İçeriğe atla

Sosyal liberalizm

Liberal sosyalizm ve sol liberteryenizm ile karıştırılmamalıdır.
Makale serilerinden
Liberalizm
Tarihi
Kavramlar
Türler
Düşünürler
Politikacılar
Organizasyonlar
İlgili konular
Makale serilerinden
Gelişimi
Düşünceler
Kişiler
İlişkili

Sosyal liberalizm, bireysel özgürlük ve sosyal adalet arasında denge kurmayı amaçlayan politik bir ideolojidir. Klasik liberalizm gibi bireyci ekonomiyi, sivil ve siyasi hak ile özgürlüklerin genişlemesi bakımıyla uyuşur ancak bunlara ek olarak hükûmetin meşru rolünün yoksulluk, sağlık ve eğitim gibi ekonomik ve sosyal konuları olduğunu da içeren sosyal piyasayı temel alır.[1][2][3] Sosyal liberalizmde toplumun iyiliği bireyin özgürlüğü ile uyumlu görülür.[4] İkinci Dünya Savaşı sonrasında sosyal liberal fikirler dünyanın birçok ülkesinde benimsenmiştir.[5] Sosyal liberal düşünceler ile partiler merkez veya merkez sol olarak kabul edilir.[6][7][8][9][10] Bununla birlikte, ülkelere göre farklı isimlendirmeler sosyal liberalizmi tarif etmektedir. Birleşik Krallık'ta yeni liberalizm,[11][12] ABD'de modern liberalizm,[13] Almanya'da sol liberalizm[14][15][16] ve İspanyolca konuşulan ülkelerde ilerici liberalizm[17] olarak adlandırılır.

Modern liberaller refah anlayışını, fırsat eşitliği temelinde savunmuşlardır. Birey ve gruplar, mevcut sosyal koşullardan dolayı zarara uğruyorlarsa, devletin bu zararları azaltmak ya da ortadan kaldırmak için üstlenmesi gereken sosyal sorumlulukları vardır. Yurttaşlar, konut edinme, eğitim ve çalışma hakkı gibi çeşitli refah ve sosyal haklara sahiptir. Sosyal liberallere göre devletin ekonominin yönetiminden, en azından regüle edilmesinden sorumlu olması gerekmektedir.[18] Sosyal liberal bir hükûmetten, hükûmet müdahalesini kullanarak yoksulluk, refah, altyapı, sağlık, eğitim ve iklim gibi ekonomik ve sosyal sorunları ele alması ve aynı zamanda bireyin haklarını ve özerkliğini vurgulaması beklenir.

Terim, politik ve ekonomik fikirleri birkaç asır boyunca Büyük Bunalıma dek egemenliğini korumuş klasik liberalizmden farklılaşmayı belirtme amacıyla kullanılır.[19][20] 20. yüzyılın sonuna doğru sosyal liberalizme karşı tepki, parasalcı ekonomi politikaları ve devlet hizmetlerinin sunumunun azalmasına yol açan, sıklıkla neoliberalizm adıyla anılan ekol tarafından gösterildi. Bununla birlikte bu tepki klasik liberalizme dönüşle sonuçlanmadı. Hükûmetler sosyal hizmetleri sunmaya devam etti ve ekonomi politikası üzerindeki kontrolünü korudu.[21]

Tarihçe

T. H. Green

19. yüzyılın sonuna doğru klasik liberalizmin ilkeleri ekonomik büyümede düşüşler, artan yoksulluk bilinci, modern sanayi kentleri içindeki işsizlik ve örgütlü emeğin ajitasyonu sonucunda sorgulanmaya başlandı. Sanayileşme ve laissez faire kapitalizminin yarattığı değişikliklere karşı önemli bir politik tepki sosyal denge hakkında kaygılanan muhafazakârlar tarafından gelmesine rağmen sonradan sosyalizm, değişim ve reform için daha önemli bir güce dönüştü. Charles Dickens, Thomas Carlyle ve Matthew Arnold gibi kimi Viktorya dönemi yazarları sosyal adaletsizliğin erken etkili eleştirmenleri oldu.[22]

John Stuart Mill, klasik liberalizmin elementlerini sonunda yeni liberalizm adıyla tanınacak şeyle kombinleyerek liberal düşünceye katkı sağladı. Yeni liberaller bu zor koşullarla yüzleşmek için liberalizmin eksi dilini uyarlamaya çalıştı, onlar mevcut sorunların sadece devletin daha geniş ve müdahaleci anlayışı ile çözülebileceğine inanıyordu.

İngiliz filozof T. H. Green'in 19. yüzyılın sonuna doğru yaptığı çalışmalar doğrultusunda liberalizmi yeniden formüllemeye çalıştı. Green klasik liberalizm tarafından savunulan denetimsiz kar arayışının, yeni adaletsizlik ve yoksulluk formları oluşturduğunu düşünüyordu. Green'e göre bireyler salt bireysel değil, sosyal sorumluluklar da taşımaktaydı. Negatif özgürlük sadece birey üzerindeki dışsal sınırlamaları kaldırır ve bu da bireye tercih özgürlüğü sağlar, kârını azamileştirme misyonuyla devinen iş dünyası düşünüldüğünde negatif özgürlük, mümkün olan en düşük ücretle emeğin satın alınması becerisini haklılaştırdığından dolayı ekonomik özgürlük sömürüye yol açabilir. Green iş sözleşmelerinin eşit veya özgür bireyler arasında yapılmadığını savunur. İşçilerin tek alternatifleri sefalet veya açlıktan ölmek olduğu için işi kabul etmek zorundayken işverenler çok sayıdaki işçi arasından işlerine yarayan işçileri seçme ayrıcalığını deneyimler. Bundan dolayı ona göre piyasadaki tercih özgürlüğü bireysel özgürlük için yeterli bir kavramlaştırma değildir.[18]

Green'den sonra gelen L. T. Hobhouse ve John A. Hobson, sosyal ve siyasal felsefeleri bakımından Green'in görüşlerini izlemledi. Yeni liberaller klasik liberalizm ve laissez-faire anlayışına karşı devletin sosyal, ekonomik ve kültürel yaşama müdahalesi lehine tavır sergiledi. Onlar bireysel özgürlüğü sadece olumlu sosyal ve ekonomik koşulların varlığı ile mümkün olabileceğini düşünüyordu. Yoksulluk, sefalet ve cehalet içinde yaşayan birçok insan özgürlük ve bireysel gelişmeyi olanaksız kılmaktaydı. Yeni liberaller bu koşulların sadece güçlü, refah odaklı ve müdahaleci devlet tarafından koordine edilen kolektif eylem yoluyla iyileştirilebileceğini düşünüyordu.[23] En önemli endişeleriyse bireysel özgürlükle devlet müdahalesinin bağdaştırılmasıydı. Hobhouse'a göre, işbirliği ve organizasyon düşüncesinden hareket eden sosyalizm ile bireysellik düşüncesini esas alan liberalizm karşıt olmaktan çok birbirini tamamlayan idealleri temsil ediyordu. Hobson da sınırlı bir kolektivist uygulamanın zamanla refahı artıracağını ve böylece devlet müdahalesine ihtiyacı azaltacağını düşünüyordu. 20. yüzyıl düşünürlerinden Berlin pozitif özgürlük anlayışının kapsayıcı bir siyasi ilke hâline getirilmesi durumunda totaliter bir potansiyel taşıdığına da dikkat çeker.

20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Batı'da egemen siyasi paradigma olan sosyal liberalizmin temelleri böyle atıldı. Avrupa'da, 1970 sonlarına kadar hâkim olan "sosyal demokrat uzlaşma"nın özünde yatan Marksist etkinin dışındaki en önemli fikir sosyal liberalizmdir. Sosyal liberalizm, Marksist olmayan çağdaş İngiliz solunda da en az Fabianizm kadar etkili olmuştur.[24]

Yeni Düzen politikaları doğrultusunda hükûmet işsizlere iş sağlamıştır.

Uygulanması

Birleşik Krallık

20. yüzyıl boyunca liberal partiler ve hükûmetler genellikle sosyal refah davasını kuvvetle savunmuşlardır. İngiltere'de refah devletinin ilk yapıtaşları, 1.Dünya Savaşından önce, 1906 seçimleri sonrası "Liberal refah reformları" adı altında liberal hükûmet tarafından atılmıştı. Bu hükûmet, yaşlılık aylığı ve sınırlı da olsa bir sağlık ve işsizlik sigortası sistemini uygulamaya koymuştu. İngiliz refah devleti uygulamaları, modern liberallerden William Beveridge tarafından kaleme alının 1942 Beveridge Raporuna göre 2.Dünya Savaşından sonra daha da genişletilmiştir. Bu uygulama, tüm yurttaşlara kapsamlı bir sosyal güvenlik sistemi oluşturmayı taahhüt ediyordu.[18][25]

Almanya

Bir Alman ekonomist olan Alexander Rüstow, ilk olarak ekonomik sosyal liberalizmin Alman varyantını buldu. 1932'de Sosyal Politika Derneği'nde konuşurken bu sosyal liberalizm varyantına neoliberalizm adını koydu, ancak bu terim şimdi Rüstow tarafından bulunandan farklı bir anlam taşıyor. Rüstow, sosyalizme ve Alman İmparatorluğu'nda geliştirilen klasik liberal ekonomiye bir alternatif istiyordu. 1938'de Rüstow, liberalizmin nasıl yenilenebileceğini belirlemek için Ludwig Mises, Friedrich Hayek ve Wilhelm Röpke gibi çeşitli ekonomik düşünürlerle bir araya geldi. Rüstow, serbest piyasaları zorlamak için güçlü bir devleti ve piyasa başarısızlıklarını düzeltmek için devlet müdahalesini savundu.[26]

2.Dünya Savaşı'ndan sonra, Rüstow'un şimdi genellikle ordoliberalizm veya sosyal piyasa ekonomisi olarak adlandırılan neoliberalizmi, Ekonomi Bakanı ve daha sonra Şansölye olan Ludwig Erhard yönetimindeki Batı Alman hükûmeti tarafından benimsendi. Fiyat kontrolleri kaldırıldı ve serbest piyasalar getirildi. Bu politikalar Almanya'nın savaş sonrası ekonomik toparlanmasıyla ilişkilendirilirken, Bismarck döneminde kurulan refah devleti giderek daha maliyetli hale geldi.[26]

Amerika Birleşik Devletleri

Ana madde: New Deal

ABD'deki liberal refahçı anlayış 1930'larda F. D. Roosevelt'in yönetimi altında geliştirilmiştir. Roosevelt'in Yeni Düzen politikası çerçevesinde işsizlik, yaşlılar, çocuklar, dullar ve körler için kamusal yardım uygulamaya konmuştur, bunlar refah devletinin bir çeşit göstergesiydi. Onun politikaları ölümünden sonra da devam etmiştir. 1960'larda John Kennedy'nin yeni sınır siyasaları ve Lyndon Johnson'un Büyük Toplum programı çerçevesinde en üst düzeye ulaşmıştır.[18]

Türkiye

Ana madde: Devletçilik (Atatürk İlkesi)

Kemalist ekonomi modeli, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk tarafından 1923 İzmir İktisat Kongresinden 1929 Buhranına kadar uygulanan düzenlenmiş piyasanın başarısız olması sebebiyle 1930'larda "devletçilik" ilkesiyle birlikte uygulanmıştır. Atatürk, devletçiliğin isminin sosyalist devletçilikle karışmaması konusunda Medeni Bilgiler kitabında devletçilik ilkesinin, "sosyalizm ilkesine dayanan kolektivizm ve komünizm"den farklı olduğunu ve Türkiye'ye özgü olduğunu belirtmiştir.[27] Atatürk, Kemalizm'in ekonomik olarak bireyci ve piyasacı olduğunu; devletin yalnızca gerektiği zamanlarda müdahale etmesi gerektiğini, ekonominin gelişmesinin bireyin gelişmesi ile olacağını ve bu yüzden devletin sınırının birey olduğunun altını çizmiştir.[28] Üstelik, 1 Kasım 1937 meclis açılış konuşmasında şunları söylemiştir: "Kesin zorunluluk olmadıkça piyasalara karışılmaz; bununla birlikte hiçbir piyasa da başı boş değildir."[29]

Ayrıca İsmet İnönü, Atatürk'ün devletçilik ilkesinin Keynesyen ve Türkiye'nin New Deal varyantı olduğunu söylemiştir.[30]

Diğer Avrupa ülkeleri

Batı Avrupa'daki diğer ülkelerin savaş sonrası hükûmetleri de sosyal liberal politikalar izledi. Bu politikalar, Avrupa'daki liberal partilerin 19. yüzyıldaki zirvelerinden güçlerinin azalmasıyla, öncelikle Hristiyan demokratlar ve sosyal demokratlar (sosyal liberaller) tarafından uygulandı.[31]

Kayda değer sosyal liberal düşünürler

Bu liste genellikle sosyal liberalizmin evrimine önemli katkılar sağlamış kimi önemli akademisyen ve politikacıları sunar.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Rohr, Donald G. (Eylül 1964). "The Origins of Social Liberalism in Germany". The Journal of Economic History. 24 (03). 8 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2013. 
  2. ^ Gaus, Gerald and Courtland, Shane D. (Bahar 2011). "The 'New Liberalism'". The Stanford Encyclopedia of Philosophy. 8 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2013. 
  3. ^ John Derbyshire (12 Temmuz 2010). "The origins of social liberalism". New Statesman. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2013. 
  4. ^ The history of European liberalism (1959), Guido De Ruggiero, ss. 155–157
  5. ^ Fauks, Keith. Political Sociology: A Critical Introduction 8 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Edinburgh University Press, 1999, s. 73
  6. ^ Adams, Ian (2001). Political Ideology Today (Politics Today). Manchester: Manchester University Press. ISBN 0-7190-6020-6.
  7. ^ Slomp, Hans (2000). European Politics Into the Twenty-First Century: Integration and Division. Westport: Greenwood Publishing Group. ISBN 0-275-96814-6.
  8. ^ Liberalism in Modern Times: Essays in Honour of Jose G. Merquior. Budapest: Central European University Press. 1996. 185866053X.
  9. ^ Hombach, Bodo (2000). The politics of the new centre. Wiley-Blackwell. ISBN 978-0-7456-2460-0.
  10. ^ Women's access to political power in post-communist Europe. Oxford: Oxford University Press. 2003.
  11. ^ Freeden, Michael (1978). The New Liberalism: An Ideology of Social Reform. Oxford: Oxford University Press.
  12. ^ a b c d e f g h i j Adams, Ian (2001). Political Ideology Today (Politics Today). Manchester: Manchester University Press. ISBN 0719060206. 
  13. ^ Pease, Donald E.; Wiegman, Robyn (eds.) (2002). The Futures of American Studies. Duke University Press. s. 518.
  14. ^ Hoensbroech, Paul Kajus Graf (1912). Der Linksliberalismus. Leipzig.
  15. ^ Felix Rachfahl (1912). Eugen Richter und der Linksliberalismus im Neuen Reiche. Berlin.
  16. ^ Ulrich Zeller (1912). Die Linksliberalen. Munich.
  17. ^ José Luis Comellas Del antiguo al nuevo régimen: hasta la muerte de Fernando VII, pg. 421. (Spanish)
  18. ^ a b c d Heywood, Andrew. Siyasi İdeolojlier. Adres Yayınları. 
  19. ^ Marks, Gary; Wilson, Carole (Temmuz 2000). "The Past in the Present: A Cleavage Theory of Party Response to European Integration" (PDF). British Journal of Political Science. Cilt 30. ss. 433-459. doi:10.1017/S0007123400000181. 25 Haziran 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2013. 
  20. ^ a b c d e f Richardson, James L. (2001). Contending Liberalisms in World Politics: Ideology and Power. Colorado: Lynne Rienner Publishers. 155587939X. 
  21. ^ "Fauks, Keith. Political Sociology: A Critical Introduction. Edinburgh University Press, 1999, pages 71–75". 8 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2015. 
  22. ^ Richardson, ss. 36–37
  23. ^ The Routledge encyclopaedia of philosophy, p. 599
  24. ^ Sosyal-Liberal Sentez, Mustafa Erdoğan, Liberal düşünce topluluğu.
  25. ^ Feuchtwanger, Democracy and Empire: Britain 1865-1914 (İngilizce). Edward Arnold Publishers. ss. 273-317. 
  26. ^ a b "Neoliberalism: The Genesis of a Political Swearword" (PDF). Oliver Marc Hartwich. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2021. 
  27. ^ İnan, Afet (2004). Medeni Bilgiler. Örgün Yayınları. s. 212. 
  28. ^ İnan, Afet (2004). Medeni Bilgiler. Örgün Yayınevi. s. 209. 
  29. ^ "Atatürk'ün Meclis Açılış Konuşması". Türkiye Büyük Millet Meclisi. 1 Kasım 1937. 13 Ocak 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  30. ^ Yunus Emre, CHP, Sosyal Demokrasi ve Sol. İletişim Yayınları. s. 87. 
  31. ^ Adams, Ian (2001). Political ideology today. Internet Archive. Manchester ; New York : Manchester University Press ; New York, NY, USA : Distributed exclusively in the USA by Palgrave. ISBN 978-0-7190-6019-9. 
  32. ^ a b c d e Cardoso Rosas, João (2008). "Socialismo ou liberalismo social?". DiarioEconomico.com. 15 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2008. 
  33. ^ a b c d e Luiz Carlos Bresser-Pereira (2003). Building the Republican State. Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780199261185. 
  34. ^ a b c d e Meadowcroft, John (Sonbahar 2000). "The Origins of Community Politics" (PDF). Journal of Liberal Democrat History. 16 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2016. 
  35. ^ a b c d Avital Simhony; David Weinstein (2001). The new liberalism: reconciling liberty and community. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9780521794046. 12 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2016. 
  36. ^ a b c "James Hobson". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2008. 
  37. ^ a b c d e f g Ortiz, Cansino; Gellner, Ernest; Geliner, E.; Merquior, José Guilherme; Emil, César Cansino (1996). Liberalism in Modern Times: Essays in Honour of Jose G. Merquior. Budapeşte: Central European University Press. 185866053X. 
  38. ^ Merquior, J.G. (1991). Liberalism Old and New. Boston: Twayne Publishers. ISBN 0805786279. 
  39. ^ Seidman, Steven (2004). Contested knowledge: social theory today. Malden, MA: Wiley-Blackwell. ISBN 9780631226710. 
  40. ^ W. Russell, James (2006). Double standard: social policy in Europe and the United States. Rowman & Littlefield. ISBN 9780742546936. 
  41. ^ Thompson, Alastair (2000). Left Liberals, the State, and Popular Politics in Wilhelmine Germany. Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780198205432. 29 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2016. 
  42. ^ F. Biagini, Eugenio (2002). Citizenship and Community: Liberals, Radicals and Collective Identities in the British Isles, 1865–1931. Cambridge: Published by Cambridge University Press. s. 228. ISBN 9780521893602. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2016. 
  43. ^ Till van Rahden; Marcus Brainard (2008). Jews and Other Germans: Civil Society, Religious Diversity, and Urban Politics in Breslau, 1860–1925. Wisconsin: University of Wisconsin Press. ISBN 9780299226947. 
  44. ^ Ronald Findlay; Lars Jonung; Mats Lundahl (2002). Bertil Ohlin: a centennial celebration, 1899–1999. Cambridge: MIT Press. ISBN 9780262062282. 10 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2016. 
  45. ^ Klausen, Jytte (2001). War and Welfare: Europe and the United States, 1945 to the Present. Palgrave Macmillan. ISBN 9780312238834. 
  46. ^ "Espaço Cultural Miguel Reale". Jornal da Universidade de São Paulo (Portekizce). Universidade de São Paulo. 2000. 6 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2009. 
  47. ^ Reale, Miguel (2000). Crise do capitalismo e crise do Estado (Portekizce). São Paulo: Senac. ISBN 9788573591415. 
  48. ^ Watson, Graham (Bahar 1998). "The Two Davids" (PDF). Journal of Liberal Democrat History. 16 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2016. 
  49. ^ a b c Vincent, Andrew (2007). The Nature of Political Theory. Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780199297955. 
  50. ^ Paul Aron; Luke Miller (2007). "The Third Team: A brief history of the Australian Democrats after 30 years" (PDF). Australian Democrats. 19 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2009. 
  51. ^ Flach, Karl-Hermann (1984). Noch eine Chance für die Liberalen. Frankfurt am Main: Fischer S. Verlag GmbH. ISBN 978-3100210012. 
  52. ^ Gotovac, Vlado (1996). In Defence of Freedom: Zagreb 1971–1996. Zagreb: Matica hrvatska; Croatian PEN Centre. s. 11. ISBN 953-150-066-5. 
  53. ^ Rodriguez, Ángel Rivero (1993). "Liberalismo, democracia y pragmatismo" (PDF). Isegoría, 8. 16 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2016. 
  54. ^ a b c Verhofstadt, Dirk. "Liberalism is the best Cure for Poverty". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2008. 
  55. ^ Fotopoulos, Takis (Ekim 2004). "Why an Inclusive Democracy? The multidimensional crisis, globalisation and inclusive democracy". The International Journal of Inclusive Democracy. 1 (1). 12 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2008. 
  56. ^ Tosto, Milton (2005). The meaning of liberalism in Brazil. Lanham: Lexington Books. ISBN 9780739109861. 24 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2020. 
  57. ^ Krugman, Paul (2007). Conscience Of A Liberal. New York: Ww Norton & Co. ISBN 9780141035772. 

Bibliyografya

  • Richardson, James L. (2001). Contending Liberalisms in World Politics. London: Lynne Rienner Publishers, Inc. 1-55587-915-2.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Siyaset bilimi, politika bilimi ya da politoloji, siyasi teorileri ve siyasi teorilerin pratiklerini inceleyen, siyasi sistemler ve siyasi davranışlar alanıyla ilgilenen bir sosyal bilim alanıdır.

Liberalizm, bireysel özgürlük üzerine kurulan bir siyasi felsefe veya dünya görüşüdür. Bireysel özgürlük ve bireysel haklar düşüncesiyle yola çıkan liberalizm, daha sonraki yıllarda farklı türlere bölündü ve bireylerin eşitlik ilkesinin de önemini vurgulamaya başladı. Klasik liberalizm bireysel özgürlüklerin rolünü vurgularken, sosyal liberalizm özgürlüğe vurgu yaptığı kadar; bireylerin eşitlik hakkı ilkesinin önemine vurgu yapar ve özgürlük ile eşitlik arasında denge kurmayı amaçlar. Liberal görüşü savunanlar geniş bir görüş dizisi benimsemekle birlikte genellikle ifade özgürlüğü, inanç özgürlüğü, basın özgürlüğü, sivil haklar ve sivil özgürlükler, seküler devlet, liberal demokrasi, ekonomik ve siyasi özgürlük, hukukun üstünlüğü, özel mülkiyet ve piyasa ekonomisi gibi fikirleri destekler.

Muhafazakârlık veya tutuculuk, geleneksel toplumsal etmenlerin korunmasını destekleyen politik ve toplumsal felsefedir. Daha belirgin bir anlamda ilgili toplumun içinde bulunduğu çağın gereklerini göz ardı etmeksizin, geçmişten gelen tarihsel, kültürel ve uygar birikimlerini kaybetmeden, kısaca öz dinamiklerinin değişmesine karşı direnç gösteren, toplumsal-kültürel değerlerin korunmasını savunan politik bir görüştür.

Sosyal demokrasi, reformist ve aşamalı yöntemlerle laissez-faire kapitalizminin yarattığı eşitsizlikleri ortadan kaldırmayı hedefleyen politik bir ideolojidir.

Neoliberalizm veya neo-liberalizm, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra gerileme yaşayan serbest piyasa kapitalizmiyle ilişkilendirilen 19. yüzyıl fikirlerinin 20. yüzyılın sonlarında yeniden ortaya çıkması için kullanılan bir terimdir. Muhafazakar ve liberteryen örgütlerin, siyasi partilerin ve düşünce kuruluşlarının yükselişinde önemli bir faktör olan neoliberalizm, genellikle ekonomik liberalleşme politikalarıyla ilişkilendirilir. Bu politikalar arasında özelleştirme, düzenlemelerin kaldırılması, küreselleşme, serbest ticaret, para politikası, kemer sıkma politikaları ve devlet harcamalarının azaltılması gibi unsurlar yer alır. Bu politikalarla ekonomi ve toplumda özel sektörün rolünün artırılması amaçlanır. Neoliberal proje aynı zamanda kurumların tasarlanmasına odaklanmakta ve bir siyasi boyutu bulunmaktadır. Neoliberalizmin düşünce ve pratikte belirleyici özellikleri, büyük ölçüde akademik tartışmanın konusu olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Solculuk</span> toplumsal eşitliği ve eşitlikçiliği destekleyen siyasi ideolojiler, politik duruş

Solculuk, genellikle bir bütün olarak toplumsal hiyerarşiye veya belirli toplumsal hiyerarşilere karşı çıkarak, toplumsal eşitlik ve eşitlikçiliği destekleyen ve bunu sağlamaya çalışan siyasi ideolojiler yelpazesidir. Sol siyaset tipik olarak, taraftarlarının toplumda diğerlerine göre dezavantajlı olarak algıladıkları kişiler için endişe duymanın yanı sıra, uygulandıkları toplumun doğasını değiştiren radikal yollarla azaltılması veya ortadan kaldırılması gereken haksız eşitsizlikler olduğuna dair bir inancı da içerir.

Sağcılık, toplumsal hiyerarşiyi veya toplumsal eşitsizliği kabul eden veya destekleyen siyasal duruş veya etkinliktir. Toplumsal eşitsizlik, sağcılar tarafından; ya milletsel/ırksal farklılıklardan, ya dini ve inançsal farklılıklardan, ya kültürel ve sosyal farklılıklardan ya da piyasa ekonomisindeki rekabetten kaynaklandığı için kaçınılmaz, doğal, normal veya cazip bulunur. Sağ ve sol isimli siyasal kavramlar, Fransız Devrimi (1789-1799) zamanında, ayrı görüşteki siyasetçilerin Fransız parlamentosunun sağında veya solunda oturmalarından esinlenilerek oluşturulmuştur; parlamento başkanının sağındaki koltuklarda oturanlar, çoğunlukla monarşist Ancien Régime destekçilerinden oluşmuştur.

İlerlemecilik, ilericilik ya da progressivizm, her alanda ileri düzeyde önlemler uygulayarak insanların mevcut durumlarını iyileştirmeyi ve toplumun statüsünü yükseltmeyi amaçlayan, bu doğrultuda toplumsal reformu destekleyen politik felsefedir. Bilim, teknoloji, ekonomik kalkınma ve sosyal organizasyondaki ilerlemelerin insanın yaşam koşullarını geliştirmede büyük öneme sahip olduğunu ifade eden İlerleme Düşüncesine dayanır. Modern siyasette ilerlemecilik, siyasi değişim ve hükûmet eylemlerinin desteği yoluyla sıradan insanların çıkarlarını temsil etmeyi amaçlayan bir sosyal veya siyasi harekettir ve genellikle sol-liberal geleneğin bir parçası bağlamında düşünülür. Ancak bu, ideolojilerin eş anlamlı olduğu anlamına gelmez.

Merkez sağ, siyasi spektrumun sağında yer alırken merkeze daha yakındır. Merkez sağ partiler genellikle liberal demokrasiyi, kapitalizmi, piyasa ekonomisini, özel mülkiyet haklarını ve az ölçekte bir refah devletini destekler. Merkez sağ oluşumlar muhafazakârlığı ve ekonomik liberalizmi desteklerken sosyalizm ve komünizme karşı çıkarlar.

Ekonomik liberalizm, piyasa ekonomisinin bireyci hatlara dayanmasını ve üretim araçlarının özel mülkiyette olmasını destekler. Ekonomik liberaller, serbest ticareti ve açık rekabeti engellediği için piyasaya yapılan hükümet müdahalesine ve korumacılığa karşı çıkma eğilimindedir, ancak mülkiyet haklarını korumak ve piyasa başarısızlıklarını çözmek için yapılan hükûmet müdahalesini destekler. Ekonomik liberalizm, Büyük Buhran ve Keynesyenizm'in yükselişine kadar genel olarak klasik liberalizmin ekonomik modelini ifade etmek için kullanılmıştır.

Merkez sol, siyasette sol ve merkez arasındaki görüşler bütünüdür. Fırsat eşitliği yoluyla toplumsal adaletin sağlanabileceği düşüncesini savunmaktadır. Merkez sol siyaset, toplumun varsıl ve yoksul kesimleri arasındaki gelir farkını en aza indirmeyi amaç edinmiştir. Siyaseten ve toplumsal olarak radikal kararlar alınabilir. Bunun yanında reformist tutumlar ile de ekonomik ve sosyal politikalar sağlanabilir. Çoğulculuk taraftarı bir görüştür, toplumun sosyal hak ve çıkarları el üstünde tutulur.

Klasik liberalizm, serbest piyasayı ve laissez-faire ekonomisini; sınırlı devleti, ekonomik özgürlüğü ve siyasi özgürlüğü vurgulayan, hukukun üstünlüğünün güvenceye aldığı sivil özgürlükleri savunan; liberalizmin bir dalı, felsefi ve politik ideolojidir. Klasik liberalizm, 19. yüzyılın başlarında, Avrupa ve Kuzey Amerika'da kentleşmeye ve Sanayi Devrimi'ne bir yanıt olarak önceki yüzyılın fikirleri üzerine inşa edilmiştir.

Millî liberalizm, liberal politikaları ve meseleleri milliyetçilik unsurlarıyla birleştiren liberalizmin bir çeşididir. Ulusal veya milliyetçi liberalizm olarak da isimlendirilir.

Sağ liberteryenizm, siyasi analistler, akademisyenler ve medya kaynakları tarafından öz-sahipliği, sınırlı hükûmeti savunan, özel mülkiyet haklarını ve serbest piyasayı destekleyen laissez faire eğimli liberteryen felsefeleri tanımlamada kullanılan bir terimdir. İlk olarak klasik liberalizm üzerinden yola çıkmıştır ve günümüzde bu düşüncenin daha uç şekli olarak kabul edilir.

Liberal muhafazakârlık, özel mülkiyet, serbest ekonomi girişimciliği ile halkın geleneksel, kültürel ve ahlaki değerlerini yönetime dahil eden; anayasal ve temsili hükûmeti savunan muhafazakâr bir siyasi ideolojidir.

Sosyal muhafazakârlık, sosyal çoğulculuk yerine geleneksel güç yapılarına vurgu yapan bir politik felsefe ve muhafazakârlık çeşididir. Kuzey Amerika'daki sosyal muhafazakârlık, 1800'lerin başında, William Wilberforce ve Abraham Lincoln tarafından ifade edildiği gibi, köleliğin, Hristiyanlık ve anayasa karşıtı yönlerine bir tepki olarak yükseldi. Ayrıca alt sınıf Protestan Amerikalıların ekonomik güvensizliği, McCarthycilik ve sosyal kurumlara yönelik diğer zorluklarla da uğraştılar. Sosyal muhafazakârlar genellikle sosyal konuların örgütlenmesini ve siyasallaştırılmasını desteklediler.

<span class="mw-page-title-main">Üçüncü yol</span>

Üçüncü yol, merkez sağ ekonomik politikaların merkez sol sosyal politikalarla sentezini savunarak sağ ve sol siyaseti uzlaştırmaya çalışan merkezciliğe benzer bir politik konumdur. Üçüncü Yol, devletin ekonomik canlılığı ve daha önce Keynesçilik tarafından popüler hale getirilmiş olan ekonomik müdahaleci politikaların aşırı kullanımına ilişkin şüphelere yanıt olarak, çeşitli merkez - merkez sol ilerici hareketler içindeki siyasi politikaların yeniden değerlendirilmesi olarak yaratıldı. 1970'lerin sonları ve 1980'ler boyunca neoliberalizmin ve Yeni Sağ'ın popülaritesinin yükselişiyle tezatlık içeriyordu.

<span class="mw-page-title-main">Kanada Liberal Partisi</span> Kanadanın en eski siyasi partilerinden birisi

Kanada Liberal Partisi, halk dilinde Grits olarak nitelendirilen, Kanada'nın en eski siyasi partilerinden birisidir. 1861 bu yana var olan merkez sol-liberal eğilimli siyasi partidir.

Siyasi yelpaze, siyasi pozisyon veya politik spektrum, farklı siyasi pozisyonları birbirine göre tanımlamak ve sınıflandırmak amacıyla kullanılan bir sistemdir. Bu pozisyonlar, bağımsız siyasi boyutları temsil eden bir veya daha fazla geometrik eksende yer alır. "Siyasi pusula" ve "siyasi harita" ifadeleri, özellikle popüler iki boyutlu modellerine atıfta bulunmak üzere, siyasi yelpazeyi ifade etmek için kullanılan terimlerdir.

Amerika Birleşik Devletleri'nde muhafazakârlık, sınırlı hükûmet ve eyalet hakları olarak adlandırılan, Amerikan geleneklerini, cumhuriyetçiliği ve eyaletlerle ilgili olarak sınırlı federal hükûmet gücünü karakteristik olarak öncelik hâline getiren politik ve sosyal bir felsefedir. Tipik olarak Hristiyan değerlerini, ahlaki evrenselciliği, Amerikan istisnacılığını ve bireyciliği destekler. Genellikle güçlü bir ulusal savunmayı, silah haklarını, serbest ticareti ve Batı kültürünü komünizm, sosyalizm ve ahlaki göreciliğin oluşturduğu tehditlere karşı korumayı savunur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.