İçeriğe atla

Sofya Yanovskaya

Sofya Yanovskaya
DoğumRusça: Софья Александровна Яновская
31 Ocak 1896(1896-01-31)
Pruzhany, Sovyetler Birliği
Ölüm24 Ekim 1966 (70 yaşında)
Moskova
Ölüm sebebiDiyabet
EğitimRed Professoriate Enstitüsü
Evlilikler
Isaac Ilyich Yanovsky
(e. 1918)
ÖdüllerLenin Nişanı
Kariyeri
Dalı
Çalıştığı kurumlar
EtkilendikleriSamuil Shatunovsky
EtkiledikleriIsabella Bashmakova
Imre Lakatos
Olga Oleinik

Sofya Aleksandrovna Yanovskaya (veya Janovskaja ; Rusça; 31 Ocak 1896 - 24 Ekim 1966) matematik tarihi, matematik mantığı ve matematik felsefesi konusunda uzmanlaşmış bir matematikçi ve tarihçiydi. Sovyetler Birliği'nde matematiksel mantık araştırmalarının yenilenmesi ve Karl Marx'ın matematik eserlerini yayınlama ve düzenleme çabaları ile tanınır.

Biyografi

Yanovskaya, Yahudi bir haham olan Alexander Neimark'ın çocuğu olarak Brest yakınlarındaki bir kasaba olan Pruzhany'de doğdu. Kısa süre sonra aile Odessa'ya taşındı.[1] 1915-1918 arasında Odessa'daki bir kadın kolejinde okuduğu sırada, komünist oldu.[2] 1918 yılında aktif bir bolşevik olan Isaac Ilyich Yanovsky ile evlendi. 1919'da Elisavetgrad'a taşındı, burada Kızıl Ordu'ya katıldı ve politik Kızıl Ordu eri oldu. Aynı zamanda 12. ordunun Politik İdaresi'nde "Kızıl Ordu" adlı gazetenin yardımcı editörlüğünü yaptı. 1924 yılında Red Professoriate Enstitüsü'nde ders vermeye başlayana dek, parti görevlisi olarak çalıştı. 1929'da üniversiteden (Red Professoriate Enstitüsü) mezun oldu. 1928'de mezuniyetinden bir sene evvel, ilk çalışmasını yayınladı; Rusça: Категории количества Гегеля и сущность математики, romanize: Hegel'in Kantite Kategorileri ve Matematiğin Özü.[1] II. Dünya Savaşı yılları boyunca, (1941'den 1943'e kadar) Perm Devlet Üniversitesinde çalıştı. Birçok öğrenciyle, özellikle de geleceğin akademisyeni Olga Oleinik'e eğitmenlik yaptı. Savaş yılları hariç (1941–1943), emekli olana kadar Moskova Devlet Üniversitesi'nde çalıştı. 3 Mart 1959'da Moskova Üniversitesi Mekanik ve Matematik Fakültesi'nde Matematiksel Mantık Anabilim Dalı'nı kurdu.

Engels, yazılarında Karl Marx'ın bazı matematik eserler yazdığını belirtir. Yanonskaya, Marx'ın “Matematiksel El Yazmaları” nı buldu ve ilk kez 1933 yılında Rusça olarak düzenleyip yayımladı.[3] 1935 yılında doktora derecesini aldı. Karl Marx'ın matematiksel el yazmaları üzerine çalışmaları 1930'larda başladı ve Çin'deki standart olmayan analiz çalışmaları üzerinde etkisi olduğu düşünülüyor.[4] Akademik olarak, yetiştirdiği genç matematik araştırmacıların yanı sıra, matematik tarihi ve felsefesi üzerine yaptığı çalışmalardan dolayı hatırlanır.

Ayrıca ünlü filozof Ludwig Wittgenstein'ı, 1935 yılında Sovyetler Birliği ziyareti sırasında, Sovyetler Birliği'ne taşınmama konusunda ikna eden Yanonskaya'dır.[5][6]

1968’de Yanovskaya, Marx’ın çalışmalarının bir araya getirdiği eserinin daha iyi bir düzenleme ile yayınlanmasını sağladı.

Yanovskaya, çalışmaları için 1951'de Lenin Nişanı aldı. 1966'da Moskova'da şeker hastalığından öldü.

Kaynakça

  1. ^ a b "МАТЕМАТИЧЕСКАЯ ЖИЗНЬ В СССР, СОФЬЯ АЛЕКСАНДРОВНА ЯНОВСКАЯ" (PDF). lpcs.math.msu.su (Rusça). Cilt XXI, no. 3: УСПЕХИ МАТЕМАТИЧЕСКИХ НАУК. 1966. s. 129. 14 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2019. 
  2. ^ J J O'Connor & E F Robertson. "Janovskaja biography" (İngilizce). www-groups.dcs.st-and.ac.uk. 12 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2018. 
  3. ^ "DOCUMENTA MATHEMATICA, Extra Vol. ICM III (1998), 799-809". emis.ams.org. 30 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2018. 
  4. ^ J.W. Dauben, Marx, Mao and mathematics: the politics of infinitesimals 30 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Proceedings of the International Congress of Mathematicians, Vol. III (Berlin, 1998), Doc. Math. 1998, Extra Vol. III, 799-809.
  5. ^ John Moran, Wittgenstein and Russia 8 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., New Left Review Mayıs–Haziran 1972.
  6. ^ "Московские адреса Витгенштейна, или где собраться аналитическим философам? (Moscow addresses of Wittgenstein, or where can analytic philosophers gather?)" (Rusça). HardProblem. Московский центр исследований сознания. 11 Aralık 2016. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2016. 

Kaynakça

  • I. H. Anellis, The heritage of S.A. Janovskaja. History and Philosophy of Logic 8 (1987), 45-56.
  • B.A. Kushner, Sof'ja Aleksandrovna Janovskaja: a few reminiscences, Modern Logic, cilt.6 (1996), 67-72.
  • V.A. Bazhanov. Essays on the Social History of Logic in Russia. Simbirsk-Ulyanovsk, 2002. Bölüm 5 (S.A. Yanovskaya eserlerinin bibliyografyası burada gösterilmektedir). (Rusça).
  • B.V. Biryukov and L.G. Biryukova, Ludwig Wittgenstein and Sof'ya Aleksandrovna Yanovskaya. The "Cambridge Genius" becomes acquainted with Soviet mathematicians in the 1930s (Rusça). Logical investigations. No. 11 (Rusça), 46-94, "Nauka", Moskova, 2004.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karl Marx</span> Almanya doğumlu filozof (1818–1883)

Karl Marx, 19. yüzyılda yaşamış Alman filozof, politik ekonomist ve bilimsel sosyalizmin kurucusu. Bir müddet gazetecilik de yapan Marx, iktisadi ve beşerî konularda eleştirel fikirler ve tespitler ortaya koymuştur.

<span class="mw-page-title-main">Matematik</span> nicelik, yapı, uzay ve değişim gibi konularla ilgilenen bilim dalı

Matematik ; sayılar, felsefe, uzay ve fizik gibi konularla ilgilenir. Matematikçiler ve filozoflar arasında matematiğin kesin kapsamı ve tanımı konusunda görüş ayrılığı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Leopold Kronecker</span> Sayılar teorisi ve cebir üzerine çalışan Alman matematikçi (1823-1891)

Leopold Kronecker sayı teorisi, cebir ve mantık üzerine çalışan bir Alman matematikçiydi. Georg Cantor'un küme teorisi üzerine çalışmalarını eleştirdi ve Weber (1893) tarafından "Almanca: Die ganzen Zahlen hat der liebe Gott gemacht, alles andere ist Menschenwerk " söylemiyle alıntılandı. Kronecker, Ernst Kummer'in öğrencisi ve ömür boyu arkadaşıydı.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich Engels</span> Alman filozof (1820–1895)

Friedrich Engels, Alman sosyalist, filozof, tarihçi ve siyaset bilimcidir. Aynı zamanda, iş insanı olan Engels'in babasının Salford, Birleşik Krallık, Prusya'nın Barmen şehrinde büyük tekstil fabrikaları vardı. Karl Marx ile birlikte Marksizm'in kurucusu sayılan Engels "ilk marksist" olarak tanımlanmıştır. 1845 yılında kendi gözlem ve araştırmalarına dayanan "1844 Yılında İngiltere'de İşçi Sınıfının Koşulları" isimli yapıtı yayınlanmıştır. Karl Marx'la beraber "Komünist Manifesto"'yu (1848) yazarak komünist kuramın geliştirilmesinde önemli bir rol oynamıştır. Sonrasında Karl Marx'a maddi destek sağlayarak "Das Kapital" için yaptığı araştırmalara yardımcı olan Engels, Karl Marx öldükten sonra onun önemli sayılan eserlerinden Das Kapital'in son iki cildini tamamlamıştır. Ayrıca daha sonra Artı-Değer Teorileri ve Kapital'in 4. cildi olarak Karl Kautsky tarafından basılan Marx'ın notlarını düzenlemiştir. 1884 yılında, Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni isimli kitabı yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gottlob Frege</span>

Friedrich Ludwig Gottlob Frege, modern matematiksel mantığın ve analitik felsefenin kurucusu sayılan Alman matematikçi, mantıkçı ve filozof.

<span class="mw-page-title-main">Mihail Bakunin</span> Anarşist filozof

Mihail Aleksandroviç Bakunin, tanınmış bir Rus devrimci ve kolektivist anarşizm kuramcısıdır. Anarşist düşünürlerin ilk kuşağının temsilcilerindendir ve Anarşizmin babaları olarak anılan düşünürlerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Matematikçi</span> matematik problemlerini çözmek için çalışmalarında kapsamlı bir matematik bilgisini kullanan kişi

Bir matematikçi, genellikle matematik problemlerini çözmek için çalışmalarında kapsamlı bir matematik bilgisini kullanan kişidir. Matematikçiler sayılar, veriler, miktar, yapı, alan, modeller ve değişimle ilgilenirler.

Artı-değer kavramı Karl Marx'tan önce keşfedilmiş ve zaten kullanılan bir kavramdır. Genel anlamda, gerekli-zorunlu olandan daha fazlasının üretilmesi anlamındadır. Klasik iktisatçılar olarak bilinen Adam Smith ve David Ricardo gibi isimlerde bu kavramın kullanımda olduğu görülür. Ancak Marx'a gelindiğinde, bütün klasik iktisadın kavramlarına yapıldığı gibi bu kavramda da tamamen başka bir yol izlenmeye başlandığı görülür. Nitekim Marx, bu klasik iktisatçılara olan borcunu reddetmemekle birlikte onların neden ve nasıl burjuva düşünüş biçimi içinde kaldıklarını açıklar ve buna bağlı olarak ekonomi-politiğin kapitalist sistemin bir ögesi olarak kaldığını belirtir.

Alonzo Church, matematiksel mantığa ve teorik bilgisayar biliminin temellerine büyük katkılarda bulunan Amerikalı bir matematikçi ve mantıkçıydı. En çok, Entscheidungsproblem, Frege-Church ontolojisi ve Church-Rosser teoreminin çözülemezliğini kanıtlayan lambda kalkülüs, Church-Turing tezi ile tanınır. Ayrıca dil felsefesi üzerinde çalıştı.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Bugayev</span> Rus matematikçi

Nikolay Vasilyeviç Bugayev (14 Eylül 1837, Dusheti, Gürcistan- 11 Haziran 1903, Moskova, Rusya) Rus bir matematikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Graz Üniversitesi</span>

Graz Üniversitesi, Avusturya'nın Graz şehrinde kurulu olan, Avusturya'nın ikinci en eski üniversitesidir.

<span class="mw-page-title-main">Saul Kripke</span> Amerikalı filozof (1940 – 2022)

Saul Aaron Kripke Princeton Üniversitesi'nden emekli Amerikalı filozof ve mantıkçı. Rockefeller Üniversitesi ve Princeton Üniversitesi'nde dersler verdi. Emekli olduktan sonra, 2003'ten itibaren New York Şehir Üniversitesi'nde öğretim görevlisi oldu. Model mantığın anlambilimine büyük katkılar yaptı. 1960'larda önemli yayınlar çıkardı. İsimlendirme ve Gereklilik adlı kitabı en önemli çalışması olarak bilinir. Ludwig Wittgenstein'ın Felsefi Soruşturmalar adlı eserindeki önermelerinden ilham alarak dilbilimsel anlama şüphecilikle yaklaştı. Wittgenstein ve dilbilim hakkında yayınları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Ekonomi felsefesi</span> Felsefe dalı

Ekonomi felsefesi veya iktisat felsefesi, ekonomi ile ilgili konuları inceleyen felsefe dalıdır. Ayrıca, alternatif olarak ahlaki bir bilim olarak kendi kurumunu ve durumunu inceleyen ekonomi dalıdır.

<i>Hegelin Hukuk Felsefesinin Eleştirisi</i> 1843 yılında Karl Marx tarafından yazılan el yazması

Hegel'in Hukuk Felsefesinin Eleştirisi 1843 yılında Alman, siyaset felsefecisi Karl Marx tarafından yazılmış; basılmamış bir el yazmasıdır. Giriş kısmı hariç bu eser, Marx hayatta iken basılmamıştır. Bu çalışmasında Marx, Georg Wilhelm Friedrich Hegel'in 1820 yılında yayınlanmış olan Hukuk Felsefesinin Öğeleri isimli kitabını paragraf paragraf yorumlamıştır. Bu eserde Marx'ın önemli eleştirilerinden biri Hegel'in diyalektik argümanlarının soyutlama ile başlamasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Progress Publishers</span>

İlerleme Yayıncılık ya da Yabancı Diller Yayınevi, 1931 yılında Sovyetler Birliği'nin başkenti Moskova'da "SSCB Dışişleri İşçileri Derneği" ismiyle kurulan yayınevi. Yayınevi; Marksist-Leninist eserlerin İngilizce sürümlerini yayımlamasıyla bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Novoçeboksarsk</span> Çuvaşistanda bir şehir, Rusya

Novoçeboksarsk, Rusya'nın Çuvaşistan Cumhuriyeti'nde bulunan bir şehirdir. Şehir, İdil Nehri'nin güney kıyısında yer almaktadır. Yüzölçümü 51,14 km² olan şehrin nüfusu 2010 itibarı ile 124,097'dir.

<span class="mw-page-title-main">Vladimir Arnold</span> Sovyet-Rus matematikçi

Vladimir İgoreviç Arnold Sovyet-Rus matematikçi. En iyi entegre sistemlerin stabilitesi ile ilgili Kolmogorov-Arnold-Moser teoremi ile tanınmasına rağmen, dinamik sistem teorisi, cebir, felaket teorisi, topoloji, cebirsel geometri, sezgisel geometri, diferansiyel denklemler, klasik mekanik dahil olmak üzere birçok alanda önemli katkılarda bulunmuştur., Hidrodinamik ve tekillik teorisi, ADE sınıflandırma problemini ortaya çıkarmak da dahil olmak üzere, ilk ana sonucundan bu yana - 19 yaşında 1957'de Hilbert'in on üçüncü probleminin çözdü. İki yeni matematik dalı kurdu: KAM teorisi ve topolojik Galois teorisi öğrencisi Askold Hovanskiy ile).

Felsefi çalışmaların gelişmesi sürecinde on dokuzuncu yüzyılda sembolik mantık ile yürüyen mantık, yirminci yüzyılda matematiksel mantıkla devam ederken, geleneksel olarak basit mantığın ötesine geçiyorsa, mantığın bir parçası olarak değil de felsefi mantık veya mantık felsefesi olarak değerlendirildi.

<span class="mw-page-title-main">Sergey Aseyev</span>

Sergey Mironoviç Aseyev, Rus matematikçi, profesör ve Rus Bilimler Akademisi Sorumlu Üyesi.

<span class="mw-page-title-main">Jaakko Hintikka</span>

Kaarlo Jaakko Juhani Hintikka, Fin filozof ve mantıkçıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.