İçeriğe atla

Sodyum nitrat

Sodyum nitrat
Sodyum nitrat kristalleri
NaNO3 3D top modeli
NaNO3 3D top modeli
Adlandırmalar
IUPAC adı
Sodyum nitrat
Diğer adlar
Şili güherçilesi
Nitratin
Peru güherçilesi
Tanımlayıcılar
CAS numarası
3D model (JSmol)
ChEMBL
ChemSpider
ECHA InfoCard100.028.686 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
EC Numarası
  • 231-554-3
E numaralarıE251 (koruyucular)
RTECS numarası
  • WC5600000
UNII
UN numarası1498
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
  • InChI=1S/NO3.Na/c2-1(3)4;/q-1;+1 
    Key: VWDWKYIASSYTQR-UHFFFAOYSA-N 
  • InChI=1/NO3.Na/c2-1(3)4;/q-1;+1
    Key: VWDWKYIASSYTQR-UHFFFAOYAL
  • [Na+].[O-][N+]([O-])=O
Özellikler
Molekül formülüNaNO3
Molekül kütlesi84,9947 gr/mol
Görünüm Beyaz toz ya da renksiz kristaller
Kokutatlı
Yoğunluk2,257 gr/cm3, katı
Erime noktası308 °C (586 °F; 581 K)
Kaynama noktası380 °C (716 °F; 653 K) bozunur
Çözünürlük (su içinde) 73 gr/100 mL su (0 °C)
91,2 gr/100 mL su (25 °C)[1][2]
180 gr/100 mL su (100 °C)
Çözünürlükamonyak, hidrazinde çok çözünür
alkolde çözünür
piridinde çok az çözünür
asetonda çözünmez
−25,6·10−6 cm3/mol
Kırınım dizimi (nD) 1,587 (trigonal)
1,336 (rombohedral)
Akmazlık 2,85 cP (317 °C)
Yapı
trigonal ve rombohedral
Termokimya
93,05 J/mol K
Standart molar entropi (S⦵298)
116 J•mol−1•K−1[3]
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298)
−467 kJ•mol−1[3]
Gibbs serbest enerjisi (ΔfG⦵)
-365,9 kJ/mol
Tehlikeler
İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH):
Ana tehlikeler Zararlı (Xn)
Oksitleyici (O)
GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar GHS07: ZararlıGHS03: Oksitleyici
Tehlike ifadeleri H272, H319
Önlem ifadeleri P220, P305+P351+P338
NFPA 704
(yangın karosu)
NFPA 704 four-colored diamondSağlık 1: Maruziyet tahrişe neden olabilir, ancak yalnızca hafif kalıcı hasar oluşturur. Örnek: TerebentinYanıcılık 0: Yanmaz. Örnek: SuKararsızlık 0: Genellikle yangın maruziyeti koşullarında dahi normalde kararlıdır ve su ile reaksiyona girmez. Örnek: Sıvı azotÖzel tehlike OX: Oksitleyici. Örnek: Potasyum perklorat
1
0
0
OX
Parlama noktasıYanıcı değildir
Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
LD50 (medyan doz)
3236 mg/kg
AB sınıflandırması Hazchem O
Güvenlik bilgi formu (SDS) ICSC 0185
Benzeyen bileşikler
Diğer anyonlar
Sodyum nitrit
Diğer katyonlar
Lityum nitrat
Potasyum nitrat
Rubidyum nitrat
Sezyum nitrat
Benzeyen bileşikler
Sodyum sülfat
Sodyum klorür
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
Portekizin Algarve bölgesindeki bir köy duvarında Şili'den ithal edilmiş sodyum nitrat gübresine ait bir reklam

Sodyum nitrat formülü NaNO3 olan kimyasal bileşiktir. Güherçile'den ayırmak için Şili güherçilesi (bu ülkede büyük miktarda yığınlar halinde bulunması nedeniyle bu ad verilmiştir) adı da verilen bu beyaz renkli kristal tuz, potasyum nitrata oranla suda çok fazla çözünmektedir. Havadan nem çeker.

Sodyum nitrat gıda katkısı ve gübrelerde, piroteknik malzeme olarak, sis bombasının içeriğinde, katı roket itici yakıtı olarak kullanıldığı gibi, cam ve seramik sektöründe de kullanılır. Bileşik bu amaçlar için kullanılmak için Şili’de bulunan geniş güherçile yataklarından çok miktarda çıkarılmaktadır.

Tarihçe

Şili güherçilesinin Avrupa’ya ilk sevkiyatı 1820 ya da 1825 yılında İngiltere’ye gerçekleşse de herhangi bir alıcı bulunamadığından dolayı gümrük ücretini ödememek için denize döküldü.[4][5] Ancak zamanla, Güney Amerika güherçile madenciliği karlı bir iş haline geldi (1859 yılında, sadece İngiltere 47,000 metrik ton tüketti[5]). Şili, Pasifik Savaşında Peru ve Bolivya müttefik kuvvetlerine karşı savaştı ve bütün zengin maden yataklarını aldı. 1919 yılında, Ralph Walter Graystone Wyckoff X ışını kristalografisini kullanarak sodyum nitratın kristal yapısını belirledi.

Oluşumu

Doğal olarak oluşan sodyum nitratın en büyük birikimleri, nitrat tuzlarının kaliş cevheri adı verilen tuz yataklarına bağlandığı Şili ve Peru'da bulunur.[6] Nitratlar, denizden gelen sis yağışı ve deniz serpintisinin yükseltgenip kurumasıyla ve ardından havada taşınan NaNO3, KNO3, NaCl, Na2SO4 ve I’un yerçekimine uyarak kuru çöl atmosferinde karada çökmesi sonucu birikirler.[7] El Niño/La Niña aşırı kuraklık / şiddetli yağmur döngüleri, hem kuraklık hem de su çözeltisi / yeniden taşınma / yamaçlara ve havzalara taşınması yoluyla nitrat birikimini destekler; kılcal çözelti hareketi nitrat katmanları oluşturur; saf nitrat nadir damarlar oluşturur. 20. yüzyılın dönümünde, Alman kimyagerler Fritz Haber ve Carl Bosch, endüstriyel ölçekte atmosferden amonyak üretmek için bir süreç (bkz. Haber işlemi) geliştirene kadar, bileşiğin dünya arzı yüzyılı aşkın bir süre boyunca neredeyse tamamen Kuzey Şili‘deki Atacama Çölünden karşılandı. I. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla Almanya, Amonyak'ı bu süreç yardımıyla barut ve diğer mühimmat üretiminde doğal bileşik kadar pratik olan, sentetik Şili güherçilesine dönüştürmeye başladı. 1940'lara gelindiğinde, bu dönüşüm süreci doğal kaynaklardan tedarik edilen sodyum nitrat talebinde çarpıcı bir düşüşe neden oldu.

Şili, Pedro de Valdivia, María Elena ve Pampa Blanca gibi yerlerdeki aktif maden ocaklarıyla hâlâ en büyük kaliş rezervine sahiptir. Oralarda eskiden kaliş madenine beyaz altın adı veriliyordu.[8][9] Sodyum nitrat, potasyum nitrat, sodyum sülfat ve iyot kalişin işlenmesi ile elde edilir. Humberstone ve Santa Laura’nın eski Şili güherçilesi madenleri halkının yaşadığı yerler 2005 yılında Unesco Dünya Mirası alanları olarak ilan edildi.

Sentezi

Sodyum nitrat, ayrıca nitrik asitin sodyum karbonat veya sodyum bikarbonat ile nötürleştirilmesiyle:

2 HNO3 + Na2CO3 → 2 NaNO3 + H2O + CO2
HNO3 + NaHCO3 → NaNO3 + H2O + CO2

veya, ayrıca sodyum hidroksit ile nötralize ederek (ancak bu reaksiyon çok ekzotermiktir):

HNO3 + NaOH → NaNO3 + H2O

veyahut stokiyometrik miktarlarda amonyum nitrat ve sodyum hidroksit, sodyum bikarbonat ya da sodyum karbonat karıştırılarak endüstiyel olarak sentezlenir:

NH4NO3 + NaOH → NaNO3 + NH4OH
NH4NO3 + NaHCO3 → NaNO3 + NH4HCO3
2NH4NO3 + Na2CO3 → 2NaNO3 + (NH4)2CO3

Kullanımı

Sodyum nitrat, damıtma yoluyla, nitrik asit üretmek için sülfürik asit ile birleştirilebilir. Daha az ayrışma için ihtiyaç duyulan düşük sıcaklık, damıtmada daha düşük basınç uygulanarak sağlanır. 1 mol sülfürik asit başına teorik olarak 2 mol nitrik asit verimi, çok yüksek bir reaksiyon bitiş sıcaklığı, fazla bozunma ve uzaklaştırılması zor bir katı nötr sülfat eldesi ile sonuçlanır. Bu reaksiyon endüstriyel olarak önemli olduğundan, imbikten erimiş halde dökülen çoğunlukla bisülfat ürünü üzerinde aşırı sülfürik asit ile çalışmak yaygın bir uygulamadır.

Amatör altın arıtıcıları, altın ve diğer metalleri çözen hibrit bir kral suyu yapmak için sodyum nitrat kullanır.

Daha az yaygın olan uygulamalar arasında havai fişeklerde oksitleyici, karabarutta yaygın olarak kullanılan potasyum nitratın yerine ve ani soğuk paketlerde bileşen olarak bulunur.[10]

Sodyum nitrat, ısı depolama ve daha yakın zamanda güneş enerjisi santrallerinde ısı aktarımı için potasyum nitrat ve kalsiyum nitrat ile birlikte kullanılır. Andasol Güneş Enerjili Elektrik Santrali ve Arşimet projesi gibi prototip tesislerde enerji depolama malzemesi olarak sodyum nitrat, kalsiyum nitrat ve potasyum nitrat karışımı kullanılır.

Atık su endüstrisinde fakültatif mikroorganizma solunumu için de kullanılır. Bir mikroorganizma cinsi olan Nitrosomonas, oksijen yerine nitrat tüketerek arıtılacak atık suda daha hızlı büyümesini sağlar.

Sodyum nitrat bazen karbon dozajlama tekniklerini kullanan deniz akvaryumcuları tarafından da kullanılır. Sudaki nitrat seviyelerini artırmak ve bakteri üremesini teşvik etmek için kullanılır.

Gıda

Sodyum nitrat ayrıca tütsülenmiş et ve kümes hayvanlarında koruyucu ve renk sabitleyici olarak kullanılan bir gıda katkısıdır; INS numarası 251 veya E numarası E251 olarak listelenmiştir. Kullanımı için AB,[11] ABD[12] ile Avustralya ve Yeni Zelanda’da[13] onay almıştır. Sodyum nitrat, örneğin salam gibi yemeye hazır şarküteri etlerinde kullanılan yaygın bir gıda katkı maddesi ve koruyucu olan sodyum nitrit ile karıştırılmamalıdır.

Sağlık sorunları

Çalışmalar, nitrat seviyelerinin artması ve Alzheimer hastalığı, şeker hastalığı, mide kanseri ve Parkinson hastalığı da dahil olmak üzere belirli hastalıklardan kaynaklanan ölümlerin artması arasında bir bağlantı olduğunu göstermiştir: ancak nitrozaminlerin DNA üzerindeki olası zararlı etkisi sayesinde, epidemiyolojik sonuçlardaki diğer olası nedenleri kontrol etmek için çok az şey yapılır.[14] Sodyum nitrat ve nitrit içeren tütsülenmiş etlerde oluşan nitrozaminler, mide kanseri ve yemek borusu kanserine bağlanmıştır.[15] Sodyum nitrat ve nitrit daha yüksek olarak kalın bağırsak kanseri riski ile ilişkilidir.[16]

İşlenmiş etin kolon kanseri riskini artırmasının nedenlerinden biri, nitrat içeriğidir. Koruyucu olarak ete ilave edilen az miktarda nitrat, ilave edilebilecek herhangi bir nitrite ek olarak nitrite dönüşür. Nitrit daha sonra kanserojen NOCs (nitrozo bileşikleri) üretmek için protein açısından zengin gıdalarla (et gibi) reaksiyona girer. Nitrozo bileşikleri, et tütsülendirildiğinde veya et sindirildikçe vücutta oluşturulabilir.[17]

Ancak bazı şeyler, "gıdadaki nitratların kanser riskinizi artırdığı" önermesini bozar. İşlenmiş etlerde lif, vitamin veya fitokimyasal antioksidanlar bulunmaz, sodyum oranı yüksektir, yüksek yağ içerebilir ve genellikle proteini nitrozaminlere indirgemeye yetecek bir sıcaklıkta kızartılır veya pişirilir. Nitratlar, tüm memelilerin hayatta kalması için gerekli olan birincil damar sistemi sinyallemesinde anahtar ara maddeler ve efektörlerdir.[18]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Haynes, William M. (22 Haziran 2016). CRC Handbook of Chemistry and Physics. CRC Press. ISBN 978-1-4987-5429-3. 
  2. ^ "Sodium nitrate". PubChem. 21 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021. 
  3. ^ a b Zumdahl, Steven S. (2009). Chemical Principles 6th Ed. Houghton Mifflin Company. s. A23. ISBN 0-618-94690-X. 
  4. ^ S. H. Baekeland "Några sidor af den kemiska industrien" (1914) Svensk Kemisk Tidskrift, p. 140 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  5. ^ a b Friedrich Georg Wieck, Uppfinningarnas bok (1873, Swedish translation of Buch der Erfindungen), vol. 4, p. 473 11 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  6. ^ Stephen R. Bown, A Most Damnable Invention: Dynamite, Nitrates, and the Making of the Modern World, Macmillan, 2005, 0-312-32913-X, p. 157.
  7. ^ Arias, Jaime (24 Temmuz 2003). On the Origin of Saltpeter, Northern Chile Coast. International Union for Quaternary Research. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2018. 
  8. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; nitrate_towns isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  9. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; ghost_towns isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  10. ^ Albert A. Robbins "Chemical freezing package" ABD patent 2.898.744, Issue date: August 1959.
  11. ^ UK Food Standards Agency: "Current EU approved additives and their E Numbers". 2 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2011. 
  12. ^ US Food and Drug Administration: "Listing of Food Additives Status Part II". 8 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2011. 
  13. ^ Australia New Zealand Food Standards Code"Standard 1.2.4 - Labelling of ingredients". 19 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2011. 
  14. ^ De La Monte, SM; Neusner, A; Chu, J; Lawton, M (2009). "Epidemilogical trends strongly suggest exposures as etiologic agents in the pathogenesis of sporadic Alzheimer's disease, diabetes mellitus, and non-alcoholic steatohepatitis". Journal of Alzheimer's Disease. 17 (3): 519-29. doi:10.3233/JAD-2009-1070. PMC 4551511 $2. PMID 19363256. 
  15. ^ Jakszyn, Paula; Gonzalez, Carlos-Alberto (21 Temmuz 2006). "Nitrosamine and related food intake and gastric and oesophageal cancer risk: a systematic review of the epidemiological evidence". World Journal of Gastroenterology. 12 (27): 4296-4303. doi:10.3748/wjg.v12.i27.4296. PMC 4087738 $2. PMID 16865769. 14 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2020. 
  16. ^ Cross, AJ; Ferrucci, LM; Risch, A; Graubard, BI; Ward, MH; Park, Y; Hollenbeck, AR; Schatzkin, A; Sinha, R (2010). "A large prospective study of meat consumption and colorectal cancer risk: An investigation of potential mechanisms underlying this association". Cancer Research. 70 (6): 2406-14. doi:10.1158/0008-5472.CAN-09-3929. PMC 2840051 $2. PMID 20215514. 
  17. ^ "The Associations between Food, Nutrition and Physical Activity and the Risk of Colorectal Cancer" 26 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., World Cancer Research Fund (2010)
  18. ^ Machha, Ajay; Schechter, Alan N. (August 2011). "Dietary nitrite and nitrate: a review of potential mechanisms of cardiovascular benefits". European Journal of Nutrition. 50 (5): 293-303. doi:10.1007/s00394-011-0192-5. ISSN 1436-6207. PMC 3489477 $2. PMID 21626413. 

Konuyla ilgili yayınlar

Nitrat iyonunun tuzları ve kovalent türevleri
HNO3He
LiNO3Be(NO3)2B(NO3)-4RONO2NO-3
NH4NO3		HOONO2FNO3Ne
NaNO3Mg(NO3)2Al(NO3)3Si P S ClONO2Ar
KNO3Ca(NO3)2Sc(NO3)3Ti(NO3)4VO(NO3)3Cr(NO3)3Mn(NO3)2Fe(NO3)2
Fe(NO3)3		Co(NO3)2
Co(NO3)3		Ni(NO3)2CuNO3
Cu(NO3)2		Zn(NO3)2Ga(NO3)3Ge As Se BrNO3Kr
RbNO3Sr(NO3)2Y(NO3)3Zr(NO3)4Nb Mo Tc Ru(NO3)3Rh(NO3)3Pd(NO3)2
Pd(NO3)4		AgNO3
Ag(NO3)2		Cd(NO3)2In(NO3)3Sn(NO3)4Sb(NO3)3Te INO3Xe(NO3)2
CsNO3Ba(NO3)2  Hf(NO3)4Ta W Re Os Ir Pt(NO3)2
Pt(NO3)4		Au(NO3)3Hg2(NO3)2
Hg(NO3)2		TlNO3
Tl(NO3)3		Pb(NO3)2Bi(NO3)3
BiO(NO3) 		Po(NO3)4At Rn
FrNO3Ra(NO3)2  Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og
↓
La(NO3)3Ce(NO3)3
Ce(NO3)4		Pr(NO3)3Nd(NO3)3Pm(NO3)3Sm(NO3)3Eu(NO3)3Gd(NO3)3Tb(NO3)3Dy(NO3)3Ho(NO3)3Er(NO3)3Tm(NO3)3Yb(NO3)3Lu(NO3)3
Ac(NO3)3Th(NO3)4PaO2(NO3)3UO2(NO3)2Np(NO3)4Pu(NO3)4Am(NO3)3Cm(NO3)3Bk(NO3)3Cf Es Fm Md No Lr

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sodyum</span> atom numarası 11 olan kimyasal element

Sodyum, periyodik cetvelde Na simgesi ile gösterilen ve atom numarası 11 olan element. Sodyum yumuşak ve kaygan bir metal olup alkali metaller grubuna aittir. Doğal bileşiklerin içinde bol miktarda bulunur. Yüksek oranda reaktiftir, sarı bir alevle yanar, su ile şiddetli reaksiyon verir ve havada hızla oksitlenir. Dolayısıyla, vazelin, gazyağı gibi hava ve su ile temasını kesecek bir ortamda saklanması gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Azot</span> simgesi N ve atom numarası 7 olan element

Azot ya da nitrojen, simgesi N olan bir element olup atom numarası 7'dir. Renksiz, kokusuz, tatsız ve inert bir gazdır. Azot, dünya atmosferinin yaklaşık %78'ini oluşturur ve tüm canlı dokularında bulunur. Azot ayrıca, amino asit, amonyak, nitrik asit ve siyanür gibi önemli bileşikler de oluşturur.

İnorganik kimya veya anorganik kimya; organik olmayan, yani karbon-hidrojen bağı içermeyen bileşiklerin özelliklerini ve kimyasal davranışlarını inceleyen kimya dalı. Anorganik ve organik kimyayı birleştiren organometalik bileşikler, organometalik kimya adında başka bir dalı oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Potasyum nitrat</span>

Potasyum nitrat, formülü KNO3 olan bir potasyum bileşiğidir. Güherçile olarak da bilinen bileşik doğal hâlde kayaçlarda ve mağaralarda oluşan beyaz renkli kabuksu yapıda bulunur.

Nitrik asit, HNO3 kimyasal formülüne sahip oldukça aşındırıcı bir inorganik asittir. Kezzap olarak da bilinir. Saf hâldeki bileşik renksizdir. Ancak uzun süre bekleyen eski asitler azot oksitleri ve suya ayrışması nedeniyle sarı renge dönebilme özelliğindedirler. Piyasada bulunan nitrik asitlerin çoğu % 68'lik bir konsantrasyona sahiptir. Çözelti, %86'dan fazla HNO3 içerdiğinde, dumanlı nitrik asit olarak adlandırılır. Mevcut azot dioksit miktarına bağlı olarak, dumanlı nitrik asit ayrıca %86’nın üzerindeki konsantrasyonlarda kırmızı dumanlı nitrik asit veya %95’in üzerindeki konsantrasyonlarda beyaz dumanlı nitrik asit olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Gümüş nitrat</span>

Gümüş nitrat en önemli gümüş tuzudur. Renksiz ağır kristallerden oluşur. Tıpta dağlamak maksadıyla kullanılır ve antibakteriyel özelliği vardır. Bu özelliğinden dolayı siğil tedavisinde sıkça kullanılır. Ayrıca deriyi ve organik maddeleri karartmada tercih edilir. Deriyi kararttığından cehennem taşı ismini almıştır. Suda ve alkolde kolayca çözündüğünden birçok gümüş bileşiklerinin elde edilmesinde ilkel madde olarak kullanılır. En çok kullanıldığı yerler, başta fotoğrafçılık olmak üzere mürekkepler, saç boyası yapımı ve gümüş kaplamacılığıdır.bileşenleri gümüş ve nitrik asittir. Sentezi ise örnekteki formüle göre yapılır:

Ag + 2 HNO3 → AgNO3 + NO2 + H2O

Stronsiyum nitrat formülü Sr(NO3)2 olan inorganik bileşiktir. Beyaz kristallere sahip bu bileşik piroteknik bileşimlerde kırmızı renk vermek için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Yükseltgen madde</span>

Yükseltgen madde bir yükseltgenme-indirgenme (redoks) reaksiyonunda başka bir türden bir elektron alan element ya da bileşiktir. Yükseltgen maddelerin elektron kazandıklarından dolayı indirgendikleri söylenebilir.

<span class="mw-page-title-main">Denitrifikasyon</span>

Denitrifikasyon ya da nitrat solunumu, nitrat ve nitrit bileşiklerinin, anaerobik koşullarda mikroorganizmalar tarafından redüksiyona Uğratılarak elementer azota dönüştürülmesi olayı.

<span class="mw-page-title-main">Çinko nitrat</span>

Çinko nitrat, formülü Zn(NO3)2 olan bir çinko bileşiğidir. Bu beyaz, kristal katı bileşik havadan çok nem çekerek sulanır ve genellikle hekzahidrat Zn(NO3)2•6H2O formunda bulunmaktadır. Çinko nitrat su ve alkolde çözünür.

<span class="mw-page-title-main">Lityum nitrat</span> Nitrik asitin lityum tuzu olan inorganik bileşik

Lityum nitrat LiNO3 formüllü inorganik bileşik. Nitrik asitin lityum tuzudur. Lityum karbonat veya lityum hidroksitin nitrik asit ile reaksiyonundan elde edilir.

<span class="mw-page-title-main">Gümüş iyodat</span> Kimyasal bileşik

Gümüş iyodat (AgIO3), gümüş, iyot ve oksijenden oluşan ışığa duyarlı, beyaz bir kristaldir. Çoğu metal iyodürün aksine, suda neredeyse çözünmez.

<span class="mw-page-title-main">Nitrozilsülfürik asit</span> Kimyasal bileşik

Nitrozilsülfürik asit, NOHSO4 formülüne sahip bir kimyasal bileşiktir. Endüstriyel olarak kaprolaktam üretiminde kullanılan renksiz bir katıdır. Daha önce sülfürik asit üretmek için öncü oda işleminin bir parçasıydı. Bileşik, sülfürik asit ve nitröz asidin karışık anhidritidir.

<span class="mw-page-title-main">Bromöz asit</span> HBrO2 formüllü bir inorganik bileşik

Bromöz asit, HBrO2 formülüne sahip bir inorganik bileşiktir. Konjugat bazının -bromitlerinin- tuzları izole edilmiş olmasına rağmen, kararsız bir bileşiktir. Asidik çözeltide, bromitler broma ayrışır.

<span class="mw-page-title-main">Bakır(II) nitrat</span>

Bakır (II) nitrat Cu(NO3)2(H2O)x formülüne sahip inorganik bileşikler ailesinin herhangi bir üyesini tanımlar. Hidratlar mavi katılardır. Susuz bakır nitrat mavi-yeşil kristaller oluşturur ve 150-200 °C'de vakumda süblimleşir. Yaygın hidratlar hemipentahidrat ve trihidrattır.

<span class="mw-page-title-main">Bakır(II) karbonat</span>

Bakır karbonat, oda sıcaklığında katı hâlde bulunan bir inorganik bileşiktir. Havadan nem çeker. Su ile tepkimeye girerek bakır karbonat hidroksite dönüşür. Bazik özellik gösterir. Boya ve pigment olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Magnezyum nitrat</span>

Magnezyum nitrat Mg(NO3)2(H2O)x formülüne sahip inorganik bileşikleri ifade eder. Formüldeki, x = 6, 2 ve 0 olabilir. Hepsi beyaz renkli katılardır. Susuz madde higroskopiktir, havada bekletildiğinde hızlı bir şekilde hekzahidrat oluşturur. Bütün tuzları hem suda hem de etanolde çok çözünür.

<span class="mw-page-title-main">Kalsiyum nitrat</span>

Kalsiyum nitrat, (Norveç güherçilesi) olarak da adlandırılır. Ca(NO3)2 formülüne sahip bir inorganik bileşiktir. Bu renksiz tuz havadan nem çeker ve genellikle bir tetrahidrat olarak bulunur. Esas olarak gübrelerde bileşen olarak kullanılırsa da başka uygulamalarda da kullanılır. Nitrokalsit, çiftlik gübresinin ahır veya mağaralarda olduğu gibi kuru bir ortamda beton veya kireç taşı ile temas ettiği yerlerde bir çiçeklenme olarak oluşan hidratlı bir kalsiyum nitrat olan bir mineralin adıdır. Kalsiyum amonyum nitrat dekahidrat ve kalsiyum potasyum nitrat dekahidrat dahil çeşitli ilgili tuzları bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kurşun(II) tiyosiyanat</span>

Kurşun(II) tiyosiyanat,Pb(SCN)2 formülüne sahip bir bileşik daha doğrusu bir tuzdur. Beyaz kristalimsi bir katıdır, ancak ışığa maruz kaldığında sararır. Suda az çözünür ve kaynatıldığında bazik bir tuz olan (Pb(CNS)2*Pb(OH)2'ye dönüştürülebilir. Soğutulduğunda tuz kristalleri oluşabilir. Kurşun tiyosiyanat, yutulması halinde kurşun zehirlenmesine neden olabilir ve birçok madde ile olumsuz reaksiyona girebilir. Küçük patlayıcılar, kibritler ve boyamalarda kullanılır.

Nitrofosfat işlemi 1927 yılında Norveç'in Odda belediyesinde Erling Johnson tarafından icat edilen azotlu gübrelerin endüstriyel üretimi için bir yöntemdi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.