Slovak şarabı, 6 şarap üretim alanına ayrılmış olan Slovakya'nın güney kesiminde üretilir. Tokaj hariç Slovak şarapları uluslararası alanda çok iyi bilinmese de, yurtiçinde ve komşu ülkelerde popülerdir. En iyi şaraplar, kendi bağları olan orta ölçekli şarap imalathaneleri tarafından üretilir ve beyaz şarap üretimi en baskın olanıdır; buna tarihi tatlı şarapların tüm yelpazesi dahildir - buzlu şarap, kuru üzüm şarabı ve botrytize şarap (örneğin, Slovak Tokaj).[1]
Tarihçe
Jagiellonian hanedanınınMacaristan Krallığı'nın bir parçası olarak bölgeyi yönettiği dönemde ve kısa bir süre sonra Macaristan ve Slovakya'nın şarap kalitesi benzer seviyelerdeydi ve üretim açısından entegreydiler. 19. yüzyılın başlarında, günümüz Slovakya'sının tarihi bölgesi, Avrupa saraylarına kaliteli şarapların önemli bir tedarikçisiydi (57.000 hektara kadar üzüm bağı), Phyolloxera şarap endüstrisini yok ederken,[1] şarap üretimi 20. yüzyılda yeniden canlandı ve bugün toplam Slovak üzüm bağının 16.000 hektar olduğu tahmin ediliyor.[1]
Bölgeler
Slovakya, 6 ana şarap bölgesinde 390 belediyede 19.634 hektarlık üzüm bağından korunan coğrafi işaretli çeşitli veya markalı kaliteli şaraplar ve korunan köken işaretli nitelikli şaraplar üreten yaklaşık 400 aktif şarap üreticisine ev sahipliği yapmaktadır . Slovak şarap üreticileri kendileri üzüm yetiştiricisi olabilir, komşu bölgelerdeki yetiştiricilerle ilişki kurabilir ve üzümleri onlardan satın alabilir veya her ikisini de yapabilirler. Slovakya'da tahmin edebileceğiniz gibi şaraba yakın olabileceğiniz birçok yer vardır. *sayılar kendi üzüm bağlarının hektarlarını + (kiralanmış/satın alınmış üzümleri) göstermektedir.[2]
Slovakya şarap bölgeleriMalokarpatská vinohradnícka oblasť - "Küçük Karpatlar Şarap Bölgesi"[3]
Južnoslovenská vinohradnícka oblasť - "Güney Slovak Şarap Bölgesi"[4]
Nitrianska vinohradnícka oblasť - "Nitra Şarap Bölgesi"[5]
Stredoslovenská vinohradnícka oblasť - "Orta Slovak Şarap Bölgesi"[6]
Východoslovenská vinohradnícka oblasť - "Doğu Slovak Şarap Bölgesi"[7]
Vinohradnícka oblasť Tokaj - "Tokaj Şarap Bölgesi"[8]
Üzüm çeşitleri
Slovakya'nın en önemli şaraplık üzümlerinden biri Grüner Veltliner'dir.
Slovakya'da en çok yetiştirilen üzüm çeşitleri:[9]
Veltlínské zelené (Grüner Veltliner) – Beyaz – 3.695 ha (9.130 dönüm)
Rizling vlašský (Welschriesling) - Beyaz - 2.997 ha (7.410 dönüm)
Frankovka modrá (Blaufränkisch) - Kırmızı - 1.787 ha (4.420 dönüm)
Müller-Thurgau - Beyaz - 1.743 hektar (4.310 dönüm)
Svätovavrinecké (St. Laurent) - Kırmızı - 1.337 hektar (3.300 dönüm)
Rulandské biele (Pinot Blanc) – Beyaz – 934 ha (2.310 dönüm)
Rizling rınsky (Riesling) – Beyaz – 925 ha (2.290 dönüm)
Slovakya'nın güneydoğusunda bulunan Tokaj şarap bölgesi
Şarap türleri genellikle aşağıdaki terimlerden biriyle etiketlenir:[12]
Víno bez zemepisného označenia - "Coğrafi işaretsiz şarap", eski Stolové víno - Sofra şarabı kategorisinin yerini alıyor. Minimum şeker içeriği seviyesi 13 °NM'dir.
Víno s chráneným zemepisným označením – "Korunmuş coğrafi işaretli şarap" – Kayıtlı çeşitler Listesi'nde kayıtlı üzümlerden üretilir, Slovak şarap bölgelerinden birinde yetiştirilir, üretilir ve şişelenir, hektar başına maksimum verim aşılmamıştır, minimum şeker içeriği seviyesi 13 °NM'dir ve belirlenmiş ürün spesifikasyonunun gerekliliklerini karşılamaktadır. Üzümler 15 °NM'ye ulaştığında, maksimum verim 18.000 kg/ha'yı aşmadığında, şarap minimum %8,5 alkol içerdiğinde ve kalite gerekliliklerine uyduğunda geleneksel terim regionalálne víno ile belirtilebilir.
Víno s chráneným označením pôvodu - "Korunmuş menşei işaretine sahip şarap", Kayıtlı çeşitler listesinde kayıtlı üzümlerden üretilir, aynı veya yakın komşu Slovak şarap bölgelerinde yetiştirilir, üretilir ve şişelenir, hektar başına maksimum verim aşılmamıştır, minimum şeker içeriği seviyesi 16 °NM'dir, menşe tanımı veya coğrafi işaret konusunda mevcut koruma vardır. Districtus Slovakia Controllatus terimi , şarap sertifikalandırılmışsa sembol ve "DSC" kısaltması kullanılabilir.
Akostné víno - Kontrol enstitüsü tarafından odrodové - "tek çeşit" (çeşit, kayıtlı üzüm çeşitleri Listesinde yazılmıştır) veya značkové "markalı" (iki veya daha fazla üzüm çeşidinin karışımı veya Listede veya kayıtlı üzüm çeşitlerinde yazılmayan tek bir üzüm çeşidi) olarak sınıflandırılan "Kaliteli şarap". Şarap, doğal şeker içeriği en az 16 °NM olan ve en az %9,5 alkol içeren maksimum verimi (18.000 kg/ha) aşmayan üzümlerden yapılır. Beyazlar için 22 °NM'ye ve kırmızılar için 24 °NM'ye kadar şaptalize edilebilir. Şarap, özel düzenlemeyle belirlenen kalite gerekliliklerine uygundur.
Özel koşullar
Tokaj şarap bölgesi haritasıMladé víno "Genç şarap" - hasat yılının sonundan önce şişelenmesi gerekir. Şarabın Kasım ayının ilk pazartesi gününden itibaren dolaşıma girmesine izin verilir.
Arşiv şarabı "Arşiv şarabı" - şarabın üretiminde kullanılan üzümlerin hasat edilmesinden sonra en az üç yıl olgunlaşmış olan şarap.
Panenská úroda "İlk meyveler" - üretimde kullanılan üzümler, bir bağın ilk hasadından gelir. İlk hasat, ekimden sonraki üçüncü veya dördüncü yıl olmalıdır.
Akostné víno s prívlastkom - Kontrol enstitüsü tarafından "nitelikli kaliteli şarap" olarak sınıflandırılan "nitelikli kaliteli şarap", özel yönetmelikle belirlenen kalite şartlarına uygundur, hektar başına maksimum verim aşılmamıştır (13.000 kg/ha), üzüm çeşidi, üzümün kökeni, doğal şeker içeriği, ağırlığı ve sağlık durumu kontrol enstitüsü çalışanı tarafından işlenmeden önce sertifikalandırılmıştır, hacimce doğal alkol oranının artırılması ve artık şeker oranının ayarlanması yasağına uyulmuştur.
Kabinetné "Kabinett" - en az 19 °NM doğal şeker içeriğine ve minimum %9,5 alkole sahip tam olgun üzümlerden elde edilir. Şaraplar öncelikle suché - "sek", nadiren polosuché - "dömi sek"tir.
Neskorý zber "Geç hasat" en az 21 °NM doğal şeker içeriğine ve minimum %9,5 alkole sahip tam olgun üzümlerden elde edilir. Şaraplar öncelikle suché - "sek", ara sıra polosuché - "dömi sek" ve nadiren polosladké - "orta tatlı"dır.
Výber z hrozna "Üzüm seçimi" - en az 23 °NM doğal şeker içeriğine sahip , özenle seçilmiş salkımlardan ve minimum %9,5 alkol içeren tam olgun üzümlerden elde edilir. Kalan şeker, suché'den polosuché ve polosladké'ye kadar değişir - "sek, dömi sek ve orta tatlı".
Bobuľový výber "Berry selection" - olgunlaşmamış ve bozulmuş meyvelerin elle çıkarıldığı, en az 26 °NM doğal şeker içeriğine ve en az %8 alkole sahip, elle seçilmiş olgunlaşmış üzüm salkımlarından elde edilir. Şaraplar çoğunlukla daha yüksek kalıntı şekere sahiptir - "polosuché ve polosladké", ancak suché "sek" versiyonları da yaygındır.
Hrozienkový výber "Kuru üzüm seçimi" - yalnızca elle seçilmiş, en az 28 °NM şeker içeriğine ve en az %8 alkole sahip, olgunlaşmış doğal üzüm meyvelerinden elde edilir. Şaraplar öncelikle sladké - "tatlıdır".
Cibébový výber "Asilce çürük kuru üzüm seçimi" - yalnızca Botrytis cinerea Persoon'un etkisiyle rafine edilmiş, elle seçilmiş olgunlaşmış üzüm tanelerinden elde edilir, doğal şeker içeriği en az 28 °NM ve alkol içeriği minimum %8'dir. Şaraplar sladké - "tatlı"dır.
Ľadové víno "Buz şarabı" - eksi 7 °C (19 °F) ve daha düşük sıcaklıklarda hasat edilen üzümlerden elde edilir, üzümler hasat ve işleme sırasında dondurulur ve elde edilen şıranın doğal şeker içeriği en az 27 °NM'dir , şarap en az %6 alkol içerir. Şaraplar sladké'dir - "tatlı".
Slamové víno "Kuru üzüm şarabı" - iyi olgunlaşmış üzümlerden elde edilir, işlenmeden önce saman üzerinde veya kamış hasırda saklanır, alternatif olarak en az üç ay boyunca iplerde asılı bırakılır ve elde edilen şıranın doğal şeker içeriği en az 27 °NM'dir , şarap en az %6 alkol içerir. Şaraplar öncelikle sladké'dir - "tatlı".
Suché - "Sek" Şeker içeriği litre başına 4 gramı veya litre başına 9 gramı geçmiyorsa, ancak tartarik asit cinsinden litre başına gram olarak ifade edilen toplam asitlik, kalan şeker içeriğinin 2 gram altında olmalıdır.
Polosuché "Dömi sek" - Şeker içeriği yukarıda belirtilen maksimum miktarı aşarsa ancak litre başına 12 gramı veya litre başına 18 gramı geçmezse, ancak litre başına tartarik asit gramı olarak ifade edilen toplam asitlik, kalan şeker içeriğinin 10 gramdan fazla altında olmamalıdır.
Polosladké "Orta/Orta tatlı" - Şeker içeriği yukarıda belirtilen maksimum değerden yüksek ancak litre başına 45 gramı geçmiyorsa.
Sladké "Tatlı" - Litre başına şeker oranı en az 45 gram ise.[13]
Köpüklü şaraplar
Tokaj şaraplarıŠumivé víno "Köpüklü şarap", taze üzümlerden, üzüm şırasından ve şaraptan birinci veya ikinci alkollü fermantasyonla elde edilen üründür. Kapalı kaplarda 20 °C sıcaklıkta tutulduğunda, çözeltideki karbondioksit nedeniyle en az 300 kPa (3 bar) aşırı basınca sahiptir, bunlar açıldığında, yalnızca fermantasyondan kaynaklanan karbondioksiti serbest bırakır. Hazırlanması amaçlanan küvélerin toplam alkol gücü hacimce %8,5'ten az olmamalıdır.[14]
Akostné šumivé víno "Kaliteli köpüklü şarap" Köpüklü şarap olarak. En az 350 kPa (3,5 bar) aşırı basınç, hazırlanması için tasarlanan küvélerin toplam alkol derecesi hacimce %9'dan az olmamalıdır.[14]
Akostné aromatické šumivé víno "Kaliteli aromatik köpüklü şarap", yalnızca, listede yer alan belirli şaraplık üzüm çeşitlerinden elde edilen üzüm şırası veya fermantasyonlu üzüm şırasının, en az 300 kPa (3 bar) aşırı basınç altında, gerçek alkol derecesi hacimce %6'dan ve toplam alkol derecesi hacimce %10'dan az olmayacak şekilde kullanılmasıyla elde edilir.[14]
Geleneksel terimler
Pestovateľský Sekt Üretimin temel koşulları, kaliteli köpüklü şarap üretme koşuluyla karşılanır ve köpüklü şarap üretim sürecinin son aşaması, üretimde kullanılan üzümlerin bulunduğu bağın bağcısı tarafından gerçekleştirilir. Pestovateľský sekt'in küvée'sinin tek bileşenleri aynı şarap üretim alanından olmalıdır.
Şarap üretim bölgeleri Bağcılık alanlarındaki bağcılık alanlarında ve sadece verimi için üzüm yetiştirilen bağcılık alanında veya hemen komşu alanda yetiştirilen üzümlerden elde edilen kaliteli şarabın birincil veya ikincil fermantasyonu ile elde edilen ve üretimin temel koşullarının kaliteli köpüklü şaraplar için gerekli olan koşullarla karşılandığı köpüklü şarap.
Perlivé víno "Yarı köpüklü şarap"
Sýtené víno "Gazlı köpüklü şarap"
Şeker içeriğinin belirtilmesi (köpüklü şarap, havalandırılmış köpüklü şarap, kaliteli köpüklü şarap veya kaliteli aromatik köpüklü şarap)
Brut Nature - Şeker içeriği litre başına 3 gramdan az ise; bu terimler yalnızca ikincil fermantasyondan sonra şeker ilave edilmemiş ürünler için kullanılabilir.
Extra Brut - Litre başına şeker oranı 0 ile 6 gram arasında olan.
Brut - Litrede şeker miktarı 12 gramdan az ise.
Ekstra Sek - Litrede şeker oranı 12 ile 17 gram arasında ise.
Sek - Litrede şeker oranı 17 ile 32 gram arasında ise.
Dömi-Sek - Litrede şeker oranı 32 ile 50 gram arasında ise.
Sladké - "Doux/Tatlı" - Litre başına şeker oranı 50 gramdan fazla ise.
Şarap veya mey, fermente meyvelerden yapılan alkollü bir içecektir. Maya, meyvelerdeki şekeri tüketir ve onu etanol ve karbondioksite dönüştürerek ısı açığa çıkarır. Şarap erik, kiraz, nar, yaban mersini, frenk üzümü ve mürver gibi çeşitli meyvelerden yapılabilse de çoğunlukla üzümden yapılır ve "şarap" terimi genellikle bir niteleyici olmadan kullanıldığında üzüm şarabını ifade eder. Şarap, çoğunlukla %9 ila %15 arası alkol ihtiva etmektedir. Başka meyvelerden de üretilebilen şaraplar o meyvenin adı ile anılmaktadır.
Şampanya, ismini Fransa'nın Champagne şarapçılık bölgesinden alan bir köpüklü beyaz şarap türü. Şampanya genel kullanımda tüm köpüklü şarapları kastetmek için kullanılmakla birlikte, Avrupa Birliği ve diğer bazı ülkelerde Fransa'nın Champagne bölgesinde üretilmeyen köpüklü şarapların Şampanya adı altında etiketlenmesi yasadışıdır. Şampanya genellikle beyaz ve kırmızı üzümlerin kupajından üretilir.
İtalyan şarabı, dünyada şarapçılık yapılan en eski ülkelerden biri olan İtalya'da yapılan şaraba verilen addır. İtalya dünyanın en önemli şarap üreticilerinden biridir ve 2005 yılı itibarı ile dünya üretiminin yaklaşık beşte birini üretmektedir.
Şarapçılık, şarap üretimine verilen addır. Şarabın yapılacağı üzüm veya başka bir meyvenin seçimiyle başlar, yapımı biten şarabın şişelenmesiyle sona erer. Çoğu şarap üzümden yapılsa da, diğer meyvelerden veya zehirli olmayan bitkilerden de yapılabilir. Bal şarabının sudan sonraki en önemli malzemesi baldır. Şarap yapımının tarihi bin yıldan fazladır. Şarap ve şarap yapımı bilimi önoloji olarak bilinir. Şarap üreticisine şarap tüccarı da denilebilir. Üzüm yetiştiriciliği bağcılıktır ve birçok üzüm çeşidi vardır.
Beyaz şarap, maserasyon olmadan fermante edilen bir şarap türüdür. Rengi saman sarısı, sarı-yeşil veya altın sarısı olabilmektedir. Herhangi bir renkte kabuğa sahip olabilen üzümlerin renksiz posasının alkolik fermantasyonu ile üretilir. Beyaz şarap en az 4.000 yıldır varlığını sürdürmektedir.
Şarabın öznel tatlılığı, sınıflandırılması, yaşlanması ve tadımında da önemli bir unsurdur. Şaraptaki şekerin miktarı ve göreceli alkol, asit ve tanen seviyesi de çeşitli faktörlerin etkileşimiyle belirlenir. Şeker ve alkol şarabın tatlılığını artırır; asitler (ekşilik) verirken acı tanenler buna karşı koyar. Bu ilkeler Émile Peynaud'un The Taste of Wine adlı 1987'deki çalışmasında özetlenmişti.
Gürcistan, dünyada en erken şarap üretimine başlayan ülkelerden biridir. Transkafkasya'nın verimli vadileri 8000 yıldır üzüm yetiştiriciliğine ve şarap üretimine ev sahipliği yapmaktadır. Gürcistan tarihinde binlerce yıldır şarap üretimi ve onun önde gelen ekonomik rolü nedeniyle, Gürcistan'da şarap ulusal kimlikle iç içe ve ayrılmaz olarak kabul edilir.
Şarabın sınıflandırılması menşei yeri veya unvanı şarap yapım yöntemleri ve stili tatlılık ve bağ bozumu veya kullanılan üzüm çeşidi gibi çeşitli yöntemlere göre yapılabilir. Uygulamalar farklı ülke ve bölgelere göre değişiklik gösterir ve birçok uygulama zaman içinde farklılık göstermiştir. Bazı sınıflandırmalar menşei ülkelerinde şarap yasasının bir parçası olarak resmi korumadan yararlanırken diğerleri bu tür bir koruması olmayan yetiştirici örgütleri tarafından oluşturulmuştur. Şarabın sağlığa etkileri, şarabın yaşlanması, şarabın tatlılığı, şarabın rengi önemli özelliklerdir.
Fortifiye şarap , yüksek alkollü damıtılmış bir içki eklenerek alkolü yükseltilen bir şarap çeşididir.
Semillon, çoğunlukla Fransa ve Avustralya'da sek beyaz ve tatlı şarap yapmak için kullanılan altın renkli beyaz bir üzüm çeşididir. İnce kabuğu ve Botrytis cinerea'ya duyarlılığı sayesinde tatlı şarap bölgesi Sauternes AOC ve Barsac AOC'de geniş bir alanda yetiştirilmektedir. Adelaide Üniversitesi'nin 2010 yılında açıkladığı istatistiklere göre dünyada yaklaşık 22000 hektar bir alanda ekilidir.
Riesling, Ren bölgesinde ortaya çıkan beyaz bir üzüm çeşididir.
Bağcılıkta olgunlaşma, hasat başlangıcını işaret eden asmadaki şaraplık üzümlerin olgunlaşmasının tamamlanmasıdır. Olgunluğu tam olarak neyin oluşturduğu, hangi tarz şarap üretildiğine ve şarap üreticisinin olgunluk kıstaslarına göre değişir. Üzümler toplandıktan sonra şarabın kalitesini etkileyecek olan üzümün fiziksel ve kimyasal bileşenleri belirlenir. Bu yüzden hasat için en uygun olgunluk anının belirlenmesi şarapçılıkta en önemli karardır.
Şaraptaki şekerler şarap yapımını mümkün kılan doğa olayının merkezindedir. Fermantasyon işleminde, şarap üzümlerinden gelen şekerler parçalanır ve maya tarafından alkole (etanol) ve karbon dioksite dönüştürülür. Üzümler, yapraklardan fotosentez ile üretilen sakaroz moleküllerinin yer değiştirmesi yoluyla asmada büyürken şeker biriktirir. Olgunlaşmada sakaroz molekülleri invertaz enzimi tarafından hidrolize (ayrılır) edilip glukoz ve fruktoz'a dönüşür. Hasat zamanına kadar, üzümün %15 ila %25'i basit şekerlerden oluşur. Hem glikoz hem de fruktoz, altı-karbonlu şekerdir ancak üzümde üç, dört, beş ve yedi karbonlu şekerler de bulunur. Beş karbonlu arabinoz, ramnoz ve ksiloz gibi şekerler fermantasyondan sonra hala şarapta mevcut olduğundan, tüm şekerler mayalanabilir değildir. Çok yüksek şeker içeriği, belirli bir (yüksek) alkol içeriğine ulaşıldığında mayayı öldürür. Bu nedenle hiçbir şarap tamamen "sek" tamamen mayalanmaz. Şarabın alkol içeriğini belirlemede şekerin rolü, şarap yapımında yalnızca alkol içeriğini artırmak için şaptalizasyon olarak bilinen süreçte bazen şarap üreticilerini şeker eklemeye teşvik eder.
Lambrusco hem bir İtalyan kırmızı şarap'lık üzüm'ün hem de esasen söz konusu üzümden yapılan şarabın adıdır. Üzüm ve şarap, Emilia-Romagna'daki dört bölgeden ve Lombardiya'daki özellikle Modena, Parma, Reggio Emilia ve Mantova merkez vilayetlerinin çevresindeki bölgeden gelmektedir.
Kuru üzüm şarabı, Saman şarabı veya Passito, üzümün şırasını yoğunlaştırmak için kurutulmuş üzümlerden yapılan bir dömi sek veya tatlı şaraptır.
Amarone della Valpolicella, kısaca Amarone olarak bilinir, Corvina'nın, Rondinella'nın (%5–30) ve diğer onaylı kırmızı üzüm çeşitlerinin kısmen kurutulmuş üzümlerinden yapılan, genellikle zengin, sek kırmızı şarapların İtalyan DOCG adıdır.
Sek, alkollü bir içeceğin tatlılığının düşük olduğunu belirtir. Bunun nedeni, içeriğinde şeker eksikliğine, tatlılığı maskeleyen diğer tatların varlığına veya ağızdaki enzimler tarafından şekere dönüştürülebilen düşük düzeydeki basit karbonhidratlara bağlı olabilir. "Sek" terimi çoğunlukla şarapta karşımıza çıksa da herhangi bir alkol türü için kullanılabilir. Örneğin; bira, cin, likör, şampanya, elma şarabı (cider), vermut gibi damıtılmış ve fermente edilmiş alkollü içkiler için kullanılmaktadır.
Geç hasat şarabı, asma üzerinde normalden daha uzun süre bırakılan üzümlerden yapılan şaraptır. Geç hasat genellikle geç hasat Riesling gibi tatlı şarabın üretiminde kullanılır. Geç hasat üzümleri genellikle kuru üzümlere daha benzerdir, ancak asmada doğal olarak suyu çekilmiştir.
Normalizovaný moštoměr (°NM), Çek Cumhuriyeti ve Slovakya'da şarap şırasının tatlılığını ölçmek için kullanılan bir ölçektir. 1 °NM, 100 litre şırada 1 kg şeker olduğunu gösterir. Çek şarabı ve Slovak şarabı, şıranın tatlılık seviyesine ve üzümlerin yetiştirildiği bölge gibi diğer koşullara göre sınıflandırılır. Ölçek, Özel Niteliklere Sahip Kaliteli Şarap'ın belirlenmesinde kullanılır. Hasat zamanında, üzüm şırasının tatlılığı hükûmet kontrol ve test enstitüsü tarafından ölçülür ve sertifikalandırılır. Çek Cumhuriyeti'nde bu enstitü, Çek Devlet Tarım ve Gıda Müfettişliği'dir (SZPI).
Tokaji veya Tokay, Macaristan'daki Tokaj şarap bölgesinden veya Slovakya'daki bitişik Tokaj şarap bölgesinden elde edilen şarapların adıdır. Bu bölge, asil çürümeden etkilenen üzümlerden yapılan tatlı şaraplarıyla dikkat çekmektedir; bu şarap türü, bu bölgede uzun bir geçmişe sahiptir. Tokaj üzümlerinden elde edilen "nektar", Macaristan'ın milli marşında da anılır.
Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır. Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir. Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.
