İçeriğe atla

Snorri Sturluson

“Snorre Sturluson”, Christian Krogh çizimi (1890'lar)

Snorri Sturluson (1178 - 23 Eylül 1241), İzlandalı tarihçi, şair ve politikacıydı. İzlanda parlamentosu, Althing'de iki kez (1215–18 ve 1222–31) kanun konuşmacısı olmuştur. Prose Edda (ya da Genç Edda)'nın yazarıydı ve bu eserde Nors mitolojisi ile ilgili Gylfaginning (Gylfi ile dalga geçilmesi), şiir dili ile ilgili Skaldskaparmal ve mısra çeşitlerini anlatan Hattatal bulunuyordu. Ayrıca Heimskringla isimli Norveç krallarını İskandinav tarihi doğrultusunda anlatan kitabın da yazarıydı. Metotları ve stili doğrultusunda birçok kez Egill'in Sagası'nın da yazarı olduğu düşünülmüştür.

Çocukluğunu norveç kraliyet ailesi uzantısı ve izlanda'da önemli bir kültür merkezi görevi gören Odde adlı çiftlikte iyi bir eğitim alarak geçirdi. Sonra zengin bir aileye damat oldu ve zamanla izlanda'nın kendi çiftliği Reykholt'da oturan en bilge ve en güçlü kişilerinden biri oldu. 1217-18 yIllarında norveç'in geleneksel kraliyet merkezi Tønsberg'e bir ziyaret gerçekleştirdi. O sıralar kral Inge II Bårsson (1185 - 1217) yeni ölmüş, yeni kral olmaya çok talip vardı. Ev sahibi ve ölen kralın üvey kardeşi Skule (1189 - 1240) ile iyi anlaştılar. Döndüğünde galiba Skule'nin de teşviki doğrultusunda, Edda'yı, Norveç'i hristiyanlaştIran kral Aziz Olav destanını (Olav II, 995-1030) ve Olav Trygvason destanını (Olav I, 995–999) yazarak başlayıp sonunda Halvdan Svarte (810 - 860) den kendi doğumundan 2 yıl önceki (1177) Re savaşına kadar ki tüm Norveç krallarının destanlarını yazdı.

1223 Bergen kurultayında Håkon IV Håkonsson tek kral seçilince, hem 1239da başkaldıran batı kralı Skule yenilip öldürüldü, hem de onu destekleyen Snorri Sturluson ölmüş kızının kocası Gissur Þorvaldsson gönderilip öldürtüldü (1241).

Ünü eserleri 300 yıl sonra danimarkaca'ya, 500 yıl sonra da norveççeye çevrilip basılınca yayıldı. Norveç'in bağımsız ve kendinden emin bir ulus olarak ortaya çıkışının da bu eserin güncel dilde bol resimli bir kısa halinin bol basılıp yaygın okunması sayesinde olduğu düşünülüyor.[1]

Kaynakça

  1. ^ https://tv.nrk.no/program/KOID75004321 18 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Norveç'i kurtaran kitap? (Belgesel)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">VII. Haakon</span> Norveç Kralı

VII. Haakon 1905'ten 1957'deki ölümüne kadar Norveç kralı.

İzlanda tarihi, Norveç ve Büyük Britanya'dan gelen Viking yerleşimcilerle başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Halldór Laxness</span> İzlandalı yazar, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (1902-1998)

Halldór Laxness asıl adı Halldór Kiljan Gudjonsson, İzlandalı şair, öykü, roman, deneme ve eleştiri yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">I. Harald (Norveç kralı)</span> Efsanevi ilk Norveç Kralı

I. Harald, lakabı Sarışın Harald ya da Güzel saçlı Harald olan ve 872 ile 933 yılları arasında hüküm sürmüş Norveç kralı. Tüm Norveç üzerinde egemenlik iddiasında bulunan ilk kraldır. 9. yüzyılda yaşamış barbar İskandinav şeflerinin en büyüklerinden biridir. Gerçekte ülkenin batı kıyıları haricinde gerçek bir denetim kuramamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Heimskringla</span>

Snorri Sturluson tarafından 1220 - 1235 yılları arası yazılan ve Norveç krallarının yaşam öykülerini anlatan saga türü destanın adıdır. Heimskringla 16 bölümden oluşmakta ve her bölüm ayrı bir kralın öyküsünü anlatmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rasmus Christian Rask</span>

Rasmus Christian Rask, Danimarkalı dilbilimci, filolog.

<span class="mw-page-title-main">Egill'in Sagası</span>

Egill'in Sagası, muhtemelen Snorri Sturluson (1179-1241) tarafından, büyük olasılıkla 1220 ile 1240 yılları arasında yazılmış epik İzlanda sagasıdır. Saga türünün önemli temsilcilerinden biridir ve Viking çağının bitişiyle ilgili pek çok bilgi vermektedir. Sagadaki olaylar genel olarak, Egill Skallagrímsson adında İzlandalı bir viking, çiftçi ve skaltın etrafında geçer. İzlandalı bilginler tarafından genellikle "Egla" olarak bahsedilir.

<span class="mw-page-title-main">Saga</span> düz yazı türü

Saga, Orta Çağ'da Viking, Cermen ve İzlanda edebiyatında düz yazı anlatım türlerinden biridir. Geniş olarak ele alındığında "saga" terimi, her türlü düzyazı öykü veya tarihî anlatıyı kapsar. Daha dar anlamda ise yazarın, geçmişte yaşanan olayları, hayâl gücüyle yeniden kurguladığı ve okuyucularına estetik bir şekilde aktardığı tarihsel öykülerdir.

<span class="mw-page-title-main">V. Harald</span> 17 Ocak 1991de babası Kral V. Olavın ölümü üzerine tahta çıkan Norveç Kralı

V. Harald, 17 Ocak 1991'de babası Kral V. Olav'ın ölümü üzerine tahta çıkan Norveç kralı.

Lagertha efsanevi kadın savaşçı ve Viking savaşçısı Ragnar Lodbrok'un karısıdır. Eski Nors dilinde başta Ragnarssona þáttr olmak üzere çok sayıda sagaya konu olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">III. Olaf</span> Norveç kralı

III Olaf veya Olaf Haraldsson, Barışçıl Olaf olarak bilinir, 1067'den 1093'teki ölümüne kadar Norveç kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">Oldenburg Hanedanı</span> Kuzey Almanya kökenli bir Avrupa hanedanı

Oldenburg Hanedanı, Kuzey Almanya kökenli bir Avrupa hanedanı. Güçlü bağlarıyla Danimarka'nın kraliyet Hanedanıdır. Avrupanın en güçlü hanedanlığından biridir. Hanedan İzlanda, Yunanistan, Norveç, Rusya, İsveç devletlerinde ayrıca Schleswig ve Hostein Düklüklerinde Kraliyet hanedanı olarak yer almış veya almaya devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Skald</span>

Skald veya skáld (Eski İskandinav : [ˈSkald], sonra [ˈSkɒːld] ; İzlandacada: "Şair" anlamına gelen, genellikle Viking Çağı, MS 793-1066'da İskandinav liderlerinin mahkemelerinde beste yapan ve Orta Çağ'a kadar devam eden şairler için kullanılan bir terimdir. Skaldik şiir, Eski İskandinav şiirinin iki ana grubundan birini oluşturur, diğeri ise anonim Eddic şiiridir.

<span class="mw-page-title-main">Askr ile Embla</span> İskandinav mitolojisine göre tanrılar tarafından yaratılan ilk iki insan

Askr (erkek) ve Embla (kadın), İskandinav mitolojisine göre tanrılar tarafından yaratılan ilk iki insandır. İkili, 13. yüzyılda daha önceki geleneksel kaynaklardan derlenen Şiirsel Edda ile 13. yüzyılda Snorri Sturluson tarafından yazılan Nesir Edda'da doğrulanır. Her iki kaynakta da üç tanrı Askr ve Embla'yı bulur ve ikiliye, çeşitli maddi ve manevi hediyeler verir. İki figürü açıklamak için bir dizi teori öne sürülmüştür ve popüler kültürde ikiliye zaman zaman atıfta bulunulur.

<i>Nesir Edda</i> İzlandada yazılmış 13. yüzyıl İskandinav edebiyat eseri

Nesir Edda ya da kısaca Edda, ayrıca Genç Edda, Snorri'nin Edda'sı olarak bilinir, 13. yüzyılın başlarında İzlanda'da yazılmış Eski Norsça edebiyat eseridir. Eserin genellikle bir dereceye kadar İzlandalı bilim insanı, hukukçu ve tarihçi Snorri Sturluson tarafından yaklaşık olarak 1220 yılında yazıldığı veya en azından derlendiği varsayılır. Kuzey Cermen halklarının mitlerinin asıl metni olan İskandinav mitolojisinin modern bilgisi için en eksiksiz ve en ayrıntılı kaynak olarak kabul edilir ve Şiirsel Edda olarak bilinen bir koleksiyonda günümüze ulaşan şiir versiyonları da dahil olmak üzere çok çeşitli kaynaklardan yararlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Cüce (folklor)</span> mitolojik varlık

Germen mitolojisi de dahil olmak üzere Germen folklorunda cüce, dağlarda ve yeryüzünde yaşayan bir varlıktır. Bu varlık; bilgelik, demircilik, madencilik ve zanaatkarlık ile çeşitli şekillerde ilişkilidir. Cüceler bazen kısa ve çirkin olarak tanımlanırken bazı bilim insanları, bunun varlıkların komik tasvirlerinden kaynaklanan daha sonraki bir gelişme olup olmadığını sorgulamıştır. Cüceler; modern popüler kültürde, çeşitli medyada tasvir edilmeye devam etmektedir.

Norveç edebiyatı, Norveç'te veya Norveç halkı tarafından bestelenen edebiyattır. Norveç edebiyatının tarihi, Bragi Boddason ve Eyvindr Skáldaspillir gibi şairlerle birlikte 9. ve 10. yüzyılların pagan Eddaik şiirleri ve skaldik mısralarıyla başlar. 1000 yılı civarında Hristiyanlığın gelişi, Norveç'i Avrupa Orta Çağ öğrenimi, menajerlik ve tarih yazımı ile temasa geçirdi. Yerli sözlü gelenek ve İzlanda etkisi ile birleşen bu, 12. yüzyılın sonlarında ve 13. yüzyılın başlarında aktif bir edebiyat üretimi dönemine dönüşecekti. O dönemin başlıca eserleri arasında Historia Norwegie, Thidreks saga ve Konungs skuggsjá sayılabilir. Norveç'in en eski edebiyatı, Viking Çağı'nda taş üzerine yapılmış runik yazıtlardan ve çoğunlukla sözlü olarak aktarılan ve yalnızca daha sonraki İzlanda el yazmalarından yazılı olarak bilinen aliterasyonlu şiirden oluşur. 13. yüzyılın İzlanda destanları da İzlanda'daki Norveçli yerleşimciler arasında devam eden bir Norveç sözlü nesir geleneğinin olduğunu gösterir. Hristiyanlık Norveç'e geldiğinde, misyoner rahipler ve rahipler yanlarında hem yazı teknolojisini hem de büyük ölçekli metinlerin oluşturulmasını sağlayan alfabeyi getirdiler. Yüksek Orta Çağ boyunca, hem kraliyet mahkemesi hem de dini liderlerin ikametgâhları ile ilgili yazı gelenekleri vardı; örneğin, Kral Sverre Sigurdsson'i hayatının bir destanının bestelenmesi için ayarladı. Orta Çağ Norveç'inden en iyi edebi metin, 1250 civarında yazılmış olabilecek ve Magnus VI Lagabøte'nin yasama çalışmalarını etkilemiş gibi görünen Konungs skuggsjå adlı krallar için bir el kitabıdır. Ancak Kara Ölüm'ün gelişiyle birlikte, Norveç nüfusunu o kadar çok kaybetti ki, yerli edebi gelenek neredeyse hiçbir şeye gerilemedi.

<span class="mw-page-title-main">Kievli Elisiv</span>

Kievli Elisiv, Kiev Prensesidir ve Norveç Kralı III. Harald'ın Konsort kraliçesiydi.

<span class="mw-page-title-main">II. Olaf (Norveç kralı)</span> 1015 ile 1028 arası Norveç kralı

II. Olaf Haraldsson, daha sonra Aziz Olaf ve Kutsal Olaf olarak anılacaktır, 1015'ten 1028'e kadar Norveç Kralıdır. Norveç'in Vestfold kentinde küçük bir kral olan Harald Grenske'nin oğlu, kendisine ölümünden sonra Rex Perpetuus Norvegiae ve 29 Temmuz 1030'da Stiklestad Muharebesi'ndeki ölümünden bir yıl sonra Piskopos Grimketel tarafından Nidaros'ta aziz ilan edilmiştir. Kalıntıları, mezarının üzerine inşa edilen Nidaros Katedrali'nde muhafaza edilmiştir. Onun azizliği, İskandinavya'daki Vikingler / İskandinavlılar tarafından Hıristiyanlığın yaygın biçimde benimsenmesini teşvik etmiştir.

Haakon Sigurdsson;, Haakon Jarl olarak da bilinir, yaklaşık 975'ten 995'e kadar Norveç'in De facto hükümdarıdır. Bazen Güçlü Haakon olarak da isimlendirilir. Ancak Ágrip ve Historia Norwegiæ daha az gurur verici bir isim olan Kötü Haakon kullanır.