İçeriğe atla

Sonnō jōi

Boshin Savaşı'nda imparatorluk taraftarları tarafından kullanılan sancak.

Sonnō jōi (Japonca: 尊王攘夷, 'Sonnou Joui', "İmparatoru yücelt, yabancıları kov), İmparator'u yüceltip, yabancı işgalcileri ülkeden kovmayı savunan bir düşünce akımıdır. Edo dönemi'nin sonlarına doğru (Bakumatsu) Mitogaku ve Kokugaku gibi ulusal tarih çalışmalarını derinden etkilemiş, Meiji Restorasyonu döneminde yaygınlaşan bir siyasi slogan olmuştur.

Özeti

Japon İmparatorluğu'nun varlığının temelini oluşturan "Sonnō ideolojisi" (İmparatoru yücelt) ve işgalcileri hedef alan "Jōi ideolojisi" (Yabancıları kov) birleştirilerek oluşturulmuştur. "İmparatoru yücelt, yabancıları kov" anlamına gelir. İlkbahar ve Sonbahar Dönemi'nde Çin'deki Zhou Hanedanı'nın imparatorunu yüceltip, ülkeyi işgale gelen düşmanları (Chu Hanedanı) kovma anlamıyla dönemin imparatoru tarafından kullanılan bir slogan olup, daha sonra Japon tarihçiler ve edebiyatçılar tarafından benimsenip yeniden kullanılmıştır. İlkbahar ve Sonbahar Dönemi'nde Zhou Hanedanı'na bağlı Qi Devleti'nin başındaki Dük Huan, Zhou Hanedanı için diğer devletleri toplayıp, işgale gelen Chu Hanedanı ordularını bastırmıştır. Bu olaydan sonra "Sonnō jōi" düşüncesinin başlıca savunucuları Neokonfüçyüsçüler olmuştur. Zhou Hanedanı'nın imparatorunu ideal "İmparator" modeli olarak benimsedikten sonra "Sonnō ideolojisi"'ni oluşturmuşlardır. Japonya'da da Kamakura dönemi ve Muromachi döneminde Japon imparatorunun "İmparator" olarak anılması garip karşılanmamakla beraber, Edo döneminde Meibun ideolojisinin (üst-alt, efendi-köle ayrımını keskinleştiren, imparatoru yücelten bir düşünce akımı) yaptırımlarıyla Bakumatsu döneminde "Sonnō ideolojisi" de yaygınlaşmıştır.

Ayrıca, Bakumatsu döneminde "Sonnō jōi" cümlesinin en erken örnekleri Tokugawa Nariaki'nin Mito bölgesi okulu Kōdōkan'ın eğitim ilkelerini anlatan "Kōdōkan Günlükleri"'nde görülebilir. Fujida Tōko'nun "Kōdōkan'ın Açıklayıcı İlkeleri" adlı eseri "Kōdōkan Günlükleri"'nin temelini oluşturmuştur. Bakumatsu dönemi "Sonnō jōi" ideolojisinde "Mitogaku"'nun etkisi büyüktür.

Sonnō ideolojisi

Ana madde: Sonnō ideolojisi

Jōi ideolojisi

Ana madde: Jōi ideolojisi

250 yıl süren Edo'nun barış döneminde, Japonya'nın yabancılar tarafından işgal edileceği düşüncesi pek yoktu. Fakat coğrafi keşiflerle beraber genişlemeye başlayan Avrupa ve Emperyalizmin etkisine kapılan Amerika'nın Afrika ve Asya'yı işgal ve kolonileştirme süreci Uzak Doğu için de bir tehdit haline gelmişti. Komodor Perry'nin Kara gemileriyle yaptığı "Perry Seferi"'nden sonra "Jōkisen çayı insanı huzur dolu uykusundan uyandırır/Dört bardak içersen gece de uyuyamazsın" (burada Perry'nin gemilerinin Japonya'yı uykusundan uyandırmasına referans veriliyor) şiiri yazılmıştır.

Çin'in güney bölgesinde 1840 yılında Qing hanedanı İngilizlerle savaşa girmiş, bunun sonucunda 1997 yılında geri alana kadar Hong Kong adasını kaybetmiş, Japonya'da da Hokkaidō'daki "Golovnin Vakası" ve Kyūshū'daki "Nagasaki Limanı Vakası" gibi sürtüşmeler ortaya çıkmaya başlamıştır. Bu durumla baş etmek için, yabancıları ülkeden kovup Japonya'yı Batılı güçlerden korumak gerektiğini söyleyen bir ideoloji yaygınlaşmıştır. Bu düşünce "Jōi ideolojisi"'nin temelini oluşturur. Aynı zamanda ülkede "Kokugaku"'nun (Japonların Çin ve Budizm araştırmalarından ziyade Japon felsefesi ve edebiyatına odaklanmasını isteyen, Japon milliyetçiliğinin temelini oluşturan bir düşünce akımı) yaygınlaşmasıyla beraber bir "milli bilinç" kavramı da aniden yükselişe geçmişti. Bakumatsu dönemindeki "Sonnō jōi hareketi"nin gelişimi oldukça karmaşık olsa da, genel akış "Kaikoku" (ülkenin dış dünyaya açılması) düşüncesini savunan Tokugawa Hükûmeti ve Satsuma Beyliği ile sonuna dek "Sakoku" ("Zincirli ülke", Japonya'nın dış dünyaya kapatılması) düşüncesini savunan Chōshū Beyliği'nin çarpışmalarıyla özetlenebilir. Fakat 1865 yılında İmparator Batılı güçlerin baskılarına dayanamayıp Harris Antlaşması'nı imzaladıktan sonra, "Sonnō ideolojisi" ile "Jōi ideolojisi" arasındaki bağ kopmuştur. Hatta Tsuwano bölgesinden Ōkuni Takamasa'nın ortaya koyduğu, Batılı güçlerin baskılarına karşı koyabilmek için bir süre ülke sınırları dış güçlere açılsa dahi "Milli bütünlük" ya da "Zengin ülke, güçlü ordu" gibi kavramlara öncelik verilmesi gerektiğini savunan "Büyük Jōi ideolojisi" ile "Kaikoku" ve "Jōi" düşünceleri bağlanarak güçlenip, "Tōbaku" (Tokugawa Şogunluğunu devirme) hareketi adı altında birleşme ihtimali doğmuştur. Tosa bölgesinden Sakamoto Ryōma ve arkadaşlarının çabaları ve aracılığıyla dönemin iki büyük gücü olan Satsuma ve Chōshū Beylikleri Tokugawa Şogun idaresini devirmek için ortak bir noktada buluşmuşlardır.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tokugawa Yoshinobu</span>

Tokugawa Yoşinobu , Meiji çağdaşlaşması öncesi Japonya'sının en önemli politikacılarından biridir. Japonya'nın son Şogunudur.

<span class="mw-page-title-main">Meiji Restorasyonu</span> Japonyada reform dönemi

Meiji Restorasyonu, Meiji Ishin, Islah, Devrim, Reform ya da Meiji Yenilenmesi olarak da bilinen, 1868 yılında İmparator Meiji idaresi altındaki Japonya'nın imparatorluk yönetimini yenileyen bir olaylar zinciridir. Yeni Meiji hükümdarları, iktidarı o zamanlarda Güneş Tanrıçası Amaterasu'nun soyundan geldiğine inanılan İmparator Meiji'ye iade etmişlerdir. Meiji Restorasyonu'ndan önce de imparatorlar başa gelmiş olsa da bu olaylar uygulamadaki kabiliyetini yenilemiş ve politik sistemi Japonya İmparatorluğu altında birleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Boshin Savaşı</span>

Boşin Savaşı (Japonca) Boşin Sensō 1868 yılından 1869 yılına kadar Japonya’da iktidarda bulunan Tokugawa Şogunluğu ile iktidarın imparatorluk hanedanına dönmesini isteyenler arasında yaşanan iç savaş.

<span class="mw-page-title-main">Tokugawa şogunluğu</span>

Tokugawa Şoğunluğu ya da Tokugawa Bakufu, Tokugawa boyu mensupları yönetimindeki Doğu Ordusunun Sekigahara Muharebesi'ni kazanmasıyla kurulan Japon feodal devletiydi. Devletin var olduğu dönem başkente ithafen Edo Dönemi olarak anılır. Tokugawa Şogunluğuna Hristiyanlığa karşı başlatılan katı bir izolasyon (Sakoku) yönetimi damga vurmuştur. 1858 yılında Komodor Matthew C. Perry yönetimindeki Amerikan Donanması gemilerinin Japonya açıklarına gelerek şogunluğu dış dünya ile ticaret yapmaya zorlamasıyla Sakoku yönetimi son bulmuştur. Şogunluğun batılılar karşısında attığı geri adım sonucunda ülkedeki soyluların bir kısmı bu duruma tepki göstermiş ve sembolik konumda olan Japon İmparatoru'nun ülkeyi yönetmesini ve batılılara karşı bir siyaset izlemesini arzulamaya başlamışlardır. Bu soylu ve samuray hizbi sayesinde Boshin Savaşı patlak vermiş ve batılı tekniklerle hazırlanmış İmparatorluk Ordusu'nun şogunluk kuvvetlerini yenip Edo'ya girmeleriyle Tokugawa Şogunluğu son bulmuştur.

<i>Shinsengumi</i>

Shinsengumi 1864 yılında Bakufu tarafından Japonya'daki Bakumatsu periyodu sırasında kurulan özel bir polis birliğidir.1869 yılına kadar aktif olarak görev aldı. Şogun temsilcilerini, imparatorluğun yabancı ülkeler ile ticaret ilişkilerinin gerçekleştirilmesini sağlayan, tartışmalı bir imparatorluk fermanının yayımlandığı sırada Kyoto'da korumak üzere kuruldu.Shinsengumi üyelerinin birçoğu Edo'dan bulunan kılıç okullarından gelen kişilerdi. Popüler kültürde cesur ve kararlı kahramanlar olarak gösterilmelerine rağmen tarihçiler tarafından merhametsiz katillerden oluşan bir birlik olarak tanımlanmaktadır.

Tozama daimyo, Japon eski yöneticileri tarafından dışlanmış olarak görülen daimyolardır. Bu terim, Kamakura Dönemi'nde kullanılmaya başlandı. Edo Dönemi'nde de kullanılmaya devam edildi.

<span class="mw-page-title-main">Kara Gemiler</span>

Kara gemi ifadesiyle ; büyük boyutlardaki, Batı tarzı yelkenli gemiler kastedilmektedir. Kelime olarak da Edo Dönemi öncesinden başlayıp modern dönem Japonya’sında da kullanılmıştır. Fakat günümüzde oldukça dar bir anlamda kullanılmaktadır. Edo Dönemi’nin sonunda gelen gemileri; özellikle 8 Temmuz 1853’te Uraga Körfezi’ne ulaşan Amerika Birleşik Devletleri’nin Matthew Calbraith Perry öncülüğündeki birliklerin Amerikan Donanması Doğu Hindistan filosunu belirtmektedir. Günümüzde, dış güçlerin Japonya’ya yönelik baskılarının artması ve yabancı yatırımların yoğunluk kazanması gibi durumlar “modern zamanın kara gemileri” olarak adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Şinbutsu-bunri</span>

Şinbutsu-bunri, Şinbutsu-şuugō geleneğini yasaklayıp, Şintō ile Budizmin, kamiler ile budaların, Şinto ile Budist tapınakların birbirinden kesin çizgilerle ayrılmasına denir.

<span class="mw-page-title-main">Shōka Sonjuku</span>

Shōka Sonjuku, Edo Dönemi’nin sonlarında Chōshū samurayı Yoshida Shōin’in ders verdiği okulun adıdır. Chōshū bölgesindeki Hagi Kalesi’ni çevreleyen Matsumoto köyü ’nde Shōin’in amcası olan Tamaki Bunnosuke tarafından 1848 yılında kurulmuş olup, Shōin de bu okulda eğitim görmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Seikanron</span>

Seikanron　(Japonca: 征韓論20 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.), Japonya'da Meiji Dönemi'nin başlangıcında Saigō Takamori, İtagaki Taisuke, Etō Shimpei, Gotō Shōjirō ve Soejima Taneomi tarafından ortaya atılan bir görüştür. Seikanron, askerî güç kullanarak Kore'ye sefer düzenlenmesini öngörmektedir. Fakat, bu görüşün fikir babası Saigō Takamori'nin görüşü, Kore'ye bir çıkartma yapılması değil Japonya'nın dış dünyaya açılmasını teşvik etmekti.。Saigō Takamori'nin vefatından sonra, İtagaki Taisuke'nin Özgürlük ve İnsan Hakları Hareketi'nde öne sürdüğü Seikanron görüşü, Saigō'nun görüşü olarak sunulmuştur. Bu yüzden, İtagaki değil Saigō, Seikanron görüşünün fikir babası olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Kokugaku</span>

Kokugaku, Japonya'nın Edo döneminin ortalarında yoğun ilgi görmüş olan bir çalışma alanıdır. Rangaku ile beraber Edo dönemini temsil eden alanlardan biri olup, Wagaku, Kōchōgaku, Kogaku diye de anılır. Japon dili, Japon edebiyatı, Tanka şiirleri, Tarih bilimi, Coğrafya bilimi, Teoloji gibi birçok alanı kapsayıp, araştırmacıların Kokugaku'ya yönelik bakış açıları da alandan alana değişir.

Mitogaku başlamış araştırmalardır. Konfüçyüsçülük felsefesi çevresinde Kokugaku, Shigaku ve Şintoizm'i birleştiren alandır. Ülke genelindeki beylik okullarında Mitogaku çalışmaları öğretilmiş, Aimi ve Keiteiarajin felsefeleri Yoshida Shōin ve Saigō Takamori başta olmak üzere, birçok Bakumatsu vatanseverini derinden etkilemiş ve Meiji Restorasyonu'nun harekete geçirici gücü olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Japonya tarihi</span> Japonya tarihi

Japonya tarihi antik zamanların şehir devletlerinin modern Japon ulus devletine ulaşacak şekilde coğrafi ve sosyal tarihini anlatmaktadır.

<i>Bakumatsu</i>

Bakumatsu, Edo döneminin son yıllarını kapsamaktadır. 1853-1867 yılları arasında Japonya sakoku adı verilen dış dünyadan yalnızlaşma politikasından vazgeçti ve Tokugawa şogunluğu yerini Meiji Hükümetine bırakmıştır. Bu dönemdeki en önemli ideolojik-politik bölünme Ishin shishi adlı imparator yanlısı milliyetçiler ile shinsengumi adlı şogunluk güçleri arasında idi.

<i>Sakoku</i>

Sakoku, Edo döneminde Japonya'nın dış dünyadan soyutlanma politikasıydı. Bu politika ile ülkeye yabancı uyrukluların girişini ve Japon uyrukluların ülkeye giriş ve çıkışını kısıtlamış olup ülkeye izinsiz giriş veya çıkışın cezası ölümdü. Bu politika Tokugawa şogunluğu döneminde Tokugawa Iemitsu zamanında 1633-1639 yıllarında uygulanmaya başlanmış ve Amerikalı Komodor Matthew C. Perry'nin Japonya'ya gelişi ile ülkenin Batı ticaretine açılmaya başlanmasından sonra resmi olarak 1866 yılına kadar uygulanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kōmei (imparator)</span> 121. Japonya imparatoru (1846–1867)

İmparator Kōmei, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 121. imparatorudur. Saltanatı 1846'den 1867 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Çin tarihi</span> ulusal tarih

Çin tarihi, yazılı kaynaklara göre 3500 yıldan fazla geriye uzanmakta olup yazılı Çin tarihi ise MÖ 1500'lerde Shang Hanedanı döneminden başlamaktadır. Çin binlerce yıllık tarihi ile dünyanın en eski medeniyetlerinden biri ve uygarlığın beşiği olarak kabul edilmektedir. Çin uzun tarihi boyunca değişimli olarak birleşik bir devlet olarak veya birçok devlet halinde parçalanmış olarak varlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Sakamoto Ryōma</span> Japonyada Edo döneminden samuray

Sakamoto Ryōma, Japonya'da bakumatsu döneminde Tokugawa şogunluğunun devrilmesinde önemli rol oynayan bir Japon samuray idi.

Çin'deki siyasal düşünüş, her türlü düşünüşü tek eline alan din adamlarının olmaması nedeniyle Eski Yunan siyasal düşünüşü ile karşılaştırılabilecek kadar gelişmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Japon felsefesi</span>

Japon felsefesi tarihsel olarak hem yerli Şinto hem de Budizm, Taoizm ve Konfüçyüsçülük gibi kıtasal dinlerin bir birleşimi olmuştur. Eskiden, Mitogaku ve Zen'de olduğu gibi, hem Çin felsefesinden hem de Hint felsefesinden büyük ölçüde etkilenen modern Japon felsefesinin çoğu, artık Batı felsefesinden de etkilenmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.