Solgun Ateş

Solgun Ateş (özgün adı: Pale Fire), Vladimir Nabokov'un 1962 tarihli bir romanıdır. Roman, kurgusal şair John Shade tarafından yazılan "Pale Fire" adlı 999 satırlık bir şiir olarak Shade'in komşusu ve akademik meslektaşı Charles Kinbote tarafından yazılan bir önsöz, uzun bir yorum ve indeks ile birlikte sunulur ve bu unsurlar birlikte, her iki kurgusal yazarın da merkezi karakterler olduğu bir anlatı oluşturur. Nabokov, Pale Fire'ı 1960-61'de, Lolita'nın başarısı sayesinde finansal olarak bağımsız olarak öğretmenliği bırakıp Avrupa'ya dönmesinden sonra yazdı.^[1][2] Romana Nice'de başlamış ve İsviçre'nin Montreux şehrinde tamamlamıştır.^[3]

Pale Fire'ın alışılmadık yapısı edebiyat çevresinde çok dikkat çekti ve genellikle önemli bir üstkurmaca ^[4][5] örneği olarak gösterildi. Aynı zamanda poioumenon olarak da adlandırıldı.^[6] Çok çeşitli yorumlar ve çok sayıda yazılı eleştiri yapıldı. Edebiyat bilgini Pekka Tammi [fi] 1995'te 80'den fazla çalışma olduğu tahmin etmiştir.^[7] Nabokov uzmanı Brian Boyd, kitabı "Nabokov'un en mükemmel romanı" olarak adlandırdı.^[8] Eleştirmen Harold Bloom da kitabı "kendi dehasının en kesin kanıtı ... bu olağanüstü güç gösterisi" olarak nitelendirdi.^[9]

Kitabe ve içindekiler tablosuyla başlayan roman, kurgusal John Shade'in 999 satırlık dört kantoluk bir şiirinin ("Pale Fire") Charles Kinbote tarafından yayınlanması şeklinde kurgulanmıştır. Kinbote'un yorumu, şiirin çeşitli numaralı satırlarına notlar şeklinde görülür. Kinbote burada eleştirel aygıtının geri kalanında şiiri çok az açıklar. Bunun yerine kendi endişelerine odaklanarak olay örgüsünün ne olduğunu kanıtlayan şeyleri parça parça ifşa eder ve bunların bazıları birçok çapraz referansı takip ederek birbirine bağlanabilir. Espen Aarseth, Pale Fire'ın "yorumlar ve şiir arasında atlayarak doğrudan veya çok yönlü olarak okunabileceğini" belirtir.^[10] Böylece anlatım çizgisel olmasa ve çok boyutlu olsa da okuyucu yanlış yorumlama riskine girmeden romanı çizgisel bir tarzda okumayı seçebilir.^[11]

Kinbote ve Shade arasındaki etkileşim, Şubat'tan Temmuz 1959'a kadar yaşadıkları New Wye, Appalachia'daki hayali küçük üniversite kasabasında gerçekleşir. Kinbote, yorumunu o zamandan Ekim 1959'a kadar Utana'nın aynı derecede hayali batı kasabası Cedarn'daki bir turist kulübesinde yazar. Her iki yazar da daha önceki birçok olayı anlatır. Çoğunlukla Shade, New Wye'daki ve Kinbote, New Wye'daki ve Avrupa'daki, özellikle Zembla'nın "uzak kuzey ülkesindeki" olayları anlatır.

Nabokov'un kendisinin de belirttiği gibi,^[12] John Shade'in şiirinin başlığı Shakespeare'in Atinalı Timon'undandır: "Ay arsız bir hırsızdır / Ve soluk ateşini güneşten aşırır" (Perde IV, sahne 3). Genellikle yaratıcılık ve ilham hakkında bir metafor olarak alınan bir satırdır. Kinbote, pasajı alıntılar.

Bazı eleştirmenler kitabın başlığının, Hamlet'te ikincil bir referansa dikkat çekerek Hayalet'in, ateş böceğinin "'etkisiz ateşini söndürmek için can attığı'' (Perde I, sahne 5) bölüme dikkat çeker.^[13]

Başlıktan ilk önce önsözde bahsedilir: "Onu, parlak bir sabah verandamdan, yakma fırınının soluk ateşinde bir yığını [şiirin taslaklarının dizin kartlarını] yakarken gördüğümü hatırlıyorum. . ."

Norman Page'e göre Pale Fire, Nabokov'un tüm romanları gibi çeşitli eleştirilere neden oldu.^[14] Mary McCarthy'nin incelemesi ^[15] son derece övgü doludur; Vintage baskısı ön kapakta bundan alıntı yapar.^[16] McCarthy gizli referansları ve bağlantıları açıklamaya çalışmıştır. Dwight Macdonald, kitabın "okunamaz" olduğunu ve hem kitabın hem de McCarthy'nin incelemesinin Kinbote kadar bilgiç olduğunu söyleyerek yanıt vermiştir.^[17] McCarthy gibi Anthony Burgess da kitabı övmüştür.^[18] Alfred Chester ise kitabı "tam bir enkaz" olarak kınamıştır.^[19]

Diğer bazı incelemeler,^[20] kitabın hicivini ve komedisini övmüş ancak zorluğuna dikkat çekmiş ve konusunu önemsiz bulmuştur.^[21][22] Kimisi, yazarın sanatının "sadece bir kibitzer zevki" sunduğunu söylemiştir.^[23] Macdonald, McCarthy'ninki dışında gördüğü incelemeleri "ihtiyatlı bir şekilde olumsuz" olarak nitelendirir.^[17] Çeşitli eleştirilere rağmen kitap 2005 yılında 1923'ten beri yayınlanan en iyi 100 İngilizce roman listesine dahil edilmiştir.^[24]

Modern Library En İyi 100 Roman listesinde 53. sırada yer alan roman Amerikalı edebiyat eleştirmeni Larry McCaffery'nin 20th Century's Greatest Hits: 100 English-Language Books of Fiction listesinde ise 1. sırada yer almıştır.

• BBC Radio 3 tarafından 2004 yılında yayınlanan Pale Fire radyo uyarlamasının özeti 23 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Eleştiri 30 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Zembla'da, Uluslararası Vladimir Nabokov Derneği'nin web sitesi). Pale Fire'ın bir kronolojisini ve Nabokov'un çalışmaları üzerine diğer yazıların yanı sıra bu konuda birçok makale içerir.
• Bach fügü ve kelebeğe benzetilen Etkileşimli Hipermedya Pale Fire [Shockwave Player gereklidir]