İçeriğe atla

Sosigenes (tarihçi)

İskenderiyeli Sosigenes (Grekçe: Σωσιγένης ὁ Ἀλεξανδρεύς), Romalı tarihçi Yaşlı Pliny'ye göre Jül Sezar'ın Jülyen takviminin tasarımı için danıştığı Ptolemaik Mısırlı bir Yunan astronomu ve matematikçi.[1][2]

Hayatı ve çalışmaları

Pliny'nin Doğal Tarih (İngilizce: Natural History) dışında onun hakkında çok az şey biliniyor. Sosigenes Kitap 18, 210-212'de yer almaktadır:

“ ... Üç ana okul vardı; Keldani, Mısırlı ve Yunan; ve bunlara ülkemizde Sezar tarafından diktatörlüğü sırasında dördüncüsü eklendi, bilgili gökbilimci Sosigenes'in (Sosigene perito scienceiae eius adhibito) yardımıyla ayrık yıllar güneşin seyrine uygun hale getirdi. „

Kitap 2, Bölüm 6'da, Sosigenes, Merkür'ün yörüngesiyle ilgili çalışmalarıyla anılır:

“ Venüs'ün hemen yanındaki yıldız, bazılarının Apollo olarak adlandırdığı Merkür'dür; benzer bir yörüngeye sahiptir, ancak büyüklük veya güç açısından hiçbir şekilde benzer değildir. Daha düşük bir daire içinde, dokuz gün daha hızlı bir devrimle, bazen gün doğumundan önce ve bazen gün batımından sonra parıldar, ancak Cidenas ve Sosigenes'e göre güneşten asla 22 dereceden fazla uzakta değildir."[3]„

Bazı kaynaklar, Jülyen takviminin Sisamlı Aristarchus tarafından tasarlandığını belirtir,[4] ancak bu sonucun nereden kaynaklandığı net değildir. Aristarchus'un çağdaşı olan Ptolemy III Euergetes, gerçekten MÖ 238'de Mısır takvimi için bir reform kararı verdi, ancak bu hiçbir zaman uygulanmadı. Bununla birlikte, reform, Jülyen takviminin paylaştığı bir özellik olan 365 günlük Mısır takvimine her dört yılda bir fazladan bir gün (artık gün) ekleyecekti.

Sosigenes, 1963 yapımı Kleopatra[5] filminde Hume Cronyn tarafından canlandırılmıştır. Bu tasvir yoğun bir şekilde kurgulanmıştır: Kleopatra'nın hocası/danışmanı ve daha sonra Roma elçisi olarak hizmet eder. Sonunda Mısır'a karşı savaşının başlangıcında Forum'da Octavian tarafından öldürüldü. Bu olayların hiçbiri tarihsel kayıtlarda mevcut değildir ve film için kurgulanmıştır.

Notlar

  1. ^ "Sosigenes of Alexandria". 6 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2021. 
  2. ^ Dialetis, Dimitris (2007). "Sosigenes of Alexandria". Hockey, Thomas (Ed.). Biographical dictionary of astronomers. vol. II, M-Z. Springer. s. 1074. 17 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2020. 
  3. ^ Book II, chapter 6, 36-41 in Pliny the Elder, Natural History I. Loeb Classical Library 330. Translated by H. Rackman, 1938, p.193. In a very old translation from C. Plinius Secundus (1601). "The Historie of the World". Philemon Holland tarafından çevrildi. , it is book 2 chapter 8, and reads: "Next upon it, but nothing of that bignesse and powerful efficacie, is the starre Mercurie, of some cleped Apollo: in an inferiour circle hee goeth, after the like manner, a swifter course by nine daies: shining sometimes before the sunne rising, otherwhiles after his setting, never farther distant from him than 23 degrees, as both the same Timæus and Sosigenes doe shew."
  4. ^ "Common Misconceptions in Astronomy & Science History" (PDF). Coconino Astronomical Society. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Ocak 2021. 
  5. ^ "Kleopatra". 3 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021. 

Kaynakça

  • Chisholm, Hugh, ed. (1911). Sosigenes. Encyclopædia Britannica (11th ed.). Cambridge University Press
  • Dialetis D. (2014) Sosigenes of Alexandria. In: Hockey T. et al. (eds) Biographical Encyclopedia of Astronomers. Springer, New York, NY. doi:10.1007/978-1-4419-9917-7_1300
  • Murdin, P. (2000). Sosigenes of Alexandria (c. 50 or 90 BC-?). Encyclopedia of Astronomy and Astrophysics. -1. 4016. doi:10.1888/0333750888/4016.

İlgili Araştırma Makaleleri

Jülyen takvimi, Jül Sezar tarafından MÖ 46 yılında kabul edilen ve Batı dünyasında 16. yüzyıla kadar kullanılan takvim. Artık yıl hesaplamasındaki ufak bir fark sonucu yaklaşık her 128 yılda bir günlük bir kayma oluşturduğu için, 1582 yılında yerini Gregoryen takvimi almıştır.

<span class="mw-page-title-main">VII. Kleopatra</span> Antik Mısırın son Helenistik kraliçesi

VII. Kleopatra Filopator MÖ 51ʼden 30ʼa kadar Mısır Ptolemaios Krallığıʼnın kraliçesi ve son etkin hükümdarıydı. Batlamyus hanedanının mensubu olan Kleopatra, Makedonyalı Yunan generali ve Büyük İskenderʼin refakatçisi olan Soterʼin soyundan gelmekteydi. Kleopatraʼnın ölümünden sonra Mısır, Roma İmparatorluğuʼnun eyaleti haline gelmiştir; bu da Akdenizʼdeki son Helenistik devlet ve İskenderʼin hükümdarlığından bu yana süren çağın sonuna işaret etmektedir. Yerli dili Yunanca olmasına rağmen, Mısır dilini öğrenen ve kullanan tek Batlamyus hükümdarıydı.

<span class="mw-page-title-main">I. Seleukos</span>

I. Seleukos Nikatōr Büyük İskender'in Makedon kumandanı. İskender'in ölümünden sonra başlayan Diadoki Savaşları'nda Seleukos, Seleukos hanedanını ve Seleukos İmparatorluğu'nu kurmuştur. Krallığı İskender'den sonra kurulan devletler arasında Roma yayılmasına karşı en uzun süre direnen ülkelerden biridir. Mısır'daki Ptolemaios Krallığı Seleukosların çöküşünden sonra 34 yıl daha dayanabilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Heinrich Louis d'Arrest</span>

Heinrich Louis d'Arrest, Alman astronom. İsmi bazen Heinrich Ludwig d'Arrest olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Oskar Backlund</span> İsveç kökenli Rus astronom

Johan Oskar Backlund, İsveç kökenli Rus astronom. İsveç kaynaklarında "Johan" ismi geçmesine rağmen bazen Jöns Oskar Backlund olarak da verilir. Rusya'da, yani bilimsel kariyerinin hepsinin geçtiği yerde Oskar Andreevich Baklund olarak bilinir. Bazı Rus İmparatorluğu'nun hala Jülyen Takvimi'ni kullandığı dönemden kalma Rus kaynaklarında doğum tarihi ve ölüm tarihi 16 Nisan ve 16 Ağustos diye geçer.

<span class="mw-page-title-main">William Lassell</span>

William Lassell, bir İngiliz tüccar ve gökbilimci. Yansıtmalı teleskop üzerindeki geliştirmeleri ve 4 uydu keşfiyle tanınır.

Jülyen yılı, astronomide her biri 86400 SI saniyelik tam 365.25 gün olarak tanımlanan bir zaman ölçü birimidir. Jülyen yılının uzunluğu, Batılı toplumlarda birkaç yüzyıl öncesine kadar kullanılan ve birimin adlandırıldığı Jülyen takviminde yılın ortalama uzunluğudur. Yine de, astronomik Julian yılı tarihleri belirlemekten ziyade süre ölçtüğü için, bir Jülyen yılı, Jülyen takviminde veya başka herhangi bir takvimdeki yıllara karşılık gelmez. Aynı zamanda bir yılı tanımlamanın diğer birçok yolu ile de örtüşmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Göksel küreler</span>

Göksel küreler, Eflâtun, Eudoxus, Aristo, Batlamyus, Kopernik ve diğerleri tarafından geliştirilen kozmolojik modellerin temel unsurlarıydı. Bu kozmolojik modellerde, sabit yıldızların ve gezegenlerin görünen hareketleri, sanki kürelere yerleştirilmiş mücevherler gibi, eterik, şeffaf bir beşinci elementten (esîr) yapılmış dönen kürelere gömülü olarak düşünülmüştür. Sabit yıldızların birbirlerine göre konumlarını değiştirmediğine inanıldığından, bunların tek yıldızlı bir kürenin yüzeyinde olması gerektiği ileri sürülmüştür.

<i>Doğa Tarihi</i> Yaşlı Plinius tarafından MS 77-79 yılları arasında yayımlanan ansiklopedi

Naturalis Historia, Büyük Plinius'un eserlerinden biridir. Roma İmparatorluğu'ndan günümüze ulaşan en büyük eserlerden olan Naturalis Historia'nın döneminin tüm bilgilerini kapsadığı iddia edilmektedir. Her ne kadar kitabın ismi doğa bilimi anlamına gelse de, içerik doğa tarihi ile sınırlı değildir; Plinius, kitabın kapsamını "doğal dünya veya yaşam" olarak tanımlamıştır. Kitabın içeriği ansiklopediktir, ancak yapısı günümüz ansiklopedilerine benzemez. Plinius'un yayınladığı son eser olan Naturalis Historia, Plinus'un günümüze ulaşan tek eseridir. İlk 10 kitabı MS 77'de yayınlamış, ancak MS 79'daki Vezüv volkan patlamasında öldüğü için eserin son halini yayınlayamamıştır. Kitabın son hali, Plinius'un yeğeni Gaius Plinius Caecilius Secundus tarafından yayınlanmıştır.

Rodoslu Geminus, MÖ 1. yüzyılda yıldızı parlayan bir Yunan astronom ve matematikçi. Onun bir astronomi çalışması olan ve öğrenciler için astronomi kitabı olarak tasarlanan Olaylara Giriş hala hayattadır. Ayrıca matematik üzerine bir çalışması da yazdı ama bu eserin sadece sonraki yazarlar tarafından alıntılanan kısımları hayatta kaldı ve günümüze ulaştı.

Abbas bin Saîd Cevherî, Al-ʿAbbās ibn Saʿid al-Jawharī Bağdat'taki Beyt'ül Hikmet'inde ve kısa bir süre Şam'da astronomik gözlemler yapan bir geometriciydi. Muhtemelen İran asıllıydı. En önemli eseri, yaklaşık 50 ek önerme içeren ve paralellik postülatını ispatlamaya çalışılan bir kanıtını da içeren Öklid'in Elemanları Üzerine Yorumu idi.

İskenderiyeli Stephanus, Neo-Platonik gelenekteki felsefenin yanı sıra simya, astroloji ve astronomi üzerine de yazan bir Bizanslı filozof ve öğretmen. Mısır'ın Müslümanlar tarafından fethinden önce İskenderiye akademik geleneğinin son temsilcilerinden biriydi.

Otto Eduard Neugebauer, astronomi tarihi ile Antik Çağlarda ve Orta Çağ'da uygulanan diğer kesin bilimler üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan Avusturyalı-Amerikalı bir matematikçi ve bilim tarihçisiydi. Kil tabletlerini inceleyerek, eski Babillilerin matematik ve astronomi hakkında daha önce fark edildiğinden çok daha fazlasını bildiklerini keşfetti. Ulusal Bilimler Akademisi, Neugebauer'i "çağımızın müspet bilimler tarihinin, belki de bilim tarihinin en özgün ve üretken bilim insanı" olarak adlandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tenedoslu Kleostratus</span>

Kleostratos, Antik Yunanistan'ın astronom'uydu. Antik Tenedos'un yerlisiydi. Antik tarihçiler tarafından zodyak ile başlayan] burçlarını ve güneş takvimi tanıttığına inanılır. J. Webb'e göre Kleostratus, fikirlerini Babillilerden almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mary Adela Blagg</span>

Mary Adela Blagg, İngiliz gökbilimci. 1916'da Royal Astronomical Society üyeliğiyle onurlandırılmıştır.

Cemaleddin Muhammed bin Tahir bin Muhammed el-Zeydi el-Buhari veya kısaca Cemaleddin Buhari, 13. yüzyılda yaşamış İranlı astronom. Aslen Buharalı olup 1250'lerde Kubilay Han'ın hizmetine girerek yeni başkenti Pekin'de geleneksel Çin bürosuna paralel olarak bir İslami Astronomi Bürosu kurdu. Kubilay Han böylece bürokratik yapıyı korudu, ancak Çin gözlemlerinin ve tahminlerinin saygın Müslüman alimler tarafından kontrol edilmesine izin verdi.

Grigorios Hioniadis, Bizans Rumu astronomdur. İran'a gitti ve dönüşünde Bizans'a tanıttığı matematik ve astronomi bilimi öğrendi ve Trabzon İmparatorluğu'nda bir astronomi akademisi kurdu. Hioniadis, Tebriz'de Ortodoks piskoposu olarak da görev yapmıştır.

Abul-Hasan Kūshyār ibn Labbān ibn Bashahri Daylami (971–1029), Kûşyâr bin Lebbân, İran'ın Hazar Denizi'nin güneyindeki Deylem'den İranlı matematikçi, coğrafyacı ve astronomdur.

Ebu Ca'fer Muhammed ibn Hüseyin Hazin (900-971), el-Hazin olarak da anılır, İranlı Horasanlı Müslüman astronom ve matematikçi. Hem astronomi hem de sayılar teorisi üzerinde çalıştı.

<span class="mw-page-title-main">Margaret Lindsay Huggins</span> İrlandalı astronom

Margaret Lindsay, Lady Huggins, veya doğum adıyla Margaret Lindsay Murray, İrlandalı-İngiliz bilimsel araştırmacı ve astronomdu. Kocası William Huggins ile birlikte spektroskopi alanında öncüydü ve Atlas of Representative Stellar Spectra'yı (1899) birlikte yazdılar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.