İçeriğe atla

Sosyal medya ve psikoloji

Sosyal medya ilk olarak genelleştirilmiş çevrimiçi topluluklar olarak günümüzde yerini aldı. Bu çevrimiçi topluluklar 1994'te Geocities.com, 1995'te Theglobe.com ve 1995'te Tripod.com gibi web siteleriyle kurulmuştur.[1] İlk toplulukların çoğu, sohbet odalarını kullanarak insanları bir araya getirerek sosyal etkileşime odaklandı. Daha sonra sosyal ağ topluluğu Classmates, insanların kişisel e-posta adreslerini kullanarak birbirleriyle bağlantı kurmasını sağlayacak farklı bir yaklaşım benimsedi. 1990'ların sonlarında sosyal ağ siteleri, kullanıcıların arkadaşlarını bulmasına ve yönetmesine yardımcı olacak daha gelişmiş özellikler geliştirmeye başladı.[2] Bu yeni nesil sosyal ağ siteleri, 1997'de SixDegrees.com'un, 2000'de Makeoutclub'un, 2002'de Hub Culture'ın ve 2002'de Friendster'ın kullanıma açılması ile gelişmeye başladı.[3] Ancak ilk kârlı kitlesel sosyal ağ sitesi Güney Kore tabanlı site Cyworld'dü.[4] Cyworld ilk olarak 1999 yılında blog tabanlı bir web site olarak kullanılıyordu ancak 2001 yılında web sitesine sosyal ağ özellikleri eklendi. 2002'de Myspace, 2003'te LinkedIn ve 2005'te Bebo gibi diğer sosyal ağ siteleri ortaya çıktı. 2009 yılında, sosyal ağ sitesi Facebook (2004'te kullanıma sunuldu) dünyanın en büyük sosyal ağ sitesi haline geldi.[5] Facebook'un aktif kullanıcı sayısı 2004'te sadece bir milyonken 2011 yılında 750 milyonun üzerine çıktı.

Sosyal ağ psikolojisi

Sosyal medya insanların birden fazla işi yerine getirmesine ve internette daha fazla zaman geçirmesine neden olmaktadır

Sosyal ağ, birbirleriyle iletişim kuran ve etkileşimde bulunan kişi veya kuruluşların oluşturduğu sosyal bir yapıdır. Facebook, Twitter, Instagram, Pinterest ve LinkedIn gibi sosyal ağ siteleri, kullanıcıların ilişkilerini oluşturmasına ve sürdürmesine yardımcı olan teknoloji destekli araçlar olarak tanımlanmaktadır. Yapılan bir araştırma sonucunda, ortaokul öğrencilerinin arkadaşlarının ne yaptığını görmek, resim paylaşmak ve arkadaşlarıyla bağlantı kurmak için sosyal medyayı kullandığı görülmüştür.[6] Bireysel farklılıklar sosyal medyadan etkilenerek insan davranışlarında değişikliğe neden olabilir.[7] Bu nedenle insanların sosyal ilişkilerinin niceliği ve niteliği açısından oldukça sistematik bir şekilde farklılık gösterdiği söylenebilir.[8] Bu değişkenlikten sorumlu olan temel kişilik özelliklerinden ikisi dışadönüklük ve içe dönüklüktür.[7] Dışadönüklük, sosyal olarak baskın olma, liderlik yapma ve başkaları üzerinde nüfuz sahibi olma eğilimini ifade eder.[9] Buna karşılık, içe dönüklük, bir kişinin utangaçlık eğilimine, sosyal fobiye sahip olma ve hatta sosyal durumlardan tamamen kaçınma eğilimini ifade eder bu nedenle kişinin sahip olabileceği potansiyel temasların sayısında bir azalma olması beklenebilir.[9] Bu bireysel farklılıklar, farklı sosyal ağ sonuçlarına yol açabilir.[10] Sosyal medya nedeni ile tetiklenebilecek diğer psikolojik faktörler şöyledir: depresyon, kaygı, bağlanma, öz kimlik sorunu ve ait olma ihtiyacı.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Cotriss, D. (2008). Where are they now: TheGlobe. com. The Industry Standard, 29.
  2. ^ Romm-Livermore, C. & Setzekorn, K. (2008). Social Networking Communities and E-Dating Services: Concepts and Implications. IGI Global. p.271.
  3. ^ Gibby Miller (2008-10-06). "Inventing the Social Network". bnet.com. Retrieved 2013-08-07.
  4. ^ Thelwall, M. & Stuart, D. (2010). Social Network Sites. In Panayiotis Zaphiris & Chee Siang Ang, Social Computing and Virtual Communities, p.271.
  5. ^ Kazeniac, Andy (2009-02-09). "Social Networks: Facebook Takes Over Top Spot, Twitter Climbs". Blog.compete.com. Retrieved 2013-08-07.
  6. ^ Kim, Jeong-a; Namgung, Jeeyeong (30 Mart 2018). "Identifying Latent Classes of Educational Outcomes of Middle School Students and Testing Determinants of the Classes". Korean Educational Research Association. 56 (1): 219-244. doi:10.30916/kera.56.1.219. ISSN 1225-4150. 
  7. ^ a b Thompson, E. R. (2008). "Development and Validation of an International English Big-Five Mini-Markers". Personality and Individual Differences. 45 (6): 542-8. doi:10.1016/j.paid.2008.06.013. 
  8. ^ Chamorro-Premuzic, T.; Bennett, E.; Furnham, A. (2007). "The happy personality: Mediational role of trait emotional intelligence". Personality and Individual Differences. 42 (8): 1633-1639. doi:10.1016/j.paid.2006.10.029. 
  9. ^ a b Steele, R. S.; Kelly, T. J. (1976). "Eysenck Personality Questionnaire and Jungian Myers-Briggs type indicator correlation of extraversion-introversion". Journal of Consulting and Clinical Psychology. 44 (4): 690-1. doi:10.1037/0022-006x.44.4.690. PMID 939858. 
  10. ^ Lu, H. P.; Hsiao, K. L. (2010). "The influence of extro/introversion on the intention to pay for social networking sites". Information & Management. 47 (3): 150-157. doi:10.1016/j.im.2010.01.003. 
  • Lavigne, Geneviève L.; Vallerand, Robert J.; Crevier-Braud, Laurence (3 Mayıs 2011). "The Fundamental Need to Belong: On the Distinction Between Growth and Deficit-Reduction Orientations". Personality and Social Psychology Bulletin. SAGE Publications. 37 (9): 1185-1201. doi:10.1177/0146167211405995. ISSN 0146-1672. PMID 21540365. 
  • Miller, Caroline (2021). "Does Social Media Cause Depression?". Child Mind Institute. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Beş büyük kişilik özelliği</span>

Ruh biliminde "Büyük Beş" kişilik özelliği, deneysel araştırma ile keşfedilmiş, 5 göze çarpan etmen veya kişilik boyutudur. Bu model hakkında ilk genel ima, 1933 yılında Amerikan Psikoloji Birliği için yapılan başkanlık söylevinde, L. L. Thurstone tarafından yapılmıştır. Thurstone'un yorumları, bir sonraki yıl Psychological Review dergisinde basılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sosyal medya</span> İnsanların kendi aralarında bilgi veya düşünce paylaştığı sanal topluluk ve ağlar

Sosyal medya, kullanıcıların internette aradığı, kullandığı ve içerik ürettiği interaktif iletişim platformdur. Geleneksel medya’dan Web 2.0’ın kullanılmaya başlamasıyla, tek yönlü içerik paylaşımından, çift taraflı içerik alışverişine erişim sağlanılan medya iletişimidir. Sosyal ağlar, insanların birbiriyle içerik ve bilgi paylaşmasını sağlayan İnternet siteleri ve uygulamalar sayesinde, herkes aradığı, ilgilendiği içeriklere ulaşabilmektedir. Küçük gruplar arasında gerçekleşen diyaloglar ve paylaşımlar giderek, kullanıcı bazlı içerik üretimini giderek arttırmakta, amatör içerikleri dijital dünyada birer değere dönüştürmektedir.

Kişilik psikolojisi, bireylerin kendilerine özgü davranış, düşünce ve duygu biçimleriyle ilgilenir.

VK, merkezi Saint Petersburg'da bulunan bir Rus çevrimiçi sosyal medya ve sosyal ağ hizmetidir. My World Mail.Ru ve Odnoklassniki ile beraber Mail.ru Group'a aittir. VK, 90 üzerinde dilde kullanılabilir durumdadır ancak ağırlıklı kullanıcı kitlesi Rusça konuşur. VK, kullanıcıların birbirlerine genel veya özel olarak mesaj göndermesine olanak sağlar; gruplar, genel sayfalar ve etkinlikler oluşturabilir; görüntüleri, sesleri ve videoları paylaşabilir, arkadaşlarınızı etiketleyebilir ve tarayıcı tabanlı oyunlar oynayabilirsiniz.

<span class="mw-page-title-main">Google+</span> sosyal ağ

Google+, kurucusu olan Google tarafından yönetilen sosyal ağ ve kimlik doğrulama hizmeti.

<span class="mw-page-title-main">Sosyal ağ</span> Kişinin çevresindeki diğer kişilerle oluşturduğu ilişki ağı

Sosyal ağ kavramını ilk kez 1954 yılında Barnes, kişinin çevredeki diğer insanlarla olan ilişkilerini tanımlamak amacıyla kullanmıştır. İnternet ortamında, kullanıcıların kendilerini tanımlayarak her kültürden farklı kullanıcı ile iletişime geçtiği, bunun yanında normal sosyal yaşamda kullanılan jest ve mimik hareketlerini simgeleyen sembollerle duygu ve düşüncelerini sanal olarak ifade ettiği, bu şekilde sosyal iletişim kurduğu ortamlar “sosyal ağ” olarak tanımlanmaktadır. Bugün sosyal ağlar dediğimizde en büyük örnek olarak karşımıza Facebook, Instagram, Twitter ve LinkedIN gibi web siteleri çıkmaktadır.

Sosyal fobi veya sosyal anksiyete bozukluğu (SAB), sosyal ortamlarda başkaları tarafından olumsuz değerlendirilmekten yoğun şekilde kaygı duyma ve korkulan durumlardan kaçınma eğilimi ile tanımlanabilecek bir anksiyete bozukluğudur. Bu korkular, başkalarından algılanan veya gerçekten yapılan bir gözlemleme ile tetiklenebilir. Sosyal anksiyete bozukluğu olan bireyler, diğer insanların onlar hakkında olumsuz bir şekilde düşünmelerinden korkarlar.

Ayna benlik, bireylerin benlik görüşlerinin başkalarının kendilerini nasıl gördüğü algısı yoluyla etkilendiği süreçlerdir. Ayna benlik hem "kişinin kendi hakkındaki görüşlerini" hem de "başkalarının kendisi ile ilgili görüşlerine yönelik algısını" kapsamaktadır. Yansıtılmış değerlendirme, yansıyan benlik gibi kavramlarla da eş anlamlıdır.

Sosyal baskınlık yönelimi (SBY) sosyal ve politik tutumları yordayan bir kişilik faktörü ve yaygın olarak kullanılan bir Sosyal Psikolojik ölçektir. SBY, grup temelli ayrımcılık düzeylerinde bireysel farklılıkların ölçümü olarak kavramsallaşmıştır. Bir başka deyişle, bireyin herhangi bir sosyal sistem içinde hiyerarşi ve düşük statülü gruplar üzerinde otorite kurma tercihinin bir ölçümüdür. Bu, grup içi ve gruplar arası eşitlikçilik karşıtı bir eğilimdir. SBY, sosyal baskınlık kuramının ölçülebilir bir bireysel farklılık bileşenidir.

Psikolojideki biyolojik modeller açısından en yaygın kabul gören kuramlardan birisi, 1970 yılında Jeffrey Alan Grey tarafından geliştirilen Biyopsikolojik Kişilik Kuramı'dır. Gray bu bağlamda davranışsal aktiviteyi kontrol eden, Davranışsal inhibisyon sistemini (BİS) ve Davranışsal aktivasyon sistemi (BAS) olarak adlandırdığı iki sistem öne sürmüştür. BİS'in cezaya karşı duyarlılık ve kaçınma motivasyonu ile ilişkili olduğu, BAS'ın ise ödüle duyarlılığa ve yönelme motivasyonuna bağlı olduğu düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İnternet ünlüsü</span>

İnternet ünlüsü, sosyal medya kişiliği, fenomen, influencer veya mikro ünlü, şöhretlerini internet aracılığıyla edinmiş veya geliştirmiş kişidir. Sosyal medyanın yükselişi insanların küresel bir hayran ve takipçi kitlesine ulaşmalarına yardımcı olmuştur.

Flynn etkisi, 20. yüzyılda dünyanın birçok yerinde ölçülen akışkan ve kristalize zeka testi puanlarındaki kayda değer ve uzun süreli artıştır. Zekâ seviyesi (IQ) testleri, katılımcılarından oluşan bir örneklem kullanılarak standartlaştırıldığında, geleneksel olarak test sonuçlarının ortalaması 100 ve standart sapma 15 veya 16 IQ puanı olacak şekilde ayarlanır. IQ testleri yeniden düzenlendiğinde, genellikle önceki katılımcılarla yakın zamanda doğmuş örnekler kullanılarak tekrar standartlaştırılır. Her seferinde, ortalama sonuç 100 olarak ayarlanır. Bununla birlikte, yeni denekler eski IQ testlerini çözdüklerinde hemen hemen her durumda 100'ün önemli ölçüde üstünde puan alırlar.

<span class="mw-page-title-main">Sosyal ağ hizmetleri</span> sosyal ilişkilerin kurulmasını kolaylaştıran çevrimiçi platform

Bir sosyal ağ hizmeti, sosyal ilişkiler kurmak için kullanılan çevrimiçi bir platformdur. İnsanların kişisel veya kariyer ilgi alanlarını, aktiviteleri, geçmişlerini veya gerçek hayat bağlantılarını paylaşır.

Otoriter kişilik; muhafazakarlık, toplumsal normların ve geleneksel değerlerin sürdürülmesine karşı duyulan kuvvetli bir ihtiyaç ve bu değerlere aykırı davranışlarda bulunanların cezalandırılması için sert yasa ve kuralların gerekliliğine inanma eğilimlerin kümelendiği kişilik özelliğidir.

<span class="mw-page-title-main">Görüntü paylaşımı</span>

Görüntü paylaşımı veya fotoğraf paylaşımı, bir kullanıcının bir yöneticinin dijital fotoğrafları çevrimiçi olarak yayınlaması veya devretmesidir. Resim paylaşım siteleri, fotoğrafların yüklenmesi, barındırılması, yönetilmesi ve paylaşılması gibi hizmetler sunmaktadır. Bu işlev, görüntülerin yüklenmesini ve görüntülenmesini kolaylaştıran web siteleri ve uygulamalar aracılığıyla sağlanmaktadır. Terim, fotobloglar da dahil olmak üzere bireysel kullanıcılar tarafından kurulan ve yönetilen çevrimiçi fotoğraf galerilerinin kullanımına da gevşek bir şekilde uygulanabilmektedir. Paylaşma, diğer kullanıcıların resimleri görüntüleyebileceği ancak mutlaka indiremeyeceği anlamına gelmekte ve kullanıcılar resimleri için farklı telif hakkı seçenekleri seçebilmektedir.

Mugshot, Red Hat tarafından oluşturulan bir sosyal ağ sitesiydi. Diğer birçok sosyal ağ sitelerinin aksine, bir masaüstü istemcisi ve web widget'ları sunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Ağ toplumu</span>

Ağ Toplumu, ağ bağlantılı, dijital bilgi ve iletişim teknolojilerinin yaygınlaşmasının neden olduğu sosyal, politik, ekonomik ve kültürel değişimlerle ilgi olarak 1991 yılında ortaya atılmış bir ifadedir. Ağ Toplumu kavramı Georg Simmel gibi erken dönem sosyal teorisyenlerinin çalışmalarına kadar uzanabilir. 1991 yılında Manuel Castells tarafından ortaya atılan ve daha sonrasında Hollandalı sosyolog Jan Van Dijk tarafından geliştirilen Ağ Toplumu kavramının Bilişim Çağından, sonra dijital kültüre yön veren bir iletişim formu olduğu belirtilmiştir. Toplumun sosyal organizasyon formundan ağ toplumu formuna geçmesiyle daha esnek ve birbirine bağlı bir iletişim ortamı kurulmuştur. Merkeziyetçi olmaması, herkesin özgür ifadelere yer verebilmesi, Jan Van Dijk tarafından "yatay hiyerarşi" olarak tanımlanmış ve 21. yüzyılın ilk on yılında internet gibi medya daha da gelişmiş hale gelip, nüfusun daha geniş kesimleri tarafından ve ekonomi, siyaset ve kültürle ilgili çıkarlar tarafından kullanılmaya başlandıkça, yavaş yavaş “normal medya” olarak görünür olmuştur. Jan Van Dijk, kâğıt iletişim araçlarının modasının geçeceğini iddia etmiştir.

ResearchGate, bilim insanları ve araştırmacıların makalelerini paylaşmaları, soru sormaları, yanıtlamaları ve ortak çalışanlar bulmaları için Avrupa temelli bir ticari sosyal ağ sitesidir. Nature tarafından 2014 yılında yapılan bir araştırmaya ve Times Higher Education'daki 2016 tarihli bir makaleye göre, aktif kullanı sayısı açısından en büyük akademik sosyal ağdır, ancak diğer hizmetlerin daha fazla kayıtlı kullanıcısı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sosyal ağ platformu</span>

Sosyal ağ platformları, internet üzerindeki kullanıcıların birbirleriyle etkileşimde bulunabileceği, içerik paylaşabileceği ve iletişim kurabileceği çevrimiçi platformlardır. Bu platformlar, genellikle kullanıcıların profillerini oluşturabildiği, arkadaşlarını ekleyebildiği, içerik paylaşabildiği ve diğer kullanıcıların içeriklerine yorum yapabildiği bir yapı sunar. Sosyal ağ platformları, bireylerin, işletmelerin ve toplulukların bir araya gelip etkileşimde bulunmasını sağlar.

Sosyal arama, genellikle Facebook, LinkedIn, Twitter, Instagram ve Flickr gibi sosyal medya platformlarında kullanıcılar tarafından oluşturulan içerikleri aramak için yapılan bir davranıştır. Bu, geleneksel web aramasının geliştirilmiş bir versiyonudur ve sadece sorgu ve sonuçlar arasındaki anlamsal uyumluluğa dayanarak değil, aynı zamanda arama sonuçları ile araştıran arasındaki sosyal ilişkileri de dikkate alır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.