Sokullu Mehmed Paşa Köprüsü (Lüleburgaz)

Sokullu Mehmed Paşa Köprüsü
Sokullu Mehmed Paşa Köprüsü

Diğer ad(lar)	Taşköprü
Taşınan	Motorlu taşıt · Yayalar
Geçiş	Lüleburgaz Deresi
Konum	Lüleburgaz, Kırklareli, Türkiye
Koordinatlar	41°24′27.9″K 27°20′45.1″D / 41.407750°K 27.345861°D / 41.407750; 27.345861
Malzeme	Kesme taş
Uzunluk	92,60 m (303,8 ft)
Genişlik	6,05 m (19,8 ft)
En geniş açıklık	8,75 m (28,7 ft)
Açılış	1564 (459 yıl önce) (1564)

Sokullu Mehmed Paşa Köprüsü veya Taşköprü, Kırklareli ilinin Lüleburgaz ilçesi sınırları içerisinde, Kaynarca'da doğan Lüleburgaz deresinin üzerinde bulunan^[1] ve 16. yüzyılda Sokullu Mehmed Paşa tarafından Mimar Sinan'a yaptırıldığı düşünülen tarihi bir köprüdür.^[2]

Tarih

Köprünün inşa kitabesi bulunmadığından hangi tarihte kim tarafından inşa ettirildiği kesin olarak bilinmemektedir ancak kaynaklarda yakınındaki Sokullu Mehmed Paşa Külliyesi ile birlikte Sokullu Mehmed Paşa tarafından 1564/1565 yıllarında Mimar Sinan'a inşa ettirildiği düşünülmektedir.^[3]^[4]

Ayrıca köprünün Ayvalık'tan getirilen 900 işçi ve ustaya yaptırıldığı ^[1] ve 16. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin sefere çıkan ordusuna kolaylık sağlamak ve kervan ile posta yolları üzerindeki suları aşmak amacıyla yapıldığı da ifade edilmektedir.^[5]

Osmanlı arşivlerindeki Hicri 07.04.1306 (Miladi 11.12.1888) tarihli bir belgeye göre köprü, Sokullu Mehmed Paşa Evkafı'ndandır.^[3]

Uzun yıllar yaya ve araç trafiğine açık olan köprünün Cumhuriyet döneminde ilk olarak 1930 yılında, daha sonra Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından 1987 yılında onarıldığı bilinmektedir.^[2] Bu onarımların yapının özgün haline zarar verdiği gözükmektedir.^[3]

Köprünün 2020 yılında araç trafiğine kapatılması ve restore edilmesi konusunda çalışmaların başladığı belirtilmiştir.^[6]

Mimari

Lüleburgaz Deresinin üstünde inşa edilen köprünün uzunluğu 92,6 m, genişliği ise 6,05 m dir. Dört gözlü, sivri kemerli köprünün günümüze özgün halleriyle ulaşan selyaranları, tahliye gözleri ve trabzanları bulunmaktadır. Ortasındaki ayağının üzerinde yer alan kitabelik köşkü günümüze ulaşamamıştır.^[3]

Kesme taş malzemeden inşa edilen köprünün mansap tarafındaki ortada bulunan sivri kemerin kilit taşındaki küçük bir gülbezek motifi dışında bir süsleme ögesi bulunmamaktadır.^[3]^:382

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ ^a ^b Suat, Orhan (1978). Her Yönü ile Lüleburgaz. Lüleburgaz: Lüleburgaz Kütüphane Binası Yapma Derneği. s. 38.
^ ^a ^b "Lüleburgaz Sokullu Mehmet Paşa Köprüsü". 1 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2024.
^ ^a ^b ^c ^d ^e Kurtişoğlu, Gülay Apa; Bulut, Özlem (2021). "Kırklareli ve Çevresinde Bulunan Osmanlı Dönemi Köprüleri". Güner, Yavuz; Vatansever, Erhan; Şallı, Hakan (Ed.). Prof. Dr. İlker Alp'e Armağan Kitabı. Çanakkale: Paradigma Akademi. ss. 367-372. ISBN 978-625-7431-47-7.
^ "Babaeski Köprüsü". TDV İslam Ansiklopedisi. 1991. Semavi Eyice. 1 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2024.
^ "Sokullu Mehmet Paşa Köprüsü - Kırklareli". Türkiye Kültür Portalı. 14 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2024.
^ Çınar Türkmen. "Koca Sinan'ın eseri 450 yıllık taş köprü araç trafiğine kapanacak". Anadolu Ajansı. 1 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2024.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Sokullu Mehmed Paşa Köprüsü ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

İlgili Araştırma Makaleleri

Sokollu veya Sokullu Mehmed Paşa, I. Süleyman döneminde Osmanlı donanmasının Kaptan-ı Deryalığı ve yine I. Süleyman, II. Selim ve III. Murad dönemlerinde 14 yıl Osmanlı Devleti'nin sadrazamlığını yapmış Osmanlı devlet adamıdır. I. Süleyman'ın son sadrazamı olmuştur. Hem Osmanlı İmparatorluğu'nun zirvede bulunduğu dönemi simgelemesi itibarıyla hem de icraatları, projeleri ve kişiliği sayesinde en önemli Osmanlı sadrazamlarından biri kabul edilir. II. Selim'in damadı ve Esmehan Sultan'ın eşidir.

Uzun Köprü, Edirne'de, Ergene Nehri üzerinde, Anadolu ile Balkanları birbirine bağlayan tek köprü ve dünyanın en uzun taş köprüsü olma özelliğini taşıyan tarihi köprüdür. Eski adı Ergene Köprüsü idi. Köprü, Edirne'nin Uzunköprü ilçesine ismini vermiştir.

Misis Köprüsü, Ceyhan Nehri üzerinde, Adana'nın Yüreğir büyükşehir ilçesine bağlı Misis Beldesinde yer alan, tarihî köprü.

Şemsi Ahmed Paşa ; ; Şam, Anadolu ve Rumeli beylerbeyi görevlerinde bulunmuş Osmanlı devlet adamıdır.

Esmehan Sultan, II. Selim'in Nurbanu Sultan'dan doğma kızlarıdır. Veziriazam Sokullu Mehmed Paşa'nın eşidir ve III. Murad'ın kız kardeşidir. İsmi bazı kaynaklarda İsmihan Sultan olarak da geçmektedir.

Babaeski Köprüsü veya IV. Murad Köprüsü, Kırklareli ilinin Babaeski ilçesi sınırları içerisinde, Ergene nehrinin kollarından biri olan Babaeski deresi üzerinde bulunan IV. Murat devrinde inşa edilen tarihi bir köprüdür.

Kanuni Sultan Süleyman Köprüsü, İstanbul ilinin Büyükçekmece ilçesinde bulunan, Büyükçekmece ile Mimarsinan Mahallesi arasında yer alan tarihi köprü.

Sokullu Mehmet Paşa Cami ya da bilinen diğer ismiyle Köprübaşı Camii, İstanbul'da bulunan 16. yüzyıldan kalma bir Osmanlı camisinin kalıntısıdır.

Drina, Balkanlar'da uzanan, Sava Irmağı'nın 346 km boyundaki en büyük kolu olan nehir.

Sokullu Mehmet Paşa Köprüsü veya Drina Köprüsü, Mimar Sinan tarafından Sokullu Mehmet Paşa adına 1577'de Drina Irmağı üzerine yapılan 11 gözlü köprüdür. Köprü bugün Bosna-Hersek’in doğusunda yer alan Vişegrad’dadır.

Sokollu Mehmet Paşa Darülkurrası, 1579 yılında Sokollu Mehmet Paşa'nın isteği üzerine Mimar Sinan tarafından Eyüpsultan'da inşa edilen darülkurra. Dârülkurrâ, sahanlıklı, sivri kemerli, baklava başlıklı, ikisi gömme dört sütundan meydana gelen kubbeli bir giriş revakı ile tromplu bir kubbeyle örtülü, kare planlı tek bir mekândan ibarettir. Giriş kapısının üstünde yer alan iki satırlık kitâbeden 987’de (1579) İsmihan Sultan adına yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Bu tarih aynı zamanda Sokullu Mehmed Paşa’nın öldürüldüğü yıldır. Ulaşım için Eyüp Sultan Camii'nin avlusundan geçilen yapının mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğündedir. Günümüzde Eyüp Sultan İlim Kültür ve Hizmet Vakfı'na tahsis edilmiştir. 1961-1962 yılları arasında restorasyonu yapılan darülkurra hâlâ iyi durumdadır. "Yer, mekân, ev" gibi anlamlara gelen "dar" ile "okuyan" anlamındaki "kari" kelimesinin çoğulu olan "kurra" kelimelerinden meydana gelen "Dâru'l-Kurra", Kur'an'ın öğretildiği, bir bölümünün veya tamamının ezberletildiği ve kıraat vecihlerinin talim ettirildiği mektepler için kullanılmıştır. Cami, mescit gibi yerlerin hemen yanında bulunurlar. Bazı Müslüman devletlerde bu müesseselere "Dâru'l-Kur'an" ve "Dâru'l-Huffaz" gibi isimler de verilmiştir.

Çankırıkapı Köprüsü; Ankara'da bulunan tarihi bir köprüdür. Çankırı Yolu üzerinde yer aldığı için adını buradan almıştır. Yapıldığı tarih, kim tarafından yaptırıldığına dair bilgilerin yazılı olduğu kitabesi ise Ankara Etnografya Müzesi'nde sergilenmektedir. Günümüzde yıkılmış, kalıntıları bile kalmamış olan bu köprü; 1375 yılında Mehmet bin Laçin tarafından Hacı isimli bir mimara yaptırılmıştır.

Adil hükümdar, din ve dünyanın koruyucusu, yüce ve gazi Sultan Ebu’l feth Murad Han Bin Orhan zamanında – Allah devletini devamlı kılsın- onun aciz kullarından Mehmed bin Laçin bir hayır eseri olan bu köprüyü “777 yılı Muharrem ayı sonunda” tamamladı. Allahah ecrini versin. Kitabesini de kendi yazdı. Mimarı Hacı’dır.

Çüngüş Köprüsü, Diyarbakır'ın Çüngüş ilçesinde yer alan bir köprüdür. Çüngüş Çayı üzerinde bulunmaktadır. Köprü üzerinde hangi yılda ya da dönemde yapıldığını belirten bir yazıt bulunmamaktadır. Ali Bey Camii ile birlikte Kapıkıran Mehmet Ali Paşa tarafından XVII. yüzyılda yaptırıldığı tahmin edilmektedir. Tek göze sahip olan Çüngüş Köprüsü'nün sivri bir kemeri mevcuttur. 18,72 m uzunluğunda, 5 m genişliğinde ve 15,20 m yüksekliğindedir. Ana yapım malzemesi sarı kalker taşıdır. Köprünün ayakları doğal kayalara oturtulmuştur. Zamanla bozulan doku aynı teknikle onarılmamış, daha az işçilik gerektiren moloz malzemeyle yenilenmiştir. Memba yüzeyinde farklı dönemlere ait işaretler tespit edilmiştir. Köprünün memba yüzünden yaklaşık 10 m kadar ileride taş kalıntılar tespit edilmiştir.

Alpullu Köprüsü, Sinanlı Köprüsü veya Mehmed Paşa Köprüsü, Kırklareli ili Babaeski ilçesi Alpullu kasabası sınırları içerisinde Ergene nehri üzerinde bulunan tarihi köprüdür.

Sokullu Mehmet Paşa Hamamı, Kırklareli'nin güneyindeki Lüleburgaz ilçesinde bulunan tarihi bir Türk hamamıdır. Çifte hamam olarak inşa edilmiş yapı, günümüzde Lüleburgaz İlçe Belediyesi Meclis binası olarak kullanılmaktadır.

Akarca Köprüsü, Kırklareli ilinin Pehlivanköy ilçesindeki Akarca köyü sınırları içerisinde, Ergene Nehrinin üzerinde bulunan ve 16. yüzyılda inşa edildiği düşünülen tarihi bir köprüdür.

Sokullu Mehmed Paşa Köprüsü, Koca Köprü veya Taş Köprü, Kırklareli ili Lüleburgaz ilçesi Büyükkarıştıran beldesi sınırları içerisinde, Ergene Nehri'nin bir kolu olan Yuvalı Deresinin üzerinde bulunan ve 16. yüzyılda inşa edildiği düşünülen tarihi bir köprüdür.

Kırklareli ve çevresindeki mevcut ve günümüze ulaşamamış tarihi köprülerin listesidir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.