İçeriğe atla

Solar and Heliospheric Observatory

Solar and Heliospheric Observatory (SOHO)
SOHO uydusu
İsimlerSOHO
Görev türüGüneş gözlemi
UygulayıcıESA / NASA
COSPAR kimliği1995-065A Bunu Vikiveri'de düzenleyin
SATCAT no.23726
Web sitesisoho.nascom.nasa.gov
Görev süresi2 yıl (planlanan)
28 yıl, 10 ay, 13 gün (devam ediyor)
Uzay aracı özellikleri
GövdeSOHO
ÜreticiMatra Marconi Space
Fırlatma ağırlığı1.850 kg (4.080 lb) [1]
Yük ağırlığı610 kg (1.340 lb)
Boyutlar4,3 × 2,7 × 3,7 m (14,1 × 8,9 × 12,1 ft)
9,5 m (31 ft) Güneş panelleri açık halde
Güç1500 watt
Görev başlangıcı
Fırlatma tarihi2 Aralık 1995, 08:08:01 UTC
RoketAtlas IIAS (AC-121)
Fırlatma yeriCape Canaveral, LC-36B
ÜstleniciLockheed Martin
Hizmete giriş tarihiMayıs 1996
Yörünge parametreleri
Referans sistemiGüneş-Dünya L1 noktası
RejimHalo yörünge
Perigee yüksekliği206.448 km (128.281 mi)
Apogee yüksekliği668.672 km (415.494 mi)
Horizon 2000
 

Solar and Heliospheric Observatory (SOHO, Türkçe: Güneş ve Heliosferik Gözlemevi), Avrupa Uzay Ajansı (ESA) tarafından, Matra Marconi Space (şimdi Airbus Defence and Space) liderliğindeki bir Avrupa sanayi konsorsiyumu tarafından üretilen bir uzay aracıdır. SOHO, Güneş'i incelemek üzere 2 Aralık 1995 tarihinde Lockheed Martin Atlas IIAS fırlatma aracıyla uzaya fırlatılmıştır. Mayıs 1996'da normal faaliyetlerine başlamış ve ayrıca 5.000'den fazla kuyruklu yıldız keşfetmiştir.[2] Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ve NASA arasında ortak bir proje olan SOHO, Uluslararası Güneş Yerküre Fizik Programının (International Solar Terrestrial Physics Program - ISTP) bir parçasıydı. Başlangıçta iki yıl sürecek bir görev olarak planlanan SOHO, 25 yıldan fazla bir süredir uzaydaki faaliyetine devam etmektedir. Görev, ESA'nın Bilim Programı Komitesi tarafından gözden geçirilip onaylanması şartıyla 2025 sonuna kadar uzatılmıştır.[3]

Bilimsel görevinin yanı sıra, uzay havası koşulları tahmini için gerçek zamanlıya yakın güneş verilerinin ana kaynaklarından biridir. Wind, Advanced Composition Explorer (ACE) ve Deep Space Climate Observatory (DSCOVR) ile birlikte, Dünya-Güneş L1 noktası yakınlarında bulunan dört uzay aracından biridir. Bu nokta, Güneş'ten yaklaşık 0,99 astronomik birim (AU) ve Dünya'dan 0,01 AU uzaklıkta bulunan bir kütleçekim denge noktasıdır. SOHO bilimsel katkılarının yanı sıra, tepki tekerlerini bir tür sanal jiroskop olarak kullanan ilk üç eksenli stabilize uzay aracı olmasıyla da öne çıkıyor. Bu teknik, 1998'de uzay aracının neredeyse kaybedilme tehlikesiyle karşı karşıya kalındığı bir acil durum sonrası benimsenmiştir.

Kaynakça

  1. ^ "SOHO (Solar and Heliospheric Observatory)". ESA eoPortal. 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2016. 
  2. ^ "SOHO reaches 5000 comets". www.esa.int (İngilizce). 30 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2024. 
  3. ^ Colangeli, Luigi (13 Ekim 2020). "ESA Science & Technology - Extended operations confirmed for science missions". sci.esa.int. European Space Agency. 13 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">NASA</span> ABDde uzay programı çalışmalarından sorumlu kurum

NASA, Amerika Birleşik Devletleri'nin uzay programı çalışmalarından sorumlu olan kurum. 29 Temmuz 1958 tarihinde ABD Başkanı Dwight Eisenhower tarafından kurulmuştur. Daire, 1 Ekim 1958 tarihinden itibaren askerî amaçlardan ziyade sivil alanda barışçıl bir şekilde faaliyet göstermeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Uzay Ajansı</span> AB ülkelerinin uzay kuruluşu

Avrupa Uzay Ajansı veya yaygın İngilizce kısaltmasıyla ESA, 1975 yılında, uzayın keşfini amaçlayan, hükûmetlerarası bir organizasyon olarak kurulmuştur. Şu an 22 üyesi olan ajansın merkezi Fransa'nın başkenti Paris'tedir. 2021 yılı itibarıyla 4,55 milyar Euro'luk bütçeye ve yaklaşık 2200 çalışana sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Hubble Uzay Teleskobu</span> Uzay teleskobu

Hubble Uzay Teleskobu (HUT), ismi Amerikalı astronom Edwin Hubble'ın anısına verilmiş; Nisan 1990'da STS-31 Görevi esnasında Uzay Mekiği Discovery tarafından Dünya etrafındaki yörüngesine taşınmış bir uzay teleskobudur. İlk uzay teleskopu olmamasına rağmen, HUT en büyüklerindendir ve birçok üstün özelliğe sahiptir. Ayrıca hem hayati öneme sahip bir araştırma aracı olması hem de astronomi için etkili bir halkla ilişkiler unsuru olması nedeniyle çok tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Uzay aracı</span> araştırma yapmak üzere uzaya gönderilen insanlı veya insansız araçların ortak adı

Uzay aracı ya da uzay gemisi, Dünya'nın atmosferi dışında, özellikle dış uzayda çalışmak üzere tasarlanmış araç ya da makinedir. Uzay araçları insanlı ya da insansız olabilir. Bir uzay aracı telekomünikasyon, Dünya'nın gözlemlenmesi, meteoroloji, yolbul, uzay kolonizasyonu, gezegen keşfi, uzay turizmi, uzay savaşımı, uzay ortamında insan ve kargo taşınması gibi görevler için yapılmış olabilir. Bu tanım aynı zamanda yapay uyduları da kapsamaktadır.

Işınım bölgesi veya radyatif bölge, enerjinin esas olarak konveksiyondan ziyade radyatif difüzyon ve termal iletim yoluyla dışa doğru taşındığı bir yıldızın içindeki bir katmandır. Enerji ışınım bölgesinde, ışık tanecikleri olan fotonların elektromanyetik dalgalar halinde yayılmasıyla ilerler.

<span class="mw-page-title-main">James Webb Uzay Teleskobu</span> Aralık 2021de uzaya gönderilen en gelişmiş uzay teleskobu

James Webb Uzay Teleskobu, kızılötesi astronomiye yönelik bir uzay teleskobudur. Uzaya gönderilmiş en güçlü teleskoptur. Eskiyen Hubble Uzay Teleskobu'nun kısmen ardılı olacak şekilde planlanmış, NASA öncülüğünde ve ESA ile CSA'nın desteğiyle geliştirilmiştir. Aralık 2021'de fırlatılmış ve Ocak 2022'de yörüngesine girmiştir.

<i>Ulysses</i> (uzay aracı) İnsansız uzay sondası

Ulysses, ana görevi Güneş'in yörüngesinde onu tüm enlemlerde incelemek olan robotik bir uzay sondasıydı. 1990 yılında fırlatıldı ve 1994/1995, 2000/2001 ve 2007/2008 yıllarında Güneş'in üç "hızlı enlem taramasını" gerçekleştirdi. İlave olarak, birkaç kuyruklu yıldızı inceledi. Ulysses, Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ile ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) ortak girişimiydi ve ESA liderliğinde, Kanada Ulusal Araştırma Konseyi'nin katılımıyla gerçekleşti. Ulysses'teki görev faaliyetleri için son gün 30 Haziran 2009'du.

<span class="mw-page-title-main">Uzay yolculuğu</span> uzayda yolculuk yapmak

Uzay yolculuğu, Dünya'dan atmosfer dışına veya dış uzayda gerçekleştirilen yolculuktur. Uzay yolculukları, insanlı veya insansız uzay araçları ile bilimsel, askerî ve ticarî amaçlarla gerçekleştirilir.

<span class="mw-page-title-main">İnsansız uzay gemisi</span> otomatik olarak uzayda uçabilen ve insansız uzay uçuşları için kullanılan uzay gemileri

İnsansız uzay gemisi ya da insansız uzay aracı, otomatik olarak uzayda uçabilen ve insansız uzay uçuşları için kullanılan uzay gemilerine verilen genel addır. Ne derece insanlardan bağımsız, yani özerk olduğu gemi modelleri arasında farklıdır. Uzaktan kumandalı, uzaktan güdümlü ya da tamamen özerk (robotik) olabilirler. Mesela Salyut 7, Mir ve UUİ'nun modülü Zarya, insansız uzaktan güdümlü şeklide istasyonu işletebilme, her iki yeniden ikmâl aracı ve yeni modüllerle kenetlenme imkânına sâhipti. En yaygın insansız uzay gemileri robotik uzay gemileri, insansız yeniden ikmâl araçları, uzay sondaları ve uzay rasathaneleridir. Her insansız uzay gemisi robotik olmamaktadır. Meselâ uzaya yollanan bir yansıtıcı top, robotik değildir.

<span class="mw-page-title-main">Herschel Uzay Gözlemevi</span>

Herschel Uzay Gözlemevi, Avrupa Uzay Ajansı (ESA) tarafından yapılmış ve işletilmiş bir uzay gözlemeviydi. 2009'dan 2013'e kadar faal olmuştur ve 2021'de James Webb Uzay Teleskobu'nun fırlatılışına kadar uzaya fırlatılan en büyük kızılötesi teleskoptu. 3,5 metrelik bir ayna ve uzak kızılötesi ve milimetre altı dalga boylarına (55–672 µm) hassas araçlar taşımıştır. Herschel, Avrupa Uzay Ajansı'nın Horizon 2000 programında SOHO/Cluster II, XMM-Newton ve Rosetta'yı takip eden dördüncü ve sonuncu köşe taşı görevdir. Amerika Birleşik Devletleri, NASA ile programa katılmıştır.

<i>Philae</i> (uzay aracı) Rosetta uzay aracına eşlik eden insansız Robotik Avrupa Uzay Ajansı iniş aracı

Philae, Avrupa Uzay Ajansı'nın robotik bir iniş aracıydı. Rosetta uzay aracının taşıdığı Philae, 12 Kasım 2014 tarihinde 67P/Churyumov–Gerasimenko kuyruklu yıldızına inerek bir kuyruklu yıldıza inen ilk uzay aracı oldu.

<i>Giotto</i> (uzay aracı)

Giotto, Avrupa Uzay Ajansı'nın bir robotik uzay aracı göreviydi. Uzay aracı, Halley kuyruklu yıldızı'na uğradı ve incelemeler yaptı, bu sayede bir kuyruklu yıldızın yakın gözlemlerini yapabilen ilk uzay aracı oldu. 13 Mart 1986'da Halley'in çekirdeğine 596 kilometre mesafeden yaklaşmayı başardı. Uzay aracı, İtalyan Rönesansı'nın erken dönem ressamı Giotto di Bondone'nin adını taşıyordu. Giotto di Bondone, 1301 yılında Halley kuyruklu yıldızı'nı gözlemlemiş ve Scrovegni Şapeli'ndeki Bilgelerin Tapınması adlı tablosunda "Beytüllahim Yıldızı" olarak tasvir etmek için ilham almıştı.

Güneş fiziği, Güneş ile ilgili çalışmada uzmanlaşan astrofiziğin branşıdır. Sadece bize en yakın yıldız için mümkün olan detaylı ölçümlerle uğraşır. O teorik fizik,astrofizik,akışkanlar dinamiği içeren bilgisayar bilimi,manyetohidrodinamik,sismoloji,parçacık fiziği,atom fiziği,nükleer fizik,yıldız evrimi,uzay fiziği,spektroskopi,yayılıcı transfer,uygulamalı optik,sinyal işleme,bilgisayar görüntüsü,sayısal fizik,yıldız fiziği ve güneş astronomisi içeren plazma fiziği gibi birçok bilim dalıyla kesişir.

<span class="mw-page-title-main">Huygens (uzay aracı)</span>

Huygens, 2005'te Satürn'ün uydusu Titan'a başarıyla inen atmosferik bir giriş probuydu (sonda). Avrupa Uzay Ajansı tarafından inşa edilip işletilen bu uzay aracı, Cassini-Huygens misyonunun bir parçasıydı ve Titan'a inen ilk uzay aracı ve bir uzay aracının Dünya'dan şimdiye kadar yaptığı en uzak iniş oldu. Sonda, 1655'te Titan'ı keşfeden 17. yüzyıl Hollandalı gökbilimci Christiaan Huygens'in adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Rus Yörünge Segmenti</span>

Rus Yörünge Segmenti (ROS), Rusya'da inşa edilen ve Rus Roscosmos tarafından işletilen Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) bileşenlerine verilen addır. ROS, tüm İstasyon için Rehberlik, Navigasyon ve Kontrolü yönetir.

<span class="mw-page-title-main">Trace Gas Orbiter</span>

ExoMars Trace Gas Orbiter, Avrupa liderliğindeki ExoMars programının bir parçası olarak 2016 yılında Mars'a atmosferik araştırma için bir yörünge aracı ve Schiaparelli test iniş aracı gönderen Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ile Rus Roskosmos ajansı arasındaki ortak bir projedir.

<span class="mw-page-title-main">Venus Express</span> uzay sondası

Venus Express (VEX), Avrupa Uzay Ajansı'nın (ESA) ilk Venüs keşif göreviydi. Kasım 2005'te fırlatılan araç, Nisan 2006'da Venüs'e ulaştı ve Venüs çevresindeki kutup yörüngesinden sürekli olarak bilimsel veriler göndermeye başladı. Yedi bilimsel cihazla donatılmış olan görevin ana hedefi, Venüs atmosferinin uzun vadeli gözlemlenmesiydi. Bu kadar uzun süreler boyunca yapılan gözlemler, Venüs'e yapılan önceki görevlerde hiç yapılmamıştı ve atmosfer dinamiklerinin daha iyi anlaşılmasının anahtarıydı. ESA, görevi Aralık 2014'te sonlandırdı.

<span class="mw-page-title-main">Halo yörünge</span>

Halo yörünge, yörünge mekaniği kapsamındaki üç cisim probleminde L 1, L 2 veya L 3 Lagrange noktalarından biriyle ilişkili olan periyodik ve üç boyutlu bir yörüngedir. Lagrange noktası terimi yalnızca boş uzayda var olduğu kabul edilen bir referans noktası olmasına rağmen, bu noktalarda yer alan cisimler kendine özgü olarak Lissajous yörüngesi veya Halo yörüngesi adı verilen yörüngelerde hareket edebilmektedir. Bu noktalar, iki gezegensel cismin kütleçekimsel olarak birbirine çekilmesi ile ana cismin kendi etrafındaki dönüşünü ifade eden Coriolis etkisi ve özellikle uzay araçlarının yörüngeye yerleştirilmesinde baz alınan merkezkaç kuvveti arasındaki etkileşime benzer bir nitelik taşıdığı düşünülebilir. Halo yörüngeleri, örneğin Güneş – Dünya yörüngesinde dönen uydu sistemi veya Dünya – Ay yörüngesinde dönen uydu sistemi gibi herhangi bir üç cisimli sistemde görülebilir. Her Lagrange noktasında, hem kuzey hem de güney halo yörüngelerinin sürekli "aileleri" bulunur. Halo yörüngeleri kararsız olma eğiliminde olduğundan, bilimsel amaçlara hizmet eden yapay bir uyduyu yörüngede tutmak için iticilerin kullanımı gerekebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Lissajous yörünge</span>

Lissajous yörünge, bir cismin minimum itki gücüyle bir üç cisimli sistemin Lagrange noktası çevresinde izlediği yarı-periyodik bir yörünge yoludur. Adını Jules Antoine Lissajous'tan alır. Bir Lagrange noktasındaki Lyapunov yörüngeleri iki ana cismin düzlemine tümüyle yayılan kavisli bir yoldur. Tersine, Lissajous yörüngeler, bir Lissajous eğrisini takip eder ve düzlemdeki bazı bileşenleri dik olarak keser. Halo yörüngeler de benzer şekilde düzlemdeki bileşenleri dik olarak kesmektedir ancak Lissajous yörüngelerden farklı olarak Halo yörüngeler periyodiktir.

Agustin Chicarro, İspanya'nın Madrid şehrinde doğmuş bir gezegen jeoloğudur. Eğitimini Fransa'nın Orsay şehrinde bulunan Paris XI Üniversitesi'nde tamamlamış, burada jeoloji, jeokimya ve jeofizik alanlarında eğitim almıştır. 1983 yılında, Mars'ın yapısal özelliklerine odaklandığı bir tezle gezegen jeolojisi üzerine doktora derecesi elde etmiştir.