Smbat Şahaziz
| Smbat Şahaziz | |
|---|---|
| Kendi dilinde adı | Սմբատ Շահազիզ |
| Doğum | 17 Eylül 1840 Aştarak, Ermenistan |
| Ölüm | 5 Ocak 1908 Moskova, Rusya |
Smbat Şahaziz (Ermenice: Սմբատ Շահազիզ; d. 17 Eylül 1840 - ö. 5 Ocak 1908) Ermeni eğitimci, yazar ve gazeteci.
Biyografi
Bir rahip ailesinde doğdu ve altı erkek kardeşin en küçüğüydü. 10 yaşına kadar evde eğitim gördü ve ardından Moskova'daki Lazarian Koleji'ne gönderildi. 1862'de mezun olduktan sonra, üniversiteye hazırlanırken okulu bırakması ve ilkokul düzeyinde modern ve Klasik Ermenice öğretmesi istendi. 1867'de Sankt-Petersburg Üniversitesi tarafından doğu dillerinde bir derece aldı. Lazarian Koleji'nde akademisyen pozisyonu aldı ve 1897'de emekli olana kadar otuz beş yıl boyunca bu pozisyonda kaldı.
Öğrencilik günlerinde yazmaya başladı ve Raphael Patkanyan ve Haçatur Abovyan'dan etkilendi. Stepanos Nazaryan tarafından kurulan Hiusisapayl (Kuzey Işıkları) dergisine katkıda bulundu. Makaleleri ve denemeleri halkın ilgisini çekti. 1860 yılında, çoğu modern Ermenice ve az sayıda klasik olmak üzere otuz üç şiirden oluşan Azatutyan jamer (Özgürlük Saatleri) adlı ilk şiir koleksiyonunu yayımladı. Şiirlerin teması aşk, doğa ve ulusal kahramanlar arasında değişiyordu. Modern Ermeni dilinin kullanılmasını teşvik etmiş, dinî liderlerin muhafazakârlığını eleştirmiş, Avrupalı güçlerin Ermeni sorununa ilişkin tutumunu kınamıştır.[1] İkinci kitabı Levoni vişte (Levon'un kederi) 1865'te yayımlandı. Şiir, idealist bir Ermeni genci olan Levon hakkındadır. Eserde vatandaşları savurgan yaşamlarını sürdürürken, bazıları Ermeni kimliklerini bile inkâr ederken, Levon anavatanının kötü koşullarından derinden endişeleniyor ve üzülüyordur. Yalnız ve kederli bir şekilde eve dönmeye ve cehalet, kölelik, ahlaki ve dinî gerilemeye, her alanda yozlaşmış liderliğe karşı mücadeleye katkıda bulunmaya karar verir.
Dönemin ulusal ve toplumsal meseleleriyle ilgili makaleler, denemeler ve yaptığı konuşmaları Şahaziz'in mirasının büyük bir bölümünü oluşturmaktadır. 1893'te, mali ihtiyacı olan yazarlar için Abovyan-Nazaryan Vakfını kurmuştur. 1898'de emekli olduktan sonra, Hamidiye katliamları nedeniyle öksüz kalan çocukların bakımını ve eğitimini organize etmek için Moskova'da bir komite kurdu.[2] Hişogutiuner Vardanants toni artiv adlı eserinde (Vardanank bayramından hatıralar, 1901) Çarlık Rusya rejiminin Ermeni karşıtı duruşunu ve Mi kani hosk im entertsoğnerin (Okurlarıma birkaç söz, 1903) eserinde Türk diplomasisindeki sorunlara değinmiştir. 5 Ocak 1908 tarihinde öldü.[3]
Kaynakça
- ^ "AV Production - Սմբատ Շահազիզ". avproduction.am. 2 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2020.
- ^ "Շահազիզ Սմբատ". 22 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2020.
- ^ The Heritage of Armenian Literature: From the Eighteenth Century to Modern Times, Agop Jack Hacikyan, Gabriel. Basmacıyan, Edward S. Franchuk (ss. 377-378)
