İçeriğe atla

Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi

SOKÜM Sözleşmesi
Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi
TürKültür
İmzalanma17 Ekim 2003 (2003-10-17)
YerParis
Yürürlük20 Nisan 2006
Koşul30 devlet onayı
Onaylayanlar2024 itibariyle 183 devlet[1]


Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi (İngilizceConvention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage veya kısaca SOKÜM Sözleşmesi), 17 Ekim 2003 tarihindeki 32. UNESCO genel konferansında kabul edilen bir uluslararası sözleşmedir.

Sözleşme, mevcut kültürel miras tanımının değiştirilmesine duyulan ihtiyaç sonucunda ortaya çıkmış ve UNESCO çalışmalarının ortaya çıkardığı bir kavram olan "somut olmayan kültürel miras"ı tanımlamıştır.[2] Sözleşme, 2006 yılında yeterli onay sayısına ulaşarak yürürlüğe girdi; Taraf Devlet sayısı 2024'te 183'e ulaştı.[3]

Devletler, Sözleşme'ye taraf olmakla, kendi topraklarındaki somut olmayan kültürel miras unsurlarını belirleme, koruma, teşvik etme, araştırma yapma ve bu mirası sürdürülebilir bir şekilde gelecek kuşaklara aktarma sorumluluğunu üstlenirler.[4] Bu sorumlulukları yerine getirmek için ulusal envanter oluşturma, eğitim, katılım; uluslararası düzeyde yardımlaşma ve listeleme süreçleri oluşturulmuştur. Sözleşme'de koruma yöntemlerinden birisi olarak getirilen İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsilî Listesi oluşturma önerisi, 2008 yılından itibaren hayata geçmiştir ve Sözleşmenin uluslararası görünürlüğünü sağlayan bir uygulamadır.[5]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage". UNESCO. 14 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2024. 
  2. ^ Alpaslan, İrem (2015). "UNESCO, Sürdürülebilir Kalkınma ve kültür: Somut Olmayan Kültürel MirasS (SOKÜM) Örneği" (PDF). UNESCO Uzmanlık Tezi. 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Temmuz 2024. 
  3. ^ "Intangible Cultural Heritage: the United Kingdom becomes the 183rd State to join UNESCO's Convention". UNESCO web sitesi. 12 Nisan 2024. 
  4. ^ Akgün, Mehmet Ubeyde; Gürel, Batuhan Mehmet; Koçoğlu, Cenk Murat (12 Haziran 2024). "Bir Toplumun Hafızası: Türkiye'nin Somut Olmayan Kültürel Mirasının Önemi ve Geleceğe Aktarılması". Karaelmas Sosyal Bilimler Dergisi. 2 (1): 49-66. ISSN 2980-1044. 27 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2024. 
  5. ^ Oğuz, M. Öcal (2017). "Onuncu Yılında Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri: Görünürlük, Değerlik ve Güvenirlik". Milli Folklor Dergisi. 15 (116): 5-17. ISSN 1300-3984. 7 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerler olan Dünya Mirasları kavramını tanımladı. Doğal özellikler, jeolojik ve fizyografik oluşumlar ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanır. Azerbaycan, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşmeyi 16 Aralık 1993'te onaylamasıyla ülkedeki alanlar listeye dahil edilmiştir.

Somut olmayan kültürel miras veya yaşayan kültürel miras, bir topluluğun veya bireyin kendi kültürel mirasının bir parçası olarak gördüğü her türlü bilgi, beceri, uygulama, ifade ve bunlarla ilişkili araç, gereç ve mekanı ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Mirası</span> kültürel veya fiziksel önemi nedeniyle UNESCO tarafından listelenen yer

Dünya Mirası, UNESCO tarafından listelenen, özel kültürel veya fiziksel öneme sahip yerlerden her birine verilen addır. Genel Kurul tarafından seçilen 21 UNESCO üyesi ülkenin oluşturduğu Dünya Miras Komitesi tarafından yönetilen uluslararası Dünya Mirası Programı bu listeyi güncellemektedir.

<span class="mw-page-title-main">UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri</span> Vikimedya liste maddesi

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri, somut olmayan kültürel miras unsurlarının (SOKÜM) dünya çapında daha iyi korunmasını sağlamak ve bunların öneminin fark edilmesini sağlamak amacıyla, UNESCO tarafından 2008 yılından beri güncellenip hazırlanan; farklı ülkelerdeki önemli SOKÜM unsurlarını, acil koruma gerektirenleri ve korma alanındaki iyi uygulamaları içeren listelerdir.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk'taki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerler olan Dünya Mirasları kavramını tanımladı. Doğal özellikler, jeolojik ve fizyografik oluşumlar ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanır. Arnavutluk'un, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına İlişkin Sözleşmeyi 10 Temmuz 1989'da onaylamasıyla ülkedeki alanlar listeye dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dragana Lucija Ratković Aydemir</span>

Dragana Lucija Ratković Aydemir, Hırvat sanat tarihçisi ve karşılaştırmacı, kültür yöneticisi, miras tercümanı, kültür ve turizm girişimcisi. Zagreb (Hırvatistan), İstanbul ve Çeşme'de yaşamakta ve çalışmalarını sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kurulan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Ermenistan, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 5 Eylül 1993'te onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.

Somut olmayan kültürel miras festivaller, müzikler, performanslar, kutlamalar, el sanatları ve sözlü gelenekler gibi geleneksel bilgileri kapsayan, Ukrayna'nın soyut ve öğrenilmesi gereken kültürel mirasının unsurlarıdır.

Ftira, genellikle sardalye, ton balığı, patates, taze domates, soğan, kapari ve zeytin gibi dolgularla yenen, halka şeklinde, mayalı bir Malta ekmeğidir. Bölgesel varyasyonlar, sandviçten çok pizza gibi servis edilen Gozo ftira'yı içerir. Gozitan ftira, kabuğun üzerine ince dilimlenmiş patates ile açık olarak veya bir calzone gibi katlanarak servis edilir.

Türkiye'nin Somut Olmayan Kültürel Mirasları Listesi, UNESCO tarafından 2008'den beri hazırladığı Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri'nde yer alan, Türkiye'ye ait yaşayan miras unsurlarını ifade eder.

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri, bir halkın gerçekleştirdiği fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, gösteriler, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımını içerir. "Somut olmayan kültürel miras", 2003 yılında hazırlanan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi'nde tanımlanmaktadır. Yeni miras unsurlarının UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine kaydedilmesi, sözleşmeyle kurulan uluslararası Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Komitesi tarafından belirlenmektedir. Özbekistan anlaşmayı 18 Ocak 2006 yılında imzalamıştır.

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri, bir halkın gerçekleştirdiği fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, gösteriler, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımını içerir. "Somut olmayan kültürel miras", 2003 yılında hazırlanan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi'nde tanımlanmaktadır. Yeni miras unsurlarının UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine kaydedilmesi, sözleşmeyle kurulan uluslararası Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Komitesi tarafından belirlenmektedir. Kazakistan anlaşmayı 27 Mart 2006 tarihinde imzalamıştır.

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri, bir halkın gerçekleştirdiği fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, gösteriler, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımını içerir. "Somut olmayan kültürel miras", 2003 yılında hazırlanan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi'nde tanımlanmaktadır. Yeni miras unsurlarının UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine kaydedilmesi, sözleşmeyle kurulan uluslararası Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Komitesi tarafından belirlenmektedir. Kırgızistan anlaşmayı 27 Kasım 2005 yılında imzalamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Mirası Sözleşmesi</span>

Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme (İngilizce: Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage veya kısaca Dünya Mirası Sözleşmesi, 23 Kasım 1972'de 17. UNESCO genel konferansında imzalanan bir uluslararası sözleşmedir.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kurulan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Macaristan, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 15 Temmuz 1985'te onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.

<span class="mw-page-title-main">İran'ın Somut Olmayan Kültürel Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu (UNESCO) tarafından belirlenen somut olmayan kültürel miras unsurları, bir halk tarafından gerçekleştirilen fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, performanslar, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımı gibi öğeleri içerir. "Somut Olmayan Kültürel Miras" kavramı, 2003 yılında taslak haline getirilen ve 2006 yılında yürürlüğe giren Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunmasına Dair Sözleşme ile tanımlanmıştır. UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine yeni miras unsurlarının eklenmesi, sözleşme tarafından kurulan bir kuruluş olan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Hükûmetlerarası Komitesi tarafından belirlenir.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan'ın Somut Olmayan Kültürel Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu (UNESCO) tarafından belirlenen miras öğeleri, bir halk tarafından gerçekleştirilen fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, performanslar, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımı gibi öğeleri içerir. "Somut Olmayan Kültürel Miras" terimi, 2003 yılında taslak haline getirilen ve 2006 yılında yürürlüğe giren Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi ile tanımlanmıştır. UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine yeni miras öğelerinin eklenmesi, sözleşme tarafından kurulan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Hükûmetlerarası Komitesi tarafından belirlenir. Ermenistan, sözleşmeyi 18 Mayıs 2006 tarihinde onaylamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Somut Olmayan Kültürel Miras Türkiye Ulusal Envanteri</span> Türkiye envnateri

Somut Olmayan Kültürel Miras Türkiye Ulusal Envanteri , Türkiye'nin kendi toprağı üzerinde tespit ettiği yaşayan kültürel miras unsurlarını içeren ve UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi gereğince hazırlanıp güncellenen listedir.

İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirasının Başyapıtları İlanı (İSSOMBİ), somut olmayan kültürel mirasın yok olma tehlikesine yanıt vermek için, UNESCO’nun 1997 yılındaki 29. Genel Konferansı'nda alınan karar sonucunda geliştirdiği ve 2006'da sonlanmış bir programdır.

Somut olmayan kültürel miras, bir topluluğun veya bireyin kendi kültürel mirasının bir parçası olarak gördüğü her türlü bilgi, beceri, uygulama, ifade ve bunlarla ilişkili araç, gereç ve mekânı ifade etmektedir. Kavram, 32. UNESCO Genel Konferansı'nda 17 Ekim 2003 tarihinde kabul edilen sözleşmede tanımlanmıştır. Sözleşmede, Taraf Devletlerin, kendi topraklarındaki somut olmayan kültürel miras ögelerini belirlemek üzere kendi ulusal envanterini oluşturması, sürekli güncellemesi öngörülmüştür. Sözleşmede ayrıca somut olmayan kültürel mirasın dünya çapında daha iyi korunmasını sağlamak ve bunların öneminin fark edilmesini sağlamak amacıyla Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri'nin oluşması öngörülmüştür. Gürcistan sözleşmeyi 18 mart 2008 tarihinde imzalamıştır.