İçeriğe atla

Siyaksares

Siyaksares döneminde Medler MÖ 600

Siyaksares, MÖ 625-585 yıllarında yaşamış olan, Fraortis'in oğlu, Medya devletinin kralıdır.[1] Siyaksares, Asurlular’ı yenerek şimdiki Afganistan, İran, Pakistan ve Türkiye'nin de içinde bulunduğu topraklarda güçlü bir Med imparatorluğu kurdu.

Siyaksares henüz hükümdar iken İskit akınları ile karşı karşıya kaldı. İskitler tüm Asya'yı istila etmiş, Medler'de bundan nasibini almışlardı. Tüm Asya'da 28 yıl boyunca ve Medler'i de 1 yıl boyunca ağır vergiler alarak, ülkeye ilgisizlik göstermeleri, halkın elindeki tüm mal varlığına el koymaları ve harabeye çevirmelerinden ötürü ülke yıkıntıya döndü. Siyaksares, İskitler'i bir eğlenceye davet etmiş ve onları sarhoş ettikten sonra öldürtmüştü. Bu olaydan sonra Medler, Siyaksares önderliğinde tekrar Asya'ya hükmedip, Antik Çağın en büyük imparatorluğu haline geldiler.[1][2]

Siyaksares Dönemi

Siyaksares'in olası mezarı, Süleymaniye ili, Kürdistan Bölgesel Yönetimi, Irak

Siyaksares, Medler'in başkenti olan Ekbatana'da doğdu. Babası Phraortes, Asurbanipal önderliğindeki Asurlular'a karşı savaşırken ölmüştü. O güne kadar Medler karmakarışık bir şekilde savaşıyorlardı ancak Siyaksares orduyu, kolordulara ayırarak, mızraklılar, okçular, atlılar diye ayırdı ve belli bir düzene soktu.

Fetih hareketlerine başlayan Siyaksares, ilk olarak Asurlular'ı yenmeyi istiyordu. Siyaksares'in babası Fraortis, Asurlular'a karşı savaşırken ölmüştür. MÖ 612 yılında Medler Ninova'yı kuşatmış ve Asur imparatorluğunu yıkmıştır. Bin yıllık Asur hegamonyası biterek Mezopotamya'da bir devir kapanmıştır.[3]

Ardından Lidya'ya yürüdü. Siyaksares komutasında Med ve Alyattis komutasında Lidya ordusu Halys Nehri (Günümüzde Kızılırmak, Türkiye) dolaylarında karşı karşıya geldi ve muharebe büyük bir şiddetle devam ederken tarih 28 Mayıs MÖ 585'i gösteriyordu. Yunan filozof Thales'in de önceden öngördüğü gibi savaş meydanında güneş tutuldu (Thales Tutulması). Medler için güneş kutsal olduğundan bunu Tanrıların bir cezalandırması olarak yorumlayıp muharebeyi bitirdiler ve barış antlaşması yaptılar.[4]

Siyaksares ordularını Asur'a çevirdi ve Ninova'ya doğru yol aldı. Ancak, İskitler, Med devletine doğru istila yoluna girmişlerdi. Savaştan çıkmış Med ordusu İskitler'le karşı karşıya geldi ve yenildiler. İskitler tüm Asya'ya yayıldılar. Ancak bir gece Siyaksares, İskitler'i davet etmiş ve onları sarhoş edip boğazlamıştı. Bu olaydan sonra Medler, Siyaksares önderliğinde tekrar Asya'ya hükmedip, antik çağın en büyük imparatorluğu haline geldiler.

Kaynakça

  1. ^ a b Herodotos, Tarih, s.42, İş Bankası Kültür Yayınları, İSBN 978-975-458-721-0
  2. ^ Herodotos, Tarih, s.61, İş Bankası Kültür Yayınları, İSBN 978-975-458-721-0
  3. ^ "MEDIA". 5 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2018. 
  4. ^ Herodotos, Tarih, s.43, İş Bankası Kültür Yayınları, İSBN 978-975-458-721-0

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lidya</span> Anadoluda Tunç Çağının sonlarından başlayarak MÖ VI. yüzyıla kadar hüküm süren Lidya medeniyetinin merkezini oluşturan tarihî bölge

Lidya, Anadolu'da Tunç Çağı'nın sonlarından başlayarak MÖ 6. yüzyıla kadar hüküm süren Lidya medeniyetinin merkezini oluşturan tarihî bölge. Esas olarak Gediz Nehri ve Küçük Menderes vadilerini kapsayan, günümüzde yaklaşık olarak Manisa ve Uşak illerine denk gelen bölgedir. Lidya medeniyetinin tarih sahnesinden çekilmesinden sonra da Roma İmparatorluğu dönemine kadar bu isimle anılmıştır. Kuzeyinde Misya, güneyinde Karya, doğusunda Frigya, batısında ise İyonya bölgeleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kimmerler</span> Hint-Avrupa, Kafkasyalı veya Türk kökenli göçebe kavim

Kimmerler MÖ 8. yüzyılın ilk yarısına kadar Kimmerya olarak da tabir edilen İdil Nehri'inden Karadeniz'in kuzeyine doğru uzanan geniş bir alanda yaşamış büyük olasılıkla Hint-Avrupa kökenli oldukları varsayılan göçebe ve savaşçı bir ulustur.

<span class="mw-page-title-main">Babil</span> Mezopotamyada tarihi bölge ve devlet

Babil, Mezopotamya'da adını aldığı Babil kenti etrafında MÖ 1894 yılında kurulmuş, Sümer ve Akad topraklarını kapsayan bir imparatorluktur. Babil'in merkezi bugünkü Irak'ın El Hilla kasabası üzerinde yer almaktadır. Babil halkının büyük bir kısmını tarih boyunca çeşitli Sami asıllı halklar oluşturmuştur. Bölgede konuşulmuş en yaygın dil Akadca olmuş olmasına rağmen Sümerce dinî dil olarak kullanılmıştır. Aramice ise ilerleyen yıllarda bölgenin geçer dili konumuna gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Asurlular</span> Mezopotamyada tarihî Sami devleti

Asur İmparatorluğu, Asur Devleti veya Asurya, MÖ 2025 ile MÖ 612 yılları arasında var olmuş ve Sami halklardan oluşmuş bir Antik Çağ Mezopotamya imparatorluğuydu. Devlet ilk başta Kuzey Irak'ta, Dicle kıyısında bulunan Asur (Aššur) şehrinden oluşmuşken, Güney Mezopotamya ve Doğu ile olan ticari ilişkilerden yararlanarak gelişmiş ve toprakları genişleyerek bir imparatorluğa dönüşmüştür. Anadolu'daki en büyük ticaret kolonileri Kültepe'de (Kayseri) bulunmaktaydı. Başkentleri Ninova'ydı.

<span class="mw-page-title-main">Asur</span> Irakta bulunan antik kent.

Asur, Mezopotamya'nın kuzey kısmında, günümüzde Musul yöresinde, Dicle Irmağı'na bakan bir plato üzerinde kurulmuş antik bir kenttir. Bölgedeki arkeolojik kazılar, MÖ 3. binyılın başlarında burada bir yerleşim olduğunu göstermektedir. Ancak yayılma alanı ve diğer nitelikleri hakkında kesin bilgilere ulaşılamamıştır. Bugüne kadar tespit edilen yapı kalıntıları, antik Mezopotamya'da yapıldığı gibi, eski yapıların üstüne aynı tarzda inşa edilmiş olan bir İştar tapınağı altında kalmış temellerdir. Asur, Kalah ve Ninova kentleri Asur'un başlıca kentleridir.

<i>Herodot Tarihi</i>

Herodot Tarihi veya Tarihler, Herodot'un Batı edebiyatı'nda tarihin kurucu eseri olarak kabul edilir. Tamamen tarafsız bir kayıt olmasa da, Batı'nın bu konulardaki en önemli kaynaklarından biri olmaya devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Medler</span> Antik İranlılar

Medler, İran'ın kuzeybatı bölgesinde yaşayan eski İran halklarından biridir. Yunanlar bu halkın yaşadığı bölgeye Medya adını vermişlerdir. Medler ilk kez Asur kralı III. Salmaneser'in dönemindeki yazılarda "Mada" adı ile kaydedilmişlerdir. Medler'in şu anki adı Antik Yunan dilindeki Mêdos'tan (Μῆδος) gelmektedir. Asurlular "Medyan ülkesi", Kurmada, Mata veya Manda olarak kendilerinden bahsederken, Babiller onları Ummān-manda olarak adlandırdılar.

<span class="mw-page-title-main">Lidyalılar</span>

Lidyalılar Anadolu grubunun ayırt edici Hint-Avrupa Lidya dilini konuşan, batı Anadolu bölgesindeki Lidya'da yaşayan Anadolu kökenli bir halktı. Dilleri, Hitit dili ile benzerlik gösterir.

MÖ 7. yüzyıl, MÖ 700'ün ilk günü başlamış ve MÖ 601'in son günü bitmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İsrail Krallığı (kuzey)</span>

İsrail Krallığı Birinci İsrail Krallığı'nın MÖ 930'da yıkılmasından sonra kurulmuş iki devletten biridir. MÖ 930'da kurulan krallığın varlığı MÖ 720'de Asur İmparatorluğu'nun işgaliyle son buldu. En önemli şehirleri Şehem, Tirzah ve Samiriye idi.

Nahum kitabı, Tanah'ta bulunan kitaplardan biridir. Küçük Peygamberler kitaplarının yedincisidir.

<span class="mw-page-title-main">Medya Devleti</span>

Medya, Midiya, Mada ya da Maday (İbranice: מָדַי, translit: Maday) — MÖ 728–MÖ 549 yılları arasında var olmuş eski bir doğu imparatorluğu, ayrıca kuzeyde Aras nehri ve Elbruz Dağı'na, doğuda Deşti-Kevir çölüne, batıda ise Zagros Dağları'na kadar uzanan tarihi bir bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Asur İmparatorluğu</span> Mezopotamyadaki bir tarihi devlet

Yeni Asur İmparatorluğu Asur tarihinin son dört yüz yıllık evresidir. Bu dönemde Orta Asur'da başlayan kralların yıllık yazmaları devam ettiğinden siyasal olaylar hakkında bilgi sahibi olunabilmektedir. Bu dönemde devlet tüm Mezopotamya'yı kapsar hale gelmişti ve en geniş sınırlarına ulaşmıştı. Batı İran, Suriye ve Güney Doğu Anadolu da devletin egemenlik sahasıydı. En çok savaşılan devletler arasında Anadolu'da Urartular vardı. Med-İskit akınlarıyla Asur devleti son bulacaktı.

<span class="mw-page-title-main">Halys Nehri Muharebesi</span> MÖ 6. yüzyılın başlarında Medler ve Lidyalılar arasında çatışmadır

Halys Nehri Muharebesi ya da Tutulma Muharebesi MÖ 6. yüzyılın başlarında Medler ve Lidyalılar arasında çatışmadır. Sonuç, her iki tarafın da bir barış anlaşması müzakere etmesine ve altı yıllık bir savaşı sona erdirmesine yol açan bir beraberlikti. Herodot'a göre, savaş sırasında bir güneş tutulmasının ortaya çıkması bir alamet olarak yorumlandı ve muharebeyi kesintiye uğrattı.

<span class="mw-page-title-main">Thales tutulması</span> güneş tutulması

Thales Tutulması, Herodot'un Tarihi'ne göre, Yunan filozof Miletli Thales tarafından doğru bir şekilde tahmin edilen bir güneş tutulmasıydı. Herodot'un hesabı doğruysa, bu tutulma, meydana gelmeden önce bilindiği için kaydedilen en eski tutulmadır. Birçok tarihçi, öngörülen tutulmanın 28 Mayıs MÖ 585'teki güneş tutulması olduğuna inanmaktadır. Thales'in tutulmayı tam olarak nasıl öngördüğü belirsizliğini korumaktadır; bazı bilim adamları, tutulmanın asla tahmin edilmediğini iddia etmektedir. Diğerleri farklı tarihler için tartıştılar, ancak yalnızca 28 Mayıs MÖ 585'teki tutulma, tarihsel olayı açıklamak için gerekli görünürlük koşullarıyla eşleşmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ninova Savaşı (MÖ 612)</span> Yeni Asur İmparatorluğunun başkentindeki savaş

Ninova Savaşı MÖ 613 ile 611 yılları arasında gerçekleşmiş olup, en olası tarih MÖ 612'dir. Asurlulara karşı isyan halinde olan Medler ve Babillilerden oluşan bir koalisyon Ninova'yı kuşatmış ve şehrin 750 hektarlık alanını tahrip etmiştir. Bu, Yeni Asur İmparatorluğu'nun çöküşüne ve Babil İmparatorluğu'nun Mezopotamya'da hâkim devlet olarak yükselişine yol açtığı için Antik Yakın Doğu'da önemli bir olaydı. Asur İmparatorluğu'nun başkenti savaştan sonra büyük ölçüde insansızlaştırılmış ve şehirsizleştirilmiştir. Sardanapalus efsanesi Ninova'nın düşüşünün çarpıtılmış bir anlatımına dayanıyor olabilir.

Bartatua veya Protothyes, MÖ 7. yüzyılda Batı Asya'da hüküm süren bir İskit kralıydı.

Işpakya(Işbara?), MÖ 600'lerde hüküm süren bir İskit kralıydı.

Madyes, MÖ 659-625 yılları arasında hüküm süren bir İskit kralıydı. Madyes, İskit kralı Bartatua ve Asur prensesi Šērūʾa-ēṭirat'ın oğluydu ve dayısı kral Asurbanipal Yeni Asur İmparatorluğu'nun kralıydı. Döneminde İskit gücünü zirveye çıkardı ve geniş İskit istilası görüldü.

Bu madde Lidya'nın hem efsanevi hem de tarihi bilinen krallarını listeler. Lidya, MÖ 1. binyılda Batı Anadolu'da bulunan antik bir krallıktır. MÖ 2. binyılda bir ülke olarak ortaya çıkmış olabilir ve bir zamanlar Maeonia olarak adlandırılmış olabilir; Herodot, Lidyalılar olarak tanınmadan önce halkın Maeonlular olarak adlandırıldığını söyler. Herodot ve diğer kaynaklar Maeoniae, Heracleidae (Heraklidler) ve Mermnadae olmak üzere üç hanedandan söz eder. İlk iki hanedan efsanevidir, ancak Herakleid hanedanının sonraki üyeleri en azından yarı efsanevidir. Mermnadae tarihi bir topluluktur.