İçeriğe atla

Sonderbund Savaşı

Sonderbund Savaşı

Tarafların topraklarını gösteren harita
Tarih3-29 Kasım 1847
Bölge
Sonuç

İsviçre Zaferi

Taraflar

İsviçre Konfederasyonu

Sonderbund

Komutanlar ve liderler
Guillaume Henri Dufour Johann Ulrich von Salis-Soglio
Güçler
99,000 79,000
Kayıplar
60 ölü
386 yaralı
26 ölü
114 yaralı


Sonderbund Savaşı (Almanca: Sonderbundskrieg; Fransızca Guerre du Sonderbund), İsviçre'de yaşanmış iç savaştır. İsviçre tarihinde yaşanmış son savaştır. 1847 yılında bir ay kadar bir sürede gerçekleşmiştir.[1]

Arka planı

19. yüzyılda Napolyon Savaşları sonu ile Avrupa'nın birçok yerinde restorasyon devletleri kuruldu. Bu devletlerin amacı eski sistemi tekrar tesis etmekti.

Bu durumdan İsviçre de payını alacaktı. Restorasyon devleti merkezileşme hareketi başlatmasıyla 1830'lu yıllarda kansız devrim oldu. Devrimle Liberaller iktidara geldi.

1841 yılında Liberaller ile Katolikler arasında manastır krizi çıktı. Bu gerginlik Katoliklerin 1845 yılında Sonderbund İttifakını oluşturmasıyla arttı.[1]

Savaşın başlaması

Sonderbund ittifakı ile Katolikler; Lucerne, Fribourg, Valais, Uri, Schwyz, Unterwalden ve Zug bölgelerindeki kantonlarda kendilerine ait yönetim ilan etti. Ancak Tagsatzung (Federal Diyet) Sonderbund oluşumunu anayasaya aykırı ilan ederek bu oluşumu zorla ortadan kaldırılmasına karar verdi. Bunun için Guillaume-Henri Dufour komutasında 100.000 kişilik federal ordu harekte geçti. 3 Kasım'da başlayan çatışmalar 29 Kasım'da Sonderbund'un lideri Johann-Ulrich von Salis komutasındaki milisler savaşı kaybetti.[1]

Sonrası

1848 yılında ilan edilen İsviçre Federal Anayasası ile Katolik tarikatı olan Cizvitler sınır dışı edildi (bu yasa 1973 yılında kalktı.).[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c d "Sonderbund Savaşı". 13 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İsviçre</span> Batı Avrupa ve kısmen Orta Avrupada bir federe ülke

İsviçre, Batı, Orta ve Güney Avrupa'nın kesişme noktasında bulunan bir ülkedir. Federal otoritelerin merkezi Bern ile birlikte 26 kantondan oluşan bir federal cumhuriyettir. Kuzey sınırında Almanya, batısında Fransa, güneyinde İtalya, doğusunda Avusturya ile Lihtenştayn yer alır.

<span class="mw-page-title-main">I. Dünya Savaşı</span> Avrupada başlayan küresel savaş (1914–1918)

I. Dünya Savaşı, 28 Temmuz 1914 tarihinde başlayıp 11 Kasım 1918 tarihinde sona eren Avrupa merkezli küresel bir savaştır. II. Dünya Savaşı'na (1939-1945) kadar Dünya Savaşı veya Büyük Savaş olarak adlandırılmıştır. Savaşın taraflarından biri olan Osmanlı İmparatorluğu'nda "Genel Savaş" anlamında Harb-i Umumi, halk arasında ise Seferberlik olarak adlandırılmıştır. 1917'de Amerika Birleşik Devletleri'nin savaşa katılmasına kadar bu savaş ABD basınında Avrupa Savaşı olarak anılmıştır. Savaşan taraflar, çoğunlukla Avrupa, Kafkasya, Amerika, Orta Doğu ve Afrika ile Asya'nın bazı bölgelerinde çatıştılar.

<span class="mw-page-title-main">Otto von Bismarck</span> Alman İmparatorluğunun ilk şansölyesi

Otto von Bismarck, 19. yüzyılda, bağları kuvvetli olmayan bir konfederasyon olan Almanya'nın birleşmesinde önemli rol oynayan ve Birleşik Almanya'nın ilk Şansölyesi olan Alman devlet adamıdır. Bismarck-Schönhausen Kontu ve Lauenburg Dükü olarak da anılan Otto von Bismarck, Yeni Almanya'yı kan ve demir politikasına göre kuracağını söylediği için kendisine Demir Şansölye adı verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Zürih</span> İsviçrenin Zürih kantonunun başkenti; finans merkezi

Zürih, İsviçre'nin en büyük kentidir. 2018 yılında Zürih Belediyesinde nüfus 415.367, çevre ilçeleriyle birlikte nüfusu 1,39 milyon kişidir. Zürih şehri Zürih Kantonu'nun başkentidir. İsviçre'nin ekonomik ve Almanca konuşulan bölgesinin kültürel merkezidir. FIFA merkezi Zürih’te bulunur.

Siyaset biliminde gericilik veya irtica, çağdaş toplumda bulunmayan, olumlu özelliklere sahip olduğuna inandığı statüko öncesine dönüşü destekleyen siyasi görüşlere sahip siyasi görüştür. Tanımlayıcı bir terim olarak gerici, siyasi yelpazenin ideolojik kavramlarından türemiştir. Bir sıfat olarak gerici kelimesi, statükoyu eski haline getirmeyi amaçlayan bakış açılarını ve politikaları tanımlar.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Faşist Parti</span> İtalyan politik partisi

Ulusal Faşist Parti, Benito Mussolini'nin faşizmin politik ifadesi olarak 9 Kasım 1921 tarihinde Roma'da kurduğu siyâsî parti. Faşizmi bu zamandan önce Faşist Mücadele Birliklerinin İttifakı isimli teşkilata bağlı Fasci olarak bilinen gruplar temsil ediyordu. Partinin temel politikaları, milliyetçilik, vatanseverlik, cumhuriyetçilik, korporatizm ve popülizm üzerine kuruluydu. Cumhuriyetçi Faşist Parti ile birlikte şu anda İtalya'da anayasa tarafından yeniden kurulması yasaklanan iki partiden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Alman İmparatorluğu</span> 1871den 1918e dek Almanya

Alman İmparatorluğu ya da İkinci Reich, 18 Ocak 1871'de Prusya ve diğer Küçük Alman Devletlerinin özellikle Otto von Bismarck'ın katkılarıyla, birleşmesiyle oluşan birleşik Alman devletidir. İlk imparatoru I. Wilhelm'in taç giymesiyle imparatorluk resmen kuruldu. Yeni İmparatorluğu Habsburg Hanedanı yerine Hohenzollern Hanedanı yönetti, başkent Berlin yapıldı. Yeni İmparatorluk, Avusturya'yı toprakları dışında bıraktı. 1884'ten itibaren Almanya, Avrupa dışında sömürgeler kurmaya başladı. Hızlı büyüyen ekonomisiyle, dünyanın en büyük ekonomilerinden biri oldu, ordusu ve donanmasıyla Büyük Britanya'ya kafa tutar hale geldi.

<span class="mw-page-title-main">Restorasyon (Fransa)</span>

Restorasyon kavramı Fransız tarihinde Birinci Fransız İmparatorluğu'nun yıkılışıyla Temmuz Devrimi arasındaki dönemde Bourbon monarşisinin yeniden kuruluşunu ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Temmuz Devrimi</span> 1830 yılında Fransada gerçekleşmiş bir devrim

Temmuz Devrimi, Fransa'da 27 Temmuz 1830'da başlayan ve Bourbon Hanedanının kesin olarak yıkılarak liberal bir monarşinin kurulmasına ve Restorasyon döneminin kapanmasına yol açan devrimdir.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Fransız İmparatorluğu</span> Napolyon Bonapartın kurduğu eski bir ülke

Birinci İmparatorluk, Fransa'da Napoléon Bonaparte'ın imparatorluk dönemidir. 2 Aralık 1804'te Bonaparte kendisini imparator ilan etti. Takip eden süreçte Fransa Koalisyon Savaşları sonucu Avrupa'nın önemli bir kısmını kontrolü altına aldı.

<span class="mw-page-title-main">Almanya tarihi</span>

Almanya tarihi, Cermenlerin ilk olarak Roma İmparatorluğu döneminde devlet kurmalarıyla başlar. Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu dönemiyle 1806 yılına kadar devam eder. Bu dönemde ulaştığı en geniş sınırlar günümüzdeki Almanya, Avusturya, Slovenya, İsviçre, Çekya, Polonya'nın batısı, Hollanda, doğu Fransa ve kuzey İtalya'yı kapsamaktaydı.

İsviçre tarihi bugünkü İsviçre Konfederasyonu topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Sonderbund</span> 1845-1847 yıllarında yedi Katolik İsviçre kantonunun oluşturduğu birlik.

Sonderbund 1845 ile 1847 yılları arasında İsviçre'deki 7 katolik ve muhafazakâr kantonun, protestan ve liberal kantonlara karşı oluşturmuş olduğu bir birlik anlaşması. Anlaşmaya imza veren 7 kanton Luzern, Uri, Schwyz, Unterwalden, Zug, Fribourg ve Valais'tir.

İsviçre Federal Anayasası, İsviçre'nin üçüncü ve şimdi geçerli olan anayasasıdır. Bu anayasa 26 kantondan oluşan İsviçre Konfederasyonunun hukuksal çerçevesini tanımlar, bireysel ve grup haklarını içeren temel bir belgedir. Ayrıca kantonlar ve konfederasyonun sorumluluklarını ve federal devlet kurumlarının nasıl oluşacağını belirler.

Yeniden Yapılanma ve Yenilenme İsviçre tarihinde 1814 ile 1847 arasındaki dönemdir.

Federal bir devlet olarak İsviçrenin ortaya çıkışı 12 Eylül 1848'de İsviçre Federal Anayasasının kabul edilmesiyle gerçekleşti. İsviçre'de 1847'de çıkan ve 27 gün süren Sonderbund savaşına bir çözüm amacıyla gelişen yeni anayasa ABD Anayasası ve Fransız Devriminin getirdiği fikirlerin yoğun etkisi altında yapıldı. Sonraki onyıllar boyunca defalarca değişiklikler yapılan anayasa ancak 1999'da tümüyle yeni bir anayasa ile değiştirildi. İsviçre'nin kantonları bu anayasaya kadar çeşitli anlaşmalarla bir araya gelmiş olan bağımsız kantonların bir toplamı iken, yeni anayasa ile birlikte ilk kez güçlü bir hükûmet tarafından yönetilen federal bir yapı görünümü vermeye başladı.

Freiämtersturm, Aralık 1830 yılında İsviçre'nin Aargau kantonunda meydana gelen kansız devrimdir. Devrimi kırsal alanlarda sıkıntı içinde yaşayan insanların Freie Ämter liderliğinde Aargau kantonun başkentinin üzerine yürüdü. Eylemcilerin talepleri anayasa değişikliğiydi. Freiämtersturm ve ülkenin diğer bölgelerinde meydana gelen kansız devrimler ile birlikte ülkede Liberal politikalar uygulanmaya başladı.

<span class="mw-page-title-main">1917-23 Devrimleri</span>

1917-1923 Devrimleri, Rus Devrimi'nin başarısından ve Birinci Dünya Savaşı sonrasında yaratılan düzensizlikten ilham alan, dünya çapındaki siyasi huzursuzlukları ve silahlı isyanları içeren devrimci bir dalgaydı. Ayaklanmalar esas olarak sosyalist veya sömürge karşıtı nitelikteydi. Bazı sosyalist isyanlar kalıcı sosyalist devletler yaratmayı başaramadı. Devrimlerin, Alman İmparatorluğu'nun çöküşü, Avusturya-Macaristan'ın dağılması ve Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanması gibi gelecekteki Avrupa siyasi manzarasını şekillendirmede kalıcı etkileri oldu.

<span class="mw-page-title-main">Paul van Zeeland</span>

Paul Guillaume van Zeeland Belçikalı bir avukat, ekonomist, Katolik politikacı ve devlet adamı. Soignies'de doğdu.

1910'lar veya 10'lar, 1 Ocak 1910'da başlayan ve 31 Aralık 1919'da sona eren, Gregoryen takviminin içinde bulunan bir onyıldır.