İçeriğe atla

Somaliland

Somaliland
Jamhuuriyadda Soomaaliland
جمهورية أرض الصومال
Jumhūrīyat Arḍ aṣ-Ṣūmāl
Republic of Somaliland
Somaliland Cumhuriyeti
Slogan
(Arapça)
"La ilâhe illallah, muhammedün resūlullah"
"Allah'tan başka ilâh yoktur, Muhammed Allah'ın elçisidir"
Aynı zamanda: "Herkes için Adalet, Barış, Özgürlük, Demokrasi ve Başarı"[]
Millî marş
Sama ku waar
Somaliland haritadaki konumu
Somaliland konumu
BaşkentHargeisa
Resmî dil(ler)Somalice, Arapça, İngilizce
HükûmetÜniter cumhurbaşkanlığı sistemli cumhuriyet
• Devlet Başkanı
Musa Bihi Abdi
• Başkan Yardımcısı
Abdurahman Saylici
Tarihçe 
• İlan
18 Mayıs 1991
Yüzölçümü
• Toplam
137600 km2
Nüfus
• 2014 tahminî
3.500.000[1]
• Yoğunluk
25[1]/km2
GSYİH (SAGP)2022 tahminî
• Toplam
2,5 milyar $[2][3][4]
Para birimiSomaliland şilini
Zaman dilimiUTC+3 (Doğu Afrika saati)
Trafik akışısağ
Telefon kodu252

Somaliland, resmî olarak Somaliland Cumhuriyeti, Afrika Boynuzu'nda tanınmayan fiili bir egemen devlettir. Kuzeybatıda Cibuti, güneyde ve batıda Etiyopya ve doğuda Somali ile sınır komşusudur. İddia edilen bölgesi, 2021 itibarıyla yaklaşık 5,7 milyon sakinle 176.120 kilometrekarelik (68.000 mil kare) bir alana sahiptir. Başkent ve en büyük şehir Hargeisa'dır. Somaliland hükûmeti, kısa bir süre bağımsız olan Somaliland Devleti olarak 1960'tan 1991'e kadar Somali Vesayet Bölgesi (eski İtalyan Somaliland) ile birleşerek Somali Cumhuriyeti'ni oluşturan İngiliz Somaliland'ın halefi devlettir.

Berbera ve Hargeisa şehirlerinden Somaliland motoyolları, şehirleri birbirine bağlayan ana yol ağı
Resim Somaliland çiftliklerini ve ekim alanlarını göstermektedir
Bölge, Doğu Afrika'da 1,1 milyon nüfuslu Hargeisa şehrini gösteriyor

Neolitik çağda, insanlar yaklaşık 10.000 yıl önce Somaliland bölgesinde yaşadılar. Eski çobanlar, ineklere ve diğer hayvanlara bakarken renkli kaya resimleri çizdiler. Ifat Sultanlığı ve Adal Sultanlığı, Orta Çağ boyunca bölgenin ticaretine hükmeden iki Somali hanedanıydı. Adal Sultanlığı'nın düşüşünün ardından, daha sonra Somaliland olacak bölge, kültürel sürekliliği ve mirası simgeleyen, otoritesi azalmış fahri unvanlar olarak bugün hâlâ var olan Sultan, Garaad, Ugaas gibi geleneksel Somali liderlerinin yönetimi altına girdi.

19. yüzyılın sonlarında Birleşik Krallık, kabilelerin çoğunluğuyla (Habar Awal, Garhajis, Habr Je'lo, Warsangeli, Issa ve Gadabuursi kabileleri) bir Koruyuculuk kuran anlaşmalar imzaladı. Muhammed Abdullah Hasan liderliğindeki Dervişler, İngiltere ile Somali sultanları ile imzalanan koruma anlaşmalarına karşıydı. 20 yıl aradan sonra Dervişler nihayet 1920'de Afrika'daki ilk hava bombardımanlarından birinde yenildiler.

26 Haziran 1960'ta, himaye, Somaliland Devleti olarak bağımsızlığını kazandı ve beş gün sonra, ayrı bağımsızlığının ardından Somaliland Vesayet Bölgesi ile gönüllü olarak birleşerek Somali Cumhuriyeti'ni oluşturdu. İki bölge arasında seçilmiş temsilcileri aracılığıyla yasal bir birlik oluştu. 27 Haziran 1960'da Somaliland Yasama Meclisi, oybirliğiyle, iki varlığın sonsuza kadar bir arada kalacağını belirten bir Somali ile Birlik Yasasını kabul etti.

1961'de Somali, kuzey bölgelerin (Somaliland) sıkıntılarından kaynaklanan siyasi huzursuzluğun körüklediği yerel subaylar tarafından yönetilen bir darbe girişimine tanık oldu. Darbe, güç ve kaynak dağılımında algılanan dengesizlikler nedeniyle anayasaya oy vermeyi reddeden yerel halkın boykotunun ardından geldi. Kuzeylilerin parlamentodaki orantısız temsili ve kurumlarda güneylilerin hakimiyeti, kuzeyli nüfusun hissettiği hoşnutsuzluğu daha da şiddetlendirdi. Ancak darbe girişimine rağmen hükûmet kontrolünü elinde tutmayı başardı ve darbe sonunda başarısız oldu.

Nisan 1981'de Somaliland Bağımsızlık Savaşı'na yol açan Somali Ulusal Hareketi (SNM) kuruldu. 1988'de, savaşın zirvesinde, Somali'de diktatör Siad Barre yönetimindeki rejim, Somali İç Savaşı'na yol açan olaylardan biri olan Hargeisa merkezli SNM ve diğer militan gruplara karşı baskı başlattı. Çatışma, Somali'nin ekonomik ve askeri altyapısının ciddi şekilde hasar görmesine neden oldu. 1991'in başlarında Barre rejiminin çöküşünün ardından, SNM liderliğindeki yerel makamlar, aynı yılın 18 Mayıs'ında tek taraflı olarak Somali'den bağımsızlıklarını ilan ettiler ve kısa ömürlü eski bağımsız Somaliland Devleti'nin sınırlarını eski haline getirdiler.

Hargeisa'dan bir görünüm

1991'den bu yana bölge, Somaliland Cumhuriyeti hükûmeti olarak uluslararası alanda tanınmak isteyen demokratik olarak seçilmiş hükûmetler tarafından yönetilmektedir. Merkezî hükûmet, Hargeisa'ya delegasyon gönderen bazı yabancı hükûmetlerle gayrı resmî ilişkiler sürdürüyor. Somaliland şu anda Çin Cumhuriyeti (Tayvan) tarafından tanınmaktadır ve başta Etiyopya olmak üzere diğer bazı ülkelerden temsilcilik ofislerine ev sahipliği yapmaktadır. Bununla birlikte, Somaliland'ın kendi kendini ilan ettiği bağımsızlığı, herhangi bir BM üye devleti veya uluslararası kuruluş tarafından resmî olarak tanınmadı. Fiili olarak kontrol edilen arazi alanı ile dünyanın en büyük tanınmayan devletidir.

Coğrafi konumu

Somaliland haritası

Toplam yüzölçümü 137.600 kilometrekare olup Somali topraklarının % 21,5'ini kaplamaktadır. Aşağı yukarı eski Britanya Somalisi (1884 - 1960) olarak bilinen koloniyle aynı sınırlara sahiptir. Batıda Cibuti, güneyde Etiyopya, doğuda Puntland ve kuzeyde Aden Körfezi ile çevrelidir. Başkenti Hargeisa'dır. Berbera eski bir liman kentidir. 3,5 milyon kişinin yaşadığı Somaliland'ın resmî dilleri Somalice, Arapça ve İngilizcedir. Günümüzde hiçbir ülke tarafından tanınmamaktadır.

Komşuları

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Population isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  2. ^ https://www.horndiplomat.com/2021/01/14/somaliland-budget-analysis-2021/ (https://web.archive.org/web/20230603114353/https://www.horndiplomat.com/2021/01/14/somaliland-budget-analysis-2021/)
  3. ^ https://www.slmof.org/wp-content/uploads/2022/09/Somaliland-GDP-Report-2021.pdf (https://web.archive.org/web/20230724222107/https://www.slmof.org/wp-content/uploads/2022/09/Somaliland-GDP-Report-2021.pdf)
  4. ^ World Bank. Somalia Security and Justice Public Expenditure Review 17 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 2017. Accessed 24 April 2017.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Somaliland ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Wikimedia Atlas'da Somaliland

Vikigezgin'de Somaliland ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cibuti</span> Doğu Afrika ülkesi

Cibuti, resmî adı ile Cibuti Cumhuriyeti, Doğu Afrika'da yer alan bir ülkedir. Komşuları; kuzeyde Eritre, batıda ve güneyde Etiyopya, güneydoğusunda ise Somali'dir. Kızıldeniz'e ve Umman Denizi'nin Aden Körfezi'ne kıyısı vardır. Arap Yarımadası'nda bulunan Yemen'e 20 kilometre uzaklıktadır. Başkenti, ülke ile aynı ismi taşıyan Cibuti şehridir. Halkın %95'i Müslüman'dır.

<span class="mw-page-title-main">Etiyopya</span> Afrikanın doğusunda, Afrika Boynuzunda, bir devlet

Etiyopya veya Etyopya, resmî adıyla Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti Afrika Boynuzu'nda yer alan büyük bir Doğu Afrika ülkesi. Ülkenin başkenti yerel dilde "yeni çiçek" anlamına gelen Addis Ababa'dır. Sudan, Güney Sudan, Eritre, Cibuti, Somali ve Kenya, Etiyopya'nın komşularıdır. Afrika kıtasının en kalabalık ikinci ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Somali</span> Doğu Afrikada bir ülke

Somali, resmî olarak Somali Federal Cumhuriyeti ve komünist yönetimde önceki bilinen adıyla Somali Demokratik Cumhuriyeti olarak anılan, Doğu Afrika'da Afrika Boynuzu denilen coğrafî bölgede bulunan bir ülkedir. 1991’de Somali İç Savaşı'nın başlamasından beri devletin çoğu bölgesinde merkezî bir hükûmet kontrolü yoktur. Uluslararası olarak tanınmış Federal Geçiş Hükûmeti, ülkenin sadece küçük bir parçasını yönetmektedir.

Ogaden, Etiyopya'nın doğusunda bölge. Somali-Etiyopya sınırıyla Etiyopya'daki Doğu Platosunun arasındaki çorak düzlüğü kapsar. Bölgedeki başlıca akarsu Şebeli'dir. Günümüzde Etiyopya'nın Somali yönetim biriminin sınırları içindedir. Nüfusun çoğu Somalili ve Müslümandır.Kesin sınırları olmadığı için yüzölçümü yaklaşık 150,000 - 200,000 km²'lik bir alanı kaplar. Kenya, Somali ve Cibuti ile sınırları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Ogaden Savaşı</span>

Ogaden Savaşı (1977-1978), Etiyopya ile Somali arasında Etiyopya'nın Ogaden denilen bölgesinde meydana gelen savaş.

<span class="mw-page-title-main">Cibuti bayrağı</span> Ulusal bayrak

Cibuti bayrağı günümüzde de kullanılan hâli ile ülkenin Fransa'dan bağımsızlığını kazandığı 27 Haziran 1977 tarihinde kabul edilerek göndere çekilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Puntland</span> Somaliyi oluşturan eyaletlerden biri

Puntland, Somali Federal Cumhuriyeti'ni oluşturan özerk bölgelerden biri. Ülke topraklarının kuzeydoğusunu oluşturan eyaletin sınırları kesin olarak tespit edilemediğinden yüzölçümünün yaklaşık olarak 200.000 ile 250.000 km² arasında olduğu tahmin edilmektedir. Puntland Özerk Bölgesi'nde yine kesin olmamakla birlikte 2.500.000 ile 3.500.000 arasında insan yaşadığı tahmin edilmektedir. Bölgenin başkenti aynı zamanda Nugal idarî biriminin de başkenti olan Garove'dir.

<span class="mw-page-title-main">Habeş (eyalet)</span>

Habeş Eyaleti, Kızıldeniz kıyısındaki bir Osmanlı Devleti eyaleti. Eyalet, Afrika'daki Massawa, Hergigo, Sevakin ve onların iç bölgelerini kapsamıştır. Ardından Zeila ve batı Somaliland eyalete katılmıştır. Eyalet bugünkü Eritre ve Cibuti'nin tamamıyla Somali ve Etiyopya'nın kuzey bölgelerini kapsıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Somali İç Savaşı</span> 1991den beri devam eden iç savaş

Somali İç Savaşı Somali'de 1988'den bu yana sürmekte olan bir silahlı çatışmadır.

<span class="mw-page-title-main">Somaliland'ın dış ilişkileri</span>

Somaliland Afrika Boynuzu'nda de jure olarak Somali'ye bağlı özerk bölge, de facto olarak bağımsızlığını ilan etmiş yönetim. Somaliland Cumhuriyeti kendisini eski Britanya Somalilandı himayesinde ve ardılı devlet olarak tanımlar. Somali 1991 yılında bölgeyi kendi yerel yönetimi ilan etti, Somaliland günümüzde herhangi bir ülke veya uluslararası kuruluş tarafından tanınmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hargeisa</span> Somalilandın başkenti

Hargeisa, Somali'nin kuzeybatısındaki Somaliland bölgesinde bulunan bir şehir. 1941'den Britanya Somalilandı'nın 1960 yılındaki yıkılışına kadar bu sömürgenin başkenti olarak işlev gösterdi. Günümüzde ise herhangi bir ülke tarafından tanınmayan Somaliland Cumhuriyeti'nin de facto başkentidir. Ayrıca Somaliland bölgesinin en büyük şehri ve Somali başkenti Mogadişu'dan sonra Somali'nin en büyük ikinci şehridir.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan Somalisi</span>

İtalyan Somalisi, İtalya Krallığı'nın, 1889'dan, 1936'ya kadar bugünün Kuzeydoğu Afrika'da kurduğu ilk kolonidir. Ayrıca bu koloni, İtalyan Doğu Afrika kontrolünün ve İtalya'nın bu bölgede elde ettiği birçok sömürge ve bu bölgede kurduğu sömürge krallığının ilk adımıdır. Ve 1936'da İtalyan Doğu Afrika'sı kurulduğunda, yıkılış tarihi 1941'e kadar onun bir bölgesi olarak kalmıştır, 1941'de Britanya Somalisi bölgeyi ele geçirip 1949'a kadar kontrol altında tutmuştur. Ancak İtalya Birleşmiş Milletler sayesinde 1949'da Somali İtalyan Vesayet Bölgesi'ni oluşturmuştur ve Britanya Somalisi ilk sınırlarına dönmüştür. 1960 yılında ikisi bir referandum sayesinde birleşerek bugünkü Somali Federal Cumhuriyeti'ni oluşturmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Somalisi</span> Eski İngiliz protektorası(1884-1960)

Britanya Somalisi ya da Britanya Somalilandı 1884 yılından 1960 yılına kadar Birleşik Krallık'ın Doğu Afrika'da, Somali'nin kuzey bölgesindeki sömürgesidir ve Birleşik Krallık'ın Doğu Afrika'daki tek sömürgesidir. Bugünkü, Somaliland adındaki özerk bölgede kurulmuştur. Fransız Somalisi ve İtalyan Somalisi arasında kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Somali bayrağı</span> Ulusal Bayrak

Somali bayrağı, Afrika ülkesi Somali'nin resmî bayrağıdır. Mohammed Awale Liban tarafından tasarlanan bayrak 12 Ekim 1954'te kabul edilmiştir. İtalyan Somalisi ve Britanya Somalisi'nin birleşmesinin ardından bayrak Somali Cumhuriyeti tarafından kullanılmaya başlandı.

<span class="mw-page-title-main">Somali İtalyan Vesayet Bölgesi</span>

Somali İtalyan Vesayet Bölgesi ya da Somali İtalyan Mutemetliği (Mütevelliliği) Britanya Somalisi ve destekleyen kuvvetler tarafınca yıkılan İtalyan Doğu Afrikası'nın, İtalyan Somalisi Bölgesi'nin, 8 yıl boyunca (1941-1949), Büyük Britanya kontrolünde kaldıktan sonra, Birleşmiş Milletler'in toplu kararıyla Birleşmiş Milletler Vesayet Bölgesi haline getirilen ve yönetimi bizzat İtalya'ya verilen; bir referandum kararı sonucu, bağımsızlığını 5 gün yaşayabilmiş Somaliland Eyaleti ile birleşerek, ilk Somali Federal Cumhuriyeti'ni oluşturana kadar 1949-1960 yılları arasında var olmuş yönetimsel bölge.

Bu liste Somali devlet başkanlarının bir listesidir. Cumhurbaşkanlığı makamının 1960 yılında kurulmasından bu yana 9 resmi cumhurbaşkanı olmuştur. Cumhurbaşkanı, Somali'nin devlet başkanı ve Somali Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanıdır. Şu anki makam sahibi, 2022 cumhurbaşkanlığı seçimini kazanan Hasan Şeyh Mahmud'dur. Daha önce 2022 cumhurbaşkanlığı seçimini kazanan ve 2012-2017 yılları arasında görev yapan Mahmud, bu görevi birkaç kez üstlenen ilk kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Somaliland bayrağı</span>

Somaliland bayrağı, Afrika'da bulunan, bağımsızlığını ilan etmesine karşın uluslararası alanda Somali'nin bir parçası olarak görülen Somaliland tarafından 14 Ekim 1996 tarihinde kabul edilen ve 1997 yılından itibaren kullanılan resmî bayrağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Jubaland</span>

Jubaland, Juba Vadisi veya Azania, Güney Somali'de bir Federal Üye Devlettir. Doğu sınırı, Jubba Nehri'nin 40–60 km doğusunda, Gedo'dan Hint Okyanusu'na kadar uzanırken, batı tarafı, sömürge döneminde Jubaland'dan oyulmuş olan Kenya'daki Kuzey Doğu Eyaletini çevreliyor.

<span class="mw-page-title-main">Ali Mahdi Muhammad</span> Somalili Girişimci ve Politikacı

Ali Mehdi Muhammed Somalili bir girişimci ve politikacıydı. 26 Ocak 1991'den 3 Ocak 1997'ye kadar Somali Devlet Başkanı olarak görev yaptı. Aralık 1997'deki Kahire Antlaşması Ali Mehdi'yi bir kez daha cumhurbaşkanlığına taşıdı. Bu mevkiyi 2000 yılında Abdiqasim Salatası Hassan'a devretti.

<span class="mw-page-title-main">Somaliland pasaportu</span>

Somaliland pasaportu, tanınmayan Somaliland ülkesinin vatandaşlarına uluslararası seyahat için verilen pasaporttur. İlk kez 1996 yılında pasaport, 2014 yılında ise yeni küresel standartlar ve Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü'nün gereklilikleri doğrultusunda biyometrik pasaport çıkarıldı. Tanınmayan bir pasaport olan yeni pasaport, sahtecilikle mücadelede daha iyi güvenlik ve büyük etkinlik sağlamaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.