İçeriğe atla

Somut olmayan kültürel miras taşıyıcısı

Somut olmayan kültürel miras taşıyıcısı (SOKÜM taşıyıcısı), somut olmayan kültürel mirasın belirli unsurlarının icrası ve yeniden yaratılması için gerekli bilgi ve becerilere sahip olan ve aktarımını sağlayan kişidir.[1]

Âşıklar, geleneksel çalgı yapımcıları, geleneksel el sanatları ve süsleme sanatlarını icra edenler, geleneksel tiyatro sanatlarını icra edenler somut olmayan kültürel miras taşıyıcısı kişilere örnektir.[2]

Tespit ve kayıt

SOKÜM Değerlendirme Kurulları

Türkiye'de somut olmayan kültürel miras taşıyıcılarını tespiti için Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü çalışmalar yapar. Bu amaçla 2020 yılından beri her yıl "Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı Tespit ve Değerlendirme Kurulları" oluşturulmaktadır.

Değerlendirme kurulları şu alanlarda değerlendirme ve tespit yapar:

  • âşık-ozan, halk şairliği ve zakirlik geleneği
  • geleneksel el sanatları ve Türk süsleme sanatları
  • mahalli sanatçılar ve çalgı yapımcılığı
  • geleneksel tiyatro sanatları

Değerlendirme için başvuru yapanlar arasından uygun görülen sanatçılar Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezi’ne kayıt edilir ve sanatçı tanıtma kartı hazırlanır.

Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezine kayıtlı sanatçı sayısı 2023 yılı birinci dönemindeki değerlendirmeden sonra 5975 olmuştur.[3]

Kriterler

Karagöz sanatçılarının en az 5 Karagöz oyununu geleneksel yöntemlerle oynatabiliyor olması; âşık-ozan, halk, kalem şairlerinin, mahlas sahibi olması sanatını bir ustadan geleneksel yöntemlerle öğrenmiş olması ve geleneksel yöntemlerle öğreterek aktarabilmesi gibi şartlar aranır.[4]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Kültür ve Turizm Bakanlığ Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezleri Hizmetleri Yönetmeliği". Resmî gazete No: 27196. Mevzuat.gov.tr. 10 Nisan 2009. 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023. 
  2. ^ "Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcılarının Tespit ve Kayıt İşlemlerine İlişkin Yönerge". teftis.ktb.gov.tr. 15 Mart 2020. 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023. 
  3. ^ "Kültür emanetçilerine 356 miras taşıyıcısı daha eklendi". Malatyadan.com sitsi. 29 Haziran 2023. 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023. 
  4. ^ "Kültürel miras taşıyıcıları kayıt altına alınıyor". Milliyet. 3 Haziran 2023. 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Bülent Aksu, Türk tiyatrocu ve kuklacıdır.

Âşık halk edebiyatı, halk diliyle ve hece vezniyle meydana getirilen, saz eşliğinde söylenen şiirlerden oluşan geleneksel Türk edebiyatı dalıdır. âşıkların oluşturduğu eserlerin bütününe verilen isimdir.Halk edebiyatı içerisinde yer alır. Anonim ürünlerin dışında kalan şiirlerin oluşturduğu edebi ürünler toplamıdır. Kimi âşıkların başından geçen ve yaygınlaşıp ünlenen hikâyeler de âşık edebiyatı içinde incelenir.

<span class="mw-page-title-main">Karagöz ve Hacivat</span> Türk gölge tiyatrosu karakterleri

Karagöz ve Hacivat, taklide ve karşılıklı konuşmaya dayanan, iki boyutlu tasvirlerle bir perdede oynatılan gölge oyunudur. Karagöz oynatıcısına kurgusal, hayali denir. Yardımcıları çırak, yardak, dayrezen, sandıkkardır. Oyunda konuşmaların değişmesi baş hareketleriyle yapılır.

Çini, bir yüzü sırlı, su geçirmez bir tabaka veya cam ile seramiğin ateşle birbirine kaynaştırılması sonucu ortaya çıkan levhadır.

<span class="mw-page-title-main">Âşık Veysel</span> Türk halk ozanı (1894-1973)

Âşık Veysel, gerçek adıyla Veysel Şatıroğlu, Türk halk ozanı ve şair. Afşar boyunun Şatırlı obasına mensup olan Veysel Şatıroğlu, Gülizar ve Ahmet Şatıroğlu çiftinin çocuklarından biri olarak 25 Ekim 1894'te Sivas Vilayeti'nin Tenos kazasında doğdu. Çocukken görme yetisini kaybetmesine rağmen şiirlerinde hoşgörü, sevgi, birlik ve beraberlik, vatanseverlik ve tabiat konularını işleyen Âşık Veysel; "Uzun İnce Bir Yoldayım", "Dostlar Beni Hatırlasın", "Kara Toprak" ve "Güzelliğin On Para Etmez" gibi birçok eser bıraktı. Türkiye'de âşıklık geleneğinin en önemli temsilcilerinden birisi olarak kabul gören Veysel, Türkçeyi en yalın ve güçlü şekilde kullanan isimlerden birisi olarak kabul edilmektedir.

Türk tiyatrosu, Türkiye'de kırsal kesimlerdeki köy tiyatrosu ile kentlerdeki halk tiyatrosunu içeren geleneksel Türk tiyatrosu ve 19. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı Devleti'ndeki Batılılaşma hareketi ile ortaya çıkan batılı tarzdaki Türk tiyatrosunu ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan müziği</span>

Azerbaycan müziği, Kafkas, Orta Asya ve İran ağırlıklı etkileri görülür. Tar, kemençe, ut, bağlama, balaban, zurna, kaval, nağara, garmon, tütek, tef ve davul kullanılan başlıca müzik aletleridir.

Âşık, Anadolu, Güney Kafkasya ve İran'da sürdürülen, genellikle bağlama veya başka bir telli müzik aleti eşliğinde söylenen sözlü halk müziği geleneğini icra eden kişidir. Aşıklık geleneği, Türk kökenli ve Türkler arasında yaygın olan Anadolu, Ortadoğu ve Orta Asya'ya özgü bir halk şairliği türüdür. Türkçe "Ozan" kavramı ile de ifade edilir.

Osmanlı İmparatorluğu kültürü, Osmanlı İmparatorluğu içinde yaşayanların ortak kültürüdür.

<span class="mw-page-title-main">Somut Olmayan Kültürel Miras Müzesi</span> Ankaradaki bir müze

Somut Olmayan Kültürel Miras Müzesi; Gazi Üniversitesi Türk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Merkezi ve Ankara Kalkınma Ajansı'nın ortak katkılarıyla 15 Haziran 2013 tarihinde, Ankara'nın Altındağ ilçesinde açılmış olan bir müzedir. Müzenin denetimi, Etnografya Müzesi Müdürlüğünce yapılmaktadır.

İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA), eski merkezi İstanbul'da Yıldız Sarayı'ndaki Seyir köşkü'nde bulunan yeni yeri Alemdar Caddesi, No. 15, Bâbıâlî Girişi, Cağaloğlu, Fatih'te olan ve İslâm kültürünü araştıran uluslararası bir kuruluştur.

Hayalî Nevzat Çiftçi, Karagöz ve Hacivat oynatıcısı, tasvir ve kukla yapım ustası ve dizi oyuncusu

Somut olmayan kültürel miras veya yaşayan kültürel miras, bir topluluğun veya bireyin kendi kültürel mirasının bir parçası olarak gördüğü her türlü bilgi, beceri, uygulama, ifade ve bunlarla ilişkili araç, gereç ve mekanı ifade eder.

Orhan Kurt, Karagöz sanatçısı.

<span class="mw-page-title-main">Halk sanatı</span>

Halk sanatı, folklor ve halk kültürü bağlamında yapılmış her türlü görsel sanatları kapsar. Genellikle nesneler, yalnızca dekoratif olmaktan ziyade, pratik kullanıma da sahiptir. El sanatları, halk destanı, halk dansı, halk çalgısı, halk müziği, halk oyunu, halk güreşi yaygın halk sanatı türleridir.

<span class="mw-page-title-main">Nilgün Efes</span> Türk girişimci ve gazeteci

Nilgün Efes Türk girişimci, gazeteci.

Suudi Arabistan sanatı, Suudi Arabistan'da yapılan görsel sanatlardır. Arap Yarımadası'nda İslam'ın yayılışı ile birlikte bölgenin kültürü önemli ölçüde zenginleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Za Krizen Korteji</span>

Za krizen, Hırvatistan'ın Hvar adasında her Maundy Perşembe günü gerçekleşen bir gece alayıdır. Asırlardır devam bir geleneğe sahip olan etkinlik, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerinde 2009 yılında eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Petrikovka tasvirleri</span>

Petrikovka tasvirleri, geleneksel olarak ev duvarlarını ve günlük ev eşyalarını süslemek için kullanılan, Ukrayna'nın Dnipropetrovsk bölgesindeki Petrikovka köyünden kaynaklanan geleneksel bir Ukrayna dekoratif resim stilidir. Bu tarzın bilinen en eski örnekleri 18. yüzyıldan kalmadır, ancak modern bir sanat formu olarak gelişmeye devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Somut Olmayan Kültürel Miras Türkiye Ulusal Envanteri</span> Türkiye envnateri

Somut Olmayan Kültürel Miras Türkiye Ulusal Envanteri , Türkiye'nin kendi toprağı üzerinde tespit ettiği yaşayan kültürel miras unsurlarını içeren ve UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi gereğince hazırlanıp güncellenen listedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.