İçeriğe atla

Sonraki Chao (16 Krallık)

Çin tarihi
Çin Tarihi
Çin Tarihi

Sonraki Zhao,[1][2][3][4] İkinci Chao,[5] Hou Zhao (Çince: 後趙; pinyin: Hòuzhào: MS 319 - 351) İkinci Zhao ya da Sonraki Zhao, Çin tarihinde 'Beş Hu Onaltı Krallık (Çince: 五胡十六國) döneminde Hiung-nuların bir kolu olan Jieler (Çince: 羯) tarafından kurulmuş bir devlettir.

Sonraki Zhao'nun hükümdarları

Türbe adıSonradan
verilen ad
Çince soyadı ve adıTaht süresiDönemin adı ve süresi
Gāozǔ (高祖)Míng (明)Shí Lè (石勒)319-333

Zhàowáng (趙王) 319-328
Tàihé (太和) 328-330
Jianping (建平 Jiànpíng) 330-333

YokHǎiyáng wáng (海陽王)Shí Hóng (石弘)333-334

Yánxī (延熙) 334

Tàizǔ (太祖)Wǔ (武)Shí Hǔ (石虎)334-349Jiànwǔ (建武) 335-349
Taining (太寧 Tàiníng) 349
YokQiáo wáng (譙王)Shí Shì (石世)33 günlük (349)Tàiníng (太寧) 33 günlük (349)
YokPéngchéng wáng (彭城王)Shí Zūn (石遵)183 günlük (349)Tàiníng (太寧) 183 günlük (349)
YokYìyáng wáng (義陽王)Shí Jiàn (石鑒)103 günlük (349-350)Qīnglóng (青龍) 103 günlük (349-350)
YokXīnxīng wáng (新興王)Shí Zhī (石祗)350-351Yǒngníng (永寧) 350-351

Kaynakça

Not

Ayrıca bakınız

  • Han Çov
  • Vey
  • Kuzey Lyang
  • Xia

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mantı</span> Genellikle kıyma ile hazırlanan içli hamur işi yemek

Mantı, çeşitli baharatlarla çeşnilendirilen kıymanın, küçük hamur parçalarının içine konulması ve bu hamur parçalarının suda haşlanması ile yapılan yemektir. Türk mutfağının olduğu kadar Orta Asya mutfaklarının da bir parçası olan mantı, eski SSCB ülkelerinde de popüler bir yiyecektir. Ayrıca Afganistan, Balkanlar, Kuzeybatı Çin ve Pakistan'ın Peşaver şehrinde de mantı tüketilmektedir. Mantı, Uzak Doğu'da baozi (包子) ve mandu adları ile anılan etli/sebzeli hamur yemeklerine benzemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Şanghay</span> Çin Halk Cumhuriyetinde bir şehir

Şanghay (Çince: ; Hanyu Pinyin: Shànghǎi; Putonghua telaffuzu:

<span class="mw-page-title-main">Hiung-nu</span> İlk Çağda Orta Asyada yaşamış göçebe Avrasya Türk İmparatorluğu

Hiung-nu, Türkçe tarihyazımında bilinen isimleri ile Büyük Hun İmparatorluğu veya Asya Hun İmparatorluğu, eski Çin kaynaklarına göre MÖ 3. yüzyıl ile MS 1. yüzyılın sonları arasında doğu Avrasya bozkırlarında yaşamış göçebe halklardan oluşan boylar konfederasyonudur. Bilinen ilk Türk devletidir. Hiung-nu halkı hakkındaki bütün bilgiler dağınık Çin kaynaklarına ve arkeolojik bulgulara dayanmaktadır. Dilleri hakkındaki değişik varsayımlar, Çin kaynaklarında bulunabilen çoğunluğu kişi ve unvan adları olan sözcüklere dayanmaktadır. Dillerindeki sözcüklerin Çin lehçelerindeki transkripsiyonlarına göre dillerinin Türk, İrani, Moğol, Ural, Yenisey kökenli veya yalıtık dil olduğuna ve hatta halkın çok uluslu olduğundan dilin de karışık bir dil olabileceğine dair görüşler bulunmaktadır.

Çin mitolojisi, Çin halk ve kültürünün biriktirdiği mitolojik ve efsanevi söylence, inanç ve tarih anlayışın bütününü tanımlar. Oxford'un Asya Mitolojisi Sözlüğü Çin mitolojisini tanımlarken şu ifadeye yer verir:

Çin mitolojisi, ..., tarih, efsane ve mitin bir karışımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Liang (16 Krallık)</span>

Kuzey Lyang, Çin tarihinde 'Beş Barbar Onaltı Krallık döneminde Hiung-nuların bir kolu olduğu tahmin edilen Lushui Hu (盧水胡)'nun Juqu Mengxun (沮渠蒙遜) tarafından kurulmuş bir devlet. Etnik Han Duan Ye, başlangıçta Juqu klanının desteğiyle Kuzey Liang hükümdarı olarak tahta çıkarılsa da, Duan daha sonra 401'de devrildi ve Juqu Mengxun hükümdar ilan edildi.

Kitap yakımı ve bilginlerin gömülmesi, Çin'de Qin Hânedanlığı döneminde M.Ö 213 - M.Ö 206 târihleri arasında yapılmış olan ve birkaç kitap tür hâriç bütün kitapların alenen yakılarak tahrîbiyle sonuçlanıp bugüne kadar unutulamayan, târihe çizgisini koymuş eski bir sansür uygulanmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Önceki Chao (16 Krallık)</span> Çinde Hunlar tarafından yönetilen devlet

Önceki Chao, Birinci Chao, Han Zhao, Çin tarihinde 'Beş Hu Onaltı Krallık döneminde Güney Hiung-nu'nun 19. tanhu'suolan Teçişi Tanhu 'nun sülalesinden Yufuluo 'nın torunlarından Jin Hanedanı'nca "Hiung-nu Beş boyu Büyük müfettişi" görevine atanmış Liu Yuan tarafından kurulmuş bir hanedan.

<span class="mw-page-title-main">Xia (16 Krallık)</span>

Tarih yazımında Hu Xia (胡夏), Kuzey Xia (北夏), Helian Xia (赫連夏) veya Büyük Xia (大夏) olarak bilinen Xia, Kuzey Çin'deki Beş Hu On Altı Krallık döneminde Tiefu hanedanına mensup Helian Bobo tarafından kurulan Hiung-nu kökenli bir hanedan devletiydi.

<span class="mw-page-title-main">Guangzhou</span> Çinde şehir, Guangdongun başkenti

Guangzhou ya da Guanco, Çin'in güneyindeki Guangdong Eyaleti'nin merkezi ve en büyük şehridir. Çin Hanedanı'na kadar dayanan 2,200 yıllık tarihi vardır; tarihi boyunca da Güney Çin'in siyasi, askerî, ekonomik, kültürel, bilim ve eğitim merkezi olarak işlev göstermiştir. Günümüz Guangzhou şehri, Çin'in birinci kademe şehirlerinden biridir. Lingnan kültürünün doğduğu ve geliştiği yer olup Modern Çağ'da devrimlere patlak verildiği bir yer olmuştur ve günümüzde çağdaş Çin kültürünün önemli bir beşiğidir. Guangzhou belediye dairesi, 1921 yılında Çin anakarasındaki ilk belediye yönetimi olarak açıldı. 2010 Yılı Çin Ulusal Nüfus Sayımı verilerine göre Guangzhou şehrinin 10,641,400 kişilik nüfusu vardı. Komşu şehir Foshan ile beraber sayıldığında nüfus açısından Çin'in en büyük ikinci ve Dünya'nın en büyük 10. metropol alanını teşkil eder.

<span class="mw-page-title-main">Beş Hu On Altı Krallık</span>

Beş Hu On Altı Krallık dönemi, Çin tarihinde 304'te Hun kökenli olan Liu Yuan 'ın Han Zhao’u kurmasıyla başlayarak Siyenpiler Toba kolundan gelen Kuzey Vey 'nin Kuzey Çin'i birleştirmesiyle biten bir dönem.

<span class="mw-page-title-main">Şatuo</span> Batı Göktürk Kağanlığı’nın İşbara Kağanının sülalesinden bir kol

Şatuo veya Şatuo Türkleri dokuzuncu yüzyılın sonlarından onuncu yüzyıla kadar Kuzey Çin siyasetini büyük ölçüde etkileyen bir Türk kabilesiydi. Beş Hanedan ve On Krallık döneminde beş hanedandan üçü, Hou Tang, Hou Jin ve Hou Han'ı ve on krallıktan biri olan Kuzey Han'ı kurdukları belirtiliyor. Şatuo Türklerinin kurduğu kısa ömürlü krallıklar daha sonra Song hanedanı tarafından fethedildi ve yoğun Çinli nüfusu nedeniyle tamamen asimile oldular.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Türkistan</span> Orta Asyada tarihî bir bölge

Doğu Türkistan veya Uyguristan, bağlam ve kullanıma bağlı olarak birden çok anlamı olan bir terimdir. Doğu Türkistan, Orta Asya'nın orta bölümünde yer alan Büyük Türkistan'ın doğu kesimidir. "Doğu Türkistan" kavramının coğrafî kapsamı, farklı zamanlarda ve farklı belgelerde hep farklılık göstermiştir; kimi kaynaklara göre Tarım Havzası bölgesini – yani günümüz Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nin güney ve batı kesimlerini – kimi kaynaklara göre Xinjiang'ın tümünü kapsar.

A-shih-na Chieh-she-erh ya da A-shih-na Chieh-she-shuai veya Ashina Jiesheshuai, Geleneksel: 阿史那結社率 / Basit.: 阿史那结社率 , Pinyin: āshǐnà jiēshèshuai, Wade-Giles: ashihna chieh-she-shuai, Orta Çağ Çincesi: (Guangyun): ʔɑ-ʃĭə˥-nɑ˩ kiet-ʑĭa˥-ʃĭuĕt, d. ? - ö. 19 Mayıs 639), Doğu Göktürk Kağanlığında Aşina ailesinin mensuplarından ve Çin Tang Hanedanında Chunglangchiang lığa kadar yükseltilen Fan-chiang lardandır. Şipi Kağan'ın oğullarından olup "Tuli Kağan" unvanını kullanan Ashina Shihpopi 'nin kardeşidir. Türk tarihçiliğinde, ilk kez Nihal Atsız tarafından kullanılan Kürşad adıyla bilinmektedir.

Yirmi Dört Tarih, MÖ 3000'den 17. yüzyılda Ming Hanedanı'na kadar uzanan bir dönemi kapsayan Çin resmi tarih kitaplarıdır. İlk olarak Han Hanedanı yetkilisi Sima Qian tarafından oluşturulmuş olup daha sonra Tang Hanedanı'ndan başlayarak her hanedan resmi kayıtları kullanarak selefinin tarihini yazmak için resmi bir büro kurmuştur. Tüm seri Qing Hanedanı döneminde sabitlenmiş ve düzenlenmiş olarak 3213 cilt ve yaklaşık 40 milyon kelime içerir ve Çin tarihinin ve kültürünün en önemli kaynaklarından biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Çin'in uzay programı</span>

Çin Halk Cumhuriyeti'nin uzay programı, Çin Halk Cumhuriyeti'nin yürüttüğü ve yönettiği uzay daki faaliyetleri konu alır. Çin uzay programının kökleri, yeni yeni müttefik olan Sovyetler Birliği'nin yardımıyla Çin'in, algılanan Amerikan tehditlerine yanıt olarak ilk balistik füze ve roket programlarını geliştirmeye başladığı 1950'lere kadar uzanır. Sovyet Sputnik 1 ve American Explorer 1 uydularının sırasıyla 1957 ve 1958'de fırlatılmasındaki başarılardan hareketle, Çin, ilk uydusu Dong Fang Hong I'i Nisan 1970'te Long March 1 roketiyle fırlatmış ve bu da onu yörüngeye uydu yerleştiren beşinci ülke yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">COVID-19</span> SARS-CoV-2nin neden olduğu bulaşıcı hastalık

Koronavirüs hastalığı 2019 (COVID-19) şiddetli akut solunum sendromu koronavirüsü 2 (SARS-CoV-2)'nin neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. İlk vaka ile Çin'in Hubei eyaletinin Wuhan şehrinde Kasım 2019 tarihinde karşılaşılmıştır. O zamandan bu yana yayılmaya devam etmiş ve dünya genelinde pandemiye neden olmuştur. Ancak bu pandemi geçtiğimiz yıl birçok ülkede sona ermiştir. 3 Mart 2020 itibarıyla dünya çapında ölüm oranı %3,4 olup, 12 Nisan 2024 tarihi itibarıyla Dünya'da 704.753.890 onaylanmış vaka, 675.619.811 iyileşen varken virüs nedeniyle 7.010.681 hasta öldü.

<span class="mw-page-title-main">Sarı Türban İsyanı</span>

Sarı Eşarp İsyanı olarak da tercüme edilen Sarı Türban İsyanı, Doğu Han hanedanına karşı Çin'de bir köylü isyanıydı. Ayaklanma, MS 184'te İmparator Ling döneminde patlak verdi. Ana isyan MS 185 tarafından bastırılsa da, direniş hareketleri devam etti ve sonraki yıllarda daha küçük isyanlar ortaya çıktı. MS 205'te ayaklanmanın tamamen bastırılması 21 yıl sürdü. Adını isyancıların başlarına giydiği kumaşların renginden alan isyan, isyancıların gizli Taocu toplumlarla olan ilişkisi nedeniyle Taoizm tarihinde önemli bir noktaya işaret etmektedir. İsyan aynı zamanda 14. yüzyıl tarihi romanı Üç Krallık Hikayesi'nin açılışında yer almaktadır.

Evlilik ittifakı olarak da bilinen heqin, Çin imparatorlarının, genellikle yönetici ailenin küçük dallarının üyeleri olan prensesleri komşu devletlerin yöneticileriyle evlendirmesinin tarihsel uygulamasına atıfta bulunur. Savaş alanında yenilgiye uğratılamayacak kadar güçlü bir düşman devlete karşı genellikle bir yatıştırma stratejisi olarak benimsendi. Politika her zaman etkili değildi. İmparator ve diğer devletin hükümdarı arasında eşit bir diplomatik statü anlamına geliyordu. Sonuç olarak, tartışmalıydı ve birçok eleştiriye maruz kalıyordu.

Hiung-nu boyları veya Asya Hun boyları, Çin kaynaklarında geçen Hiung-nu'ya bağlı Türk, Moğol veya Tunguz boylarıdır. Asya Hun devleti çeşitli halklardan oluşan bir konfederasyondur ve göçebe Asya Hun boyları Asya Hun devletini oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Çingilizce</span>

Çİngilizce, ya bir Çin dilinden etkilenen ya da kötü bir şekilde tercüme edilen sözlü veya yazılı İngilizce için kullanılan bir terimdir. Hong Kong, Makao, Guangdong ve Guangşi'de Çİngilizce terimi esas olarak Kantonca etkisindeki İngilizceyi ifade eder. Bu terim genellikle Çince bağlamlarda dilbilgisine aykırı veya anlamsız İngilizceye uygulanır ve aşağılayıcı veya küçümseyen çağrışımlara sahip olabilir. Bu fenomeni tanımlamak için kullanılan diğer terimler arasında "Çince İngilizcesi", "Çin İngilizcesi", " İngirizce" ve "Çinlileştirilmiş İngilizce" yer alır. Bir Çin İngilizce değişkesinin ne ölçüde var olduğu veya meşru olarak kabul edilebileceği hala tartışmaya açıktır.