Sneaker

Sneaker İngilizcede spor ayakkabı demektir.

1917’de Keds markası tarafından ilk lastik tabanlı ayakkabılar yapıldığında, reklamcı Henry Nelson McKinney,^[1] bu yeni tarz ses çıkarmayan ayakkabıya Sneaker adını vermiştir. Sneaker, İngilizcedeki "sneak" (sessizce, gizlice) sözcüğünden türetilmiştir. İlk üretilen sneakerlar ile günümüzde üretilenler arasında ciddi fark bulunmaktadır. İlk üretilen sneakerlar 1800'lerde suçluları sessizce yakalamak için üretilen ayakkabıların inovasyonu idi.

Sneakerlar ilk defa Converse markası ile popüler hale gelmiştir. 1923'te Converse All-Star ayakkabılar, basketbolcu Chuck Taylor tarafından giyildiğinde kısa zaman içinde yaygınlaşmıştır. Şimdilerde ise Converse ile birlikte Adidas, Nike, Puma ve Tommy Hilfiger gibi markalar sneaker kültüründe öne çıkan isimlerdir. Buna rağmen günümüzde pek çok marka hâlâ Converse markasının All-Star modelini örnek alarak yeni modeller üretmektedir. İki sneaker devrimi gerçekleştirmiş olan Adidas, en çok tercih edilen markalardan biridir. Adidas Superstar modeli en çok satılan sneakerlar arasındadır. 1950'lerde James Dean, Asi Gençlik filminde sneaker giymiş ve bu tarz ayakkabılar popüler kültürün bir parçası olmaya başlamıştır.

Seksenli yıllarda Hip-Hop müziğin çıkışıyla beraber, sneakerların popülaritesi de hızla artmıştır. Hip-Hop müziğin öncülerinden Run-DMC, her konserde Adidas marka sneakerları ve eşofmanları ile sahneye çıkıyordu. MTV'de klipleri yayımlanmaya başladığında Adidas'ın satışları patladı ve dünyada bir ilk olarak, bir ayakkabı markası bir müzik grubuna sponsor oldu. Run-DMC, Adidas'a duydukları sevgiyi göstermek için 1986'da "My Adidas" diye bir şarkı bile çıkarmıştır.

Sneakerlar zamanla gelişti. Örneğin; Nike, "Air Force" modelinde, ayağa rahatlık vermek için, ayakkabının tabanını havayla doldurmuştur. Başka bir örnek ise; Reebok markasının "Pump" sneakerlarıdır. Basketbol için üretilen "Pump" model sneakerlarda bir pompa vardı ve ayaklarınız yorulduğunda, pompaya basarak tabana hava doldurabiliyordunuz. Gençler arasında popüler olan Michael Jordan ve Andre Agassi gibi sporcular bu tür sneakerlardan giyince, bu modeller de bir "trend" olmayı başardı. Sneakerlar ayrıca kaykay ve BMX gibi sporlarda da giyilmektedir.

Günümüzde yeni malzemeler kullanılmaktadır. Bu sayede daha kaliteli, hafif ve sağlıklı sneakerlar üretilebilmektedir. Ayakkabı içinde ısı 40 dereceyi geçebilir ve içerdeki nem %100'e kadar çıkabilir. Bu yeni malzemeler bu soruna çare olmuştur. Yeni sneakerlardan bazılarının tabanlarına özel bir jel konulmaktadır. Bu jel 1 ila 2 santimetre kalınlığında olduğunda üstüne 4 ila 6 metreden düşen bir yumurtanın darbesini emerek kırılmasını önleyebilecek özelliktedir.

Giderek daha hızlı büyüyen sneaker kültürü, Türkiye’de de yaygınlaşmaktadır. Bu popülerleşmeyle beraber Türkiye'de de sneaker ayakkabı için yeni bir sözcük kullanılıyor: Pabuç. Aslında eski bir kelime olan pabuç, İstanbul sokaklarında tekrar ortaya çıkmıştır ve gençler sayesinde ülkenin her köşesine yayılmaya başlamıştır. Bu kültürün yaygınlaşmasıyla birlikte, bir yandan da büyük markaların sneakerlarının taklit ve sahteleri de yaygınlaşmıştır.

Popüler markalar; Adidas, Air Jordan, ASICS, Converse, Etnies, Fila, Hummel, New Balance, Nike, Onitsuka Tiger, PUMA, Reebok, Shaq, Skechers, Vans

Sneaker'ların bilek kısmı geniş, dar, kısa veya uzun olabilir. Farklı amaçla üretilmiş çeşitleri de mevcuttur.