İçeriğe atla

Sodyum kromat

Sodyum kromat
Saat camında kristal sodyum kromat örneği
Adlandırmalar
IUPAC adı
Sodyum kromat
Diğer adlar
Kromik asit, (Na2CrO4), disodium tuzu
Krom disodyum oksit
Rakromat
Tanımlayıcılar
CAS numarası
3D model (JSmol)
ChEBI
ChemSpider
ECHA InfoCard100.028.990 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
EC Numarası
  • 231-889-5
RTECS numarası
  • GB2955000
UNII
UN numarası3288
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
  • InChI=1S/Cr.2Na.4O/q;2*+1;;;2*-1
  • [O-][Cr](=O)(=O)[O-].[Na+].[Na+]
Özellikler
Molekül formülüNa2CrO4
Molekül kütlesi161,97 g/mol
Görünüm sarı kristaller
Kokukokusuz
Yoğunluk2,698 g/cm3
Erime noktası792 °C (1.458 °F; 1.065 K) (susuz)
20 °C (dekahidrat)
Çözünürlük (su içinde) 31,8 g/100 mL (0 °C)
84,5 g/100 mL (25 °C)
126,7 g/100 mL (100 °C)
Çözünürlüketanolde hafifçe çözünür
Çözünürlük (metanol içinde) 0,344 g/100 mL (25 °C)
+55.0·10−6 cm3/mol
Yapı
ortorombik ( 413 °C’nin üstünde hekzagonal)
Termokimya
142,1 J/mol K
Standart molar entropi (S⦵298)
174,5 J/mol K
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298)
−1329 kJ/mol
Gibbs serbest enerjisi (ΔfG⦵)
-1232 kJ/mol
Tehlikeler
İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH):
Ana tehlikeler Zehirli
GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar GHS05: AşındırıcıGHS06: ZehirliGHS07: ZararlıGHS08: Sağlığa zararlıGHS09: Çevreye zararlı
İşaret sözcüğü Tehlike
R-ibareleriR45, R46, R60, R61, R21, R25, R26, R34, R42/43, R48/23, R50/53
G-ibareleriS53, S45, S60, S61
Tehlike ifadeleri H301, H312, H314, H317, H330, H334, H340, H350, H360, H372, H410
Önlem ifadeleri P201, P202, P260, P261, P264, P270, P271, P272, P273, P280, P281, P284, P285, P301+P310, P301+P330+P331, P302+P352, P303+P361+P353, P304+P340, P304+P341, P305+P351+P338, P308+P313, P310, P312, P314, P320, P321, P322, P330, P333+P313, P342+P311, P363, P391, P403+P233, P405, P501
NFPA 704
(yangın karosu)
NFPA 704 four-colored diamondSağlık 3: Kısa maruziyet ciddi geçici veya kalıcı hasara neden olabilir. Örnek: Klor gazıYanıcılık 0: Yanmaz. Örnek: SuKararsızlık (sarı): tehlike kodu yokÖzel tehlike OX: Oksitleyici. Örnek: Potasyum perklorat
3
0
OX
Parlama noktasıYanıcı değil
Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
LD50 (medyan doz)
136 mg/kg (oral, sıçan)
AB sınıflandırması Carc. Cat. 2
Muta. Cat. 2
Repr. Cat. 2
Çok zehirli (T+)
Zararlı (Xn)
Aşındırıcı (C)
Çevre için tehlikeli (N)
Güvenlik bilgi formu (SDS) ICSC 1370
Benzeyen bileşikler
Diğer anyonlar
Sodyum bikromat
Sodyum molibdat
Sodyum tungstat
Diğer katyonlar
Potasyum kromat
Kalsiyum kromat
Baryum kromat
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).

Sodyum kromat Na2CrO4 formülüne sahip bir inorganik bileşiktir. Tetra-, hekza- ve dekahidratlar oluşturabilen sarı higroskopik bir katı olarak bulunur. Cevherlerinden krom özütlemesinde bir ara maddedir.

Üretimi ve reaktiflik

Krom cevherlerinin sodyum karbonat ve hava ile kavrulmasıyla geniş bir ölçekte elde edilir :

2Cr2O3 + 4 Na2CO3 + 3 O2 → 4 Na2CrO4 + 4 CO2

Bu işlem, demir oksitleri geride bırakarak kromu su ile ekstrakte edilebilir bir forma dönüştürür. Tipik olarak, oksijen kullanımını artırmak ve silisyum ve alüminyum safsızlıklarını çözünmez bir formda tutmak için karışıma kalsiyum karbonat katılır. İşlem sıcaklığı tipik olarak 1100 °C civarındadır.[1] Laboratuvar ve küçük ölçekli kromit cevheri hazırlanması için, düşük sıcaklıklarda reaksiyona giren sodyum hidroksit ve sodyum nitrat kullanılabilir (benzer potasyum kromat sisteminde bile 350 °C).[2] Oluşumundan sonra, kromat tuzu çoğu krom bileşiğine ve maddesine, öncül madde olan sodyum bikromata dönüştürülür.[3] Krom(III) oksit endüstride çoğunlukla sodyum bikromatın kükürtle indirgenmesiyle elde edilir.

Asit-baz davranışı

Sodyum kromat, asidik ortamda portakal sarısı rengindeki sodyum bikromata dönüşür:

2 Na2CrO4 + 2HCl → Na2Cr2O7 + 2NaCl + H2O

Daha fazla asitleştirme krom trioksiti verir:

Na2CrO4 + H2SO4 → CrO3 + Na2SO4 + H2O

Kullanımı

Cevherlerinden krom üretiminde baş rolünün yanı sıra, sodyum kromat petrol endüstrisinde bir korozyon önleyici olarak kullanılır.[3] Aynı zamanda tekstil endüstrisinde boyama yardımcı maddesisir.[3] Alyuvar hacminin belirlenmesinde tanısal bir ilaçtır.[4]

Organik kimyada, sodyum kromat, birincil alkolleri karboksilik asitlere ve ikincil alkolleri ketonlara dönüştüren bir oksitleyici madde olarak kullanılır.[5]

Güvenlik

Diğer Cr(VI) bileşiklerinde olduğu gibi, sodyum kromat kanserojen bir maddedir.[6] Bileşik ayrıca aşındırıcıdır ve maruziyet ciddi göz hasarı veya körlüğe neden olabilir.[7] İnsan maruziyeti ayrıca doğurganlığı, kalıtsal genetik hasarı ve doğmamış çocuklara verilen zararı da kapsar.

Ayrıca bakınız

  • Kromat ve bikromat

Kaynakça

  1. ^ "IARC Monographs 49 Ch. 2" (PDF). 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2020. 
  2. ^ Zhi Sun, Yi Zhang, Shi-Li Zheng, Yang Zhang (2009). "A new method of potassium chromate production from chromite and KOH-KNO3-H2O binary submolten salt system". AIChE Journal. 55 (10): 2646-2656. doi:10.1002/aic.11871. 
  3. ^ a b c Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Weinheim: Wiley-VCH. doi:10.1002/14356007.a07_067. 
  4. ^ Bracco Diagnostics Inc. "chromitope sodium (Sodium Chromate, Cr 51) injection, solution". DailyMed. 14 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2008. 
  5. ^ Louis F. Fieser "Δ4-cholesten-3,6-dione" Org. Synth. 1955, 35, 36. DOI:10.15227/orgsyn.035.0036
  6. ^ IARC (2012) [17-24 Mart 2009]. Volume 100C: Arsenic, Metals, Fibres, and Dusts (PDF). Lyon: International Agency for Research on Cancer. ISBN 978-92-832-0135-9. 17 Mart 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2020. İnsanlarda krom (VI) bileşiklerinin kanserojenliği için `` yeterli kanıt vardır. Krom (VI) bileşikleri akciğer kanserine neden olur. Ayrıca Krom (VI) bileşiklerine maruz kalma ile burun ve burun sinüsleri kanseri arasında pozitif ilişkiler gözlenmiştir. Deney hayvanlarında krom (VI) bileşiklerinin karsinojenisitesi için `` yeterli kanıt vardır. Krom (VI) bileşikleri insanlar için kanserojendir (Grup 1). 
  7. ^ "Potassium dichromate MSDS". JT Baker. 23 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2020. 

Daha fazla bilgi için


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Potasyum</span> sembolü K ve atom numarası 19 olan kimyasal element

Potasyum, bir kimyasal elementtir. Simgesi K ve atom numarası 19 dur. Potasyum adını izole edildiği Potas olarak da bilinen potasyum karbonattan almıştır. Potasyum yumuşak, gümüş-beyaz renkli alkali bir metaldir. Doğada deniz suyunda ve pek çok mineralde diğer elementlere bağlı olarak bulunur. Havada hızla oksitlenir ve suya karşı da çok aktiftir. Potasyum, pek çok açıdan sodyuma kimyasal olarak benzese de yaşayan organizmalarda, özellikle de hayvan hücrelerinde, sodyumdan farklı muamele görür. Kandaki seviyesinin düşük olmasına hipokalemi, yüksek olmasına hiperkalemi denir.

<span class="mw-page-title-main">Sodyum karbonat</span> inorganik bileşik

Sodyum karbonat, (çamaşır sodası, kristal soda ve soda külü olarak da bilinir) Na2CO3 formülüne sahip değişik hidratları olan bir inorganik bileşiktir. Bütün formları beyaz, suda çözünür tuzlardır. Tüm formları güçlü bir alkali tada sahiptir ve suda orta derecede alkali çözeltiler verir. Tarihsel olarak sodyum bakımından zengin göl sularından veya sodyum bakımından zengin topraklarda yetişen bitkilerin küllerinden çıkarıldı. Bu sodyum açısından zengin bitkilerin külleri, potas üretmek için kullanılan odun küllerinden belirgin şekilde farklı olduğundan, "soda külü" olarak anıldı. Günümüzde ise, Solvay işlemi ile sodyum klorür ve kireç taşından büyük miktarlarda üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bileşik</span> Kimyasal olarak bağlanmış birden fazla elementten oluşan madde

Kimyasal bileşik, kimyasal bağlarla bir arada tutulan birden fazla kimyasal elementin atomlarını içeren birçok özdeş molekülden oluşan kimyasal maddedir. Dolayısıyla tek bir elementin atomlarından oluşan bir molekül bileşik değildir. Bir bileşik, diğer maddelerle etkileşimi içerebilen kimyasal reaksiyonla farklı bir maddeye dönüştürülebilir. Bu süreçte atomlar arasındaki bağlar kırılabilir ve/veya yeni bağlar oluşabilir.

<span class="mw-page-title-main">Sodyum bikarbonat</span> kimyasal bileşik

Sodyum bikarbonat ya da soda kimyasal formülü NaHCO3 olan bir kimyasal bileşiktir. Kabartma tozu olarak da bilinir. Sodyum tuzlarından birisidir. Antiasit özelliği vardır. Kabartma tozu olarak da kullanılır. Suda çözünür. Beyaz katı kristal tozdur. Sodyum karbonat'ı andıran hafif alkali tadı vardır. Salin solüsyonu bileşiminde de kullanılır.

Majistral ilaç, eczanelerde hazır bulunmayan fakat doktor tarafından reçeteye yazılmış formüle göre eczanelerde eczacılar tarafından hazırlanan ilaçlara verilen isimdir. Günümüzde pek çok ilacın müstahzar formları eczanelerde bulunduklarından giderek yapımı azalmıştır. Majistral ilaçların haricen kullanılanları kırmızı, dahilen kullanılanları beyaz etiketle etiketlenir. Etikette: içerik, kullanım şekli, son kullanma tarihi gibi bilgilere yer verilmelidir.

<span class="mw-page-title-main">Potasyum perklorat</span>

Potasyum perklorat formülü KClO4 olan bir kimyasal bileşiktir. Diğer perkloratlar gibi, bu tuz da güçlü bir oksitleyici olup potansiyel olarak birçok organik maddeyle reaksiyona girer. Havai fişek, mühimmat kapsülleri ve primer patlayıcılarda yaygın bir oksitleyici olarak kullanılan katı ve renksiz kristallerden oluşan bu madde çeşitli şekilde itici yakıtlar, flaş bileşimleri, yıldızlar ve maytaplarda da kullanılmaktadır. Daha yüksek performanslı amonyum perklorat yerine çoğu kez ikame edilerek katı yakıtlı roket itici yakıtı olarak da kullanılmıştır. KClO4 alkali metal perkloratlar içerisinde en düşük çözünürlüğe sahiptir (25 °C'deki 100 ml. suda 1.5 gr.).

<span class="mw-page-title-main">Sodyum bisülfat</span> kimyasal madde

Sodyum bisülfat, diğer bir adı sodyum hidrojen sülfat (NaHSO4) olan bu kimyasal madde asit tuz karakterlidir. Kuru halde iken güvenli bir şekilde nakledilebilir ve depolanabilir. Susuz formu higroskopiktir. Sodyum bisülfat suda hidroliz olarak asidik çözelti verir. 1 Molarlık çözeltisinin pH değeri 1 den küçüktür. Sodyum bisülfat yavaşça ısıtılırsa suyunu kaybederek sodyum pirosülfata dönüşür.

2NaHSO4 → Na2S2O7 + H2O
<span class="mw-page-title-main">Sodyum iyodat</span>

Sodyum iyodat, (NaIO3) iyodik asitin sodyum tuzudur. Sodyum iyodat oksitleyici madde olduğundan, yanıcı maddeler ya da indirgeyici maddelerle temas ettiğinde alev almalarına sebep olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Yükseltgen madde</span>

Yükseltgen madde bir yükseltgenme-indirgenme (redoks) reaksiyonunda başka bir türden bir elektron alan element ya da bileşiktir. Yükseltgen maddelerin elektron kazandıklarından dolayı indirgendikleri söylenebilir.

<span class="mw-page-title-main">Potasyum ferrosiyanür</span>

Potasyum ferrosiyanür formülü K4[Fe(CN)6] • 3H2O olan bir kimyasal bileşiktir. Potasyum ferrosiyanür metal kompleks bileşiğinin [Fe(CN)6]4− potasyum tuzudur. Bu tuz limon sarısı monoklinik kristallerden oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Stronsiyum kromat</span>

Stronsiyum kromat formülü SrCrO4 olan kimyasal bir bileşiktir.

<span class="mw-page-title-main">Potasyum kromat</span>

Potasyum kromat, kimyasal formülü K2CrO4 olan inorganik bir bileşiktir. Bu sarı katı madde, kromat anyonunun potasyum tuzudur. Sodyum kromat endüstriyel öneme sahip iken potasyum kromat daha çok laboratuvarlarda kullanılır. Potasyum kromat, kanserojen sınıfında bir madde olup kategori 2 kapsamında değerlendirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hekzavalent krom</span> +6 oksidasyon durumunda krom elementini içeren herhangi bir kimyasal bileşik

Hekzavalent krom (krom (VI), Cr (VI), krom 6, altı değerlikli krom), +6 oksidasyon durumunda (yani hekzavalent) krom elementini içeren herhangi bir kimyasal bileşik. Neredeyse tüm krom cevheri, özellikle de sodyum dikromat tuzu altı değerlikli krom ile işlenir. 1985 yılında yaklaşık 136.000 ton (300.000.000 lb) hekzavalent krom bileşiği üretildi. Diğer hekzavalent krom bileşikleri arasında krom trioksit ve çeşitli kromat ve dikromat tuzları vardır. Hekzavalent kromdan, tekstil boyalarında, ahşabın korunmasında, korozyon önleyici ürünlerde, kromat dönüşüm kaplamalarında ve çeşitli niş kullanımlarında faydalanılınır. Hekzavalent krom bileşiklerinin endüstriyel kullanımları, mürekkepler, plastikler ve boyalardaki kromat pigmentlerini, astarlara ve diğer yüzey kaplamalarına antikorozif maddeler olarak eklenen kromatları; ve dekoratif veya koruyucu bir kaplama sağlamak için metal parçalar üzerine elektrolizle kaplanmış kromik asiti içerir. Paslanmaz çelik üretiminde ve kromun eritilmesinde olduğu gibi "sıcak işler" yapılırken krom normalde 6 değerlikli halde bulunmamasına karşın yüksek sıcaklıktan dolayı altı değerli kroma dönüşüm gerçekleşir. Hekzavalent krom ayrıca içme suyunda ve kamu su sistemlerinde bulunabilir.

<span class="mw-page-title-main">Krom turuncusu</span>

Krom turuncusu Pb2CrO5 kimyasal formülüne sahip bir karma oksittir. Bir kurşun(II) tuzunun alkali bir kromat çözeltisi ile veya krom sarısının (PbCrO4) kuvvetli bazik çözelti ile muamele edilerek yapılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Krom sarısı</span>

Krom sarısı kurşun(II) kromat (PbCrO4)’tır. Krokoit minerali şeklinde doğal olarak bulunsa da maden cevheri hiçbir zaman boya pigmenti olarak kullanılmadı. Fransız kimyager Louis Vauquelin yeni bir element olarak kromu keşfettikten sonra, 1797 yılında kurşun kromat laboratuvarda sentezlendi ve ondokuzuncu yüzyılın ikinci on yılın başında bir pigment olarak kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Baryum kromat</span>

Baryum kromat, BaCrO4 formülüne sahip sarı renkli, kum gibi toz bir maddedir. Bilinen bir oksitleyici maddedir ve baryum iyonlarının bir sonucu olarak ısıtıldığında yeşil bir alev üretir.

<span class="mw-page-title-main">Sodyum bikromat</span>

Sodyum bikromat Na2Cr2O7 formülüne sahip bir inorganik bileşiktir. Ancak, genellikle tuz dihidrat Na2Cr2O7•2H2O olarak kullanılır. Neredeyse tüm krom cevheri, sodyum bikromata dönüştürülerek işlenir ve neredeyse krom bazlı bütün bileşikler ve maddeler bu tuzdan hazırlanır. Reaktivite ve görünüm açısından, sodyum bikromat ve potasyum bikromat çok benzerdir. Bununla birlikte sodyum tuzu, suda potasyum tuzundan yaklaşık yirmi kat daha fazla çözünür(0 °C’de 49 g/L) ve eşdeğer ağırlığı da daha düşüktür ki bu da genellikle istenen bir durumdur.

Kromik asit terimi genellikle, katı krom trioksit de dahil olmak üzere çeşitli bileşikler içerebilen bir dikromata konsantre sülfürik asit eklenerek yapılan bir karışım için kullanılır. Bu tür kromik asit, cam için bir temizleme karışımı olarak kullanılabilir. Kromik asit ayrıca trioksitin anhidrit olduğu H2CrO4 moleküler türlerine de atıfta bulunabilir. Kromik asit, +6 (veya VI) oksidasyon durumunda krom içerir. Güçlü ve aşındırıcı bir oksitleyici ajandır.

Simya çalışmaları sayesinde daha sonra belirli kimyasal bileşikler veya bileşik karışımları olarak sınıflandırılan birçok kimyasal madde üretilmiştir.

Potasyum dikromat, K
2Cr
2O
7, çeşitli laboratuvar ve endüstriyel uygulamalarda en yaygın olarak oksitleyici madde olarak kullanılan yaygın bir inorganik kimyasal reaktiftir. Tüm altı değerlikli krom bileşiklerinde olduğu gibi sağlığa akut ve kronik olarak zararlıdır. Çok parlak, kırmızı-turuncu renge sahip kristal iyonik bir katıdır. Bu tuz, endüstriyel açıdan daha uygun olan sodyum dikromat tuzunun aksine, nemden arındırılmadığı için laboratuvarlarda popülerdir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.