İçeriğe atla

Sofya (Gnostisizm)

Sofya, Gnostisizm'de tanrının yüksek kademelerinden alt kademelere düşen dişi bir tanrıdır. Onun yüksek kademelerden düşüşü, materyal dünyanın yaratılmasına sebep olacaktır.[1]

Ruha denk sayılan aynı zamanda da tanrının dişil unsurlarından biri olarak kabul edilen Sofya figürü, Gnostikler tarafından üçlü teslisteki kutsal ruh olarak da görülmüştür. Nag Hammadi metinlerinde aktarıldığına göre Sofya, Eonların en düşük seviyelisidir. Gnostik mitolojinin en önemli karakterlerinden birisi olan Sofya ve onunla bağlantılı olan anlatılar, Arkonların Tabiatı ve Yuhanna'nın Gizli Kitabı gibi eserlerde geçmektedir.

İçerik

Nag Hammadi metinlerinde yer alan Sofya miti, yaratılışla ilgili bir hikâye anlatır. Buna göre dişi tanrı Sofya, normal bir tanrıymışçasına bir şeyler yaratmaya çalışır. Yaratmak istediği eser başarısız olmakla kalmaz, Sofya'yı bir felakete sürükler. Sofya'nın tanrısallığı, büyük tanrının bir kademe aşağısındadır. Böylece mükemmellikten yoksun maddi bir dünya ortaya çıkar.

Sofya, eşi olmaksızın tek başına bir şey yaratmak istedi ve onun oluşturduğu şey ilahi bir şeydi. Yukarıdaki dünyayla aşağıdaki alemler arasında bir perde mevcuttur. Bu perde altında gölge oluştu ve bu gölge madde haline geldi. Ve bu gölge ayrı şekilde tasarlandı. Ve onun (Sofya'nın) yaratmış olduğu şey, tıpkı bir düşük cenin gibi madde içinde bir ürün haline geldi. Ve o, gölgeden biçimlendirilen plastik bir şekil halini aldı ve bir aslana benzeyen mağrur bir canavar oldu. O, halihazırda söylediğim gibi çift cinsiyetliydi, zira o çıktığı maddeye aitti.[2]

Kaynakça

  1. ^ Hans Jonas, Gnosis, S. 352 ff.
  2. ^ Arkonların Tabiatı adlı gnostik metnin Şinasi Gündüz tarafından İngilizce üzerinden yapılan çevirisi. (94.2-19)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yeni Ahit</span> Kitâb-ı Mukaddesin ikinci kısmı

Yeni Ahit veya Yeni Antlaşma, Kitab-ı Mukaddes'in Eski Ahit'in ardından gelen ve Grekçe kaleme alınmış olan ikinci kısmına Hristiyanların verdiği isimdir. İnançlı Yahudilerce "Yeni Ahit" kabul edilmez. Hristiyanlarca kutsal kabul edilen 27 kitapçıktan oluşan bir kitap bütünüdür.

<span class="mw-page-title-main">Reenkarnasyon</span> ölümden sonra ruhun yeniden bedenlendiği inancı

Reenkarnasyon veya ruh göçü, ruhun sürekli olarak tekrar bedenlendiğine inanan spiritüalistlerin bu olaya verdiği addır. Reenkarnasyon kavramı Asya dinlerindeki tenasüh kavramından biraz farklı olmakla birlikte, benzerlik arz eder. Günümüzde ruh göçüne inanan insanların sayısı bir milyarı aşmaktadır. Ayrıca Dürzîlik ve Nusayrîlik gibi Orta Doğu'da yayılmış bazı dinlerde de bu inanış mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Hinduizm</span> Hindistan merkezli bir din

Hinduizm, çok kapsamlı inanç ve yaşam felsefesinin toplamıdır. Özellikle Hindistan, Nepal ve Bangladeş'te yaygındır. Günümüzde yaklaşık 1.25 milyar izleyeni ile Hristiyanlık ve İslam'dan sonra üçüncü sırada yer alan Hinduizm inancının neredeyse tüm takipçileri Hindistan ve çevresinde bulunmaktadır. Budizm ve Zen Budizmi gibi çeşitli ekoller Hinduizm'den kaynaklanıp ayrılmıştır.

Kutsal metin, herhangi bir din veya mezhepte kutsal kabul edilen ve genellikle merkezî bir önemi haiz olan yazı.

Düalist kozmoloji veya Düalizm, genellikle birbirine karşı çıkan iki temel kavramın var olduğuna dair ahlaki veya ruhsal inançtır. Hem geleneksel dinler hem de kutsal kitap dinleri dahil olmak üzere çeşitli dinlerden çeşitli görüşleri kapsayan şemsiye bir terimdir.

İçrekçilik, batınilik ya da ezoterizm, bir konudaki derin bilgilerin ve sırların ehil olmayanlardan gizlenerek, bir üstat tarafından sadece ehil olanlara inisiyasyon yoluyla öğretilmesidir. Ezoterizm bir din veya bir inanç sistemi değildir. Çoğunlukla ezoterik (içrek) yani ezoterizm ile ilgili veya ezoterizme dair şeklinde kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Ruh</span> yaşayan bir varlığın manevi özü

Ruh, can ya da tin; din ve felsefede, insan varlığının fiziksel olmayan yönü ya da özü olarak tanımlanır ve genellikle bireysellikle eşanlamlı olarak ele alınır. Teolojide ruh kişinin tanrısallığa ortak olan kısmı olarak tanımlanır ve genellikle bedenin ölümünden sonra kişinin varlığını sürdüren kısmı olarak ele alınır.

<span class="mw-page-title-main">İrinaios</span> Özellikle dönemin "sapkın inançları" hakkında yazdıklarıyla tanınan İzmir doğumlu Lyon piskoposu (130-202)

İrinaios, Smyrna’da 126 yılında doğup, Lyon’da 202 yılında Tours’lu Gregorius’a göre din şehitliği mertebesine yükselmiştir. Hristiyan apolojistiydi. Yortusu 28 hazirandadır, Ortodoks Kilisesi'ne göre ise 23 auğustostadır. 21 Ocak 2022'de Papa Franciscus onu "Birliğin Doktoru" unvanıyla Kilise Doktoru ilan etti.

<span class="mw-page-title-main">Plotinos</span> Filozof

Plotinos, Neoplatonizmin kurucusu antik filozof. Plotinos hakkındaki bilgilerimizin çoğu, kendisi de filozof olan Porfirios'un Plotinos'un baş eseri Enneadlar'a yazdığı önsözden gelmektedir. Plotinos'un mistik felsefesi Yahudi, Hristiyan, gnostik ve Müslüman filozoflara ve mistiklere yüzyıllar boyunca esin kaynağı olmaya devam etmiştir.

Gnostisizm Antik Mısır hermetizmini, Antik Yunan ezoterizmini, İbrani geleneklerini, Zerdüştçülüğü, bazı Doğu geleneklerini ve dinlerini, Hristiyanlığı eklektik bir tutumla sentezleyen, birçok tarikâtın benimsediği mistik felsefeye verilen genel addır. Daha açık bir ifade ile Gnostisizm, hakikatin bilgisine ilham keşf ve sezgi ile ulaşılacağını savunan mistik bir felsefi düşüncedir.

<span class="mw-page-title-main">Origenes</span>

Origenes veya Origen, İskenderiye'de Hristiyan bir ailede doğmuş ve kendini hadım etmesine bile neden olacak düzeyde münzevi (sofu) bir kişiliğe sahip olmasıyla tanınan ve Patristik felsefenin en önemli temsilcilerinden sayılan bir Kilise Babası'dır.

Slav mitolojisi, Slavların Hristiyanlığı kabul etmelerinden önce inandıkları çok tanrılı dinin mitolojisidir. Din, Ön Hint-Avrupa dinleriyle bağlantısı olan pek çok dinle ortak özelliklere sahiptir.

Sethianizm, milattan önce 2. ve 3. yüzyıllar arasında Gnostisizm akımından gelişerek ortaya çıkan, içerisinde Hellenist Yahudilik felsefesi, Hristiyanlık ve Platonizm unsurları barındıran bir akımdır.

Norea, gnostik içerikli Nag Hammadi metinlerinde Nuh'un karısı olarak tanımlanan bir karakterdir.

Simon Magus, bahsi Yeni Ahit'in Elçilerin İşleri kitabının 8, 9-24 kısmında geçen bir kişidir. Bazı uzmanlara ve ilk Kilise yazıtlarına göre, Simun bütün hristiyan sapkınlıkların ve hristiyan Gnostiklerin babasıdır.

Arkonların Tabiatı ya da Arkonların Hakikati, 1945 yılından bulunan Nag Hammadi metinleri arasında yer alan ve içeriğiyle bilim dünyasının büyük ilgisini çeken bir metindir. Gnostik bir metin olarak kabul gören Arkonların Tabiatı, içerik itibarıyla tanrısal alem, düşüş, maddi alem, maddi alemin yöneticileri, insanın oluşumu gibi konuları tematize eder.

Kurtarıcının Diyaloğu, Nag Hammadi'de bulunan gnostik metinler arasında keşfedilen Kıptîce yazılmış apokrif bir metindir. Kodeksler arasında 120-147 sayfaları arasında bulunan bu metin, kurtarıcı olarak tanımlanan İsa'nın öğrencileri Yahuda İşkariyot, Meryem ve Matta ile karşılıklı soru cevap şeklinde geliştirdiği bir konuşmayı içerir.

Zostrianos, Nag Hammadi metinleri arasında bulunan 3. yüzyılda yazılmış Şitçi gnostik bir metindir. Nag Hammadi'den ele geçen metin büyük ölçüde zarar görmüştür.

Doketizm İsa'nın yeryüzündeki yaşamı boyunca gerçek ya da doğal bir bedeni olmadığını, bedeninin yalnızca bir görüntüden ibaret olduğunu öne süren öğretidir.

Nag Hammadi Kütüphanesi 1945'te Yukarı Mısır'da Nag Hammadi kasabası yakınlarında keşfedilen erken Hristiyan ve Gnostik metinlerin bir koleksiyonudur.