Sorumluluk yükleme (uluslararası ilişkiler)
Sorumluluk yükleme, sorumluluk devretme, suçu başkasına atma, topu başkasına atmak ya da suçlama oyunu (İngilizce: buck-passing) kişinin kendi sorumluluğunu başka bir kişi veya gruba yükleme eylemidir. Genellikle güç politikasında bir devletin kendisi kenarda dururken başka bir devletin saldırgan bir devleti caydırmasını veya onunla savaşmasını sağlamaya çalıştığı bir stratejiye atıfta bulunmak için kullanılır.[1]
Etimoloji
Bu ifadenin dağıtma sırasının kimde olduğunu belirtmek için bir işaretleyici ya da sayaş (Vahşi Batı döneminde buckhorn saplı bir bıçak gibi) kullanılan pokerden kaynaklandığı söylenmektedir. Eğer oyuncu dağıtmak istemezse sorumluluk sayaç olarak adlandırılan "buck"ın bir sonraki oyuncuya geçmesiyle devredilebilirdi.[2]
Uluslararası ilişkilerde
Uluslararası ilişkiler teorisinde sorumluluğu başkasına yüklemek, ulus devletlerin büyüyen bir tehditle başka bir devletin yüzleşeceği umuduyla yüzleşmeyi reddetme eğilimini içerir.[3] John Mearsheimer, Thomas Christensen ve Jack Snyder'a göre sorumluluğu başkasına atmak özellikle çok kutuplu uluslararası sistemlerde yaygınken, iki kutuplu uluslararası sistemlerde nadirdir.[3][4] Sorumluluğu başkasına yükleme örnekleri şunlardır:
- Napolyon'a karşı dengeleyici bir koalisyonun oluşturulmasının 1813 yılına kadar gecikmesi[3]
- Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri, Fransa ve/veya Sovyetler Birliği'nin 1930'larda Nazi Almanyası ile etkili bir şekilde yüzleşmeyi reddetmesi. Münih Antlaşması ile Fransa ve Birleşik Krallık topu Sovyetler Birliği'ne atmış, Sovyetler Birliği de Molotov-Ribbentrop Paktı'nı imzalayarak silahlı çatışmadan kaçınmıştır.[4]
- Almanya'yı birleştiren Bismarck'a karşı Avrupalı büyük güçlerin dengeyi sağlayamaması[3]
Benzer bir şekilde Mearsheimer, Normandiya Çıkarması'nın ertelenmesinin, parayı veren devletin güç dengesini kendi lehine değiştirebileceğini gösterdiğini savunmaktadır: "ABD'nin Normandiya çıkarmasını, hem Alman hem de Sovyet ordularının hırpalandığı ve yıprandığı savaşın sonlarına kadar ertelemekten büyük fayda sağladığına şüphe yoktur. Şaşırtıcı olmayan bir şekilde Joseph Stalin, Birleşik Krallık ve ABD'nin Almanya ve Sovyetler Birliği'nin birbirlerinin kanını akıtmasına bilerek izin verdiğine inanıyordu, böylece bu offshore dengeleyicileri (ABD ve Birleşik Krallık) savaş sonrası Avrupa'ya hakim olabileceklerdi."[5]
"The buck stops here"
"The buck stops here" (Buck (sorumluluk) burada biter", Oval Ofis'teki masasının üzerinde bu ifadenin yazılı olduğu bir tabela bulunduran ABD Başkanı Harry S. Truman tarafından popüler hale getirilen bir deyimdir.[6] Bu deyim, Başkan'ın kararlar vermesi ve bu kararların nihai sorumluluğunu kabul etmesi gerektiğini düşüncesine atıfta bulunmaktadır. Truman bu tabelayı aynı zamanda hevesli bir poker oyuncusu olan bir hapishane müdüründen hediye olarak almıştır. Bu, aynı zaman ABD Deniz Kuvvetleri Uçak Gemisi USS Harry S. Truman'ın (CVN-75) da sloganıdır.[7]
Başkan Jimmy Carter, tabelayı Harry S. Truman Başkanlık Kütüphanesi ve Müzesi'nden ödünç almıştır.[8] Carter'ın "Enerji Konusunda Ulusa Sesleniş"[9] gösteriminde yer alan görüntülerde tabelanın kendi yönetimi sırasında masanın üzerinde durduğu görülmektedir.
Tabelanın arka yüzünde "Ben Missouri'liyim" yazmaktadır.[6] Bu Truman'ın memleketine ve Willard Duncan Vandiver'in ifadesine göndermedir: "Ben Missouri'liyim, bana göstermek zorundasın."
10 Ocak 2019 tarihinde federal hükûmetin kapanmasının üzerindne 19 gün geçmişken bir muhabir Başkan Donald Trump'a "bu kapanmanın sorumlusu siz misiniz?" diye sordu. Trump da "Sorumluluk herkeste" şeklinde yanıt verdi.[10]
2019 yılında Birleşik Krallık Başbakanı olarak yaptığı ilk konuşmada Boris Johnson, "Sorumluluk burada bitiyor" diyerek ilerleteceği "değişim için kişisel sorumluluk alma" sözü verdi.[11][12]
2021 yılında ABD Başkanı Joe Biden, Afganistan'dan çekilmeyi onaylamasına ilişkin yaptığı açıklamada "The buck stops with me" (Sorumluluk bende bitiyor) demiştir.[13][14]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ John, Mearsheimer (2001). The Tragedy of Great Power Politics. New York: W. W. Norton & Company. ss. 157-58. ISBN 9780393076240.
- ^ Mitford M. Mathews, ed., A Dictionary of Americanisms on Historical Principles (Chicago, University of Chicago Press, 1951), I, pp. 198–99.
- ^ a b c d Mearsheimer, John J. (2001). "Chapter 8". The Tragedy of Great Power Politics (İngilizce). W. W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-34927-6.
- ^ a b Christensen, Thomas; Jack Snyder (1990). "Chain Gangs and Passed Bucks: Predicting Alliance Patterns in Multipolarity" (PDF). International Organization. 44 (2). ss. 137-68. doi:10.1017/S0020818300035232. 7 Eylül 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2017.
- ^ John, Mearsheimer (2001). The Tragedy of Great Power Politics. New York: W. W. Norton & Company. s. 160. ISBN 9780393076240.
- ^ a b ""The Buck Stops Here" Desk sign". Truman Library. 20 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2024.
- ^ Jan R. Van Meter, Tippecanoe and Tyler Too: Famous Slogans and Catchphrases in American History.
- ^ "'Buck Stops Here' To Be Sign of Carter". The New York Times. 6 Şubat 1977. 25 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2016.
- ^ President Jimmy Carter – Address to the Nation on Energy. YouTube. 28 Mart 2008. 21 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "President Trump: 'The buck stops with everybody' | The Week". 21 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2024.
- ^ "Boris Johnson: First speech as PM in full". BBC News. 24 Temmuz 2019. 25 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "New PM Johnson's arrival speech in Downing Street". Reuters. 25 Temmuz 2019. 17 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Remarks by President Biden on Afghanistan". White House. 16 Ağustos 2021. 17 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Full Transcript of President Biden's Remarks on Afghanistan". The New York Times. 16 Ağustos 2021. 17 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
