İçeriğe atla

Sophene Krallığı

Sophene Krallığı (Ermenice: ԾԸփք, roman: Tsop'k', Antik Yunanca: Σωφηνή, roman: Sōphēnḗ),[1] Helenistik dönemde Antik Ermenistan ile Suriye arasında yer alan bir krallıktı.[2]

Orontid hanedanı tarafından yönetilen krallık, kültürel olarak Yunan, Ermeni, İran, Suriye, Anadolu ve Roma etkisindeydi.[1] MÖ 3. yüzyılda kurulan krallık MÖ 95'te Artaksiad kralı II. Tigran tarafından fethedilerek imparatorluğunun bir parçası yapılana kadar bağımsızlığını korumuştur.[3]

Krallığın hüküm sürdüğü bölge günümüzde Elazığ ile Palu arasında kalmaktaydı.[4]

Tarihi

Sophene Krallığı, Ahameniş Kralı II. Artaserhas'ın (MÖ 404-358) damadı olan Baktriyalı bir soylu olan I. Orontes'in soyundan gelen İran kökenli[5] Orontid Hanedanı tarafından yönetiliyordu.[6] Yunan yazar Strabon'un Coğrafya adlı eserinde belirttiğine göre; Sophene ilk olarak Seleukos kralı III. Antiohos (MÖ  222–187) tarafından hükümdar olarak atanan Zariadres yönetimi altında ayrı bir krallık olarak ortaya çıktı. Ayrıca III. Antiohos'un Romalılara karşı yenilgisinin ardından Zariadres'in bağımsızlığını ilan ettiğini de ekleyen bu rapor,[7] epigrafik ve nümizmatik kanıtlarla şiddetle çelişmektedir.[6][8]

Sophene, büyük olasılıkla MÖ 3. yüzyılda, Yakın Doğu'daki Seleukos etkisinin giderek azalması ve Orontid hanedanının birkaç kola bölünmesi sırasında ayrı bir krallık olarak ortaya çıktı. Farklı bir Orontid koluna ait üç hükümdar, I. Sames I. Arsames ve Xerxes, Büyük Ermenistan'ın batı kısmını, belki de Kommagene'den Arzanene'ye kadar yönetiyorlardı.[9] Zariadres'in ölümünün ardından oğlu I. Artaxias, veraset haklarına dayanarak Sophene'yi yönetme hakkını talep etti. Artaxias, Kapadokya Krallığı ile olan diplomatik ve muhtemelen hanedan bağları sebebiyle krallığının bağımsızlığını korumayı başardı. Zariadres'in bilinen üç halefi vardır. Bu halefler Mithrobouzanes, Arkathias ve Arsakes'tir.[10]

Krallığın başkenti, Diyarbakır'ın kuzeyinde, Dicle Nehri üzerinde, Eğil yakınlarındaki Carcathiocerta'ydı. En büyük yerleşim yeri ve şehir vasıflarını taşıyan yer ise daha kuzeyde bulunan Arsamosata'ydı. Arsamosata, MÖ 3. yüzyılda kuruldu ve muhtemelen MS 13. yüzyılın başlarına kadar varlığını sürdürdü.[11]

Kaynakça

  1. ^ a b Marciak 2017, s. 77.
  2. ^ Marciak 2017, s. 61.
  3. ^ Marciak 2017, s. 95.
  4. ^ Lacey 2016, s. 109.
  5. ^ Facella 2021; Sartre 2005, s. 23; Strootman 2020, ss. 205, 210; Michels 2021, s. 485; Toumanoff 1963, s. 278; Garsoian 2005; Gaggero 2016, s. 79; Russell 1986, ss. 438–444; Drower et al. 2021; Olbrycht 2021, s. 38; Ball 2002, ss. 31, 436; Canepa 2015, s. 80
  6. ^ a b Facella 2021.
  7. ^ Marciak 2017, ss. 113, 117.
  8. ^ Marciak 2017, s. 123.
  9. ^ Marciak 2017, s. 157.
  10. ^ Marciak 2017, s. 158.
  11. ^ Sinclair 1989, ss. 112, 196, 358.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Selefkî İmparatorluğu</span> Antik Helen devleti

Seleukos İmparatorluğu, Türkçe kullanımlar ile Selefkos veya Selevkos, İskender'in ölümünden sonra Makedonya İmparatorluğu'nun parçalanmasıyla İskender'in generallerinden I. Seleukos tarafından kurulan Helenistik imparatorluk. Başkentleri önce Seleukia, sonraları ise Antakya'ydı. Doğu Akdeniz'de, Irak'ta, İran'da, Türkmenistan'da, Pamir'de ve Hindistan'ın batısında bulunan topraklarda egemenliklerini sürdürmüşlerdir. Toprakları Roma İmparatorluğu tarafından ele geçirilinceye kadar Doğu Akdeniz'in hâkimiydiler. Seleukosların geniş toprakları 25 civarında eyalete bölünmüştü. “Strategos” veya “satrap” unvanlı valilerce yönetilen bu eyaletler Pers zamanındaki satraplıklardan daha küçüktü.

<span class="mw-page-title-main">VII. Antiohos</span>

VII. Antiohos Sidetes (Sayda'dan), (MÖ 138-MÖ 129 döneminde Helenistik Seleukos İmparatorluğu'nun hükümdarıdır. Doğum tarihi bilinmemektedir. Son büyük Seleukos kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">II. Seleukos</span>

II. Seleukos Kallinikos Pogon Taşıdıgı lakaplar olan Kallinikos ve Pogon sırasıyla "güzel galip" ve "sakallı" anlamlarına gelmektedir. Seleukos İmparatorluğu'nun bir hükümdarıdır ve MÖ 246-226 yılları arasında tahtta kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kommagene Krallığı</span>

Kommagene Krallığı, İrani Orontid Hanedanı'nın Helenleşmiş bir kolu tarafından yönetilen Greko-Pers krallığıdır. Partlar, Ermeniler ve Romalılar arasında tampon bir ülke olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan Krallığı</span>

Ermenistan Krallığı, aynı zamanda Büyük Ermenistan Krallığı, veya basitçe Büyük Ermenistan, bazen Ermeni İmparatorluğu olarak da anılır, Antik Çağ'da bir monarşiydi. Hristiyanlığı devlet dini olarak kabul eden ilk devlettir. MÖ 321'den MS 428'e kadar varlığını sürdürmüştür. Tarihi, üç kraliyet hanedanı tarafından birbirini takip eden saltanatlara bölünmüştür: Orontid, Artaxiad ve Arsacid (52-428).

Kommagene Krallığı Anadolu'da kurulan Helenistik hükümdarlıklarından biri olan Kommagene hanedanı mensuplarıdır.

Ermeni Krallığı aşağıdaki anlamlara gelebilir

<span class="mw-page-title-main">III. Antiohos</span>

III. Antiohos, Seleukos İmparatorluğu'nun 6. hükümdarı. MÖ 222'den MÖ 187'ye kadar hükümdarlık yapmıştır. Krallık topraklarını I. Seleukos dönemindeki en geniş sınırlarına tekrar ulaştırarak “Büyük” unvanını almış ancak Romalılar karşısında Magnesia Muharebesi'nde aldığı ağır yenilgi nedeniyle kendi döneminde Avrupa ve Batı Anadolu'daki topraklarını kaybetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">II. Antiohos</span> Seleukos kralı

II. Antiohos Theos MÖ 261'den MÖ 246'ya kadar Seleukos İmparatorluğu'nun kralıydı.

Arsamosata Fırat kenarında bugün ki Elazığ kentinin yakınlarında kurulmuş Ermeni Sophene'de antik bir şehirdir. Orontid Hanedanı'ndan Kral I. Arsames tarafından M.Ö. 3.yüzyılda kurulmuştur. Kentin Orta Çağ'daki adı Ashmushat idi, Roma ve Bizans zamanında Armosota (Ἀρμόσοτα) ve Arsamosota (Ἀρσαμόσοτα) isimleriyle anıldı.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan Satraplığı</span>

Ermenistan Satraplığı Orontid Hanedanı tarafından yönetilen bir bölgeydi. MÖ 6. yüzyılda Ahameniş İmparatorluğu'na bağlı satraplıklıklardan biri olan bölge, daha sonra bağımsız bir krallık olmuştur. Krallığın başkenti sırasıyla Tuşpa ve Erebuni kentleri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kapadokya (eyalet)</span>

Cappadocia (Kapadokya) eyaleti, başkenti Caesarea'da bulunan, Anadolu'da bir Roma İmparatorluğu eyaletiydi.

<span class="mw-page-title-main">X. Antiohos</span> Suriye kralı

X. Antiohos Eusebes Filopator Helenistik dönemde Suriye Kralı olarak hüküm süren Seleukos hanedanı mensubu Seleukos Kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye savaşları</span>

Suriye Savaşları, İskender'in mirasını sürdürme iddiasında olan Seleukos İmparatorluğu ile Ptolemaios Krallığı arasında MÖ 3. ve 2. yüzyıllar boyunca Bikâ bölgesinde süren altı muharebedir. Bu çatışmalar her iki tarafın da maddi ve askerî gücünü tüketmesi ve sonunda Roma ve Partlar tarafından yenilmeleriyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">II. Dimitrios (Seleukos imparatoru)</span> Seleukos kralı

II. Dimitrios Nikator, I. Dimitrios Soter'in oğullarından biridir. Annesi, kardeşi VII. Antiohos Sidetes'te olduğu gibi Laodice V olmuş olabilir. Demetrius, Parthia'daki Hyrcania'da birkaç yıllık esaretle ayrıldığı ilk olarak MÖ 145 Eylül'den MÖ Temmuz/Ağustos 138'e ve yine MÖ 129'dan MÖ 125'teki ölümüne kadar iki dönem boyunca Seleukos İmparatorluğu'nu yönetti, Kardeşi VII. Antiohos, iki hükümdarlığı arasındaki ara dönemde Seleukos İmparatorluğu'nu yönetti.

<span class="mw-page-title-main">I. Antiohos (Kommagene kralı)</span> Kommagene kralı

I. Antiohos Theos Dikaios Epifanis Filorhomaios Filhellenos Eski Yunanca: Ἀντίοχος ὁ Θεὸς Δίκαιος Ἐπιφανὴς Φιλορωμαῖος Φιλέλλην ἀντί Yakam, "Antiohos, adil, yüce tanrı, Romalıların dostu ve Yunanlıların dostu" anlamına gelir, y. 86 BC - 31 BC, hüküm 70 BC - 31 BC ) Yunan-İran krallığı Kommagene kralı ve bu krallığın en ünlü kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">I. Mithridatis (Kommagene kralı)</span> Kommagene kralı

I. Mithridatis Kallinikos, MÖ 2. yüzyılın sonlarında ve MÖ 1. yüzyılın başlarında yaşamış Orontid Ermeni kökenli bir kraldı. Mithridatis, Kommagene Kralı Sames II Theosebes Dikaios'un prensi, oğlu ve halefiydi. MÖ 109'daki halefiyetinden önce, barış ittifakı kapsamında Kral Antiochus VIII Grypus ve Ptolemaios prensesi Tryphaena'nın kızı Suriye Yunan Prensesi Laodice VII Thea ile evlendi. Mithridatis, Yunan kültürünü benimsedi. Laodice, Mithridatis'e Kommagene'nin prensi ve gelecekteki kralı I. Antiohos Theos adında bir oğul doğurdu. Mithridatis, M.Ö. 70 yılında öldü. Yerine ve Antiohos geçti.

<span class="mw-page-title-main">VIII. Antiohos</span> Selefkî hükümdarı

VIII. Antiohos Epiphanes/Callinicus/Philometor, lakabı Gripus, Helenistik Selefkî İmparatorluğu'nun MÖ 125'ten 96'ya kadar hükümdarıydı. II. Dimitrios ve Kleopatra Thea'nın küçük oğluydu. Yaşamının ilk yıllarını Atina'da geçirmiş ve babası ve erkek kardeşi V. Seleukos'un ölümlerinden sonra Suriye'ye dönmüş olabilir. İlk başta annesiyle birlikte hükümdardı. Onun etkisinden korkan VIII. Antiohos, MÖ 121'de Kleopatra Thea'yı zehirletti.

<span class="mw-page-title-main">II. Mithridatis (Kommagene kralı)</span> Kommagene kralı

II. Mithridatis Antiohos Epifanis Filorhomaios Filhellenos Monokritis, MÖ 1. yüzyılda Kommagene kralıdır.

III. Mithridatis Antiohos Epifanis, Kommagene Kralı olarak görev yapan bir prenstir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.