İçeriğe atla

Sosyalist Demokrasi Partisi

Sosyalist Demokrasi Partisi
KısaltmaSDP
Genel başkanUfuk Göllü
KurucuAkın Birdal
Slogan(lar)Partimiz SDP, cephemiz emek, barış, demokrasi!
Yaşasın İşçilerin Birliği, Halkların Kardeşliği
Kuruluş tarihi28 Ağustos 2002
Kapanış tarihi1 Eylül 2015
BirleşmeHalkların Demokratik Partisi
ÖnceliKurtuluş Hareketi
ArdılıBirleşik Devrimci Parti
MerkezMeşrutiyet Caddesi Hatay Sokak No:16/4 Sabancı İş Merkezi Kızılay/ANKARA
Gazete(ler)Gelecek Gazetesi
Üyelik (2014)215 [1]
İdeolojiMarksizm-Leninizm
Enternasyonalizm
Siyasi pozisyonAşırı sol
Ulusal üyelikHalkların Demokratik Kongresi
Uluslararası üyelikUygun
Resmî renklerKızıl
İnternet sitesi

Sosyalist Demokrasi Partisi (kısaca SDP) 2002 yılında çoğunluğunu ÖDP'den ayrılanların kurduğu bir partidir.

Parti, ilk kurulduğu dönemde Kurtuluşçular, Odakçılar, Hareketçiler ve Troçkistler'den ve diğer bağımsızlardan oluşmuştur. Daha sonra Odakçılar ve Hareketçilerin büyük çoğunluğu partiden ayrılmıştır. İşçi sınıfının ortak ve kitlesel mücadelesini savunur. Parti, Türkiye'nin ve bölgenin en önemli sorununun Kürt meselesi olduğunu ifade etmektedir. Sosyalist Demokrasi Partisi’nin amacı, insanın insan tarafından sömürülmesine ve ezilmesine, cinsler ve uluslararasındaki eşitsizliğe, doğal çevrenin yağmalanmasına son verecek, insanın ve insanlığın ortak kültürünün gelişiminin önündeki tüm engelleri ortadan kaldıracak olan, bayrağında "herkesten yeteneğine göre, herkese ihtiyacı kadar" şiarlarının dalgalandığı sosyalizmdir.

Sosyalizme bir dizi mücadele evresinden geçilerek, bütünsel ve kesintisiz bir devrimci süreç sonucunda; kapitalist toplumun devrimci tarzda aşılmasıyla, işçi sınıfının ve emekçilerin kendi iktidarı olarak sosyalist demokrasinin ilan edilmesiyle ve son çözümlemede bölgesel ve enternasyonal çapta ulaşabilir. Sosyalist Demokrasi Partisi, tarihsel referansını Marksizm’den alan, örgütsel işleyiş ilkeleri sosyalist demokrasi-çoğulculuk olan, devrimci, enternasyonalist bir kitle partisidir. Parti ayrıca ezilen tüm kesimlerin partide yerinin olduğunu söyler ve bu kesimlere ayrı örgütlenme alanları açar.

Partinin ilk başkanı Akın Birdal'dır. Akın Birdal'dan sonra başkanlığa Filiz Koçali seçilmiştir. Partinin üçüncü başkanı Rıdvan Turan olmuştur fakat Turan 2015 genel seçimlerinde Halkların Demokratik Partisi'nden Adana milletvekili adayı olmasını nedeniyle partiden istifa etmiştir. 11 Mayıs 2015 tarihinde yapılan 1. Olağanüstü Kongre'de genel başkan yardımcılığı görevinde bulunan Ufuk Göllü yeni genel başkan seçilmiştir.[2]

Partinin yayın organı Sosyalist Demokrasi gazetesidir. İkinci Kongre'sinden sonrası partide yer alan gruplar, Kurtuluş Hareketi, Bedreddini Hareket ve bağımsızlardır. Ayrıca ÖDP'nin kuruluşunda ve gelişiminde aktif olan birçok isim çeşitli dönemlerde öz eleştirilerini yaparak SDP'ye geçmişlerdir.

SDP'li gençler üniversiter alanda Kurtuluş Yolunda Dev-Genç ve lise alanında Dev-Lis ismi ile örgütlenmektedirler.

Haftada bir Gelecek gazetelerini yayımlamaktadır.

Liseli Arkadaş ve Dev-Lis'in Devrimci Liseliler çatısı altında, Kurtuluş Yolunda Dev-Genç ile Söz Dergisi'nin Gençliğin Devrimci Güçleri çatısı altında birleşmesinden sonra SDP ve Türkiye Gerçeği de 2015 Ağustos ayında birleşerek Birleşik Devrimci Parti'yi kurmuşlardır. Kısaltması Devrimci Parti'dir.

Tarihçe

ÖDP'den ayrılış ve Partinin Kurulması

28 Ağustos 2002 tarihinde bir süredir Sosyalist Demokrasi Partisi için Girişim adıyla çalışmalarını sürdüren Özgürlük ve Dayanışma Partisi'nde ayrılan grup, partileşme çalışmalarını tamamladığını açıklamış ve SDP'nin kuruluşunu ilan etmişlerdir. Eski İnsan Hakları Derneği (İHD) başkanı olan Akın Birdal'ın sözcülüğünü yaptığı grup içinde 1996'da kurulduğundan o güne kadar ÖDP'de siyaset yapmış Mihri Belli, Sevim Belli, Ragıp Zarakolu, Veysi Sarısözen, Filiz Koçali, Filiz Karakuş ve Mustafa Kahya gibi isimler yer almıştır.[3]

SDP'nin kuruluşunda yer alan isimler ÖDP'den ayrılış nedenlerini ve eleştirelerini birkaç başlık altında açıklamışlardır. Öncelikle, ayrılıkta en temel mesele olarak ÖDP'nin Kürt sorununa olan yaklaşımı öne sürülmüştür. Kürt sorununda ezilenlerin yanında olmak yerine bir üçüncü yolun ÖDP'de tercih edilmesine karşı çıkılmıştır. Diğer bir yandan, ikinci olarak, ÖDP'nin post-Marksizm'in ve Avrupa komünizminin Türkiye'deki siyasal temsilcisi haline geldiği, sosyalizmi hedefleyen bir parti olarak kendini tanımlamasına rağmen ÖDP'nin işçi sınıfının egemen sınıf olarak örgütlenmesi için mücadele etmek yerine, onun toplumsal muhalefet güçlerinden biri olarak değerlendirdiği söylenmiştir. Bundan kaynaklı olarak da, partinin militan mücadeleye uzak kentli orta sınıfların partisi haline geldiği ve giderek özgürlükçü sosyalistlerin oluşturduğu monolitik bir yapıya büründüğü iddia edilmiştir.[4]

Bu eleştiriler doğrultusunda, yeni kurulan ve içerisinde Kurtuluşçular, Odakçılar, Hareketçiler, Dönüşümcüler, Troçkistler ve diğer bağımsızların yer aldığı SDP, ÖDP'nin iddia ettikleri gibi reformizmine ve bürokratizmine karşı, Kürt hareketi ile stratejik ittifak, sosyalistlerin birliği ve yeniden yapılanması, sosyalist demokrasi gibi politikalar ve tezler ortaya koymuş ve bunların uygulayıcısı olacağını belirtmiştir.[4] SDP, 2001'de Kürt hareketinin öncülüğünde kurulan Emek, Barış ve Demokrasi Bloku'nun içinde birleşik bir mücadele için yer alacağını açıklamış, ÖDP'nin kuruluş rasyonelitesinde yer alan solun birliği düşüncesinin aşılarak yeni bir anlam içerisinde yeniden kurulacağını ve sol içerisinde yer aldıklarını öne sürdükleri üç eğilim içerisinden (sol liberalizm, ulusal solculuk ve devrimci sosyalizm) devrimci sosyalistlerin birliğini hedeflediğini belirtmiş ve bu birliğinde ilk başta belirtilen Kürt hareketi ile ittifak içerisinde oluşturulan blok zemininde gerçekleşebileceğini belirtmiştir.[5]

Akın Birdal Dönemi

Partinin 2002 yılında kurulmasının ardından 9 Kasım 2003 tarihinde SDP 1.Olağan Kongresi, Şato Yazar Düğün Salonu’nda gerçekleşti. Yunanistan, Kıbrıs ve İran gibi çeşitli ülkelerden gelen sosyalist parti temsilcilerinin de katıldığı kongre'de 207 oyun tamamını alan Akın Birdal SDP'nin genel başkanı seçildi.[6] Fakat daha kongre gerçekleşmeden parti içinde özellikle çatı partisi olarak DEHAP'a katılma konusunda tartışması ortaya çıkmış, Kurtuluş grubunun içinde de görüş ayrılıklarına yol açan bu tartışma hakim görüşün bu yönde olmamasından dolayı bu katılma gerçekleşmemiştir. Fakat Kürt hareketine yakın isimlerin oluşturduğu Dönüşüm grubunun partiye katılması ve parti içinde tutundakları pozisyon, parti içinde yeniden çeşitli tartışmalara yol açmış, Nisan ayında daha sonra Emekçi Hareket Partisi'ni kuracak olan Hareket grubu SDP'den ayrılmıştır. Kongrenin hemen ardından ise Odak grubu parti yönetime birçok eleştiri yöneltmiş, ilk olarak 2004 Haziran ayında partinin yönetim organlarından çekilmiş, ardından 2005 Mart ayında ise partiden tamamen ayrıldığını açıklamıştır.[7]

Gençlik örgütü

2009 yılında Sosyalist Demokrasi Partisi'nin gençlik örgütü olarak Kurtuluş Yolunda Devrimci Genç veya kısaca Dev-Genç kuruldu.[8] 2015 yılı Nisan ayında Kurtuluş Yolunda Dev-Genç ile "Söz Dergisi" birleşerek "Gençliğin Devrimci Güçleri" adlı oluşumu kurduklarını açıklamışlardır.[9]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Sosyalist Demokrasi Partisi". 10 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2015. 
  2. ^ "SDP yeni genel başkanını seçti". Gelecek Gazetesi. 11 Mayıs 2015. 15 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2015.  (Türkçe)
  3. ^ "50. parti kuruldu: SDP". Radikal. 29 Ağustos 2002. 18 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2015. 
  4. ^ a b "SDP'nin 10.Yılı ve 5.Konferans Belgeleri". 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2015. 
  5. ^ "SDP'nin tarihsel misyonu ve güncel görevleri". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2015. 
  6. ^ "Akın Birdal yeniden SDP başkanı". NTV. 9 Kasım 2003. 18 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2015. 
  7. ^ "SDP'de Neler Oluyor?". Bedreddini Hareket Dergisi, 2. Temmuz 2007. ss. 36-55. 
  8. ^ "Sosyalist Demokrasi Partisi Tüzüğü". 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2016. 
  9. ^ "İki gençlik örgütü birleşti; "Dev-Güç" kuruldu". Gelecek Gazetesi. 18 Nisan 2015. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2015.  (Türkçe)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sol Parti (Türkiye)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Sol Parti, Türkiye'de faaliyet gösteren sosyalist siyasi parti. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "SOL Parti" şeklindedir. Özgürlük ve Dayanışma Partisinin (ÖDP) 22 Aralık 2019 tarihinde Ankara'da düzenlenen 8. Olağanüstü Kongresi'nde partinin isminin Sol Parti olarak değiştirilmesine dair alınan tüzük değişikliği kararıyla kurulmuştur. Genel başkanı Önder İşleyen'dir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye İşçi Partisi (1961)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1961–1971, 1975-1981)

Türkiye İşçi Partisi (TİP), 1961 yılında Türkiye'de kurulan siyasi parti. 1946 sonrası çok partili dönemde TBMM'ye milletvekili seçtirebilen ilk sosyalist parti olmuştur. 12 Mart 1971 Muhtırası ve 12 Eylül 1980 Darbesi sonrasında kapatılmış, 1988 yılında TKP ile birleşerek TBKP kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mihri Belli</span> Marksist kuramcı ve politikacı

Mihri Belli, Türk komünist siyasetçi ve yazar. Türk Kurtuluş Savaşı yıllarında Trakya Müdaafası'nı yönetenlerden Mahmut Hayrettin Bey'in oğludur.

<span class="mw-page-title-main">İşçi Partisi (Türkiye)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1992–2015)

İşçi Partisi, 10 Temmuz 1992 tarihinde kapatılan Sosyalist Parti'nin yerine Doğu Perinçek tarafından 11 Temmuz 1992 tarihinde kurulmuş olan Türk siyasî parti. Rus milliyetçisi Aleksandr Dugin'in Neo-Avrasyacılık düşüncesini desteklemekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Komintern</span> uluslararası kuruluş

Komintern 1919 Martında, savaş komünizmi döneminin (1918-1921) ortasında Vladimir Lenin ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi tarafından kurulan, "silahlı kuvvetler de dahil tüm mümkün araçlarla uluslararası burjuvaziyi yıkmak ve devletin tamamen yok oluşu için bir geçiş aşaması demek olan Uluslararası Sovyet Cumhuriyetini yaratmak için" mücadele etme amacı güden uluslararası bir komünist örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Devrimci Sosyalist İşçi Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Devrimci Sosyalist İşçi Partisi, 1997 yılında Türkiye'de kurulmuş devrimci Troçkist siyasi partidir. Şu ana kadar hiçbir seçime katılmamıştır.

İlhami Aras, Türk devrimci yazar.

<span class="mw-page-title-main">Demokratik Toplum Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (2005–2009)

Demokratik Toplum Partisi (DTP), 9 Kasım 2005 tarihinde kurulmuş ve 11 Aralık 2009 tarihinde Anayasa Mahkemesi kararı ile kapatılmış olan siyasi parti. Genel merkezi Ankara'nın Çankaya ilçesinin Balgat semtinde olan partinin amblemi sarı zemin üzerine, yeşil yapraklı kırmızı güldür. Demokratik Toplum Partisi, Demokratik Toplum Hareketi'nin partileşmesi sonucunda kurulmuştur. Partinin kurucuları arasında Demokrasi Partisi eski milletvekillerinden Leyla Zana ve Orhan Doğan ile Cumhuriyet Halk Partisi eski milletvekillerinden Ahmet Türk bulunmaktaydı.

Akın Birdal Türk siyasetçi. Bir dönem İnsan Hakları Derneği'nin başkanlığını yaptı. 2007 genel seçimlerinde Diyarbakır'dan bağımsız aday oldu ve seçilerek TBMM'ye girdi. Demokratik Toplum Partisi'nin Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılmasının ardından kurulan Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) Diyarbakır 23. dönem milletvekilliği yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Ertuğrul Kürkcü</span> Türk siyasetçi

Ertuğrul Kürkcü, Türk sosyalist aktivist, yayıncı ve yazar. Halkların Demokratik Partisi (HDP) Onursal Başkanı, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) Onursal Üyesi ve İlerici Enternasyonal Danışma Kurulu Üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Devrimci İşçi Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Devrimci İşçi Partisi, Haziran 2007'de İşçi Mücadelesi adlı Marksist gazetenin çağrısıyla kuruluşuna başlanan, Şubat 2011'de yapılan kongresiyle kuruluşunu tamamlayan, Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">İşçilerin Sosyalist Partisi</span> Türkiyede eski bir siyasi parti (2008-2013)

İşçilerin Sosyalist Partisi, 27 Kasım 2008 tarihinde Sevim Belli'nin Genel Başkanlığında İşçilerin Sosyalist Partisi ismiyle kurulmuştur. Parti isminin kısaltması Sosyalist Partidir. İşçilerin Sosyalist Partisi, Mihri Belli, Mahir Sayın, Mustafa Kemal Kaçaroğlu, Mustafa Kahya, Eski Dev-Genç genel başkanı Bülent Uluer, Latife Demirci Kahya ve Erdal Kara'nın da aralarında bulunduğu 80 kişi tarafından kuruldu. 9 Kasım 2008'de Ankara'da yapılan toplantıda kuruluşunu ilan etmiştir. 2011 aralık ayında yapılan kongrede Genel Başkanlığa Mustafa Kahya getirilmiştir.

Kurtuluş Hareketi, 1971'deki örgütsel yenilgiden sonra hapisten çıkan bir kısım Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi kadrolarının, THKP-C'nin aynı isimli haftalık yayın organı Kurtuluş dergisinin ismini alarak 1976'da aylık olarak yayımlamaya başladıkları Kurtuluş Sosyalist Dergi çevresinde oluşturdukları Marksist-Leninist siyasi harekettir.

Birleşik Sosyalist Parti (BSP), 1994'te kuruldu. Partinin kurucu genel başkanı Sadun Aren'dir. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra güç kazanan özgürlükçü sosyalizm anlayışına yakın duruşuyla bilinen SBP öncülüğünde, Kurtuluş, Emek, Yeni Yol ve Sosyalist Politika gruplarının çabasıyla kurulmuştur. Gruplar arasında önemli bir mesele olarak değerlendirilen Kürt sorunuyla ilgili büyük ve yoğun tartışmalar yaşanmıştır. Önce Birleşik Sosyalist Hareket (BSH) adıyla kuruluş çalışmaları yürütülmüştür. 1996 yılında Geleceği Birlikte Kuralım Parti Girişimi ile birleşerek ismini Özgürlük ve Dayanışma Partisi olarak değiştirmiştir. BSP'nin kurucu genel başkanı Profesör Sadun Aren, Özgürlük ve Dayanışma Partisi'nin de onursal kurucu başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Maoist Komünist Partisi</span> Yasa dışı komünist terör örgütü

Maoist Komünist Partisi ya da kısaca MKP veya MKP/HKO-PHG; Türkiye'de faaliyet gösteren Maoist ideolojiye sahip, yasa dışı, silahlı komünist parti. Örgütün amacı Türkiye'de Maoist ilkelere bağlı sosyalist bir devrim yapmaktır. Bu amaçla başta Tunceli (Dersim) olmak üzere çeşitli bölgelerde silahlı faaliyetler yürütmektedir. Partinin silahlı kanadı, Halk Kurtuluş Ordusudur (HKO). MKP, TKP(ML)-TİKKO'nun 2002 yılında yaptığı ilk kongresinde isim değiştirmesiyle ortaya çıkmıştır. Örgüt, silahlı faaliyetlerini Tunceli, Tokat, Kastamonu, Giresun, Ordu ve metropollerde yürütmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Halkın Türkiye Komünist Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (2014-2017)

Halkın Türkiye Komünist Partisi, Türkiye Komünist Partisi'nde 2014 yılı Nisan ayında başlayan ayrışmanın ardından 12. Kongre etrafında toplanan Erkan Baş, Metin Çulhaoğlu, Kurtuluş Kılçer, Erkan Kılıç, Can Soyer ve Doğan Ergün'ün de dahil olduğu partililerin kurduğu Marksist-Leninist siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Halkların Demokratik Kongresi</span> Türkiyede bir siyasi ittifak

Halkların Demokratik Kongresi, kısa adıyla HDK 15 Ekim 2011 yılında Ankara'da kuruldu.

Mustafa Kahya, Türk siyasetçi. Sosyalist Yeniden Kuruluş Partisi'nin kurucusu. Hayatının büyük bir çoğunluğunu Türkiye Sosyalist Hareketi içerisindeki Kurtuluş Hareketi'nde ve hareketin içerisinde yer aldığı örgütlenmelerde geçirdi.

<span class="mw-page-title-main">Bülent Uluer</span> Türk siyasetçi

Bülent Uluer, Çerkes kökenli Türk yazar, politik eylemci, politikacı ve eski Devrimci Gençlik (Dev-Genç) Genel Başkanı. Uluer, 12 Eylül Darbesi sonrasında vur emriyle aranan beş kişiden biriydi.

Oğuzhan Müftüoğlu, Türk Marksist-Leninist aktivist, gençlik lideri ve siyasetçidir. Türkiye Devrimci Gençlik Federasyonu Merkez Yürütme Kurulu Üyesi-Basın Sekreteri, THKP-C üyesi, Devrimci Yol kurucusu, Özgürlük ve Dayanışma Partisi Kurucusu, Sol Parti üyesi. Devrimci Gençlik Dergisi (1975-1980), Devrimci Yol Dergisi (1977-1980), Yeniden Dergisi (1995-1998), BirAdım Dergisi (1999-2001), BirGün Gazetesi yazarıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.