İçeriğe atla

Siyasi ekoloji

A picture of rice fields: evidence of the interaction of culture, economics and the environment
Siyasi ekoloji, ekonomi, siyaset, teknoloji, sosyal gelenek ve biyolojik çevre arasındaki karmaşık etkileşimi inceler. Çin'in Yünnan kentindeki bu teraslı pirinç tarlaları, çevrenin ekonomi ve toplum tarafından nasıl şekillendirildiğinin ve şekillendirdiğinin kanıtı olarak gösterilir.

Siyasi ekoloji, siyasal, ekonomik ve sosyal faktörler ile çevresel sorunlar ve değişimler arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Siyasi ekoloji, çevre konularını ve fenomenlerini politikleştirerek incelediğinden, apolitik ekolojik çalışmalardan farklıdır.

Akademik disiplin, bozulma, marjinalleşme, çevresel çatışma, koruma ve kontrol, çevresel kimlikler ve sosyal hareketler gibi konularda ekolojik sosyal bilimleri, siyasi ekonomi[1] ile bütünleştiren geniş kapsamlı çalışmalar hazırlamaktadır.[2]

Terimin kökenleri

"Siyasi ekoloji" terimi ilk olarak Frank Thone tarafından 1935'te yayınlanan bir makalede kullanılmıştır.[3] O zamandan beri beşeri coğrafya ve insan ekolojisi bağlamında yaygın olarak kullanılmaktadır, ancak sistematik bir tanımı yoktur. Antropolog Eric R. Wolf, 1972'de "Mülkiyet ve Siyasi Ekoloji" (Ownership and Political Ecology) başlıklı, yerel mülkiyet ve miras kurallarının "toplumdan kaynaklanan yoğun baskılar ile yerelin zorunlulukları arasında nasıl aracılık ettiğini" tartıştığı bir makalesinde, terimi ikinci kez canlandırdı, ancak kavramı daha fazla geliştirmedi.[4] Eric Robert Wolf, Michael J. Watts, Susanna Hecht ve diğerlerinin 1970'ler ve 1980'lerdeki diğer erken çalışmaları da ilk çalışma kaynakları arasında yer almaktadır.

Alanın 1970'ler ve 1980'lerdeki kökenleri, kalkınma coğrafyasının ve kültürel ekolojinin gelişmesinin,[5] özellikle Piers Blaikie'nin toprak erozyonunun sosyopolitik kökenleri konusundaki çalışmalarının bir sonucuydu.[6] Tarihsel olarak, politik ekoloji, gelişmekte olan dünyaya ve bu dünyayı etkileyen fenomenlere odaklanmıştır; terimin ortaya atılışından bu yana, "araştırma, öncelikle üçüncü dünyadaki çevre üzerindeki maddi ve söylemsel mücadeleleri çevreleyen siyasi dinamikleri anlamaya çalışmıştır".[7]

Petra Kelly, Almanya ve Avrupa'daki politik ekoloji partilerinin kurucu isimlerinden biridir.

Genel bakış

Politik ekolojinin geniş kapsamı ve disiplinler arası doğası, kendisini birden çok tanım ve anlayışa tabi kılmıştır. Bununla birlikte, alandaki yaygın varsayımlar, terimin ilgi alanlarını gösterir. Raymond L. Bryant ve Sinéad Bailey, politik ekolojiyi uygularken üç temel varsayım geliştirdiler:

  • Birincisi, çevredeki değişiklikler toplumu homojen bir şekilde etkilemez: siyasi, sosyal ve ekonomik farklılıklar, maliyet ve faydaların eşit olmayan dağılımına neden olur.
  • İkincisi, "çevre koşullarındaki herhangi bir değişiklik, siyasi ve ekonomik statükoyu etkilemelidir."[8]
  • Üçüncüsü, maliyetlerin ve faydaların eşit olmayan dağılımı ve önceden var olan eşitsizliklerin güçlendirilmesi veya azaltılması, daha sonra ortaya çıkan değişen güç ilişkileri açısından siyasi sonuçlara sahiptir.

Buna ek olarak, politik ekoloji, çevre ve politik, ekonomik ve sosyal faktörlerin etkileşiminde eleştiriler ve alternatifler sağlamaya çalışır. Paul Robbins, disiplinin "daha iyi, daha az zorlayıcı, daha az sömürücü ve işleri yapmanın daha sürdürülebilir yolları olduğuna dair normatif bir anlayışa" sahip olduğunu iddia etmektedir.[9]

Kapsamı ve etkileri

Politik ekolojinin bir alan olarak hareketi, 1970'lerdeki başlangıcından bu yana, kapsamını ve hedeflerini karmaşıklaştırdı. Disiplinin tarihi boyunca, belirli etkiler, çalışmanın odağını belirlemede giderek daha az etkili olmuştur. Peter A. Walker, ekolojik bilimlerin politik ekolojideki öneminin izini sürmektedir.[10] Pek çok eleştirmen için, ekolojinin disiplinde kilit bir konuma sahip olduğu 1970'ler ve 1980'ler boyunca 'yapısalcı' bir yaklaşımdan, politik ekolojide 'politika'ya vurgu yapan 'postyapısalcı' bir yaklaşıma geçişe işaret etmektedir.[11] Bu dönüş, alanın 'ekoloji' teriminin kullanımının yanı sıra çevre siyaseti ile farklılaşmasına ilişkin soruları gündeme getirdi. Siyasi ekolojik araştırmalar siyasi nüfuz soruşturmalarına doğru kaymıştır.

Kültürün toplumun maddi koşullarına nasıl bağlı olduğunu ve bunlardan nasıl etkilendiğini gösteren bir analiz biçimi olan kültürel ekolojiden çok bilgi elde edilmiştir. (Walker'a göre ise politik ekoloji, bir analiz biçimi olarak kültürel ekolojiyi büyük ölçüde gölgede bırakmıştır.)[12] Walker'ın belirttiği gibi, "kültürel ekoloji ve sistem teorisi adaptasyon ve homeostazı (dengeleşim) vurgularken, politik ekoloji bir uyumsuzluk ve istikrarsızlık gücü olarak politik ekonominin rolünü vurgulamaktadır".[10]

Antropoloji ve coğrafya ile ilişkisi

18. ve 19. yüzyıllarda Adam Smith, Karl Marx ve Thomas Malthus gibi filozoflarla başlayan politik ekonomi, ekonomik üretim ve politik süreçler arasındaki ilişkileri açıklamaya çalışıyordu.[13][14] Sosyal düzenin korunmasında bireysel ekonomik ilişkilerin rolüne odaklanan aşırı yapısalcı açıklamalara yöneliyorlardı.[15] Eric Wolf, politik ekonomiyi, yerel kültürlerin dünya kapitalist sisteminin bir parçası olarak rolünü ele almaya başlayan ve bu kültürleri "ilkel yalıtkanlar" olarak görmeyi reddeden neo-Marksist bir çerçevede kullandı.[16] Ancak siyasi ve ekonomik süreçler üzerindeki çevresel etkiler yeterince vurgulanmadı.[14]

Tersine, Julian Steward ve Roy Rappaport'un kültürel ekoloji teorileri, bazen 1950'lerin ve 1960'ların işlevselci yönelimli antropolojisini değiştirmek ve ekolojiyi, çevreyi etnografik çalışmaya dahil etmekle tanınır.[17]

Coğrafyacılar ve antropologlar, politik ekolojinin temelini oluşturmak için her ikisinin de güçlü yanlarıyla çalıştılar.[18][19][20][21][22][23][24] Siyasi ekoloji, politik ve ekonomik bağlamları ayırmadan kültürel süreçler üzerindeki çevresel etkileri açıklamanın önemini kabul ederek güç konularına odaklanır.

Koruma ile ilişkisi

Koruma bilimi ile politik ekoloji arasında bir fikir ayrılığı vardır. Korumacılar biyoçeşitliliği korumak için korunan alanlar kurarken, "politik ekolojistler, korunan alanların çalışmasına bir kısım enerjilerini ayırdılar; bu, siyasi ekolojinin kaynaklara erişim ve kaynaklar üzerinde kontrol biçimlerine olan genel ilgisi göz önüne alındığında şaşırtıcı değildir".[25] Arazinin koruma amacıyla kapatılmasına karşı olan argümanlar, yerel halka ve onların geçim sistemlerine erişimlerini engelleyerek zarar vermesiyle ilgilidir. Dove ve Carpenter'ın belirttiği gibi, "yerel insanlar korumaya katkıda bulunabilecek önemli çevresel bilgilere sahiptir".[26] Politik ekolojistlerin itirazı, arazi kullanım düzenlemelerinin Sivil toplum kuruluşları ve hükûmet tarafından yapılması, erişimin reddedilmesi, yerel halkın türleri ve alanları kendilerinin koruma kabiliyetini reddetmesi ve mülksüzleştirme yoluyla onları daha savunmasız hale getirmesidir.

Siyasi ekolojistler

Bazı önde gelen çağdaş bilim adamları şunlardır:

  • Anthony Bebbington
  • Piers Blaikie
  • Murray Bookchin
  • Harold Brookfield
  • Raymond L. Bryant
  • Michael R. Dove
  • Robyn Eckersley
  • Arturo Escobar
  • Andre Gorz
  • Félix Guattari
  • Susanna Hecht
  • Ivan Illich
  • Giorgos Kallis
  • Alain Lipietz
  • William Moseley
  • Richard Peet
  • Paul Robbins
  • Ariel Salleh
  • Farhana Sultana
  • Erik Swyngedouw
  • Bhaskar Vira
  • Michael Watts
  • Karl Zimmerer

İlgili dergiler

Bu alanın gelişiminde (ve eleştirisinde) kilit rol oynayan bilimsel dergiler şöyle sıralanabilir:

  • Annals of the Association of American Geographers
  • Antipode
  • Capitalism Nature Socialism
  • Development and Change
  • Journal of Peasant Studies
  • Ecological Economics
  • Ecology
  • Economic Geography
  • Environment and Planning
  • Futures
  • Gender, Place & Culture
  • Geoforum
  • Human Ecology
  • Journal of Political Ecology
  • New Left Review
  • Progress in Human Geography
  • Progress in Physical Geography
  • Oryx

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Notlar

  1. ^ Peet and Watts, 1996, s.6.
  2. ^ Robbins, 2012.
  3. ^ "Nature Rambling: We Fight for Grass," The Science Newsletter 27, 717, Jan. 5: 14.
  4. ^ Wolf, 1972, s.202.
  5. ^ Bryant, 1998, s.80.
  6. ^ Piers Blaikie, 1985
  7. ^ Bryant, 1998, s.89.
  8. ^ Bryant and Bailey, 1997, s.28.
  9. ^ Paul Robbins, 2012.
  10. ^ a b Walker, 2005, s.74.
  11. ^ Walker, 2005, s.74-75.
  12. ^ Walker, 2005.
  13. ^ Ritzer, 2008: s.28.
  14. ^ a b Perry, 2003: s.123.
  15. ^ Wolf, 1997: s.7-9.
  16. ^ Wolf, 1997: s.13.
  17. ^ Perry, 2003: s.154-157.
  18. ^ Wolf, 1972.
  19. ^ Watts, 1983.
  20. ^ Blaikie, 1985.
  21. ^ Hecht & Cockburn, 1990.
  22. ^ Peluso, 1992.
  23. ^ Greenberg & Park, 1994.
  24. ^ Hershkovitz, 1993.
  25. ^ Hanna, et al., 2004: s.203.
  26. ^ Dove & Carpenter, 2008: s.4.

Bibliyografya

  • Blaikie, P., and Brookfield, H. Land Degradation and Society. Methuen: 1987.
  • Blaikie, Piers. 1985. The Political Economy of Soil Erosion in Developing Countries. Londra; New York: Longman.
  • Bryant, Raymond L. 1998. Power, knowledge and political ecology in the third world: a review, Progress in Physical Geography 22(1):79-94.
  • Bryant, R. (ed.) 2015. International Handbook of Political Ecology. Edward Elgar
  • Bryant, Raymond L. and Sinead Bailey. 1997. Third World Political Ecology. Routledge.
  • Dove, Michael R., and Carol Carpenter, eds. 2008. Environmental Anthropology: A Historical Reader. MA: Blackwell.
  • Escobar, Arturo. 1996. “Construction Nature: elements for a post-structuralist political ecology”. Futures 28(4): 325-343.
  • Garí, Josep A. 2000. The Political Ecology of Biodiversity: Biodiversity conservation and rural development at the indigenous and peasant grassroots. D.Phil. Dissertation, Oxford Üniversitesi. British Library No. 011720099 (DSC D213318).
  • Garí, Josep A. 2000. La ecología política de la biodiversidad. Ecología Política 20: 15-24.
  • Greenberg, James B. and Thomas K. Park. 1994. Political Ecology, Journal of Political Ecology 1: 1-12.
  • Hecht, Susanna & Alexander Cockburn. 1990 [Updated edition 2010]. Fate of the Forest: Developers, Destroyers, and Defenders of the Amazon. Chicago Üniversitesi Yayınları.
  • Hershkovitz, Linda. 1993. Political Ecology and Environmental Management in the Loess Plateau, Çin, Human Ecology 21(4): s.327-353.
  • Martinez-Alier, Joan. 2002. The Environmentalism of the Poor: A Study of Ecological Conflicts and Valuation. Edward Elgar.
  • Paulson, Susan, Lisa L. Gezon, and Michael Watts. 2003. Locating the Political in Political Ecology: An Introduction, Human Organization 62(3): s.205-217.
  • Peet, Richard and Michael Watts. 1993. Introduction: Development Theory and Environment in an Age of Market Triumphalism, Economic Geography 68(3): s.227-253.
  • Peet, Richard, Paul Robbins, and Michael Watts. (eds.) 2011. Global Political Ecology. Routledge.
  • Peet, Richard and Michael Watts. eds. 1996. Liberation ecologies: environment, development, social movements. Routledge.
  • Peluso, Nancy Lee. 1992. Rich Forests, Poor People: Resource Control and Resistance in Java. Kaliforniya Üniversitesi Yayınları.
  • Peluso Nancy Lee & Michael Watts (eds.). 2001. Violent Environments. Cornell Üniversitesi Yayınları.
  • Perreault, T., G. Bridge and J. McCarthy (eds.). 2015. Routledge Handbook of Political Ecology. Routledge.
  • Perry, Richard J. 2003. Five Key Concepts in Anthropological Thinking. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
  • Ritzer, George. 2008. Modern Sociological Theory. Boston: McGraw-Hill.
  • Robbins, Paul. 2012. Political Ecology: A Critical Introduction. 2nd ed. Blackwell.
  • Rocheleau, D. 1995. Gender and a Feminist Political Ecology Perspective, IDS Institute for Development Studies 26(1): s.9-16.
  • Salleh, Ariel (ed.) 2009. Eco-Sufficiency & Global Justice: Women write Political Ecology. Londra: Pluto Yayınları.
  • Salleh, Ariel. 2017. Ecofeminism in Clive Spash (ed.) Routledge Handbook of Ecological Economics. Londra: Routledge.
  • Sayre, Nathan. 2002. Species of Capital: Ranching, Endangered Species, and Urbanization in the Southwest. Arizona Üniversitesi Yayınları.
  • Sutton, Mark Q. and E.N. Anderson. 2004. Introduction to Cultural Ecology. Altamira.
  • Vayda, Andrew P. and Bradley B. Walters. 1999. Against Political Ecology, Human Ecology 27(1): s.167-179.
  • Walker, Peter A. 2005. Political ecology: where is the ecology? Progress in Human Geography 29(1): s.73–82.
  • Watts, Michael. 1983 [reprinted 2013]. Silent Violence: Food, Famine and Peasantry in Northern Nigeria. Kaliforniya Üniversitesi Yayınları.
  • Watts, Michael. 2000. “Political Ecology.” In Sheppard, E. and T. Barnes (eds.), A Companion to Economic Geography. Blackwell.
  • Walker, Peter A. 2006. Political ecology: where is the policy? Progress in Human Geography 30(3): s.382-395.
  • Wolf, Eric. 1972. Ownership and Political Ecology, Anthropological Quarterly 45(3): s.201-205.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ekoloji</span> Organizmaların ve çevrelerinin incelenmesi

Ekoloji ya da doğa bilimi, canlıların hem kendi aralarında hem de fiziksel çevreleri ile olan ilişkileri inceleyen bilim dalıdır. Ekoloji canlıları birey, popülasyon, komünite, ekosistem ve biyosfer düzeylerinde inceler. Ekoloji çok yakından ilişkili olduğu biyocoğrafya, evrimsel biyoloji, genetik, etoloji ve doğa tarihi dallarıyla örtüşür. Ekoloji, biyoloji biliminin bir dalıdır.

Siyaset bilimi, politika bilimi ya da politoloji, siyasi teorileri ve siyasi teorilerin pratiklerini inceleyen, siyasi sistemler ve siyasi davranışlar alanıyla ilgilenen bir sosyal bilim alanıdır.

Sosyalizm, sosyal ve ekonomik olarak toplumsal refahın, katılımcı bir demokrasiyle gerçekleşeceğini ve üretim araçlarının hakimiyetinin topluma ait olduğunu savunan, işçi sınıfının yönetime katılmalarına ağırlık veren, özel üretim yerine kamu bazlı üretimi destekleyen, telkin ve propagandalarını eğitim, tarım ve vergi reformları üzerinde yoğunlaştıran ekonomik ve siyasi bir teoridir. Siyasi yelpazede ve dünyanın çoğu ülkesinde sosyalizm, standart sol ideoloji olarak kabul edilir. Sosyalizm türleri, kaynak tahsisinde piyasaların ve planlamanın rolüne ve kuruluşlardaki yönetim yapısına göre değişir.

<span class="mw-page-title-main">Emperyalizm</span> nüfuz yoluyla devletler arasında eşitsiz bir ilişki yaratılması

Emperyalizm, yayılmacılık veya ekspansiyonizm, bir devletin veya ulusun başka devlet veya uluslar üzerinde kendi çıkarları doğrultusunda etkide bulunmaya çalışmasıdır. Etkileyen devlet, etkilenen devletin kaynaklarından "yararlanma" hakkına sahiptir.

İdeoloji, özellikle tamamen epistemik olmayan nedenlerle bir kişi veya grup tarafından benimsenen inanç veya felsefeler kümesidir. bu durumda "pratik unsurların teorik unsurlar kadar önemli olduğu" anlamına gelir. Daha önceden genellikle ekonomik, siyasi veya dini teorilere ve politikalara uygulanan terim, Karl Marx ve Friedrich Engels'e kadar uzanan bir geleneğe sahipti. Ancak daha yakın zamanlarda yapılan kullanımlarda terim genellikle ek olarak kullanılmaktadır.

Sosyal liberalizm, bireysel özgürlük ve sosyal adalet arasında denge kurmayı amaçlayan politik bir ideolojidir. Klasik liberalizm gibi bireyci ekonomiyi, sivil ve siyasi hak ile özgürlüklerin genişlemesi bakımıyla uyuşur ancak bunlara ek olarak hükûmetin meşru rolünün yoksulluk, sağlık ve eğitim gibi ekonomik ve sosyal konuları olduğunu da içeren sosyal piyasayı temel alır. Sosyal liberalizmde toplumun iyiliği bireyin özgürlüğü ile uyumlu görülür. İkinci Dünya Savaşı sonrasında sosyal liberal fikirler dünyanın birçok ülkesinde benimsenmiştir. Sosyal liberal düşünceler ile partiler merkez veya merkez sol olarak kabul edilir. Bununla birlikte, ülkelere göre farklı isimlendirmeler sosyal liberalizmi tarif etmektedir. Birleşik Krallık'ta yeni liberalizm, ABD'de modern liberalizm, Almanya'da sol liberalizm ve İspanyolca konuşulan ülkelerde ilerici liberalizm olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Siyasi parti</span> politik hayatın en önemli ögesi olan ve belli bir siyasi görüşü temsil eden siyasal örgüt

Siyasi parti, belirli bir ülkenin seçimlerinde yarışacak adayları koordine eden bir örgütlenmedir. Bir parti üyelerinin genellikle politika konusunda benzer fikirlere sahip olması yaygındır ve partiler belirli ideolojik veya politika hedeflerini destekleyebilir.

Sivil toplum, toplumun "üçüncü ayağı" olarak anlaşılabilir ve hükûmet ve iş dünyasından ayrı olarak aile ve özel alanı da içerir. Diğer yazarlar tarafından, sivil toplum, 1) vatandaşların çıkarlarını ve iradesini ilerleten sivil toplum kuruluşları ve kurumlarının toplamı veya 2) hükûmetten bağımsız olan toplumdaki bireyler ve kuruluşlar anlamında kullanılır.

Siyasetçi veya politikacı, parti politikasında etkin olan bir kişi ya da hükûmette herhangi bir görevi elinde bulunduran bir kişi. Politikacılar, ülkeyi ve dolayısıyla insanlarını yöneten yasalar ya da politikalar önerir, destekler ve oluşturur. Politikacı, herhangi bir bürokratik kurumda, politik iktidara ulaşmaya çalışan herhangi biri de olabilir.

Neoliberalizm veya neo-liberalizm, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra gerileme yaşayan serbest piyasa kapitalizmiyle ilişkilendirilen 19. yüzyıl fikirlerinin 20. yüzyılın sonlarında yeniden ortaya çıkması için kullanılan bir terimdir. Muhafazakar ve liberteryen örgütlerin, siyasi partilerin ve düşünce kuruluşlarının yükselişinde önemli bir faktör olan neoliberalizm, genellikle ekonomik liberalleşme politikalarıyla ilişkilendirilir. Bu politikalar arasında özelleştirme, düzenlemelerin kaldırılması, küreselleşme, serbest ticaret, para politikası, kemer sıkma politikaları ve devlet harcamalarının azaltılması gibi unsurlar yer alır. Bu politikalarla ekonomi ve toplumda özel sektörün rolünün artırılması amaçlanır. Neoliberal proje aynı zamanda kurumların tasarlanmasına odaklanmakta ve bir siyasi boyutu bulunmaktadır. Neoliberalizmin düşünce ve pratikte belirleyici özellikleri, büyük ölçüde akademik tartışmanın konusu olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Murray Bookchin</span> Amerikalı filozof

Murray Bookchin, Amerikalı sosyal teorisyen, yazar, tarihçi ve siyaset felsefecisi. Çevre hareketinin öncülerinden olan Bookchin, özgürlükçü sosyalizm, anarşizm ve ekoloji düşüncelerine bağlı kalarak şehir planlaması ve teorisyeni olduğu sosyal ekoloji ideolojisi gibi konular üzerine çalışmalar yapmış, anarşist gelenek ile çağdaş ekolojik bilincin sentezini kurması ile dikkatleri üzerine çekmiştir. Bookchin; siyaset, felsefe, tarih ve kentsel sorunlar üzerine iki düzine kitabın yazarıdır.

Muhalefet, bir veya daha fazla siyasi parti veya diğer örgütlü gruplardan oluşur ve bir şehir, bölge, devlet, ülke veya diğer siyasi birimde siyasi kontrolü elinde tutan hükûmete, partiye veya gruba, öncelikle ideolojik olarak karşı çıkar. Karşıtlık derecesi siyasi koşullara göre değişir. Örneğin, otoriter ve demokratik sistemlerde, karşıtlık sırasıyla baskılanabilir veya istenen bir durum olabilir. Bir muhalefetin üyeleri genellikle diğer partilere karşı antagonistik roller üstlenir.

<span class="mw-page-title-main">Yeşil siyaset</span>

Yeşil siyaset, ekolojik ve çevresel amaçlara önem veren, şiddet karşıtlığı ve toplumsal adaleti savunan, katılımcı demokrasi üzerinde biçimlenmiş bir ideolojidir. Yeşil siyasette doğanın ve barışın korunması ön plandadır. Yeşil siyasetin uluslararası simgesi ayçiçeğidir.

Ekonomik liberalizm, piyasa ekonomisinin bireyci hatlara dayanmasını ve üretim araçlarının özel mülkiyette olmasını destekler. Ekonomik liberaller, serbest ticareti ve açık rekabeti engellediği için piyasaya yapılan hükümet müdahalesine ve korumacılığa karşı çıkma eğilimindedir, ancak mülkiyet haklarını korumak ve piyasa başarısızlıklarını çözmek için yapılan hükûmet müdahalesini destekler. Ekonomik liberalizm, Büyük Buhran ve Keynesyenizm'in yükselişine kadar genel olarak klasik liberalizmin ekonomik modelini ifade etmek için kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Siyasi ekonomi</span> üretim, alım-satım ve bunların kanun, gümrük ve devlet ile ilişkilerinin incelenmesine verilen ad

Siyasi iktisat aslen üretim, alım-satım ve bunların kanun, gümrük ve devlet ile ilişkilerinin incelenmesine verilen addır. Siyasi iktisat kavramı ahlak felsefesinde ortaya çıkmıştır. 18. yüzyılda devletlerin ("polities") iktisatlarının çalışılması olarak gelişmiş dolayısıyla da "siyasi" iktisat (ekonomi) adını almıştır.

Liberteryen sosyalizm veya özgürlükçü sosyalizm, güdümsüz, ekonomik ya da toplumsal katmansız, birey özgürlüğüne ve eşitliğine dayalı, her tür bilgiye erişmede ve kullanmada fırsat eşitliği sağlayan, anarşist özelliklere sahip bir sosyalizm anlayışıdır.

Siyasi yelpaze, siyasi pozisyon veya politik spektrum, farklı siyasi pozisyonları birbirine göre tanımlamak ve sınıflandırmak amacıyla kullanılan bir sistemdir. Bu pozisyonlar, bağımsız siyasi boyutları temsil eden bir veya daha fazla geometrik eksende yer alır. "Siyasi pusula" ve "siyasi harita" ifadeleri, özellikle popüler iki boyutlu modellerine atıfta bulunmak üzere, siyasi yelpazeyi ifade etmek için kullanılan terimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye-Uganda ilişkileri</span>

Türkiye-Uganda ilişkileri, Türkiye ile Uganda arasındaki dış ilişkilerdir. Türkiye'nin Kampala'da, Uganda'nın ise Ankara'da büyükelçiliği vardır.

<span class="mw-page-title-main">Irk ve etnik ilişkiler sosyolojisi</span>

Irk ve etnik ilişkiler sosyolojisi, toplumun tüm seviyelerinde ırklar ve etnik gruplar arasındaki toplumsal, politik ve ekonomik ilişkilerin incelenmesini kapsar. Bu alan, konut ayrımı, farklı ırk ve etnik gruplar arasındaki diğer karmaşık sosyal süreçler gibi sistematik ırkçılık üzerine yapılan çalışmalarla da ilgilenir.

Ekosofi veya ekofelsefe, ekolojik uyum veya denge felsefesidir. Terim, Fransız post-yapısalcı filozof ve psikanalist Félix Guattari ile birlikte derin ekolojinin Norveçli babası Arne Næss tarafından oluşturulmuştur.