İçeriğe atla

Solidus

Julianus solidus, 361.
Avitus tremissis, 1/3 solidus, 456.

Solidus Latince solid (katı, tam, yoğun) Antik Roma orijinli bir altın sikke'dir.[1] İlk defa İmparator I. Konstantin tarafından 309–10 arasında bastırılmış olup, Bizans İmparatorluğu 'nda 10. yüzyıla kadar kullanılmıştır. Bu sikke Roma İmparatorluğu'nun ana altın parası olan aureus'la yer değiştirmiştir.

Solidus ismi İmparator Diocletian tarafından (284-305) yılları arasında bastırılan ve Constantine'inkilerden farklı olan altın sikke için kullanılmıştır. Sikke teorik bir değerle 1/72 Roman pound'u (yaklaşık 4.5 gram) ölçü alınarak basıldı. Solidi aureus'dan Bizans İmparatorluğu'nda yapılan kalitesiz reprodüksiyonlar hariç daha geniş ve daha ince idi. Solidus'un ağırlığı ve kalitesi üretildiği uzun yıllar boyunca birkaç örnek hariç görece olarak sabit kaldı. Alt değerleri; semissis (yarım-solidi) ve tremissis (üç'te bir-solidi) olarak da üretildi.

Ek bilgi

İngilizce soldier kelimesi, askerlere maaşlarının solidi olarak ödenmesinden türemiştir.

Dünya paralarına etkisi

solidus kelimesinin türevleri birçok ülkede para birimi olarak kullanılır;

Fransa

Fransa'da sou (1715'e kadar sol ya da solt, çoğul sols) bir sikke adıydı. Önce altın ardından 1200'lerde gümüş ve 1700'lerde bakır olarak basılmıştır. sou tournois 12-denier sikke, 1/20 livre tournois (Tournois pound'u) iken sou parisis 15-denier sikke değerindedir. Franda'da onluk sisteme geçişin ardından, sou 5 centime'lik bir sikke oldu (1/20 Fransız Frangı). (1960'ların sonuna kadar, "20 sous" deyimi 1 Frank ve "100 sous" 5 Frank la eş anlamlıydı).

Günümüzde sou argo olarak je n'ai pas un sou, "ben bozuğum" ya da "benim birbirine sürtebileceğim iki tane şilin'im yok" şeklinde para yerine kullanılmakta. Aynı zamanda Kanada cent' i içinde argo olarak kullanılır.

1767'da Louis XV için basılan bakır Sou

İtalya

İtalyan' ca Orta Çağ anlamındaki soldo (çoğul soldi) solidus tan türemiştir.

İspanya

Yine İspanyolcada Orta Çağ anlamına gelen sueldo (aynı zamanda maaş anlamına gelir) solidus'tan türemiştir. Peru'nun diğer adı olan sol (resmi olarak sol de oro nun asıl anlamı altın solidus) bu isimden türemiştir, çünkü aslında (sol İspanyolca güneştir), (Latince solden), etimolojik olarak bir para değeri olmasına rağmen yanlış anlaşılmıştır.

Birleşik Krallık

Birleşik Krallık 1971'de onluk sisteme geçene kadar, solidus' tan gelen s. kısaltması 1 Pound Sterling'in 1/20 olan shilling'i ima ederdi. denarii için kullanılan d. (penny), pound işareti £ ve Libra (pound), "£sd" olarak gösterilir. Shilling ve onun kısaltması artık kullanılmasada argoda shilling için, az miktarda para, a few Bob örneğinde olduğu gibi "bob" kullanılmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ Beard, Mary (2015). SPQR: a history of ancient Rome (1. bas.). New York: 978-0871404237. ISBN 978-0871404237. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Para</span> devletçe bastırılan, üzerinde değeri yazılı kâğıt veya metalden ödeme aracı, nakit

Para, mal ve hizmetlerin değiş-tokuşu için kullanılan araçlardan en yaygın olanı. Para sözcüğü ile genellikle madenî para ve banknotlar kastedilmekle birlikte; ekonomide, vadesiz mevduatlar ve kredi kartları da parayı meydana getiren unsurlardan sayılır. Vadeli mevduat, devlet tahvili gibi değişim araçları ise para benzeri olarak değerlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">İskender</span> MÖ 336–323 yılları arasındaki Makedonya kralı

İskender, asıl adıyla III. Aleksandros veya yaygın adıyla Büyük İskender, Yunan Antik Makedonya Krallığı'nın M.Ö. 336–323 yılları arasındaki kralıdır. M.Ö. 356 yılında Pella'da doğdu ve 20 yaşında babası II. Filip'in yerine tahta geçti. İktidarının uzun yıllarını Güneybatı Asya ve Kuzeydoğu Afrika'da eşi benzeri görülmemiş büyük askerî seferlerle geçirdi ve 30 yaşına geldiğinde Yunanistan'dan Kuzeybatı Hindistan'a kadar uzanan antik dünyanın en büyük imparatorluklarından birini oluşturdu. Hükümdarlığı süresince girdiği hiçbir muharebede yenilmeyen Büyük İskender, pek çok uzman kişi tarafından tarihin en başarılı askerî komutanlarından birisi olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Nümismatik</span> Paraları inceleyen dal

Nümismatik veya meskûkât, sikke veya kâğıt para koleksiyonculuğu ve paraları inceleyen çalışma sahası. Sikkecilik olarak da adlandırılır. Bu alanda uzman kişilere "nümismat" adı verilir. Nümismatik; kaybolmuş uygarlıkların, kentlerin ve yerleşim yerlerinin kesin olarak belirlenmesine katkı sağlar, tarihsel süreç içinde yok olmuş anıt ve yapılara ilişkin kanıtları bizlere anlatır. İmparatorların saltanatlarının başlangıç tarihlerinin, almış oldukları unvanların, imparatorluk dönemleri boyunca yaptıkları işlerin, kazandıkları zaferlerin ya da yenilgilerin kesin biçimde belirlenmesine yardımcı olur. Aynı zamanda nümizmatik Antik Sikke darbında kullanılan madenin türüne göre o toplumun, o dönemdeki ekonomik durumu konusunda ciddi ipuçları sağlamaktadır. Bir arkeoloğun kazı çalışmasında bulabileceği en iyi şeylerden biri Antik Sikkedir. Bulunmuş olan bir Antik Sikke yapılan arkeolojik çalışma katmanı için anında bir tarih sağlayabilir. Ek olarak Antik Sikkeler ticaret, ekonomi, sosyal organizasyon, mitoloji, ideolojiler, şahsiyetler, liderlik, askeri, önemli olayları anlatmaktadır. Antik Sikkelerin hangi devlet döneminde, hangi yıllarda, hangi İmparator adına darb edildiği gibi bulgular tarihsel gerçeklerin ortaya çıkarılmasında önemli rol oynamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Madenî para</span> altın, gümüş, bakır, bronz, alüminyum vb. madenlerin alaşımından yapılan para

Madenî para veya eski dilde sikke; altın, gümüş, bakır, bronz, alüminyum vb. madenlerin alaşımından yapılan para. İlkel çağlardan beri ticarette geçerli olan değiş-tokuş yöntemleri yerine, daha kullanışlı bir değişim aracı olarak icad edilmiştir. Sikke kavramı daha çok tarihî madenî paraları tanımlamak için kullanılır. Günümüzde madenî paraları tanımlamak için bozuk para kavramı da kullanılır ancak bozuk para kavramı her zaman 'sadece' madenî paraları kapsamayabilir.

Osmanlı döneminde ölçü birimleri, Osmanlı İmparatorluğu'nda kullanılan, ölçü ve tartı devrimine kadar Türkiye Cumhuriyeti'nde de kullanılan ölçü birimleridir. Bunların temelinde İslâm Devleti'nin kullandığı dinar ve dirhem bulunmaktadır. Taşımanın zor olduğu ve seyahatlerin uzun sürdüğü eski zamanlarda şehirlerde kullanılan dinar ve dirhemler, birbirlerinden farklı olabiliyorken Muhammed bin Abdullah zamanında kullanılan dinar, 4,5479 g kütlesi olan altın bir sikke, dirhem de 2,97 g gümüş paraydı.

<span class="mw-page-title-main">Akçe</span> Osmanlı Devletinin ilk zamanlarından itibaren bastırılan ve kullanılan gümüş para birimi

Akçe, Osmanlı Devleti'nin ilk zamanlarından itibaren bastırılan ve kullanılan gümüş para birimidir. İlk akçe Bursa'da Orhan Gazi tarafından 1327 yılında bastırılmıştır. Akçe Osmanlı Devleti'nin temel para birimiydi. Bu para biriminde ilk dönemlerde üzerine basılı bir tarih bulunmamasıyla birlikte, padişah I. Bayezid ile birlikte akçeler üzerine tarih basılma uygulamasına geçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Denarius</span> Para, Gümüş sikke

MÖ 211'den itibaren Roma Para sistemine dahil olan denarius, küçük Gümüş Sikke'lerdir ve yavaşça itibarı azaldığı için yerine çıkarılan antoninianus'lara kadar tedavüle çıkan en yaygın para olarak kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sestertius</span>

Sestertius ya da sesterce, bir Antik Roma sikkesidir. Roma Cumhuriyeti döneminde küçük gümüş bir sikke iken Roma İmparatorluğu zamanında büyük bronz bir sikkeye dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">As (sikke)</span> Roma çağında kullanılan bir sikke

As, Roma Cumhuriyeti ve Roma İmparatorluğu'nda kullanılan, önce gümüş, sonra bakırdan basılan bir sikke olup adını ağırlık birimi eşsesinden alır. Zamanla değer kaybetmekten kurtulamamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Şilin</span> İngiliz ondalık sistemi öncesi madenî para

Şilin, Birleşik Krallık ve İrlanda'da 1971 yılında ondalık sisteme geçişten önce kullanılan bir para birimi. Eski sent sistemine göre 12 penilik bir değeri olan şilin bir pound'un 1/20'sidir. Kısaltması için s harfi kullanılmıştır, bunun kökeni Eski Roma'da metal paralara verilen Solidus adına dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Diocletianus</span> 284ten 305e kadar hüküm süren Roma İmparatoru

Gaius Aurelius Valerius Diocletianus 20 Kasım 284 ile 1 Mayıs 305 tarihleri arasında görev yapmış, Roma imparatorluğunu Doğu Roma ve Batı Roma olarak paylaştıran ve Doğu kısmının imparatorluğunu üstlenen bir Roma imparatoru.

Konvertibıl mark ya da değiştirilebilir mark, Bosna-Hersek'in para birimidir. Kısaltması KM'dir. 1 avro = 1,95583 KM olarak sabitlenmiştir. Ülkede euro da satıcılar tarafından kabul edilebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Aureus</span>

Aureus, 25 gümüş denarii değerindeki Antik Roma altın sikkesi. Aureus, MÖ 1. yüzyıldan solidus ile yer değiştirdiği MS 4. yüzyıla kadar düzenli olarak basılmış bir sikkedir. Aureus, gümüş bir denarius'la aşağı yukarı aynı ebatlarda olmasına rağmen altının yoğunluğu nedeniyle daha ağırdır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Krallık'ın posta tarihi ve posta pulları</span>

Bu 'Birleşik Krallık'ın posta tarihi ve posta pulları nın bir araştırmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Güney Kore wonu</span> Güney Kore wonu, ya da sadece won, Güney Korede kullanılan resmî para birimidir.

Güney Kore wonu ya da sadece won (원), Güney Kore'de kullanılan resmî para birimidir. Won, merkezi Güney Kore'nin başkenti Seul'de bulunan Kore Bankası tarafından servis edilir. Won, yüz tane Jeon'a bölünür; ancak jeonlar artık günlük ticarî işlemlerde kullanılmamaktadır ve sadece döviz kurlarında bulunur.

İperpiron geç Orta Çağ'da Bizans parası, Bizans İmparatorluğu sikkesi olarak solidusun yerini almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bizans ekonomisi</span>

Bizans ekonomisi, Akdeniz'de birçok yüzyıl boyunca en sağlam ekonomilerden biri olmuştur. Konstantinopolis, bazı zamanlar Avrasya'nın tamamına ve Kuzey Afrika'ya kadar genişleyen ticaretin ana merkezi olmuştur. Bazı Bilim insanları, 7. yüzyılda Arapların gelişine kadar, Doğu Roma İmparatorluğu'nun dünyanın en güçlü ekonomisi olduğu düşünürler. Bununla birlikte, Arap fetihleri, bir dönem gerileme ve durgunluğa katkıda bulunan servetlerin önemli bir tersini temsil edecektir. V. Konstantinos'in reformları, 1204 yılına kadar süren bir canlanmanın başlangıcını işaret eder. 10. yüzyıldan 12. yüzyılın sonuna dek, Bizans İmparatorluğu'nda lüks bir görüntü görülür ve gezginler, Başkent'in birikmiş servetinden etkilenirler. Tüm bunlar, ekonomik bir felaket olan Dördüncü Haçlı Seferi'nin gelişiyle birlikte değişti. Paleologos Hanedanı ekonomiyi yeniden canlandırmaya çalıştı ancak geç Bizans devleti ne yabancı ne de yerli ekonomik güçlerin tam kontrolünü ele geçiremeyecekti.

Bizans para sistemi, Batı'nın yıkılmasından sonra Doğu Roma İmparatorluğu'nda kullanılan para çoğunlukla iki tür sikkeye aitti: altın solidus ve açıkça değer verilen bronz para çeşitleri. İmparatorluğun sona ermesiyle para birimi sadece gümüş stavrata ve küçük bakır paralar ile altın para basılmadı.

<span class="mw-page-title-main">Tremissis</span> Geç Antik Çağdan kalma, küçük ve saf altın bir kuruş

Tremissis ya da tremis Geç Antik Çağ'ın küçük bir katı altın parasıydı. Semissis ile analoji ile oluşturulan "bir birimin üçte biri" anlamına gelen adı, katsayıya göre değerini göstermiştir. İmparator I. Theodosius tarafından 380'lerde Roma parasına girmiş ve başlangıçta 8 silika değerindeydi.

<span class="mw-page-title-main">Argenteus</span> Gümüş bir sikke

Argenteus, Roma İmparatorluğu'nda 294 civarında Diocletianus'un para reformu sırasında Tetrarşi altında oluşturulan ince bir gümüş para birimidir. Neron zamanının dinarı ile benzer ağırlık ve inceliğe sahipti. Madeni para, arka yüzündeki Roma rakamı XCVI ile gösterildiği gibi, bir Roma poundunun 1/96'sı ağırlıkta üretildi.