İçeriğe atla

Sister Rosetta Tharpe

Sister Rosetta Tharpe
DoğumRosetta Nubin
20 Mart 1915(1915-03-20)
Cotton Plant, Arkansas, ABD
Ölüm9 Ekim 1973 (58 yaşında)
Philadelphia, Pensilvanya
TarzlarGospel müziği, caz, blues, rock, rhythm and blues[1]
MesleklerŞarkıcı, gitarist
Çalgılarvokal, gitar, elektronik gitar
Etkin yıllar1919–1973[2]
Müzik şirketiDecca
İlişkili hareketlerLucky Millinder
Jordanaires
Marie Knight
Blues ve Gospel Karavanı

Sister Rosetta Tharpe (20 Mart 1915 – 9 Ekim 1973) Amerikalı şarkıcı, söz yazarı, gitarist ve şarkıcı. Döneminin öncü müzisyenlerindendir. 1930 ve 1940'lu yıllarda hem ruhani sözleri, hem de ritimleri ile kendine özgü olan gospelleri ile ünlü olmuştur. Bu eserlerinin rock and roll müziğin öncülü olduğunu düşünülmektedir. İlk büyük gospel starlarından biri olan sanatçı, birçok Rhythm and blues ve rock and roll müzisyeninin etkilemiş ve müzik dünyasında "the original soul sister" (orijinal soul'cu rahibe) ve "godmother of rock and roll" (rock and roll'un vaftiz annesi) olarak anılmaktadır.[1][3][4][5][6] Etkiledikleri arasında Little Richard, Johnny Cash, Chuck Berry, Elvis Presley ve Jerry Lee Lewis gibi birçok müzisyen vardır.[5][7][8]

Tharpe'ın 1944 yılında çıkardığı hit eseri "Down by the Riverside", 2004 yılında ABD Kongre Kütüphanesi Ulusal Kayıt Defteri'ne müziğinin kalitesi ve etkileri not düşülerek eklenmiştir.[9] 1944 yılının sonlarında kaydedilen ve rock and roll müziğinin öncüllerinden olduğu düşünülen eseri "Strange Things Happening Every Day", 1945 yılında müzik listelerinde ikinci sıraya yükselmiştir.[7][10][11]

Çocukluk dönemi ve kariyerinin başlangıcı

Rosetta Nubin, pamuk toplama işçisi olarak çalışan Katie Bell Nubin ve Willis Atkins'in çocuğu olarak Arkansas eyaletinin Cotton Plant adlı kasabasında doğdu. Babası hakkında bir şarkıcı olması dışında pek bir bilgi yoktur. Annesi de işçiliğinin yanında bir şarkıcı, mandolinci ve COGIC kilisesi vaizlerindendi. Annesinin teşviki ile, Rosetta Rubin dört yaşında şarkı söylemeye ve gitar çalmaya başladı ve kısa zamanda müziğin harika çocuğu olarak anılmaya başladı.[1][2][4]

1920'lerin ortalarında annesi ile beraber Chicago'ya yerleşti. Burada, zaman zaman il dışına da çıkarak, COGIC kiliselerinde dini konserler verdiler. Zenci kadın gitaristlerin çok az olduğu bir dönemde genç Rosetta, hatırı sayılır bir şöhrete kavuştu.[12] 1934 yılında, Thomas Tharpe adında bir COGİC kilisesi vaizi ile evlendi. İlk eşinden 1938 yılında boşanmış ve sonrasında birkaç kez evlenmiş olsa da, sahne ismi olarak Sister Rosetta Tharpe'ı kullanmaktan vaz geçmedi.[2] Boşandıktan sonra annesi ile New York City kentine taşındı.

Müzik kariyeri

Tharpe, ilk kaydını 31 Ekim 1938 tarihinde Lucky Millinder jazz orkestrası eşliğinde Decca Kayıtları ile yaptı.[13] Bu ilk kaydından çeşitli eserleri kısa sürede hit şarkılar haline geldi, Tharpe'ı ticari olarak başarılı ilk gospel şarkıcılarından biri yaptı.[2] "Rock Me" şarkısı Elvis Presley, Little Richard ve Jerry Lee Lewis gibi birçok rock and roll şarkıcısını etkiledi. Bu şarkı için bir müzik eleştirmeni "rock-and-roll ruhani şarkı" sözünü kullandı.[14] Gospel müzik sahnesinde birçok yenilik getirmiş olan Tharpe, Jordanaires adında beyazlardan oluşan bir müzik grubu ile de çaldı.[8]

Tharpe'ın gospel tarzı eserlerinde seküler ortamlarda söylenmesi ve sekülere de elementlere de geniş vermesi nedeniyle, kendisi kiliseye gidenler tarafından şiddetli bir şekilde eleştirildi ve bu çevrelerde gözden düştü, ama seküler toplum içinde popülerliği günden güne arttı.[2][15]

Tharpe, İkinci Dünya Savaşı sırasında, askerler için sahneye çıkan iki gospel sanatçısından biri oldu.[16] 1944 yılının sonlarında Sammy Price ile birlikte kaydettiği "Strange Things Happening Every Day" adlı eseri, müzik (R&B) Top 10 listelerinde yer alan ilk gospeldir ve ilk rock and roll şarkısı olarak anılır.[17]

1946 yılında Marie Knight ile beraber şarkılar söylemeye başladı ve "Up Above My Head", "Gospel Train" gibi çeşitli hit gospel şarkılarını ortaya çıkardılar.[18] Tharpe'ın popülerliği sayesinde, bir stadyumda gerçekleşen, konser de verdiği üçüncü evliliğine 25000 biletli izleyici katıldı.

Tharpe ve Knight birlikteliği, 1950'li yılların başında popülerliklerindeki ani düşüşler sebebiyle son buldu ve yollarını ayırdılar. 1957 yılında Tharpe, İngiliz tromboncu Chris Barber ile tura çıktı.

Tharpe, Muddy Waters, Otis Spann, Gary Davis, Cousin Joe, Sonny Terry ve Brownie McGhee gibi sanatçılar, 1964 yılında Blues ve Gospel Karavanı'nın birer parçası olarak beraber Avrupayı turladılar.[19]

Son yılları

Tharpe 1970 yılında kalp krizi geçirdi ve diyabetin de etkisiyle bacakları ampute edilmek durumunda kaldı.[20] 9 Ekim 1973 tarihinde Philadelphia'da bir kayıt seansı akşamında bir kalp krizi daha geçirdi ve vefat etti. Sonrasında Philadelphia Northwood Mezarlığı'na gömülmüştür.[21]

Diskografi

Albümleri

  • The Lonesome Road, Decca 224 (1941)
  • Blessed Assurance (1951)
  • Wedding Ceremony of Sister Rosetta Tharpe and Russell Morrison, Decca DA-903 (1951)
  • Gospel Train (1956)
  • Famous Negro Spirituals and Gospel Songs (1957)
  • Sister Rosetta Tharpe, MGM E3821 (1959)
  • Sister Rosetta Tharpe, Omega OSL31 (1960)
  • Gospels in Rhythm (1960)
  • Live in 1960 (1960)
  • The Gospel Truth with the Bally Jenkins Singers (1961)
  • Sister Rosetta Tharpe, Crown LP5236 (1961)
  • Sister on Tour (1962)
  • Live in Paris (1964)
  • Live at the Hot Club de France (1966)
  • Negro Gospel Sister Rosetta Tharpe and the Hot Gospel Tabernacle Choir and Players (1967)
  • Precious Memories, Savoy 14214 (1968)
  • Singing in My Soul, Savoy 14224 (1969)

1961'e kadarki tüm eserleri CD'ler halinde  Frémeaux & Associés tarafından yayınlanmıştır.[22]

Listeler

Yıl Single Sıra
US
R&B
[10]
1945 "Strange Things Happening Every Day" 2
1948 "Precious Memories" 13
"Up Above My Head, I Hear Music in the Air" 6
1949 "Silent Night (Christmas Hymn)" 6

Kaynakça

  1. ^ a b c Sister Rosetta Tharpe (2015). "Sister Rosetta Tharpe". AllMusic. 2 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2015. 
  2. ^ a b c d e "Sister Rosetta Tharpe". Biography.com. 2015. 2 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2016.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "biography.com" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  3. ^ McNeil, William K.; Buckalee, Terry. "'Sister Rosetta' Tharpe (1915-1973)". encyclopediaofarkansas.net. 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2015. 
  4. ^ a b "Sister Rosetta Tharpe". Last.fm. 2015. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2015. 
  5. ^ a b "Godmother of Rock and Roll: Sister Rosetta Tharpe". 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2015. 
  6. ^ Wald, Gayle.
  7. ^ a b DeLuca, Dan (26 Şubat 2007). "Sister Rosetta Tharpe got rock rolling long before Elvis". PopMatters. 22 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2015. 
  8. ^ a b "The Godmother of Rock & Roll: Sister Rosetta Tharpe". BBC Four. 24 Mayıs 2011. 25 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2015. 
  9. ^ "Librarian of Congress Names 50 Recordings to the 2004 National Recording Registry". Library of Congress. 2005. 1 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
  10. ^ a b Whitburn, Joel (2004). Top R&B/Hip-Hop Singles: 1942–2004. Record Research. s. 440. 
  11. ^ Ankeny, Jason (2015). "Sister Rosetta Tharpe : Biography". AllMusic. 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2015. 
  12. ^ Welky, Ali; Keckhaver, Mike (2013). Encyclopedia of Arkansas Music. University of Arkansas Press. s. 202. 
  13. ^ Wald, Gayle, Shout, Sister, Shout! p. 42.
  14. ^ Birnbaum, Larry (1 Ocak 2013). Before Elvis: The Prehistory of Rock 'n' Roll. Rowman & Littlefield. ISBN 9780810886384. 1 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2016. 
  15. ^ "Sister Rosetta Tharpe ca. 1941 "The Lonesome Road"". YouTube. 31 Mart 2009. 8 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2015. 
  16. ^ Ankeny, Jason. "Sister Rosetta Tharpe". AllMusic.com. 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2016. 
  17. ^ Wald, Gayle, Shout, Sister, Shout! p. 68.
  18. ^ Heim, Chris (2007). "Marie Knight: She's Got It!". Dirty Linen, 10. ss. 25-28. 
  19. ^ Rowe, Mike (2007).
  20. ^ McNeil, W. K. (2005). Encyclopedia of American Gospel Music. Psychology Press. s. 399. ISBN 978-0-415-94179-2. Erişim tarihi: 23 Mart 2015. 
  21. ^ Find a Grave'de Sister Rosetta Tharpe
  22. ^ "Complete Sister Rosetta Tharpe: Volume 7". Frémeaux & Associés (Fransızca). 2015. 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Elvis Presley</span> Amerikalı sinema oyuncusu ve şarkıcı (1935 – 1977)

Elvis Aaron Presley, Amerikalı şarkıcı, müzisyen, oyuncu. Dünya çapında 'Rock'n Roll'un Kralı' ya da kısaca kral olarak tanınır. Diğer lakabı olan 'Elvis the Pelvis' ise 1950'li yıllarda kendisine takılmıştır. Böyle söylenmesinin nedeni ise ilginç dansı olduğu kadar argo bir ifade ile o zamanların tutucu toplumunda yakışıklı ve seksi olduğunu ifade etmek amaçlı uygun bir argo söylem daha doğrusu modern bir deyim olmasıdır. Presley'in sahip olduğu en büyük avantajlardan biri ise sesiydi. Siyahi ve beyaz tonlarını rahatlıkla kullanabiliyordu. Kilise müziğinden popüler müziğe; Rock'n Roll'dan Blues tarzına kadar çok çeşitli türlerde eserler verdi. It's Now or Never gibi opera tarzında yakın parçalar seslendirdi. My Way gibi bazı cover çalışmalarının şöhreti asıllarını dahi geride bıraktı.

Rockabilly, rock'n roll müziğinin erken dönemlerdeki formuna verilen ad. Temelinde country, blues, hillbilly, blue grass yer alır. Birleşik Devletler'in güney eyaletlerinde ortaya çıkmıştır. Özellikle 1950'li yıllarda popüler olan bu müzik türü, 1980'li yıllarda Rockabilly Revival adı altında tekrar gündeme gelmiştir. Elvis Presley, Buddy Holly, Gene Vincent, Eddie Cochran başlıca temsilcileridir.

<span class="mw-page-title-main">Rock müzik</span> 1950lerde Amerika Birleşik Devletlerinde "rock and roll" olarak ortaya çıkan popüler müzik türü

Rock, 1950'lerde ABD'de "rock and roll" olarak doğan, 1960'larda ve sonrasında farklı tarzlara ayrılarak özellikle İngiltere ve ABD'de gelişen bir müzik türüdür. Kökleri 1940'ların ve 1950'lerin rock and roll'una dayanır. Rock and roll ise blues, rhythm and blues ve country müzikten yoğun biçimde esinlenmiştir. Rock müzik; electric blues ve folk, caz, klasik müzik gibi diğer müzik kaynaklarından da esinlenir.

<span class="mw-page-title-main">Decca</span>

Decca, 1929 yılında Edward Lewis tarafından kurulan Britanyalı plak yapım şirketi.

<span class="mw-page-title-main">Aretha Franklin</span>

Aretha Louise Franklin, Amerikalı şarkıcı ve müzisyen. Franklin, kariyerine rahip babası C. L. Franklin'e kilisede gospel müzik söyleyerek başladı. 1960'ta 18 yaşındayken Columbia Records için kayıtlar yaptı. Ancak bu dönemde sınırlı başarılar elde edebildi. 1967'de Atlantic Records'la anlaşan Franklin, "Respect", "(You Make Me Feel Like) A Natural Woman" ve "Think" gibi şarkılarla beraber ticari başarılar elde etti. Bu hit şarkılar neticesinde 1960'ların sonuna doğru "Soul Müziğin Kraliçesi" unvanını aldı.

New wave, müzik alanında pek çok gelişmeyi tanımlamakta kullanılsa da, en yaygın olarak 1970'lerin sonlarında ve 1980'lerin başlarında Batı popüler müziğinde punk rock hareketinden esinlenerek ortaya çıkan müzik akımının adıdır. Bu müzik türü, 1980'ler boyunca popülerliğini sürdürmüş ve 2000'lerde tekrar bunu elde etmiştir. Başlangıçta punk rock'tan esinlenen New Wave; Funk, Disco, Reggae ve Ska türlerinin de bir karışımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Country</span> müzik türü, janra

Country, ABD'nin güneydoğusunda yaşayan beyazlara özgü müzik tarzıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mort Shuman</span> Amerikalı şarkıcı, piyanist ve şarkı yazarı

Mort Shuman, Amerikalı şarkıcı, piyanist ve söz yazarı, 1960'lı yıllarda tutulan rock and roll parçalarıyla ünlenmiştir, bu şarkılara "Viva Las Vegas" adlı şarkı da dahildir. Shuman ayrıca, birçok Fransızca şarkı yazarak bu şarkıları seslendirmiştir, Le Lac Majeur, Allo Papa Tango Charlie, Sha Mi Sha, Un Eté de Porcelaine, Brooklyn by the Sea gibi Fransa'da çok tutulan şarkılar; bahsi geçen Fransızca şarkılara örnektir.

<span class="mw-page-title-main">Wanda Jackson</span>

Wanda Lavonne Jackson 1950'lerin ortasında ve 1960'lı yılların başında en popüler dönemini yaşamış Amerikalı şarkıcı, söz yazarı, piyanist ve gitaristtir. Rockabilly Kraliçesi olarak anılan sanatçı 'rock' ve 'rock and roll' müziğinin öncülerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Buddy Holly</span> Amerikalı şarkıcı-söz yazarı (1936-1959)

Charles Hardin Holley veya tanınan adıyla Buddy Holly, Amerikalı şarkıcı, besteci ve Rock and roll'un öncüsü.

<span class="mw-page-title-main">Little Richard</span>

Richard Wayne Penniman, Sahne adı Little Richard olan sanatçı 5 Aralık 1932'de Macon, Georgia'da doğdu. Little Richard Amerikalı bir şarkıcı, müzisyen ve şarkı yazarıdır. 1950'lerde Little Richard'ın müziği ve sahne performansı Rock and Roll'un doğumu ve yayılmasına katkı sağlamıştır.

Art rock, rock müziğin bir alt türüdür. Deneysel ve kavramsal bir müzikal duruş takınarak, rock müziği bir ergen eğlencesinden sanatsal ifade boyutuna taşımayı amaçlar. Klasik müzik, deneysel rock, avangart ve daha sonraları caz müzikten kaynağını alır. En temel duruşlarından biri, dans etmek yerine dinlenilip düşünülmesi için besteleniyor olmasıdır. Sıklıkla elektronik efektler ve eski dönem rock müziğinin tahrik edici ritminden uzaklaşmış easy listening dokuların varlığıyla kendini belli eder.

<span class="mw-page-title-main">Ike Turner</span> Amerikalı müzisyen (1931 – 2007)

Izear Luster "Ike" Turner Jr., Amerikalı reggae - rock müzisyeni şarkıcısı ve söz yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Sara Tavares</span>

Sara Alexandra Lima Tavares, Cape Verde asıllı Portekizli şarkıcı ve söz yazarı. Lizbon'da doğup büyüdü. Portekizce ve Portekizce tabanlı kleole dillerinde şarkılar söylemiştir. Şarkılarının ana dili Portekizce olmasına rağmen, aynı şarkıda Portekizce ve hatta İngilizce gibi çok dilli şarkılarını repertuvarında bulmak mümkündür.

<span class="mw-page-title-main">D.J. Fontana</span> Amerikalı müzisyen (1931 – 2018)

D.J. Fontana, Amerikalı müzisyendir. 1955-68 yılları arasında 14 yıla yakın beraber çalıştığı ünlü rock'n roll şarkıcısı Elvis Presley'in davulcusu olarak bilinir.

"Tüm Zamanların En Büyük 100 Sanatçısı", Amerika Birleşik Devletleri merkezli popüler kültür dergisi Rolling Stone tarafından 2004 ve 2005 yıllarında iki bölüm hâlinde yayımlanan ve 2011'de güncellenen özel bir sayıdır. Sunulan liste; müzisyenler, yazarlar ve sektörün ileri gelen figürlerinden gelen dönüşlere göre derlenmiş ve daha çok rock and roll dönemine odaklanılmıştır. Ağırlıklı olarak Amerikalı ve İngiliz müzisyenleri içermektedir.

"Yakety Sax", James Q. "Spider" Rich ve Boots Randolph tarafından ortaklaşa bestelenen pop şarkısı. Saksofoncu Randolph, rock listelerinde 35 numaraya ulaşan 1963 çıkışlı kaydında bu şarkıyı popüler hale getirdi. İngiliz komedyen Benny Hill daha sonra şarkıyı The Benny Hill Show'un kapanış tema müziği olarak kullandı. Parça, Randolph'un "imza eseri" olarak kabul edilmektedir.

<i>Elvis</i> (film, 2022)

Elvis, Luhrmann, Sam Bromell, Craig Pearce ve Jeremy Doner tarafından yazılan, Luhrmann ve Doner'ın bir hikâyesi olan, Baz Luhrmann tarafından yönetilen Elvis Presley hakkında bir biyografik müzikal drama filmidir. Başrollerinde Tom Hanks ve Austin Butler, Olivia DeJonge, Yola Quartey, Luke Bracey, Kelvin Harrison Jr., Dacre Montgomery, Helen Thomson, Richard Roxburgh ve David Wenham yardımcı rollerde yer alıyor.

Pot Luck with Elvis, Amerikalı şarkıcı ve müzisyen Elvis Presley'in yedinci stüdyo albümüdür. RCA Victor tarafından mono ve stereo olarak yayınlanmıştır. LPM/LSP 2523 katalog numarasıyla 18 Mayıs 1962 tarihinde piyasaya sürülmüştür. Kayıt seansları, 22 Mart 1961'de Hollywood'da bulunan Radio Recorders stüdyosunda ve 25 Haziran ve 15 Ekim 1961 ile 18 ve 19 Mart 1962 tarihlerinde Nashville, Tennessee'deki RCA Studio B stüdyosunda gerçekleştirilmiştir. Albüm, Billboard Top LP's listesinde 4 numaraya kadar yükselmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Stephen Ackles</span>

Stephen Ackles, Norveçli şarkıcı, söz yazarı ve müzisyen.