1 Nisan 1993'te dağıtıldı ve bu birliğe ait askeri malzeme Gürcistan Savunma Bakanlığı'na bırakıldı.

Envanteri (1987/1990 yıllarında)

S-75 Dvina güdümlü füzesi

1987 yılı PVO envanteri:

1210 Avcı Uçağı
420 Mikoyan-Gurevich MiG-23 Flogger
305 Mikoyan-Gurevich MiG-25 Foxbat
240 Suhoy Su-15 Flagon
5 Suhoy Su-27 Flanker
80 Tupolev Tu-28 Fiddler
65 Yakovlev Yak-28 Firebar
95 Mikoyan-Gurevich MiG-31 Foxhound
8 Hava radar uçağı
7 Tupolev Tu-126 Moss
1 Beriev A-50 Mainstay

1990 yılı karadan havaya füze sistemleri envanteri:

1,400 S-25 Berkut
2,400 Lavochkin S-75 Dvina
1,000 Isayev S-125 Neva\Pechora
1,950 Almaz S-200 Angara\Vega\Dubna
1,700 Almaz S-300

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Stalingrad Muharebesi</span> II. Dünya Savaşının dönüm noktası kabul edilen muharebe

Stalingrad Muharebesi, Stalingrad Meydan Muharebesi ya da Stalingrad Savaşı, II. Dünya Savaşı’nın Doğu Cephesi'nde, Mihver ordularıyla Kızıl Ordu arasında, Stalingrad kenti için yapılan savaştır. Hemen hemen tüm tarihçiler tarafından II. Dünya Savaşı’nın kesin dönüm noktalarından biri olarak kabul edilir. Bu savaş, tarafların tüm güç ve azimlerini ortaya koydukları, kıran kırana süren ve sonuçta, toplam kayıpların neredeyse iki milyona ulaşmasıyla askeri tarihin en kanlı savaşları arasında yer almaktadır. Savaşın sonu Almanya açısından bir yıkım oldu. Mihver güçlerin savaşı kendi lehlerine döndürmeleri çabasında bir dönüm noktasıydı. ve Doğu Cephesi'nde Alman zaferini olanaksız kıldı. Doğu Cephesi'ndeki Mihver kuvvetleri toplamının neredeyse dörtte biri bu muharebe sırasında kaybedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Muharebesi</span> Nazi Ordularının Moskova üzerine başlattıkları genel taaruzlar

Moskova Muharebesi veya Moskova Meydan Muharebesi, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'nde, 1941 yılında Alman ordularının, bir duraklamanın ardından Moskova yönünde yeniden başlattıkları genel taarruzlarıdır. Moskova Muharebesi bazı tarihçiler tarafından II. Dünya Savaşı'nın dönüm noktalarından biri olarak kabul edilmektedir. Sovyet savunması, Hitler'in Barbarossa Operasyonu'nun önemli stratejik hedeflerinden biri olan Moskova'nın ele geçirilmesini engelleyerek savaşın uzamasına ve Barbarossa harekâtının başarısızlıkla sonuçlanmasına neden olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kursk Muharebesi</span> Alman-Sovyet muharebesi

Kursk Muharebesi, II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde, Alman kuvvetlerinin Kursk çıkıntısına karşı 1943 yılının Temmuz ve Ağustos aylarında giriştikleri genel taarruzdur. II. Dünya Savaşı sırasında yapılmış en büyük tank çarpışmalarından biri ve bir günde en fazla kayıp verilmiş hava çatışmaları bu muharebede gerçekleşmiştir. Almanların Doğu Cephesi'nde gerçekleştirdiği son stratejik taarruzdur. Sonucundaki Sovyet zaferi, Doğu Cephesi'nde inisiyatifi Sovyetlere vermiştir ve savaşın sonuna kadar da öyle kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyet Hava Kuvvetleri</span> SSCB hava kuvvetleri

Sovyet Hava Kuvvetleri veya VVS, Sovyetler Birliği'nin hava kuvvetlerinden biriydi. Diğeri Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri'dir.

<span class="mw-page-title-main">Lvov-Sandomierz Taarruzu</span>

Lvov-Sandomierz Taarruzu ya da Lvov-Sandomierz Stratejik Taarruz Harekâtı, Kızıl Ordu'nun 1944 yılı Temmuz ayı ortalarında başladığı ve Alman kuvvetlerini Ukrayna'dan ve Doğu Polonya'dan atmayı amaçlayan genel taarruzudur. Bir aydan uzun bir süre devam eden Sovyet taarruzları, belirlenen hedeflerine ulaşmıştır. Lvov-Sandomierz Stratejik Taarruz Harekâtı, üç taarruz harekâtından oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bagration Harekâtı</span> Harekât

Bagration Harekâtı, II. Dünya Savaşı sırasında Kızıl Ordu'nun yürüttüğü Beyaz Rusya Stratejik Taarruz Harekâtı'nın kapalı adıdır. Harekât, 22 Haziran ve 19 Ağustos 1944 tarihleri arasında icra edilmiş olup sonuçta Alman kuvvetleri Beyaz Rusya'dan ve Doğu Polonya'dan çıkartılmıştır. Harekâta verilen Bagration kapalı adı, 18. ve 19. yüzyıllarda yaşamış ve Borodino Muharebesi sırasında ölümcül bir yara almış olan Çarlık generali, prens Pyotr Bagration'a dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dinyeper-Karpatlar Taarruzu</span>

Dinyeper-Karpat Taarruzu, 24 Aralık 1943 - 14 Nisan 1944 tarihleri arasında, II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde 1., 2., 3. ve 4 Ukrayna Cepheleri ile 1. Belarus Cephesi tarafından yürütülen bir stratejik taarruz harekâtıdır. Bu harekât, Alman Merkez ve Güney ordu gruplarına karşı, Ukrayna'nın tümünü ve Moldova'yı Alman işgalinden geri almayı hedeflemektedir.

Prohorovka Muharebesi, II. Dünya Savaşı sırasında Alman 4. Panzer Ordusu ile Sovyet 5. Muhafız Tank Ordusu arasında gerçekleşen muharebedir. Askeri tarihteki en büyük tank savaşlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Korsun-Şevçenkovski Taarruzu</span>

Korsun - Şevçenkovski Taarruzu, 24 Ocak - 16 Şubat 1944 tarihleri arasında yer alan ve Korsun - Çerkassi Kuşatması'na yol açan bir muharebedir. Taarruz, Dinyeper-Karpatlar Taarruzu'nun bir parçasıdır. Bu harekât sırasında Nikolay Vatutin'in komutasındaki 1. Ukrayna Cephesi ve Ivan Konev komutasındaki 2. Ukrayna Cephesi kuvvetleri, Alman Güney Ordular Grubu'na bağlı bazı birlikleri Dinyeper Nehri kıyılarında tuzağa düşürüp kuşattılar. Haftalar boyunca süren çatışmalarda Kızıl Ordu kuvvetleri kuşatma altındaki Alman kuvvetlerini imha etmeye çalıştılar. Kuşatma altındaki Alman birlikleri dışarıdan yardıma gelen başka Alman birlikleriyle iş birliği halinde kuşatmayı yarıp kaçmayı başardı. Bu kuvvetlerin yaklaşık üçte ikisi kurtulmayı başarmıştır.

Vitebsk - Orşa Taarruzu, Kızıl Ordu'nun 1944 yılı yaz genel taarruzu Belarus Stratejik Taarruz Harekâtı'nın bir parçasıdır ve genelde Bagration Harekâtı olarak bilinir.

Şyaulyay Taarruzu, Kızıl Ordu'nun 1. Baltık Cephesi kuvvetlerince girişilmiş bir taarruzdur ve genellikler Bagration Harekâtı olarak bilinir. Taarruz, Belarus Stratejik Taarruz Harekâtı'nın üçüncü evresinde girişilen bir harekâttır ve ana taktik hedefi Şyaulyay kenti olarak, Alman kuvvetlerinin Litvanya'dan çıkarılmasını amaçlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">1. Baltık Cephesi</span>

1. Baltık Cephesi II. Dünya Savaşı sırasında Sovyet Ordusunun bir cephesiydi. Ekim-Aralık 1943'te tekrar adlandıran Kalinin Cephesi ile oluşturuldu ve özellikle 1944'ün yaz mevsiminde Bagration Harekâtı'nda ve birkaç önemli askeri çatışmada yer aldı. 1. Baltık Cephesi, 27 Ocak 1944'teki Leningrad Kuşatması'nın kaldırmakta yardım etti.

<span class="mw-page-title-main">Belostok Taarruzu</span>

Belostok Taarruzu, Kızıl Ordu'nun 1944 yılı yazında başlattığı Beyaz Rusya Stratejk Taarruz Harekâtı'nın üçüncü ve son bölümünde girişilen bir taarruzdur ve genellikle Bagration Harekâtı olarak bilinir.

Lublin-Brest Taarruzu, Kızıl Ordu'nun Belarus Stratejik Harekâtı kapsamında sürdürdüğü bir taarruz harekâtıdır. Harekât, 18 Temmuz - 2 Ağustos 1944 tarihleri arasında yapılmış olup Alman kuvvetlerini merkez ve doğu Polonya'dan çıkarmayı amaçlamaktadır. Genellikler Bagration Harekâtı olarak bilinir. 1. Belarus Cephesi'nin güney kanadı (sol) tarafından Alman Güney Ukrayna Ordular Grubu'na ve Merkez Ordular Grubu'na karşı icra edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">1. Târgu Frumos Muharebesi</span>

1. Târgu Frumos Muharebesi, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi 'nde 1. Yaş-Kişinev Taarruzu'nun bir bölümüdür.

<span class="mw-page-title-main">Belgrad Taarruzu</span>

Belgrad Taarruzu ya da Belgrad Stratejik Taarruz Harekâtı, II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya Cephesi'nde, Kızıl Ordu ve Yugoslav Partizanlar'la Wehrmacht arasında gerçekleşen muharebelerdir. Esas olarak Yugoslavya'nın başkenti Belgrad'a yönelik olan bu genel taarruz harekâtı, 14 Eylül - 24 Kasım 1944 tarihleri arasında devam etmiş ve sonunda Alman işgalindeki Yugoslavya bu işgalden çıkmıştır. Sovyet ve Yugoslav kuvvetleri ayrı ve yeterli eşgüdüm olmadan harekât yaptılar. Bu durum Alman birliklerinin Belgrad bölgesinden tahliyesi için fırsat yarattı.

<span class="mw-page-title-main">Debrecen Muharebesi</span> 1944 yılında SSCBnin Alman-Macar ordularına yaptığı taarruz

Debrecen Muharebesi, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi 'nde, Sovyet 2. Ukrayna Cephesi kuvvetlerince 6 - 28 Ekim 1944 tarihleri arasında gerçekleştirilen Debrecen Taarruz Harekâtı'dır. Sovyetler'in Macaristan'a yönelen genel taarruzu Debrecen bölgesini hedef almış, Mareşal Rodion Malinovski'nin 2. Ukrayna Cephesi, General Maximilian Fretter-Pico'nun Alman Güney Ukrayna Ordular Grubu cephesine yönelmiştir. Bu mevzilerde, müttefiki Macaristan'ın 7. Kolordusu da mevzi almıştı. Sovyet taarruzu, bu mevzileri atmış ve Alman - Macar kuvvetlerini yer yer 160 kilometre geri çekilmek zorunda bırakmıştır.

Halbe Muharebesi, II. Dünya Savaşı'nın sonlarında Doğu Cephesi'nde gerçekleşen bir çatışmadır. General Theodor Busse komutasındaki Alman 9. Ordu'sunun, Berlin Harekâtı sırasında Sovyet kuvvetlerince bir savaş gücü olarak imha edilmesiyle sonuçlanan muharebedir, 24 Nisan - 1 Mayıs 1945 tarihleri arasında yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Raseiniai Muharebesi</span>

Raseiniai Muharebesi, II. Dünya Savaşı Doğu Cephesi'nde, Litvanya sınırının 75 km. kuzeybatısındaki Kaunas civarında 23 - 27 Haziran 1941 tarihleri arasında gerçekleşmiş olan bir tank muharebesidir. Muharebe, General Erich Hoepner komutasındaki 4. Panzer Grubu karşısında General Kurkin komutasındaki 3. Motorize Kolordu ve General Şestapolov komutasındaki 12. Mekanize Kolordu arasında gerçekleşmiştir. Bu iki Sovyet mekanize kolordusu, Sovyet Kuzeybatı Cephesi Komutanı General Fiodor Kuznetsov'un, Wehrmacht kuvvetlerinin Neman Nehri geçişlerini engellemekle görevlendirdiği kuvvetlerdir. Muharebenin sonucunda Sovyet kolorduları hemen hemen tümüyle imha edildiler. Aynı zamanda Sovyet Kuzeybatı Cephesi'nin tüm zırhlı kuvvetleri de imha edilmiş oldu. Alman kuvvetlerinin önünde Daugava Nehri yönündeki hat açılmış oldu. Sovyet resmi tarihinde 22 - 27 Haziran arası tarihlerde, cephenin kuzey kesimindeki savaşlar, Baltık Stratejik Savunma Harekâtı'nın bir bölümü olan Sınır Savunma Savaşları olarak geçmektedir. Raseiniai Muharebesi de bu savaşlar çerçevesinde gerçekleşen en geniş kapsamlı muharebelerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">İvan Fedyuninski</span> Sovyet askeri lideri

İvan İvanoviç Fedyuninski, Sovyet askeri lideri ve Sovyetler Birliği Kahramanı'dır (1939).