İçeriğe atla

Sonderaktion 1005

Sonderaktion 1005
Sonderaktion 1005 operasyonu, Schutzstaffel (SS) denetiminde gerçekleştirildi

Sonderkommando 1005 ünitesinden hayatta kalanlar, Janowska toplama kampı'nın, kurtarılmasının ardından kemikleri kırmak için kullanılan bir değirmenin yanında duruyor, 1944
Genel bilgiler
Kuruluş tarihi1942
Sonraki kurum
BağlılığıSchutzstaffel
AdresAlman işgali altındaki Avrupa
Yönetici(ler)

Sonderaktion 1005 (Özel Eylem 1005), Haziran 1942'den 1944'ün sonlarına kadar yürütülen çok gizli bir Nazi operasyonuydu. Projenin amacı, Polonya'nın Genel Hükümetin işgal ettiği bölgedeki tüm Yahudilerin yok edilmeye çalışıldığı [1] Reinhard Operasyonu kapsamında gerçekleştirilen toplu katliama ilişkin tüm kanıtları gizlemek veya yok etmekti. Resmi olarak Leichenkommandos (ceset birimleri) olarak adlandırılan Sonderkommando mahkum grupları, toplu mezarları açmaya ve cesetleri yakmaya zorlandı. Mahkumlar kaçmalarını önlemek için sıklıkla zincirlendi.[2]

Operasyon, Düzen Polisi taburları ve 1 milyondan fazla Yahudi, Roman ve Slav da dahil olmak üzere milyonlarca kişiyi katleden Alman ölüm mangaları Einsatzgruppen tarafından gerçekleştirilen soykırımın kanıtlarını yok etmek için uygulamaya konuldu. Operasyon, Sicherheitsdienst'in (SD) seçilmiş ekipleri ve üniformalı Düzen Polisi tarafından denetleniyordu.

Mart 1942'de, Reich Güvenlik Ana Ofisi başkanı Reinhard Heydrich, yüksek rütbeli SS görevlisi Paul Blobel'i Aktion 1005'in başına atadı, ancak Heydrich'in Haziran 1942'nin başlarında bir suikast girişiminde aldığı yaralardan ölmesinin ardından başlaması ertelendi. Gestapo başkanı Heinrich Müller nihayet Haziran ayının sonunda Blobel'e emirlerini verdi. Temel amaç Yahudi katliamlarına ilişkin kanıtları silmek olsa da, Operasyonaynı zamanda Nazi zulmünün Yahudi olmayan kurbanlarını da kapsayacaktı.[3]

Blobel çalışmalarına Chełmno imha kampında deneyler yaparak başladı. Mezardan çıkarılan cesetleri yok etmek için yangın bombası kullanma girişimleri, silahlar yakındaki ormanları ateşe verdiği için başarısız oldu. Sonunda en etkili yolun demir ızgaralar üzerinde devasa odun yığınları olduğu anlaşıldı. Yöntem, demiryolu rayları üzerine dönüşümlü ceset ve yakacak odun katmanları inşa etmeyi içeriyordu. Odun yakıldıktan sonra kalan kemik parçaları ağır dübellerle dövülerek veya taşlama makinesinde ezilip çukurlara yeniden gömülebiliyordu.[3] Operasyon resmi olarak Sobibór imha kampında başladı. Leichenkommando, cesetleri kampın etrafındaki toplu mezarlardan çıkardı ve ardından yaktı, işleri bittikten sonra kendileri idam edildi. Süreç daha sonra Kasım 1942'de Bełżec'e taşındı [4] Auschwitz ve Majdanek kamplarında cesetlerin imhası için fırın odaları bulunan krematoryumlar vardı ve bu nedenle orada Aktion 1005 komandolarına ihtiyaç yoktu.[3] Fazlalık cesetler kendi mahkûmları tarafından yakıldı.[5]

Cesetlerin Treblinka imha kampında yarı endüstriyel olarak yakılması, daha önceki cenaze törenleriyle bağlantılı siyasi tehlikenin farkına varıldığı anda başladı. 1943'te Sovyet Katyn katliamının 22.000 Polonyalı kurbanı Smolensk yakınlarında keşfedildi ve Adolf Hitler'e bildirildi.[6] Kalıntıları yeraltında iyi korunmuştu ve Sovyet toplu katliamını kanıtlıyordu. Nisan 1943'ten itibaren Nazi propagandası uluslararası toplumun dikkatini bu savaş suçuna çekmeye başladı.[6] Müttefiklerin arasını açmak amacıyla detaylı incelemeler yapmak üzere Katyn Komisyonu oluşturuldu.[7][8] Bu arada, toplu mezarların açılması ve bunun yerine yüzbinlerce kurbanın yakılması yönündeki gizli emirler, Nisan ayında doğrudan Nazi liderliğinden geldi.[9][10] Treblinka'da paletli ekskavatör kullanılarak gömülen cesetler, Mart 1943'te kampı ziyaret eden Heinrich Himmler'in emriyle kazılarak yakıldı. Rayların ızgara olarak kullanılması talimatı kampın ölü yakma uzmanı Herbert Floss'tan geldi. Cesetler, yüksekliği 30 metre kadar olan ölü yakma ateşlerinin üzerine yerleştirildi. Odunların üzerine benzin döküldü ve odun yığınlarını yöneten yaklaşık 300 mahkûmun katıldığı büyük bir yangında yakıldı.[3][11] Bełżec'te 24 saat süren operasyon Mart 1943'e kadar sürdü [4] Treblinka'da temmuz ayı sonuna kadar tüm hızıyla devam etti.[12]

Operasyon aynı zamanda Babi Yar, Ponary, Dokuzuncu Kale [3] ve Bronna Góra gibi daha önceki toplu katliamların yaşandığı alanlarda faaliyet aynı faaliyet yapıldı.[13] 1944'e gelindiğinde, Sovyet orduları ilerlerken, Reichsgau Wartheland'ın başkanı Wilhelm Koppe, Genel Hükümet bölgesinin beş bölgesinin her birinin toplu mezarları temizlemeye başlamak için kendi Aktion 1005 komandolarını kurmasını emretti. İlerleyen Sovyet birlikleri bazı bölgelere temizlenemeden ulaştığı için operasyonlar tam olarak başarılı olmadı.[3]

Operasyonun yöneticisi Blobel, Einsatzgruppen Davası'nda ABD Nürnberg Askeri Mahkemesi tarafından ölüm cezasına çarptırıldı. 7 Haziran 1951'de Landsberg Hapishanesinde asıldı. Yaklaşık 60.000 kişinin ölümünden sorumlu Blobel, ancak Nürnberg'deki ifadesinde yalnızca 10.000 ila 15.000 kişiyi öldürdüğünü iddia etti.[14]

Kaynakça

  1. ^ Out of the inferno : Poles remember the Holocaust. Richard C. Lukas. Lexington: University Press of Kentucky. 1989. ISBN 978-0-8131-4331-6. OCLC 828424679. 
  2. ^ "Aktion 1005". www.jewishvirtuallibrary.org. 27 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021. 
  3. ^ a b c d e f "Operation Reinhard: Extermination Camps of Belzec, Sobibor and Treblinka" (PDF), Yad Vashem Studies XVI, 1984, ss. 205-239, 18 Mart 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, The Attempt to Remove Traces.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  4. ^ a b Operation Reinhard: "The attempt to remove traces" Webarşiv şablonunda hata: |url= value. Boş. (reprint) Nizkor.org 2012. Retrieved 5 June 2014.
  5. ^ Yisrael Gutman, Michael Berenbaum (1998). Anatomy of the Auschwitz Death Camp. Indiana University Press. ss. 161-163. ISBN 025320884X. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2015. 
  6. ^ a b Europe: A History (also at Google Books preview), HarperCollins, 1998, ISBN 0-06-097468-0  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  7. ^ International Katyn Commission (30 Nisan 1943). "Commission Findings". Transcript, Smolensk 30 April 1943. Warsaw Uprising by Project InPosterum. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2014. 
  8. ^ Kużniar-Plota, Małgorzata (30 Kasım 2004). "Decision to commence investigation into Katyn Massacre". Departmental Commission for the Prosecution of Crimes against the Polish Nation. 30 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2014. 
  9. ^ Sturdy Colls, Caroline (22 Ocak 2012). "Treblinka: Revealing the hidden graves of the Holocaust". BBC News Magazine. 21 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2014. 
  10. ^ The Third Reich at War, Penguin Books, 2008, s. 292, ISBN 978-0-14-311671-4  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım) also at Google Books preview 20 Kasım 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  11. ^ Wiernik, Jankiel (1945). A Year in Treblinka (Fourteen chapters; digitized by Zchor.org). American Representation of the General Jewish Workers' Union of Poland. 21 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2014. The first ever published eye-witness report by an escaped prisoner of the camp. 
  12. ^ "Treblinka". Holocaust Encyclopedia (10 June 2013). United States Holocaust Memorial Museum. Retrieved 5 June 2014.
  13. ^ AŻIH, Bronna Góra (Bronnaja Gora). 7 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sites of Martyrdom. Museum of the History of Polish Jews Virtual Shtetl 2014.
  14. ^ "Case Closed". Time. 18 Haziran 1951. 13 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Holokost</span> Adolf Hitler liderliğindeki Nazi Almanyasının azınlıklar, eşcinseller, esirler ve muhaliflere uyguladığı soykırım

Holokost, Yahudi Soykırımı veya HaŞoah, Nazi Almanyası döneminde 1941 ve 1945 yılları arasında, Adolf Hitler ve Heinrich Himmler'in liderliğindeki SS güçleri tarafından işgal edilen sınırlar içerisinde yaklaşık 6 milyon Yahudi'nin sistemli bir şekilde öldürüldükleri soykırımdır.

<span class="mw-page-title-main">Sobibor imha kampı</span>

Sobibor İmha Kampı, Reinhard Operasyonu'nun bir parçası olarak Nazi Almanyası tarafından inşa edilen ve işletilen bir imha kampıydı. Alman işgali altındaki Polonya'nın Genel Hükümet bölgesindeki Żłobek Duży köyünün yakınındaki ormanda bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Nazi toplama kampları</span> nazi yönetiminin kurduğu masum sivil ve esirlerin zorla çalıştırıldığı ve sistematik olarak katledildiği yerleşkeler

Nazi toplama kampları veya konsantrasyon kampları, Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı döneminde Almanya'da ve işgal edilen bölgelerde, Nazilerce topluma faydasız olarak görülen kişileri zorunlu çalıştırmak üzere kurulmuşlardı. Aynı zamanda terim Yahudiler başta olmak üzere Nazilerin siyasi ya da ideolojik düşmanlarını kitlesel olarak imha etmek amacıyla kurulmuş olan imha kamplarını da ifade etmek için kullanılır. Buralara daha çok Yahudilerin getirilmesiyle birlikte, Romanlar, bazı Slav ırklarından olanlar ve akıl hastası olduğu düşünülenler de kurbanlar arasındadır. Eşcinsel insanlar da burada öldürüldüler. Öldürülme sebepleri ise üremeye bir katkıları olmamalarıydı. Büyük bir kısmı Polonya'da bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Katyn Katliamı</span>

Katyn Katliamı veya Katyn Ormanı Katliamı, 1940 yılında yaklaşık 22.000 Polonyalı subay, sivil ve aydınların başlarına birer kurşun sıkılarak gerçekleştirilen toplu infaz. Sovyetler Birliği hükûmeti uzun yıllar bu olayda kendisinin sorumlu olmadığını açıkladı, olayın Nazi Almanyası tarafından gerçekleştirildiğini savundu. Ancak 1990 yılında Mihail Gorbaçov yaşananların Sovyetler tarafından gerçekleştirildiğini kabul etti. Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından 1992 yılında Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, Polonya Devlet Başkanı Lech Walesa'ya infaza dair Josef Stalin'in imzaladığı emrin orijinal belgelerini verdi. Ayrıca 2010 yılında, dönemin Rusya başbakanı Dmitri Medvedev, 22.000 bin kişinin infaz edildiği bu katliam hakkındaki Sovyet belgelerinin çevrimiçi olarak yayınlanmasını emretmiştir. Bunun üzerine Rusya, hükûmete ait bir web sitesinde Katyn'deki Polonyalı mahkûmların katliamına ilişkin belgeleri yayınladı.

<span class="mw-page-title-main">Majdanek toplama kampı</span>

Majdanek toplama kampı, II. Dünya Savaşı'nda Polonya'nın Alman işgali sırasında Schutzstaffel tarafından Lublin şehrinin eteklerinde inşa edilen ve işletilen bir Nazi toplama ve imha kampıydı. Yedi gaz odası, iki ahşap darağacı ve toplam 227 yapısıyla Nazi toplama kamplarının en büyükleri arasında yer alıyordu. Başlangıçta imhadan ziyade zorla çalıştırma amaçlı olsa da, Almanların işgal altındaki kendi anavatanlarındaki tüm Polonya Yahudilerini öldürme planı olan Reinhardt Operasyonu sırasında insanları endüstriyel ölçekte öldürmek için kullanıldı. 1 Ekim 1941'den 22 Temmuz 1944'e kadar faaliyette olan kamp neredeyse hiç bozulmadan ele geçirildi. Bagration Harekâtı sırasında Sovyet Kızıl Ordusu'nun hızlı ilerleyişi SS'lerin altyapısının çoğunu yok etmesini engelledi.

<span class="mw-page-title-main">Treblinka imha kampı</span>

Treblinka imha kampı, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası tarafından işgal altındaki Polonya'da inşa edilen ve işletilen en ölümcül ikinci imha kampıydı. Varşova'nın kuzey doğusunda, günümüzde Mazovya voyvodalığı olan Treblinka köyünün 4 km güneyindeki bir ormanda bulunuyordu. Kamp, Nihai Çözüm'ün en ölümcül aşaması olan Reinhardt Operasyonu'nun bir parçası olarak 23 Temmuz 1942 ile 19 Ekim 1943 tarihleri arasında faaliyet göstermiştir. Bu süre zarfında gaz odalarında 700.000 ila 900.000 Yahudi'nin ve 2.000 Roman'ın öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Treblinka'da Auschwitz-Birkenau dışındaki diğer Nazi imha kamplarından daha fazla Yahudi öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">SS-Totenkopfverbände</span> SS organizasyonu

SS-Totenkopfverbände, Nazi Almanyası'nda SS'e bağlı Nazi toplama kamplarının kurulumundan ve idaresinden sorumlu örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Einsatzgruppen</span> Nazi Almanyasında Alman Ordusunun işgal ettiği bölgeleri ev ev arayarak Yahudileri, Romanları ve komünistleri öldüren seyyar infaz birlikleri

Einsatzgruppen, SS'e bağlı, Heinrich Himmler'in kontrolünde ve Reinhard Heydrich'in yönetimi altındaki, II. Dünya Savaşı sırasında Alman Ordusunun işgal ettiği bölgeleri ev ev arayarak Yahudileri, Romanları ve komünistleri öldüren seyyar infaz birlikleri. A B C ve D isminde 4 Einsatzgruppe timi vardı ve her birlik 600-1000 askerden oluşuyordu. Toplama kampları kurulmadan önce infazlarda etkin rol oynamışlardır. En önemli eylemleri Babi Yar Katliamı'dır. Gezici birliklerdir. Sürekli hareket halinde olup bir infazdan ötekine doğru eylemlerini gerçekleştirmişlerdir. Çukur kazıp öldürüp gömme işi oyalayıcı olduğundan ve öldürme sırasında çok fazla mermi harcandığından bunun yerine toplama kampları kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Christian Wirth</span>

Christian Wirth, üst düzey Alman polis ve SS subayı. Reinhard Operasyonu olarak bilinen operasyonda işgal edilen Polonya'daki Yahudilerin katledilmesinde görev yaptı.

Reinhardt Operasyonu, Nazi planına Polonya Genel Valiliği 'ndeki Polonyalı Yahudiler'i öldürmek için verilen kod isimdi ve toplama kamplarında yakarak kurban etmenin en ölümcül evresinin başlangıcının işaretiydi. Belzec, Majdanek, Sobibor ve Treblinka'da çalışma esnasında, neredeyse iki milyondan çok yahudi öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Paul Blobel</span>

Paul Blobel, Alman bir Nazi savaş suçlusu, bir SS-Standartenführer ve SD'in bir üyesi. Potsdam şehrinde doğdu. I. Dünya Savaşı'nda katıldı. Savaştan sonra Blobel, mimar olarak çalıştı ve 1924'ten 1931'e kadar bu mesleği uyguladı. İşini kaybettik sonra Nazi Partisine ve SS'e katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Belzec imha kampı</span>

Belzec, Polonya'nın güney doğusunda bulunan Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı yıllarında özellikle Çingene soykırımı (Porajmos) ve Yahudi soykırımı (Holokost) için kullanılmış imha kampı ve toplama kampı. Günümüzde Polonya'nın Lublin Voyvodalığı'nın güney sınırına yakın bir köyde bulunmaktadır. Auschwitz-Birkenau ve Treblinka'nın ardından en büyük katliamın yaşandığı üçüncü toplama ve imha kampıdır.

<span class="mw-page-title-main">Porajmos</span>

Porajmos, Roman Kırımı veya Çingene Soykırımı, II. Dünya Savaşı'nda Nazi yönetimince gerçekleştirilen Çingenelere yönelik soykırımdır. Kelime anlamı olarak yok etme ve yıkım anlamına gelen Porajmos veya Pharrajimos ve yine toplu katliam anlamındaki Samudaripen kelimeleri bu soykırımı ifade etmede kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Chełmno imha kampı</span>

Chełmno imha kampı, II. Dünya Savaşı sırasında inşa edilen ilk Nazi imha kampı. Kamp Chełmno'nun 50 kilometre kuzeyinde yer alan Łódź yakınlarında yer alır. Nazi Almanyası 1939'da Polonya’yı işgalini takiben, ülkeyi yeni bir bölgeye ekledi. Kamp özellikle kitlesel katliamlar ve etnik temizlik yapmak için kuruldu. Bu dönemde ayrıca holokostun ve Reinhard Operasyonu'nın da en ölümcül dönemleriydi. Polonyalı Yahudiler ve yerel kişiler bu kampta yok edildi. 1943 yılında kampın ölüm yöntemlerinde değişiklikler yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">Trawniki</span>

Trawniki, Barbarossa Harekatı'ndan sonra Orta ve Doğu Avrupa'da Nazi Almanyası tarafından savaş esiri alınan kişilerden Kızıl Ordu'ya karşı savaşan işbirlikçilere verilen isim. Binlerce işbirlikçi Haziran ayında başlatılan Polonya'nın işgali operasyonunda Genel Hükümet için çalıştı. Polonya'da faaliyet yürüten Trawniki'ler Hiwi kategorisindeydiler. Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında pek çok kişinin ölümünden sorumlu oldular.

<span class="mw-page-title-main">Poniatowa toplama kampı</span>

Poniatowa toplama kampı, Nazi Almanyası işgali altındaki Polonya'da Lublin'in 36 kilometre batısındaki Poniatowa kasabasında yer alan Nazi toplama kampı. SS tarafından 1941'in son yarısında Barbarossa Operasyonu'ndan sonra Sovyet savaş esirlerini tutmak için kuruldu. Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında yaklaşık 20.000 Sovyet esir bu kampta açlık, hastalık ve infazlar sonucu öldü. Kamp o zamanlar Stalag 359 Poniatowa olarak biliniyordu. Stalag 359 bünyesinde dizanteri salgını meydana gelmesi üzerine 21-29 Eylül 1941 tarihleri arasında ilk gün 3.261 olmak üzere toplam 6 bin civarında Sovyet askeri Ordnungspolizei tarafından infaz edildi. Daha sonra 1930'ların sonlarında kurulan savaş öncesi Polonya telekomünikasyon ekipmanı fabrikası zemininde SS Ostindustrie (Osti) tarafından Stammlager olarak Nazi savaş çabalarını destekleyen köle emeği sağlamak için genişletilmiş bir toplama kampı olarak yeniden tasarlandı. Poniatowa, 1943 sonbaharının başlarında Majdanek toplama kamplarına bağlı alt kampların bir parçası oldu. Kamptaki Yahudi katliamı çoğunlukla Aktion Erntefest sırasında gerçekleşti ve böylece Genel Hükûmet Reinhard Operasyonu'nu sonuçlandırdı.

<span class="mw-page-title-main">Kraków-Płaszów toplama kampı</span> Polonyada ki bir alman toplama kampı

Płaszów ya da Krakau-Plaszow, SS tarafından Kraków'un güney banliyösü Płaszów'de inşa edilen bir Nazi çalışma ve toplama kampı, Almanya'nın Polonya'yı işgaliyle Genel Hükûmet'in güney-orta Polonya bölgesinde kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sajmište Toplama Kampı</span>

Sajmište toplama kampı, II. Dünya Savaşı sürecinde Nazi toplama ve imha kampıydı. Kamp, Bağımsız Hırvatistan Devleti'nin (NDH) Zemun kasabası yakınlarındaki eski Belgrad fuar alanında bulunuyordu. Kamp, işgal altındaki Sırbistan'da bulunan SS Einsatzgruppen birimleri tarafından kuruldu ve işletildi. Eylül 1941'de faaliyete geçen kamp, aynı yılın 28 Ekimi'nde resmi olarak açıldı. Almanlar buraya Zemun'daki Yahudi kampı adını verdiler.

<i>Umschlagplatz</i>

Umschlagplatz, 'toplama noktası' veya 'yeniden yükleme noktası' manasına gelen Almanca kelimedir. Holokost sırasında Polonya'daki gettolarda tutulan Yahudilerin, ölüm kamplarına gönderilmek üzere toplandığı bir çeşit tren istasyonu rampasıydı. En büyük Umschlagplatz, Varşova Gettosu'nun hemen yanındaydı. 1942'de, Polonya'daki Holokost'un en ölümcül aşaması olan Reinhard Operasyonu sırasında 254,000–265,000 Yahudi, Treblinka İmha Kampı'na giderken Varşova Umschlagplatz'ndan geçti. Nakliye trenlerinin gelişini bekleyenler genellikle bir gece Umschlagplatz'da tutulurdu.

<span class="mw-page-title-main">Nazi kitap yakma eylemleri</span>

Nazi kitap yakma eylemleri, Alman Öğrenci Birliği tarafından 1930'larda Nazi Almanyası ve Avusturya'da yürütülen tören eşliğinde kitap yakma kampanyasıydı. Yakılması hedeflenen kitaplar, yıkıcı olduğu veya Nazizm'e karşıt ideolojileri temsil ettiği düşünülen kitaplardı. Bunlar arasında Yahudi, komünist, sosyalist, anarşist, liberal, pasifist ve sexologist yazarları tarafından yazılmış kitaplar da vardı. Yakılan ilk kitaplar Karl Marx ve Karl Kautsky'ye ait olanlardı, ancak Albert Einstein, Helen Keller, Fransızca-İngilizce yazarlar ve Nazizmi ateşli bir şekilde desteklemeyen her yazar dahil olmak üzere pek çok yazarı kapsar hale geldi. Kitaplar Naziler tarafından işgal edilen bölgelerde "topluca" yakıldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.