İçeriğe atla

Soçi Mutabakatı (2019)

Soçi Mutabakatı (2019)
Türkiye-Rusya Federasyonu arasında mutabakat muhtırası
İmzalanma22 Ekim 2019
YerSoçi, Rusya

Soçi Mutabakatı, Barış Pınarı Harekâtı kapsamında 22 Ekim 2019 günü Türkiye ile Rusya arasında Soçi şehrinde imzalanan mutabakat muhtırasıdır.

Arka plan

Ekim 2019'da SDG-kontrolünde alan (yeşil) ve Türkiye konrtolünde alan (kırmızı)
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan (solda) ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin anlaşma imzalandıktan sonra el sıkışırken.

Devam eden Suriye İç Savaşı sırasında 9 Ekim 2019 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri ve Suriye Millî Ordusu tarafından Suriye'nin kuzeyinde tek taraflı özerklik ilan eden Suriye Demokratik Güçleri'nin silahlı gücüne karşı başlatılan sınır ötesi askerî harekâttır.[1] Operasyonun amacı, Türkiye'nin PKK ile bağları nedeniyle terör örgütü olarak tanımladığı ABD ve diğerlerinin ise Irak ve Şam İslam Devleti'ne karşı bir müttefik olarak kabul ettiği Suriye Demokratik Güçleri'nin sınır bölgesinden uzaklaştırılması, 30 kilometre derinliğinde bir güvenli bölge oluşturularak 3,6 milyon civarındaki Suriyeli sığınmacının bu bölgeye yerleştirilmesi olarak açıklanmıştır.[2]

Muhtıra

22 Ekim 2019 günü Rusya devlet başkanı Vladimir Putin ve Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, SDG'nin sınır bölgesinden ve Tel Rıf'at ile Menbic'den 30 kilometre (19 mi) uzağa çekilmesi için ateşkes süresinin 150 saat daha uzatılması üzerine anlaşmaya vardılar. Bu amaçla Rusya askerî polisi ve Suriye Silahlı Kuvvetleri'ne bağlı sınır muhafızları harekât alanının dışında kalan alana girmesi kararlaştırıldı. Ayrıca Kamışlı şehri hariç sınırda 10 kilometre uzakta ortak Rusya-Türkiye devriyelerinin konuşlandırılması konusunda anlaşıldı.[3]

  1. Her iki taraf Suriye'nin siyasi birliği ve toprak bütünlüğünün muhafazasına ve Türkiye'nin milli güvenliğinin korunmasına olan bağlılıklarını teyit ederler.
  2. Terörizmin tüm şekil ve tezahürleriyle mücadele etme ve Suriye topraklarındaki ayrılıkçı gündemleri boşa çıkarma yönündeki kararlılıklarını vurgularlar.
  3. Bu çerçevede, Tel Abyad ve Res Al Ayn'ı içine alan 32 km derinliğindeki mevcut Barış Pınarı Harekâtı alanındaki yerleşik statüko muhafaza edilecektir.
  4. Her iki taraf Adana Anlaşması'nın önemini teyit eder. Rusya Federasyonu mevcut koşullarda Adana Anlaşması’nın uygulanmasını kolaylaştıracaktır.
  5. 23 Ekim 2019, öğlen saat 12.00’den itibaren, Rus askeri polisi ve Suriye sınır muhafızları, Barış Pınarı Harekât alanının dışında kalan Türkiye-Suriye sınırının Suriye tarafına, YPG unsurları ve silahlarının Türkiye-Suriye sınırından itibaren 30 km'nin dışına çıkarılmasını temin etmek üzere girecektir. Bu işlem 150 saat içinde tamamlanacaktır. Aynı saat itibarıyla, mevcut Barış Pınarı Harekât alanı sınırlarının batısı ve doğusunda 10 km derinlikte Kamışlı şehri hariç Türk-Rus ortak devriyeleri başlayacaktır.
  6. Menbic ve Tel Rıfat'tan bütün YPG unsurları silahlarıyla birlikte çıkarılacaktır.
  7. Her iki taraf terörist unsurların sızmalarının önlenmesinin temini için gerekli tedbirleri alacaktır.
  8. Mültecilerin güvenli ve gönüllü şekilde geri dönüşlerini kolaylaştırmak maksadıyla ortak çalışma yapılacaktır.
  9. Bu muhtıranın uygulanmasını gözetmek ve koordine etmek amacıyla müşterek bir denetim ve doğrulama mekanizması ihdas edilecektir.
  10. Taraflar Astana Mekanizması çerçevesinde Suriye ihtilafına kalıcı bir siyasi çözüm bulunması amacıyla çalışmalarını sürdürecek ve Anayasa Komitesi’nin faaliyetlerini destekleyecektir.

Sonuç

Soçi Mutabakatı sonrası Kobani'deki Rusya askerî polisleri.

23 Ekim günü Rusya askeri polisleri ve Kobani Askerî Konseyi, Kobani'de devriye faaliyetine başladı.[4] 23 Ekim günü Türkiye Millî Savunma Bakanlığı harekâtın sona erdiğini açıkladı.[5]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Barış Pınarı Harekatı başladı". TRT. 9 Ekim 2019. 9 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2019. 
  2. ^ "Turkey begins ground offensive in northeastern Syria" (İngilizce). Al Jazeera. 10 Ekim 2019. 15 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2019. 
  3. ^ "Putin-Erdoğan görüşmesi sonrası açıklanan 10 maddelik Soçi Mutabakatı". Evrensel. 22 Ekim 2019. 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2019. 
  4. ^ "Kobanê'de Rus askeri polisi ve Kürtler ortak devriye yaptı". Sendika.org. 23 Ekim 2019. 26 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2019. 
  5. ^ "MSB: 'Bu Aşamada Harekat İcra Edilmesine Gerek Kalmadı'". Amerikanın Sesi. 23 Ekim 2019. 23 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Türkiye ilişkileri</span>

Türkiye-Rusya ilişkileri temelleri 15. yüzyıl sonlarında Osmanlı Devleti ile Çarlık Rusyası arasında başlayan ilişkilerine dayanan ilişkilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Kürdistanı çatışmaları</span> Kuzey Suriyede askeri ve siyasi çatışma

Rojava Savaşı ya da Suriye Kürdistanı Çatışmaları, Suriye'nin kuzeyindeki taraflar arasındaki çatışmaları kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kürt Yüksek Komitesi</span>

Kürt Yüksek Komitesi ya da Batı Kürdistan Üst Kurulu 25 Temmuz 2012 tarihinde Kamışlı'da Suriye Kürt Ulusal Meclisi (ENKS) ve Batı Kürdistan Halk Meclisi (MGRK)'nın beşer üyesinin bir araya gelmesiyle oluşturuldu. PYD ve ENKS arasında çıkan anlaşmazlıklar yüzünden işlevini kaybederek dağılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tel Abyad</span> Suriyede bir şehir

Tel Abyad, Balıh Nehri boyunca yer alan ve idari olarak Rakka Valiliği'ne ait Suriye şehridir. Kürt, Arap, Ermeni ve Türkmen'lerden oluşan 200.000 kişilik bir nüfusa sahiptir. Osmanlı döneminde Şanlıurfa ilinin Akçakale ilçesiyle aynı idi.

Burkan El-Fırat, Suriye İç Savaşı sırasında kurulmuş bir ortak operasyon odası/koalisyondu. Esas olarak Kürt Halk Koruma Birlikleri (YPG) ve Özgür Suriye Ordusu'nun (ÖSO) belirli gruplarından oluşuyordu. Grup, Irak ve Şam İslam Devleti'ni Halep ve Rakka vilayetlerinden çıkarmak için savaştı. Ekim 2015'te yayınlanan bir yayında, Washington D.C. merkezli Savaş Araştırmaları Enstitüsü, Fırat Volkanı'nı Halep Eyaletindeki "güç simsarlarından" biri olarak değerlendirdi.

<span class="mw-page-title-main">Asayiş (Suriye)</span>

Asayiş veya Rojava Asayîşi, Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'nin resmî iç güvenlik teşkilatıdır. Suriye İç Savaşı sırasında kurulan polis teşkilatı, özel görevler için eğitilen Anti-Terör Birimleri'ne bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Demokratik Güçleri</span> Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi‘nin askerî kuvvetleri

Suriye Demokratik Güçleri (SDG), Kürt, Arap, Süryani, Ermeni ve Türkmenlerden oluşan IŞİD'e karşı mücadele için oluşturulmuş ortak bir operasyon gücü. De Facto özerk olan Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'nin silahlı gücüdür. Silahlı gücünün çoğunu YPG oluşturur, oluşum olarak da YPG'ye bağlıdır. Amerika Birleşik Devletleri tarafından fonlanmış ve silahlandırılmıştır.

Türkiye-SDG çatışması veya Türkiye-YPG çatışması, 2015 yılından bu yana Türkiye ile Suriye Demokratik Güçleri arasında yaşanan çatışmalar bütünü. PYD tarafından Suriye İç Savaşı sırasında Suriye'nin kuzeyinde tek taraflı olarak Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'ni ilan etmesi sonucunda, bu duruma karşı olduğunu belirten Türkiye hükûmetinin gerekli askerî müdahaleleri yapması sonucu iki taraf arasında yaşanan çatışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">Tel Abyad Muharebesi</span>

Tel Abyad Muharebesi, Suriye İç Savaşı sırasında Irak ve Şam İslam Devleti'nin 27 Şubat 2016 günü Tel Abyad'a saldırması sonucu çıkan ve 1 Mart'a kadar süren çatışmalar bütünü.

<span class="mw-page-title-main">Mazlum Kobani</span> Suriye Demokratik Güçleri Başkomutanı

Mazlum Kobani, Mazlum Abdi, Ferhat Abdi Şahin veya kod adı ile Şahin Cilo, Kürt lider. Suriye Demokratik Güçleri başkomutanı. Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı ve Interpol tarafından kırmızı bültenle aranmaktadır. Kendi açıklamalarına göre 2012 yılına kadar PKK'ya mensup olan Kobani, örgüt içerisinde yöneticilik dahil birçok pozisyonda görev almıştır. Türk yetkilileri; PKK tarafından gerçekleştirilen birçok saldırı emrinin Kobani tarafından verildiğini belirtmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Zeytin Dalı Harekâtı</span> Türk Silahlı Kuvvetlerinin 20 Ocak 2018de Suriyenin kuzeyindeki Afrin Bölgesinde bulunan PKK/YPGye karşı başlattığı Askeri Harekat

Zeytin Dalı Harekâtı, Afrin Operasyonu veya Afrin Harekâtı, 20 Ocak 2018'de Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK) ve Suriye Millî Ordusunun (SMO) Suriye'nin Halep ilinin Afrin ilçesi ile Azez ilçesine bağlı Tel Rıf'at kentine yönelik başlattığı askerî harekâttır. Türkiye, harekâtın amacının ülkenin varlığına tehdit olarak gördüğü ve terör örgütü olarak tanımladığı PKK, KCK, PYD-YPG ve Irak ve Şam İslam Devletini (IŞİD) bölgeden uzaklaştırmak, sınır hattının ve bölgedeki halkın güvenliğini sağlamak ve kontrol altına almak olduğunu bildirdi. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Afrin'e yönelik harekât sonrasındaki hedefin Menbiç olduğunu açıkladı.

<span class="mw-page-title-main">Adana Mutabakatı</span> Suriye ile Türkiye arasında Adanada imzalanan mutabakat

Adana Mutabakatı, Türkiye'ye Suriye üzerinden düzenlenen PKK saldırılarının artması ve örgüt lideri Abdullah Öcalan'a Suriye'nin sığınma hakkı vermesi nedeniyle iki ülke arasında gerilen ilişkiler üzerine 20 Ekim 1998 tarihinde Türkiye heyetine başkanlık eden Büyükelçi Uğur Ziyal ile Suriye heyetine başkanlık eden Siyasi Güvenlik Başkanı Tümgeneral Adnan Bedir Hasan tarafından Adana'da imzalanan mutabakattır.

<span class="mw-page-title-main">Barış Pınarı Harekâtı</span> Türk Silahlı Kuvvetleri ve Suriye Milli Ordusunun 2019da Suriyenin kuzeyindeki PKK/YPGye karşı başlattığı harekât

Barış Pınarı Harekâtı, 9 Ekim 2019 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri ve Suriye Millî Ordusu grupları tarafından Suriye'nin kuzeyinde tek taraflı özerklik ilan eden Suriye Demokratik Güçleri'ne karşı başlatılan sınır ötesi askerî harekâttır. Operasyonun amacı, Türkiye'nin PKK ile bağları nedeniyle terör örgütü olarak tanımladığı, ABD ve diğerlerinin ise Irak ve Şam İslam Devleti'ne karşı bir müttefik olarak kabul ettiği Suriye Demokratik Güçleri'nin sınır bölgesinden uzaklaştırılması, 30 kilometre derinliğinde bir güvenli bölge oluşturularak 3,6 milyon civarındaki Suriyeli sığınmacının bu bölgeye yerleştirilmesi olarak açıklandı. Harekâtın başladığını ilan eden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, operasyonun "PKK/YPG ve DEAŞ örgütlerine karşı başlatıldığını" açıkladı ve amacının "Türkiye'nin güney sınırında oluşturulmaya çalışılan terör koridorunu yok etmek" olduğunu bildirdi.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Demokratik Güçleri askerî konseyleri</span>

Suriye Demokratik Güçleri askerî konseyleri, Suriye Demokratik Güçleri'nin pek çok yerde faaliyet yürüttüğü askerî karar alma meclisleridir. Meclisler, yerel güvenlik, savunma gibi konularda karar alma yetkisine sahiptir. Meclisler içerisinde yalnızca askerî yetkililer değil, siviller de yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Askerî Polis (Rusya)</span>

Askerî Polis, veya resmî adıyla Askerî Polis Ana Müdürlüğü, Rusya Silahlı Kuvvetleri'ne bağlı polis birimi. Rusya Savunma Bakanlığı'na bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Barış Pınarı Harekâtı kronolojisi</span>

Barış Pınarı Harekâtı kronolojisi, 9 Ekim 2019 tarihinde başlayan Barış Pınarı Harekâtı'nın tarihsel kronolojisidir.

Ankara Mutabakatı, Barış Pınarı Harekâtı kapsamında 17 Ekim 2019 günü Türkiye ile ABD arasında Ankara şehrinde imzalanan mutabakat muhtırasıdır.

Soçi Mutabakatı, Rusya devlet başkanı Vladimir Putin ve Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Suriye'nin beklenen İdlib operasyonu öncesi, 17 Eylül 2018'de Rusya'nın Soçi kentinde bir araya gelerek İdlib'de silahlardan arındırılmış bir bölge kurulması üzerinde anlaşmaya varmıştır. Mutabakat ile 15-20 kilometre derinliğinde ve 250 kilometre uzunluğundaki silahsızlandırma şeridinin silahlı örgütlerin kontrol ettiği bölgeden geçmesi planlanıyordu. Bunun üzerine Suriye ordusu, bir süredir planlamakta olduğu İdlib operasyonunu erteledi.

<span class="mw-page-title-main">M4 karayolu (Suriye)</span>

M4 karayolu, Suriye'nin kuzeyinde bulunan ve Türkiye sınırı boyunca paralel devam eden kara yoludur.

<span class="mw-page-title-main">Dokumacılar (örgüt)</span> Irak ve Şam İslam Devletine bağlı silahlı örgüt

Dokumacılar, Suriye İç Savaşı'nda IŞİD'e karşı savaşan YPG'yi özel olarak hedef alan Irak ve Şam İslam Devleti ile bağlantılı Türklerden oluşan bir örgüttü. IŞİD'e katılan yaklaşık 60 Türk militanından oluştuğu düşünülen örgütün, hem 2015'te Diyarbakır'da 4 kişinin hayatını kaybettiği miting bombalamalarıyla hem de 2015'te 32 kişinin hayatını kaybettiği Suruç bombalamasıyla bağlantısı vardı.