Ekmek, çeşitli tahıl unundan yapılmış hamurun ateşte, sac üzerinde, tandırda, fırında veya tepside pişirilmesiyle hazırlanan temel gıda. Tek başına tüketilebildiği gibi, yemeğin yanında veya yemeklere ya da yağlara banarak da tüketilebilmektedir.
Tahıl ya da hububat genellikle buğdaygillerden hasat edilen ürünlere ve onların tohumlarına verilen addır.
Kahvaltı, öğle yemeği ve akşam yemeği gibi bir öğündür. Sabah tüketilen, günün ilk öğünüdür. Genellikle hafif gıdaların tüketilmesi tercih edilir. Türk kültüründe kahvaltıdan sonra kahve içme geleneği var olduğundan, kahveden önce yenen anlamına gelen kahve altı sözünden oluşmuş bir sözcüktür.
Fırın, malzemeleri sıcak bir ortama maruz bırakmak için kullanılan bir araçtır. Fırının içi boş bir bölümü vardır ve bu bölüm kontrollü şekilde ısıtılır. Antik çağlardan beri kontrollü ısıtma gerektiren çeşitli işlerde fırın kullanılır.
Pide, Türk ve Orta Doğu mutfaklarında yaygın olan, Balkan mutfaklarında da görülebilen yassı bir ekmek çeşididir.
Tortilla, Meksika, Orta Amerika, Karayipler, ABD ve Kanada'da mayasız ince ve yassı olup, mısır unu veya beyaz undan yapılan bir çeşit ekmektir. Benzer türde bir ekmek de Güney Afrika'da yapılan arepadır. Öte yandan arepa tortilladan daha kalındır. Bu ekmek türü, Avrupalıların Amerika'ya varmasından önceki döneme aittir. O dönemde İspanyollarca, geleneksel mayasız İspanyol kekleri ve omletlerine benzerliği nedeniyle "tortilla" adı verilmiştir. Aztekler ve Nahuatl dili konuşan diğer toplumlar, kendi tortillalarını "tlaxcalli" olarak adlandırılır. Bu tür, tortilla prototipi haline gelmiştir. Mısır unlu versiyonu orijinal Kuzey Amerika tortillasıdır ve çoğunlukça "otantik tortilla" kabul edilir. Beyaz undan yapılan tortillalar, Meksika'nın mısır yetiştirilmeye uygun olmayan bölgelerinde ortaya çıkmıştır. Türkiye'deki ismi ise yufka ekmektir. Biraz daha büyük yapılır. Genellikle Anadolunun köylerinde yapılan bir çeşididir.
Mus, hafif ve havadar bir doku vermek için hava kabarcıkları içeren yumuşak hazırlanmış bir besindir. Hazırlama tekniklerine bağlı olarak hafif ve kabarıktan kremsi ve yoğuna kadar değişebilir. Tatlı veya tuzlu olabilir.
Ekmek kadayıfı veya kaymaklı saray ekmeği, Türk mutfağında yer alan, Afyonkarahisar kökenli bir tatlı. Yapılan hamurun arasına, fıstık veya ceviz konularak hazırlanır. Daha sonra üzerine şerbet dökülerek pişirilir. Genellikle üzerine kaymak veya dondurma konulur. Afyon Kaymaklı Ekmek Kadayıfı Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Ramazan pidesi, Türk mutfağında yer alan, Ramazan ayına özgü olan bir çeşit mayalı ve yassı ekmektir.
İsveç mutfağı, İsveç'in geleneksel mutfağıdır. İsveç'in Kuzeyden güneye doğru genişliği nedeniyle, Kuzey ve Güney İsveç mutfağı arasında bölgesel farklılıklar bulunmaktadır.
Hamur işi, un, su ve katı yağdan oluşan bir hamurdur. Şekerli hamur işleri genellikle şekerleme ürünü olarak da tanımlanır. "Hamur işleri" sözcüğü, un, şeker, süt, tereyağı, katı yağ, kabartma tozu ve yumurta gibi maddelerden yapılmış birçok pişirilmiş ürünleri bildirir. Küçük tartlar ve diğer tatlı pişmiş ürünler de hamur işleri olarak adlandırılır. Fransızca kelime pâtisserie de aynı yiyecekler için kullanılır. Ortak hamur işleri turta, tart, kiş hamuru ve etli börek türlerini içerir.
Pain d'épices, Reims kentine ait bir Fransız pastası veya hızlı ekmektir. Le Dictionnaire de l'Académie française (1694) 'a göre, onun malzemeleri "çavdar unu, bal ve baharat" idi. Alsas'da, hatırı sayılır bir gelenek, bir tutam tarçın, küçük Hindistan cevizi, anason, karanfil içeriyor.
Kosova mutfağı, Kosova'ya özgü etnik grupların geleneksel yemeklerinden oluşan, Balkan mutfağının bir temsilcisidir. Arnavutluk ile tarihsel ve etnik bağları nedeniyle, Arnavut mutfağından önemli ölçüde etkilenmiş ve diğer Balkan ülkelerinin unsurlarını da benimsemiştir.
Tostada, Meksika ve Güney Amerika'nın diğer bölgelerinde kızartılmış malzeme ile hazırlanan çeşitli yöresel yemeklerdir. İspanyolcada "kızartılmış" anlamına gelen tostada, genellikle kızartılmış düz veya kase şeklinde bir tortilla anlamına gelir. Genellikle mısır unundan yapılan tortilla ile hazırlanır, ancak buğday unu ile yapılan tostadalar da zaman zaman bulunabilir. Ayrıca, tostada'nın kullanıldığı herhangi bir yemeğe tostada denilebilir. Tek başına tüketilebilir veya diğer yemeklerde ekmek yerinde kullanılabilir.
Meksika ekmekleri ve diğer unlu mamuller, yüzyıllarca süren deneylerin ve çeşitli Avrupa fırıncılık geleneklerinin etkisinin harmanlanmasının sonucudur. Buğday ve buğday kullanılaraka pişirilen ekmek, Meksika'ya İspanyolların fethi zamanında geldi. Meksika ekmekleri üstünde en çok etkisi olan kültür ise Fransız kültürüdür. Fransız bagettinden türetişmiş bolillodan, bir Fransız brioche'undan türetilmiş concha'ya kadar, Meksika'da ekmek ile ilgili terminoloji bile Fransızcadan gelir. Bir muhallebi türü olan budín veya ekmek pudingi için su banyosu anlamına gelen baño maría, Fransızca bain-marie kelimesinden gelir. Ülkede buğday tüketimi hiçbir zaman mısır tüketimini geçememiş olsa da, buğday hala temel bir gıdadır ve günlük yaşamla özel ritüellerin önemli bir parçasıdır. Meksika, Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'nden çeşitli ekmek türlerini benimserken, ülkede yapılan yüzlerce ekmek çeşidinin çoğu yerli geliştirildi. Ancak, Meksika evlerinde ya çok az hamur işi pişirilir yapılır ya da hiç yapılmaz. Bunun yerine Meksikalılar, kolonyal dönemden beri unlu mamullerini fırınlardan satın alırlar.
Capirotada ya da bilinen adıyla Capirotada de vigilia, genellikle Büyük Perhiz döneminde yenen ekmek pudingine benzeyen geleneksel bir Meksika yemeğidir. Kutsal Cuma günü servis edilen yemeklerden biridir.
Tabun ekmeği, Levant bölgesinde yaygın olan bir yassı ekmektir. Geleneksel olarak tabun fırını adı verilen fırında veya tandırda pişirilir. Bu özelliğiyle tandır ekmeğiyle benzeşmektedir. Genellikle çeşitli yemeklere katık edilerek tüketilmektedir.
Ekmek dolması, Fodula veya nân-ı harcî, Osmanlı mutfağında olan bir çeşit dolmadır. Ege yöresi lezzetlerinden olan ekmek dolmasının ekmeği, diğer ekmek türlerinden farklı olarak, daha yumuşak bir hamurdan hazırlanır. Hamurun yumuşak olması için ise, içine şerbet eklenir.
Dolmalık ekmek mayalı ekmek çeşididir. Osmanlı mutfağında bulunan bir ekmektir. Hamur hazırlanırken, un, su, tuz ve mayadan sonra içine şerbet eklenir. Ekmek dolması yapmak için kullanılır.Ege Bölgesi'nde ramazan sofralarına özel olarak yılın sadece bir ayında hazırlanır.Dolmalık ekmek diğer ekmek türlerinden farklı olarak, daha yumuşak bir hamurdan hazırlanır. Hamurun yumuşak olması için ise, içine şerbet eklenir.Dolmalık ekmek hamurun kabarık olması için 250 derecenin üstünde bir sıcaklıkla pişirilir.
Kuveyt mutfağı, Kuveyt'e özgü yemek pişirme tarzıdır. Kuveyt mutfağı, Doğu Arap mutfağının bir parçası olup Arap, İran ve Mezopotamya mutfaklarının bir karışımıdır. Kuveyt mutfağında öne çıkan bir yemek, genellikle baharatlarla tatlandırılmış basmati pirinci ve tavuk veya koyun eti ile hazırlanan pirinç bazlı bir yemek olan mahbustur.
