İçeriğe atla

Siyasi karikatür

Hamidiye katliamları sebebiyle II. Abdülhamid'in "Kızıl Sultan" olarak tanımlandığı Le Rire dergisinin kapağındaki siyasi karikatür.[1]

Siyasi karikatür veya politik karikatür, sanatçının görüşünü ifade eden bir açıklama içeren bir çizimdir. Bu tür karikatürleri yazan ve çizen bir sanatçı, siyasi karikatürist olarak bilinir. Otoriteyi sorgulamak ve yolsuzluk, siyasal şiddet ve diğer toplumsal hastalıklara dikkat çekmek için genellikle sanatsal beceri, aşırılık ve hicvi birleştirirler.[2][3]

Geçmişi

Kökenleri

Resimli hiciv, İngiltere'deki siyasi karikatürlerin habercisi olarak nitelendirilmiştir: John J. Richetti The Cambridge history of English literature adlı çalışmasında resimli hicvin Hogarth'ın Emblematical Print on the South Sea Scheme'i ile başladığını yazmıştır.[4][5] Resimlerini ardışık sanatsal sahneler ile birleştirerek toplumsal eleştirilerini ifade etmiştir. 18. yüzyılın başlarındaki hicvin hedefi genellikle İngiliz siyasetinin yolsuzluğu üzerineydi. İlk satirik eserlerden olan Emblematical Print on the South Sea Scheme (c. 1721), birçok İngilizin epey bir miktarda para kaybettiği Güney Denizi Balonu olarak bilinen 1720 yılındaki felaket borsa kazası hakkındadır.[6]

Gelişimi

Daha sonraki dönemlerde siyasi karikatür, İngiltere'de 18. yüzyılın ikinci yarısında -özellikle Fransız İhtilali döneminde- Londra'dan gelen tanınmış yorumcular James Gillray ve Thomas Rowlandson'un yönetiminde gelişmeye başladı. Gillray, hicvetme ve karikatür için aracın kullanımını keşfetti ve politik karikatürün babası olarak tarihe geçti.[7] Krala, başbakanlara ve generallere hesap verme çağrısı yapmak için Gillray'in hicivlerinin birçoğu III. George'a karşıydı ve onu bir soytarı olarak resmetti ve yaptığı işin büyük kısmı Fransa devrimi ile Napolyon'un hırslarını alaya almaktı.[7] George Cruikshank, Gillray'i (1820'ler-40'lar) takip eden dönemde önder bir karikatürist oldu. İlk kariyeri popüler yayınlar için İngiliz hayatının sosyal karikatürleri hakkındaydı.

'İngiliz Aslanı'nın İntikamı...', John Tenniel'in 1857'deki Hint İsyanı'nın betimlediği karikatürü

Siyasi karikatür sanatı, Henry Mayhew ve gravürbaşı Ebenezer Landells tarafından kurulan periyodik Punch'ın 1841'de yayınlanmasıyla daha da gelişti.[8] 1842'de Bradbury ve Evans tarafından satın alınan gazete, önde gelen bir ulusal kurum haline getirilmek istenince yeni gelişen kitlesel baskı teknolojilerini kullanıldı. Komik resimlere atıfta bulunmak için "karikatür" terimi, 1843'te dergide kullanılmaya başlandı; "karikatür" terimi büyük bir karton parçası üzerinde bitmiş bir ön taslak veya İtalyancadaki cartone (karton) anlamına geliyordu. Punch, politik karikatürlerine atıfta bulunmak için terimi mizahi bir şekilde kullandı ve Punch karikatürlerinin popülaritesi terimin yaygın kullanımını sağladı. 1840'lı ve 50'li yıllarda Punch'ta çizim yapanlar arasında John Leech, Richard Doyle, John Tenniel ve Charles Keene yer almıştır. Bu grup, "Punch Kardeşlik" olarak bilindi ve gruptan Chapman ve Hall'ın 1843'te ayrılmasıyla Charles Dickens dahil oldu. Fiziksel karikatür ve temsili sanatını az da olsa günümüze değin değişen bir noktaya getiren kişi 1850'li ve 60'lı yılların en üretken ve etkili karikatürcüsü John Tenniel'dır. Tenniel, Punch'ın en büyük karikatür sanatçısıydı. Dergi, halkın genel durumunu başarılı bir şekilde takip edebildi ve 1857'deki Hint Ayaklanması ile bunu takip eden halkın öfkesini Punch, intikam resimlerini ile betimledi ve Tenniel'in "Adalet" ve "İngiliz Aslanının Bengal Kaplanından İntikamı" gibi çalışmaları yayımladı.

Olgunlaşma

Thomas Nast, Tweed Ring'i şöyle tasvir etmiştir: "Halkın parasını kim çaldı?" "Ona bak! "

19. yüzyılın ortalarında, pek çok ülkedenin önde gelen siyasi gazeteleri, günün siyaseti konusundaki yayıncının düşüncelerini ifade etmek üzere tasarlanmış karikatürler içeriyordu. En başarılı örneklerden biri, İç Savaş ve Yeniden Yapılanma döneminde büyük siyasi konuları gerçekçi Alman çizim teknikleri tasvir eden Thomas Nast oldu. Nast, New York City'deki Patron Tweed'in siyasi makinasının cezai özelliklerine saldıran 160 siyasi karikatürü ile ünlüdür.

Benjamin Franklin tarafından yapılmış bir politik karikatür olan ve Amerikan kolonilerinde birlik olması gerekliliği hakkındaki "Katıl, ya da öl" (1754), Karlsbad Kararnamesi uyarınca Almanya'daki üniversitelerin gözetim ve sansürüne bir cevap olan "Düşünürler Kulübü" (1819) ve E. H. Shepard'ın Almanya'nın Hitler döneminde yeniden silahlanması üzerine çizdiği "The Goose-Step" (1936) önemli politik karikatürlerdir. "The Goose-Step", İngiliz Punch dergisinde yayımlanan çok sayıda kayda değer karikatürden biridir.

Tanınma

Siyasi karikatürleri arşivleyen ve belgeleyen kurumlar arasında Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Siyasi Grafik Çalışmaları Merkezi ile İngiltere'deki İngiliz Karikatür Arşivi yer almaktadır. 1922'den beri Amerikalı karikatüristler için Siyasi Karikatürler dalında Pulitzer Ödülü verilmesi gibi birçok ödül töreni çeşitli dallarda siyasi karikatürlere ödül vermektedir.

Kaynakça

  1. ^ II. Abdülhamid'in "Kızıl Sultan" olarak tanımlandığı Le Rire dergisinin kapağı 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Red Sultan, “Le Rire”, Sayı:134, Paris, 29 Mayıs 1897.
  2. ^ Sterling, Christopher (2009). Encyclopedia of Journalism. Thousand Oaks: Sage Publications, Inc. ss. 253-261. ISBN 0-7619-2957-6. 
  3. ^ Shelton, Mitchell. "Editorial Cartoons: An Introduction | HTI". hti.osu.edu (İngilizce). 18 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2017. 
  4. ^ Richetti, John J. (2005). The Cambridge history of English literature, 1660–1780. Cambridge University Press. ISBN 0-521-78144-2. , s. 85.
  5. ^ Charles Press (1981). The Political Cartoon. Fairleigh Dickinson University Press. s. 34. 15 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2018. 
  6. ^ See Ronald Paulson, Hogarth's Graphic Works (3. edisyon, Londra 1989), no. 43.
  7. ^ a b "Satire, sewers and statesmen: why James Gillray was king of the cartoon". 9 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2018. 
  8. ^ "caricature-and-cartoon". 5 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2018. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Danimarka Karikatür Krizi</span>

Danimarka Karikatür Krizi, 30 Eylül 2005 tarihinde Danimarka'da yayın yapan Jyllands-Posten isimli gazetenin Muhammed'i tasvir eden 12 farklı karikatür yayınlamasından sonra başladı. Gazete bu girişimin sebebinin İslam eleştirileri ve otosansür tartışmalarına katkı sağlamak olduğunu açıkladı. Danimarka'da yaşayan Müslümanlar şikayetçi oldular ve bu mesele dünya çapında protestolara, gösterilere ve bazı Müslüman ülkelerde ayaklanmalara önderlik etti.

Karikatür, ele aldığı konuları komik veya iğneleyici olması için abartan ve çarpıtan resim türüdür. Edebiyattaki abartılı ve çarpıtıcı betimlemelerin, aynı amaca yönelik olarak çizim biçiminde kullanılmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Henri de Toulouse-Lautrec</span> Fransız ressam (1864 – 1901)

Henri de Toulouse-Lautrec, Fransız ressam.

<span class="mw-page-title-main">Aubrey Beardsley</span> İtalyan ressam ve illustratör (1872-1898)

Aubrey Vincent Beardsley, daha çok erotik illüstrasyonları ile tanınan, sonraki sanatçılar üzerinde etkili olmuş İngiliz illüstratör ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Honoré Daumier</span> Fransız sanatçı (1808 – 1879)

Honoré Daumier, Fransız ressam, heykeltıraş, karikatürist ve baskı resim sanatçısıydı.

<span class="mw-page-title-main">Siyasi ekonomi</span> üretim, alım-satım ve bunların kanun, gümrük ve devlet ile ilişkilerinin incelenmesine verilen ad

Siyasi iktisat aslen üretim, alım-satım ve bunların kanun, gümrük ve devlet ile ilişkilerinin incelenmesine verilen addır. Siyasi iktisat kavramı ahlak felsefesinde ortaya çıkmıştır. 18. yüzyılda devletlerin ("polities") iktisatlarının çalışılması olarak gelişmiş dolayısıyla da "siyasi" iktisat (ekonomi) adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Nast</span> Amerikalı karikatürcü (1840 – 1902)

Thomas Nast, Almanya doğumlu Amerikalı karikatürist ve editoryal çizgi film çizeri. Amerikan karikatürünün babası olarak anılır. Kayda değer işleri arasında Noel Baba'nın modern bir yorumu ve Cumhuriyetçi Parti'nin politik fil sembolü bulunur. Yaygın görüşün aksine Sam Amca ve Demokratik Parti'nin eşek olarak resmedildiği çizimlerin sahibi değildir.

<span class="mw-page-title-main">Saadet Demir Yalçın</span>

Saadet Demir Yalçın,, Türk karikatürist.

Frankenstein'ın canavarı Mary Shelley'nin Frankenstein ya da Modern Prometheus romanında ortaya çıkan yapay insan karakteri. Cenevreli tıp öğrencisi Victor Frankenstein tarafından, çeşitli cesetlerden toplanmış parçalardan bir araya getirilerek ve dikilerek, Ingolstadt'ta oluşturulmuştur. Daha sonraları yaratıcısının adıyla "Frankenstein" olarak bilinir olmuştur. Çirkin görünüşüne rağmen aslında iyi kalpli olmasına rağmen yalnızlığa itilmiş ve terk edilmiştir. Yüreği katılaşıp zalimleşen Canavar, kendisinden korkup onu terk eden ve ona bir gelin yaratma sözünden dönen yaratıcısından intikam almaya karar verir. Ama yaratıcısının ölümünden sonra yaptıklarından pişmanlık duyar ve kenidisini de yok etmeye karar verir ve Kuzey Kutbu'nda sislerin arasında ortadan kaybolur. Ama bunu yapmaya kararlı olup olmadığı belirtilmemiştir. sonradan yazılan pek çok devam romanı, film ve çizgi romanda hayata, döndürülmüştür. 19. yüzyıldan bu yana tiyatrodan başlayarak,birçok eserde görünmüş, filmlerde, dizilerde, bilgisayar oyunlarında, kitaplarda ve çizgi romanlarda yer almıştır. Canavarı canlandıran oyuncuların en meşhuru Boris Karloff'tur. Frankenstein ve Frankenstein'ın Gelini'nin yönetmeni James Whale'in hayatını anlatan Gods & Monsters filmine göre canavarın kafasının uzun ve köşeli olması kafatasına sonradan takılan ve sıvı dolu bir kavanozda bekleyip ağırlaşmış olan beynin şeklini almasından ileri gelmektedir. Boynundaki elektrotlarda elektriğin vücuduna giriş noktası olarak durmaktadır. Bu filme göre bütün bu detaylar yönetmen Whale'in fikridir.

<span class="mw-page-title-main">Bedri Koraman</span> Türk karikatürist

Bedri Koraman, Türk karikatürist ve çizgi romancı. Türk karikatürünün 1950 kuşağı çizerlerindendir. Uzun yıllar Milliyet gazetesinde "muhabir-karikatürist" konumunda çalışarak siyasi karikatürler çizdi. Çizgi-roman çizerliği, film afişi ressamlığı da yapmıştır.

Alice (<i>Alice Harikalar Diyarında</i>) Lewis Carrollun yarattığı kurgu karakter

Alice, Lewis Carroll'un Alice Harikalar Diyarında ile devam kitabı Aynanın İçinden adlı çocuk romanlarında yer alan kurgusal bir karakteri ve romanların protagonistidir. Victoria devrinin ortalarında yaşayan bir çocuk olan Alice, ilk romanda bir tavşan deliğinden Harikalar Diyarı'na düşmesiyle istemeden de olsa kendini bir yeraltı macerasında bulurken devam romanında bir ayna ile alternatif bir dünyaya adım atar.

Sör John Tenniel , 19. yüzyılın ikinci yarısında öne çıkan İngiliz çizer, grafik mizahçı ve politik karikatürist. 1893'te sanatsal başarılarından ötürü şövalye edildi. Tenniel, özellikle 50 yılı aşkın süredir Punch dergisinin başlıca politik karikatüristi olarak ve Lewis Carroll'un Alice Harikalar Diyarında (1865) ile Aynanın İçinden (1871) romanlarına yaptığı çizimlerle bilinmektedir.

Muhammed'in tasvir edilmesi İslam'da tartışmalı bir konudur. Muhammed'in sözlü ve yazılı betimlemeleri bütün İslam gelenekleri tarafından kolayca kabul edilirken görsel betimlemelerde anlaşmazlıklar mevcuttur. Kur'an, Muhammed'in görüntülerini açıkça yasaklamaz fakat Müslümanların Muhammed'in görsel tasvirini oluşturmalarını açıkça yasaklayan birkaç hadis vardır. Tümü Muhammed'in görünümüyle ilgili otantik görsel bir gelenek olmadığı konusunda hemfikirdir ancak ilk menkıbeler Muhammed'in portresini işlemiştir ve orijinalliği çoğunlukla kabul edilen yazılı fiziksel açıklamalar mevcuttur.

<i>Punch</i> (dergi) İngiliz karikatür dergisi (1841-2002)

Punch ya da Punch or the London Charivari, Henry Mayhew ve Ebenezer Landells tarafından 1841'de kurulan haftalık mizah ve hiciv dergisi. Tarihsel olarak, en çok 1840'larda ve 1850'lerde etkili oldu. Tirajının zirveye çıktığı 1940'lardan sonra, uzun bir düşüşe geçti ve 1992'de kapandı. 1996'da tekrar açıldı, ancak 2002'de tekrar kapandı.

Azim Azimzade Azerbaycanlı bir sanatçı ve karikatüristti. Azerbaycan SSC Halk Sanatçısı onursal unvanı ile ödüllendirildi.

Extramücadele ya da gerçek adıyla Memed Erdener, Türk çağdaş sanatçıdır. 1997 yılından itibaren disiplinler arası bir anlayışla ürettiği güncel sanat işlerinde bu mahlası kullanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kornilo Ustiyanoviç</span>

Kornilo Mikolayoviç Ustiyanoviç Ukraynalı ressam, yazar ve folklorcuydu. Resimleri büyük ölçüde Akademik tarzdadır.

<span class="mw-page-title-main">James Gillray</span> İngiliz karikatürcü (1756-1815)

James Gillray, esas olarak 1792 ile 1810 arasında yayınlanan, kazınmış siyasi ve sosyal hicivleriyle ünlü İngiliz bir karikatürist ve matbaacıydı. Eserlerinin çoğu Londra'da Ulusal Portre Galerisi'nde tutuluyor.

Edmond Xavier Kapp, kariyeri boyunca dönemin en ünlü politikacı, sanatçı ve müzisyenlerini resmetmiş olan İngiliz portre ressamı, ressam ve karikatüristtir.

<span class="mw-page-title-main">Francesco Tullio Altan</span> İtalyan senarist

Francesco Tullio Altan ya da takma adıyla Altan, İtalyan çizgi romancı, karikatürist ve hiciv yazarıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.