İçeriğe atla

Sloan Büyük Duvarı

2dF Galaksi Kırmızıya Kayma Araştırması'nın iç kısımlarının DTFE yeniden yapılandırmasında Sloan Büyük Duvarı

Sloan Büyük Duvarı (İngilizce: Sloan Great Wall, SGW), dev bir gökada duvarının (gökada iplikçiği) oluşturduğu kozmik yapıdır. Keşfi, 20 Ekim 2003'te Princeton Üniversitesi'nden J. Richard Gott III, Mario Jurić ve meslektaşları tarafından Sloan Dijital Gökyüzü Araştırması verilerine dayanılarak duyuruldu.[1]

Boyut

Uzunluğu 1,37 milyar ışık yılı (1,30×1025 m) olan duvar, yaklaşık bir milyar ışık yılı mesafededir. Gökyüzünde Karga, Suyılanı ve Erboğa takımyıldızlarının bulunduğu bölgede yer alır. Gözlemlenebilir evrenin çapının yaklaşık olarak 1/60'ı kadar bir büyüklüğe sahiptir ve bu da onu büyük kuasar grupları Clowes-Campusano LQG, U1.11, Huge-LQG, Dev GRB Halkası ve gökada iplikçiği Herkül-Kuzeytacı Büyük Duvarı'ndan (Her-CrB GW) sonra bilinen altıncı en büyük nesne yapar.

Sloan Büyük Duvarı, Harvard Üniversitesi'nden Margaret Geller ve John Huchra tarafından 1989'da keşfedilen Büyük Duvar CfA2'den 1,8 ila 2,7 kat daha uzundur.[2] Ayrıca, en büyüğü ve en zengininin SCl 126 olarak adlandırıldığı birkaç galaktik süperküme içerir ve yapının en yüksek yoğunluklu bölgesinde yer alırlar.[3][4]

2011 yılında, SGW'nin tek başına bir yapı değil, üç yapının tesadüfi bir hizalanması olduğu öne sürüldü.[5]

Ayrıca baknız

Kaynakça

  1. ^ Gott, J. Richard, III; Jurić, Mario; Schlegel, David; Hoyle, Fiona; Vogeley, Michael; Tegmark, Max; Bahcall, Neta; Brinkmann, Jon (Mayıs 2005), "A Map of the Universe", The Astrophysical Journal, 624 (2), ss. 463-484, arXiv:astro-ph/0310571 $2, Bibcode:2005ApJ...624..463G, doi:10.1086/428890  Şekil 8 – "Logarithmic Maps of the Universe" – Mario Juric'in ana sayfasından 1 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. poster olarak temin edilebilir.
  2. ^ Geller, Margaret J.; Huchra, John P. (17 Kasım 1989), "Mapping the Universe", Science, 246 (4932), ss. 897-903, Bibcode:1989Sci...246..897G, doi:10.1126/science.246.4932.897, PMID 17812575 
  3. ^ Einasto, M.; Liivamägi, L. J.; Tempel, E.; Saar, E.; Tago, E.; Einasto, P.; Enkvist, I.; Einasto, J.; Martínez, V. J. (Temmuz 2011), "The Sloan Great Wall. Morphology and Galaxy Content", The Astrophysical Journal, 736 (1), s. 51, arXiv:1105.1632 $2, Bibcode:2011ApJ...736...51E, doi:10.1088/0004-637X/736/1/51 
  4. ^ "The Sloan Great Wall -- Supercluster of Galaxies", SIMBAD, Centre de Données astronomiques de Strasbourg, 24 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 24 Aralık 2011 
  5. ^ Clowes, Roger G.; Campusano, Luis E.; Graham, Matthew J.; Soechting, Ilona K. (2011). "Two close Large Quasar Groups of size ~ 350 Mpc at z ~ 1.2". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 419 (1): 556-565. arXiv:1108.6221 $2. Bibcode:2012MNRAS.419..556C. doi:10.1111/j.1365-2966.2011.19719.x. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gözlemlenebilir evren</span> evrenin Dünyadan gözlemlenebilen kısmı

Gözlemlenebilir evren, evrenin ışık ve başka sinyallerin galaksiler ve maddenin, kozmolojik genişlemeden beri Dünya’ya ulaşacak zamanı bulması sonucu, şimdiki zamanda Dünya'dan gözlemlenebilen cisim ve maddelerden oluşan bölgesidir. Evrenin izotropik olduğu varsayılırsa, gözlemlenebilir evrenin sınırı, her yönde aşağı yukarı aynıdır. Dolayısıyla, gözlemlenebilir evren, gözlemcisini merkeze alan, küresel bir hacme sahiptir. Evrendeki her nokta kendi gözlemlenebilir evrenine sahiptir ve bu evren Dünya merkezli olanla çakışıyor olabilir de, olmayabilir de.

<span class="mw-page-title-main">Başak Süperkümesi</span>

Başak Süperkümesi veya Yerel Süperküme, Samanyolu ve Andromeda gökadaları ile diğerlerini de içeren Başak Kümesi ve Yerel Grup'u barındıran süperkümedir. Çapı yaklaşık 33 megaparsek olan bu süperkümede en az 100 adet gökada grubu ve kümesi bulunmaktadır. Gözlemlenebilir evrendeki yaklaşık 10 milyon süperkümeden biri olan Başak Süperkümesi, Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi adı verilen bir gökada iplikçiği içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Süperküme</span>

Süperkümeler küçük gökada kümelerinden ve gökada gruplarından oluşan büyük kümeler olup Evren'de şimdilik gözlemlenebilen en büyük yapı birimleridir. Süperkümelerin varlığı gökadaların Evren'de tek biçimli dağılmamış olduğunu gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Boşluk (astronomi)</span> İplikçikler arasında çok az sayıda gökada içeren ya da hiç içermeyen geniş boş alanlar

Gökbilimde boşluklar (ing. Void), iplikçikler arasındaki boş alanlardır, evrendeki en büyük ölçekli yapılardır ve çok az gökada içerir veya içermezler. Boşluk bölgelerinin kozmolojik evrimi bir bütün olarak evrenin evriminden çok farklıdır: Devasa gökadaların ve gökada kümelerinin oluşumunu engelleyen, eğrisellik teriminin hakim olduğu uzun bir aşama vardır. Bu nedenle, boşlukların en boş bölgeleri bile evrenin ortalama madde yoğunluğunun ~%15'inden fazlasını içermesine rağmen, bir gözlemci için neredeyse tamamen boş görünür. Boşlukların çapı genel olarak 10 ile 150 mega parsek (Mpc) arasındadır ; zengin süperküme yokluğu olarak nitelenen bilhassa büyük boşluklar, süperboşluklar olarak belirtilir. İlk olarak 1978 yılında Kitt Peak Ulusal Gözlemevi'nden Stephen Gregory ve Laird A. Thompson tarafından keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzeytacı Süperkümesi</span>

Kuzeytacı Süperkümesi, Kuzeytacı takımyıldızında bulunan bir süperküme ve Kuzey Göksel Yarımküre'de türünün en belirgin örneğidir. 0,07'lik bir kırmızıya kayması vardır, bu da Dünya'dan yaklaşık olarak 865,94 MIy (265,5 Mpc)bir mesafeyi gösterir. 100 mega parsek (330 milyon ışık yılı) genişliğinde ve 40 mega parsek (130 milyon ışık yılı) derinliğinde olduğu tahmin edilmektedir. Diğer süperkümelerle karşılaştırıldığında yoğun ve kompakt olan kütlesinin 0,6 ile 12 × 1016 güneş kütlesi (M) arasında olduğu hesaplanmıştır. Abell 2065, süperküme içindeki en büyük kütleli gökada kümesidir ve büyük ihtimalle bu bölgedeki hâkim kümedir; ancak orada yine zengin olan 9-10 tane daha başka küme bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi</span>

Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi, Başak Süperkümesi'ni de içeren gökada süperkümeleri veya gökada iplikçiklerinin bileşik yapısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Abell 2162</span>

Abell 2162, Abell Kataloğu içinde yer alan bir gökada kümesidir. Kuzeytacı takımyıldızı bölgesinde Herkül Süperkümesi içerisinde yer alır. Bu kümenin üyeleri, 0,0304 - 0,0414 aralığında benzer kırmızıya kayma özelliği gösterirler. Abell 2162 ayrıca NGC 6086'ya ev sahipliği yapar.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Duvar (astronomi)</span> gözlemlenebilir evrendeki bilinen en büyük dördüncü üst yapı

Büyük Duvar, bazen Büyük Duvar CfA2 olarak da adlandırılan çok büyük bir gökada iplikçiğidir. Herkül-Kuzeytacı Büyük Duvarı, Sloan Büyük Duvarı ve Büyük kuasar grubu'ndan sonra gözlemlenebilir evrendeki bilinen en büyük dördüncü üst yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Abell 2065</span> Kuzey Tacı takımyıldızında bulunan bir gökada kümesi

Abell 2065, Kuzey Tacı takımyıldızında yaklaşık olarak bir milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan ve 400'den fazla gökadadan oluştuğu tahmin edilen oldukça yoğun bir gökada kümesidir. 1958'de George Abell tarafından derlenen kataloğa dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Galaksi iplikçiği</span> evrendeki büyük boşluklar arasındaki sınırları oluşturan iplik benzeri yapılar

Gökada iplikçikleri kozmolojide kütleçekimsel olarak bağlı olan gökada süperkümelerinin duvarlarından oluşan evrendeki bilinen en büyük yapılardır. Bu devasa iplik benzeri oluşumlar, 80 megaparsek h−1'e ulaşabilir ve büyük boşluklar arasındaki sınırları oluşturur.

Saç İplikçiği, bir gökada iplikçiğidir. Saç Süperkümesi'ni içerir ve CfA2 Büyük Duvarı'nın bir parçasını oluşturur.

Herkül-Kuzeytacı Büyük Duvarı veya sadece Büyük Duvar, yaklaşık 10 milyar ışık yılını aşan uzunluğuyla gözlemlenebilir evrende boyut ve kütle olarak bilinen en büyük yapıdır. Bu devasa süper yapı, gama ışını patlamalarının (GRB) veri kümesi haritalamasında görülen ve beklenen ortalama dağılımdan benzer uzaklıktaki GRB'lere göre alışılmadık derecede daha yüksek konsantrasyona sahip olduğu tespit edilen gökyüzünün bir bölgesidir. Kasım 2013'ün başlarında István Horváth, Jon Hakkila ve Zsolt Bagoly liderliğindeki Amerikalı ve Macar gök bilimcilerden oluşan bir ekip tarafından Swift Gama Işını Patlaması Görevi'nden elde edilen veriler ve yer tabanlı teleskoplardan elde edilen diğer veriler analiz edilirken keşfedildi. Daha önce keşfedilen Huge-LQG'nin boyutunu yaklaşık iki kat aşan, evrendeki bilinen en büyük oluşumdur.

Kahraman–Kanatlıat İplikçiği, Kahraman-Balıklar Süperkümesi'ni içeren ve kabaca bir milyar ışık yılı boyunca uzanan bir gökada iplikçiğidir. Şu anda, evrendeki bilinen en büyük yapılardan biri olarak kabul edilir. Bu iplikçik, Balıklar-Balina Süperküme Kompleksi'ne bitişiktir.

Büyük Ayı İplikçiği, bir gökada iplikçiğidir. CfA Homunculus'a bağlı olan iplikçiğin bir kısmı, Homunculus'un "bacağının" bir kısmını oluşturur.

Vaşak–Büyük Ayı İplikçiği, bir gökada iplikçiğidir. Vaşak-Büyük Ayı Süperkümesi ile bağlantılı, iki ayrı yapı olmasına rağmen daha büyük bir yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük kuasar grubu</span>

Büyük kuasar grubu, gözlemlenebilir evrendeki en büyük astronomik yapıları oluşturduğu düşünülen kuasar topluluğudur. LQG'lerin, yakın evrendeki gökada katmanları, duvarları ve iplikçilerinin öncüleri olduğu düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Süperkümesi</span> en yakın komşu gökada süperkümesi

Güney Süperkümesi, Balina, Ocak, Irmak, Saat ve Kılıçbalığı takımyıldızlarında yaklaşık olarak 19,5 Mpc (63,6 Mly) uzaklıkta bulunan yakın bir süperkümedir. İlk olarak 1953 yılında Gérard de Vaucouleurs tarafından tanımlanmıştır.

Dürbün-Turna Bulutu, Tavus, Hintli ve Dürbün takımyıldızları içerisinde bulunan bir gökada iplikçiğidir. Gök bilimci Brent Tully, The Nearby Galaxies Atlas ve ona eşlik eden The Nearby Galaxies Catalog kitaplarında bu yapıyı ilk kez tanımlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">En büyük kozmik yapılar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu, şu ana kadar keşfedilen en büyük kozmik yapıların bir listesidir.

Clowes–Campusano LQG, 34 kuasardan oluşan ve yaklaşık 2 milyar ışık yılı boyutundaki bir büyük kuasar grubudur. Gözlemlenebilir evrendeki bilinen en büyük üst yapılardan biridir. Daha büyük olan Devasa-LQG'ye (Huge-LQG) yakın bir konumda bulunur. 1991 yılında Roger Clowes ve Luis Campusano tarafından keşfedilmiştir.