İçeriğe atla

Sosyal sağlık

Sosyal sağlık, genellikle iki farklı ama iç içe geçmiş kavramları ifade eden bir terimdir. Sosyal sağlık, bireyin sağlığına işaret eder ve başkalarıyla etkileşime girme ve sosyal durumlarda ilerleme yeteneğini vurgular. Aynı zamanda, tüm topluluğun sağlığına ve üyelerinin nasıl davrandığına bağlı olabilir.

Sosyal sağlık, fiziksel ve zihinsel sağlıkla birlikte, bireysel sağlığın son hayati bileşenidir. Fiziksel sağlık ve ruhsal sağlık genellikle bireyle, bedenin ve zihnin nasıl çalıştığını ve çeşitli vücut aygıtlarının düzgün işlevini sürdürmesini sağlar, sosyal sağlık genellikle insanların başkalarıyla nasıl etkileşime girdiği ve bu etkileşimlerin bireysel refahla ilgili sonuçları veya yararları üzerine odaklanır.

Sosyal sağlık hâlâ bireysel sağlığı vurgulamakla birlikte, toplumun birbirine bağlı doğasını da hesaba katar ve genellikle insanların birbirleriyle nasıl etkileşim kurdukları ve nasıl sosyalleşip ilişki kurabildikleri ile ilgilenir. Bu, arkadaşlıkları, bunları nasıl şekillendirip tutabileceğini içerebilir. Sağlığın çeşitli yönlerinin birbiriyle etkileştiği ve birbirini etkilediği yollar vardır. İzolasyonun sadece zihinsel veya bedensel bir hastalığın değil, aynı zamanda bir hastalığın veya bozulmanın bir sonucu olduğu yönünde bazı kanıtlar vardır. Bu, sosyal sağlığın insan sağlığı ve refahı kavramının bütününde artan öneminden kaynaklanmaktadır. Birçok zihinsel ve fiziksel sağlık uzmanı, sosyal etkileşimin, insanların hastalıkların üstesinden gelme kabiliyetindeki önemini yavaş yavaş keşfetmiştir.

Sosyal sağlık, iki zevkli ve işlevsel bakış açısıyla ele alınmıştır.[1] Bir zevk görünümü, sosyal sağlığı yaşam memnuniyeti ve olumlu ve olumsuz denge yönleri ile inceler. Öte yandan, fonksiyonel görünüm, bireysel önem ve bireylerin görevlerini yerine getirme potansiyeli açısından sosyal sağlığı değerlendirir. Bu nedenle, sosyal sağlık üzerinde daha uzun bir zamana vurgu yapmaktadır. Günümüzde sosyal sağlık bilişsel, psikososyal faktörlerin bir ürünü olarak kabul edilmektedir ve biyolojik faktörlerden etkilenirler. Bu yaklaşım, sağlık, hastalığa ve zararlı problemlerin tedavisi daha genel bir yaklaşımla gelir. Sağlığa bu yeni yaklaşım, bir dizi kelimenin kullanılmasına yol açtı ki bir iç bağlantıları var, yaşam kalitesi, sosyal-zihin sağlığı ve ruh sağlığı, olumlu bireysel fonksiyon ve duygusal sağlık ve sosyal refah gibi.[2] Ryff (1989) tarafından sunulan Sosyal Sağlık Modeli, sosyal sağlık kavramını, aklın sosyal ilişkilerde olumlu performansının bir ölçütü olarak görmektedir. Bu boyutlar şunları içerir: kendini kabullenme, kişisel gelişim, başkalarıyla olumlu ilişkiler, çevresel hakimiyet, yaşamda amaçlı olma ve bağımsızlık. Keyes ve Shapiro[3] sosyal sağlığın kuramsal kavramlarına göre bireysel düzeyde kullanılabilecek beş boyutlu ölçülebilir bir model sundu. Sosyal sağlığı ölçerken, bu beş boyut en yaygın kullanılan boyutlar olarak kabul edilir.

Sosyal sağlığın boyutları

Ulusal McArthur Vakfı Orta Hat Çalışmasında sosyal sağlığı belirlemek için aşağıdaki beş boyut kullanılmıştır:

1- Sosyal gelişen

Sosyal gelişen kavramı, toplumun potansiyeli ve yörüngesinin değerlendirilmesidir.[2] Sosyal gelişen, insanları sosyal gelişmeden yararlanacakları gerçeğini anlamaya çalışır. Ve toplumdaki kurumlar ve bireyler optimal gelişmeyi teşvik edecek şekilde gelişiyorlar Her ne kadar bu tüm insanlar için geçerli olmasa da.[3] Sosyal gelişen, toplumun kendi gelecekteki kontrolüne sahip olduğu algısını gerektirir.

2- Sosyal dayanışma

Sosyal dayanışma açısından, bir bireyin değerlendirmesi, refakatçisinin topluluğunun kalitesine dayanır.[2] Ait olma hissi sağlığın önemli bir yönü olabilir ve böylece Çevresindeki ve toplumdaki diğerleriyle entegrasyon, başkalarına benzer bir benzerlik deneyiminin sonucu olmalıdır.[3] Sosyal dayanışmanın yokluğu en yüksek düzeyde intiharla sonuçlanmaktadır. Sağlıklı insanlar, toplumun bir parçası olduklarını hissederler, bu yüzden sosyal dayanışma, başkalarıyla paylaşılma hissidir. Sosyal dayanışma, sosyal uyum (Durkheim ), kültürel yabancılaşma ve sosyal izolasyon (Simon) ve sınıf bilinci (Marx) gibi kavramlara bağlıdır.[4]

3- Sosyal uyum

Sosyal uyum yaşamın anlamsızlığı ile karşılaştırılabilir ve toplumun ölçülebilir ve öngörülebilir olduğu görüşünü içerir. Psikolojik olarak, sağlıklı insanlar kendi kişisel yaşamlarını anlamlı ve tutarlı olarak görürler.[5] Antonovsky, bir bireyin varlığında tutarlılık hissinin sağlığının bir işareti olabileceğine inanır. Tutarlı olanlar, öngörülemeyen olaylarla karşılaştıklarında tutarlılıklarını korumaya çalışıyorlar. Sosyal uyum, kişinin kendi sosyal dünyasının niteliğinin ve örgütlenme ve oyunculuk tarzının algılanmasıdır.[2] Keyes (1998), Sosyal uyumun, toplumun anlaşılabileceğini ve rasyonel ve öngörülebilir olduğunu anlaması anlamına gelir.

4- Sosyal kabul

Sosyal kabul, kendi kabulünüzün sosyal versiyonudur. Kişiliğine karşı olumlu tutumları ve hayatlarının iyi ve kötü yönleri olan insanlar Zihinsel ve sosyal sağlık örnekleridir.[5] Sosyal kabul kavramı, toplumun diğer insanların özelliklerine göre algılanmasıdır.[2] Sosyal kabul, çoğulluğun başkalarıyla birlikte kabul edilmesini, başkalarının içsel iyiliğine güvenmeyi ve insanların doğasına olumlu bakışı içerir,ki bütün bunlar insanı insan toplumunun diğer üyeleriyle rahatlatır.[3] Başkalarını kabul edenler, insanların genellikle yapıcı olduklarını anlarlar. Ruh sağlığı kendi kendini kabul etmeyi içerdiğinden, başkalarının toplumdaki kabulü de sosyal sağlığa yol açabilir.[4]

5- Sosyal katılım

Sosyal katılım, bir kişinin sahip olduğu sosyal değerin değerlendirilmesidir ve bireyin toplumun önemli bir bileşeni olduğu fikrini içerir ve dünyamıza hangi değeri katıyor. Sosyal katılım, verimlilik ve hesap verebilirlik kavramlarına benzer. Bireysel verimlilik, Bu demektir ki, belirli davranışları gösterebileceğimize ve belirli hedeflere ulaşabileceğimize inanıyoruz. Sosyal sorumluluk, toplumdaki rol oynamaya yönelik bireysel gereksinimleri belirlemektir.[6]

Sosyal sağlığı etkileyen faktörler

  1. Sosyo-ekonomik taban
  2. Medeni durum
  3. Cinsiyet
  4. İletişim becerileri
  5. Din
  6. Sosyal destek
  7. Sosyal sermaye

Kaynakça

  1. ^ Keyes, C.L.M. & Shapiro, A. (2004). Social well-being in the U.S.: A descriptive epidemiology. University of Chicago Press.
  2. ^ a b c d e Keyes, C.L.M. (1998). Social well-being. Social Psychology Quarterly, 61, 121-140.
  3. ^ a b c d Keyes, C.L.M. & Shapiro, A. (2004). Social well-being in the U.S.: A descriptive epidemiology. University of Chicago Press.
  4. ^ a b Sabouri, S.(2012 ) . Survey of Social Health among Education Staff in District 11 of Tehran. Master's thesis at Payame Noor University.Iran.
  5. ^ a b Ryff, C.D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57, 1069-1081.
  6. ^ Hatami, Parisa. (2010). Investigating the Factors Affecting Social Health of Students with Emphasis on Social Networking. Master's thesis at Allameh Tabataba'i University.

İlgili Araştırma Makaleleri

Yaygın kullanımda ve tıpta sağlık, Dünya Sağlık Örgütüne göre, "yalnızca hastalık ve sakatlığın olmaması değil, fiziksel, zihinsel ve sosyal açıdan tam bir iyilik halidir". Zaman içinde farklı amaçlar için çeşitli tanımlar kullanılmıştır. Sağlık, düzenli fiziksel egzersiz ve yeterli uyku gibi sağlıklı faaliyetlerin teşvik edilmesi ve sigara veya aşırı stres gibi sağlıksız faaliyetlerin veya durumların azaltılması veya bunlardan kaçınılması yoluyla teşvik edilebilir. Sağlığı etkileyen bazı faktörler, yüksek riskli bir davranışta bulunup bulunmama gibi bireysel seçimlerden kaynaklanırken diğerleri toplumun insanların gerekli sağlık hizmetlerini almasını kolaylaştıracak veya zorlaştıracak şekilde düzenlenmiş olması gibi yapısal nedenlerden kaynaklanmaktadır. Genetik bozukluklar gibi diğer faktörler ise hem bireysel hem de grup seçimlerinin ötesindedir.

<span class="mw-page-title-main">Eğitim</span>

Eğitim; okullar, kurslar ve üniversiteler vasıtasıyla bireylere hayatta gerekli olan bilgi ve kabiliyetlerin sistematik bir şekilde verilmesi. Öğretmen, eğitmen, mentor, pedagoglar gerekli bilgileri öğrencilere verirler.

<span class="mw-page-title-main">Émile Durkheim</span> Fransız toplum bilimci (1858 – 1917)

Émile Durkheim, Fransız sosyolog, sosyolojinin kurucularından sayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Richard Rorty</span> Amerikalı filozof (1931 – 2007)

Richard McKay Rorty, Amerikalı düşünür. Postyapısalcılık 'ı Amerika'da geçerli kılmış, Pragmatizm olarak bilinen felsefe ögretisini yeniden yorumlayarak kullanan ve bir tür Relativizm yaklaşımıyla postyapısalcılığı değerlendiren bir düşünürdür.

Toplumsallaşma, sosyalizasyon ya da sosyalleşme, toplumun mevcut değer ve normlarının bireylere öğretilmesi süreci olarak tanımlanabilir. Bu süreç içerisinde birey ferdi olduğu toplum içerisinde nasıl davranacağını öğrenir. Aynı zamanda, bireyin sahip olduğu ya da toplum tarafından verilen rollerin ve sahip olunan statülerin gerektirdiği davranış biçimlerini, toplumun kendilerinden beklentilerini öğrenir. Toplumsallaşma sürecinde birey kendi toplumunun bir üyesi olmayı, toplumu tarafından kabul gören davranış örüntülerini, insanın davranışlarına yön veren, bunları belirleyip şekillendiren temel toplumsal ve kültürel değerleri (normları) öğrenir. Öğrenmekle de kalmayıp bunları içselleştirip kendisine mal eder ve bu değer ve normlar doğrultusunda davranmaya başlar. Daha öz bir anlatımla, birey toplumu ile bütünleşir ve toplumunun bir parçası haline gelir.

<span class="mw-page-title-main">Sosyal sermaye</span>

Sosyo-kapital ya da sosyal sermaye, daha önce akademisyen olmayan geleceği öngören birçok yazarın öngördüğü bir gelecek öngörüsü olsa da akademisyenler tarafından bilimsel bir dayanağı bulunmadığı gerekçesiyle tam olarak takdir görmemiş olsa da 2008 ortalarında başlayan ekonomik küresel kriz sonrası bu öngörüler üzerine yazılan birçok eser ciddi bir şekilde farklı akademisyenler tarafından incelenmeye ve kabul görme sürecine girmiştir.

Kişilik psikolojisi, bireylerin kendilerine özgü davranış, düşünce ve duygu biçimleriyle ilgilenir.

Sosyal psikiyatri, psikiyatrinin ruhsal bozukluğa ve zihinsel sağlığa, kişilerarası ve kültürel bağlamda odaklanan bir dalıdır. Bu çalışma, epidemiolojik anket araştırmaları ile bir yandan bireysel veya grup psikoterapisine teori ve yaklaşımları içerir. Sosyal psikiyatri ruhsal sıkıntı ve bozukluğu perspektif sosyal antropoloji, sosyal psikoloji, kültürel psikiyatri ve sosyoloji gibi alanlar ile birleştiren bir tıp eğitimidir. Sosyal psikiyatri özellikle tedavi topluluklarının gelişimi ve zihinsel hastalıklar üzerine sosyo-ekonomik faktörleri vurgular. Sosyal psikiyatri biyo-psikiyatriye daha sonraları beyin nöro-kimya ve genetiğe odaklanarak zıt bir hâl almıştır. Sosyal psikiyatri 20. yüzyıl sürsince psikiyatride biyo-psikiyatriden daha baskın olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Dayanışma</span> ortak bir çıkar üzerinde duygu veya eylem birliği

Dayanışma, solidarizm veya solidarite; bir topluluğu oluşturan gruplar veya sınıflar arasında psikolojik bir birlik duygusu yaratan duygu, düşünce ve ortak çıkarlarla birbirlerine karşılıklı olarak bağlanmasıdır. Sınıf işbirliği savunur ve sınıf çatışmasını reddeder. Kolektivizmden farklı olarak dayanışmacılık, bireyleri reddetmez ve bireyleri toplumun temeli olarak görür. Toplum içindeki sosyal ilişkilerden yararlanarak insanların birbirlerine bağlı olduğunu savunur. Terim sosyal bilimlerde, özellikle sosyolojide ve psikolojide yaygın olarak kullanılır.

Pozitif psikoloji, 1990'lı yılların sonlarında başlayan bir akımdır ve günümüze geldikçe önem kazanan bir araştırma alanı haline gelmiştir. Pozitif psikoloji hakkındaki araştırmalar ve kuram geliştirme çabaları sayıları gittikçe artan bir psikolog grubunun dikkatini çekmektedir ve hümanistik psikoloji hareketinin en uzun soluklu mirasını temsil edebilir. Ancak bazı psikologlar, hakkını teslim etseler de, pozitif psikolojiyi hümanistik psikolojinin ‘’ yeniden paketlenmesi’’ olarak görüyorlar. Pozitif psikoloji, “bireylerin, grupların ve kurumların uygun bir şekilde işlev görmesine yardımcı olan ve onların gelişmelerine katkı sağlayan durumlar ve koşulların bir çalışması” olarak tanımlanmıştır.

Sosyal temsiller teorisi, Fransız sosyal psikolog Serge Moscovici tarafından, sosyal psikolojinin bireylerin bilişsel süreçlerinden çok sosyal biliş süreçlerine önem verilmesi gerektiği eleştirisiyle geliştirdiği teorik bir yaklaşımdır. Teori ilk olarak Moscovici'nin 1950 ve 1960'lı yıllarda Fransız toplumunda psikanalizin sosyal temsillerinin nasıl oluşturulduğunu ve biçimlendirildiğini incelediği çalışması ile ortaya çıkmış ve 1961 yılında La Psychanalyse: son image et son public başlığı altında yayınlanmıştır.

Sosyal kimlik kuramı, grup olgusunun analizinde iç grup dinamikleri, gruplar arası ilişkiler ve kolektif benliğe yönelik açıklamalar getiren bir sosyal psikoloji kuramıdır. Sosyal psikologlar Henri Tajfel ve John Turner tarafından geliştirilmiştir. Kişisel bilişsel süreçleri, kişiler arası etkileşimleri ve sosyolojik süreçleri bir arada ele alarak sosyal kimlik kavramının farklı analiz düzeylerinden incelenmesini mümkün kılmaktadır.

Sosyal güvenlik, çocuklar, yaşlı, hasta ve işsiz gibi büyük ve potansiyel olarak zayıf kesimler de dahil olmak üzere yiyecek ile barınak ve nüfus için sağlık ile refahı teşvik etmek için yeterli kaynaklara erişimi güvence altına alma tedbirleri yoluyla nüfusun refahını sağlanması için hükûmet tarafından gerçekleştirilen eylemler programıdır.

Sosyal dışlanma, toplumsal dışlanma ya da sosyal marjinalizasyon, toplum içinde karşılaşılan engeller ve toplumun dışına itilme durumlarını anlatan bir terimdir. Avrupa'da yaygın olan bu terim ilk olarak Fransa'da kullanılmıştır. Eğitim, sosyoloji, psikoloji, siyaset ve ekonomi gibi çeşitli disiplinlerde kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Ruh sağlığı</span> Psikolojik iyi olma veya bir mental sorunun olmaması durumu.

Ruh sağlığı, psikolojik iyi hal veya zihinsel bir bozukluğun olmadığı düzeyi açıklar. Tatmin edici düzeyde duygusal ve davranışsal işlevlerini sürdürebilen bir kişinin durumudur. Pozitif psikoloji ve Bütünsellik bakış açılarından, ruhsal sağlık, bir bireyin yaşamdan tat alabilmesi ve yaşam aktiviteleri ile psikolojik dayanıklılık kazanabilmeye yönelik çabaları arasında denge kurmasını içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Prososyal davranış</span>

Prososyal davranışlar, olumlu sosyal davranışlar ya da başkalarına yarar sağlama niyeti; yardım etmek, paylaşmak, bağış yapmak, işbirliği yapmak ve gönüllülük gibi, diğer insanlara ya da bir bütün olarak topluma fayda sağlayan sosyal davranışlar bütünüdür. Bunlara ek olarak kurallara uymak ya da sosyal olarak kabul edilen davranışlarla uyum içinde olmak da prososyal davranışlar arasında sayılmaktadır.

Sosyal katılım, kişinin bir topluluğa veya topluma katılım derecesini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Sosyolojide sapma</span>

Sapma veya sapma sosyolojisi, resmi kuralları ihlal eden davranışları, eylemleri araştırmaktadır. Örnek olarak sapma sosyolojisi, toplum kuralların ihlalini, suç vb. durumları ele almaktadır.[3]Sapma teriminin olumsuz bir anlamı olsa da, sosyal kuralların çiğnenmesi her zaman olumsuz bir eylem oluşturmamaktadır. Bazı durumlarda kuralların ihlal edilmesine rağmen, davranış olumlu veya toplum tarafından kabul edilebilir olarak adlandırılabilir.

Kişilerarası ilişki, bir kişinin başka toplum fertleri ile bilişsel ve fiziksel olarak devamlı etkileşimde olması durumudur. Bu tür ilişkiler genellikle insan türünün "ait olma" içgüdüsüne paralel olarak oluşturduğu sözlü veya sözsüz ilişkiler ağını kapsar. Bu ilişkiler duygu, düşünce tarzları ve davranış tarzları ekseninde gelişme gösterir. Kişilerarası ilişkilerde ilk izlenimler kilit bir rol oynar; ilk izlenimler genellikle fiziksel çekicilik, yakınlık, benzerlik ve saygınlık başlıkları altında oluşur.

Özel gereksinim, Özel gereksinime ihtiyaç duyan bireylerin^ günlük yaşamsal, sosyal, psikolojik eğitsel ve benzeri tüm gereksinimlerini belirtmek için kullanılan bir ifadedir. Otizm, asperger, down sendromu, motor bozukluğu, disleksi, diskalkuli, disgrafi, görme ve işitme yetersizliği vb gibi engel durumları için farklı farklı gereksinim türleri vardır bu sebeple bireysel özelliklerine göre her bir birey için farklı farklı özel gereksinimler belirlenir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.