İçeriğe atla

Sismik yükleme

Sismik yükleme, deprem mühendisliği'nin temel kavramlarından biridir ve deprem kaynaklı bir sarsıntının[1] yapıya uygulanması anlamına gelir. Yapının zeminle,[2] temas eden yüzeylerinde veya tsunami kaynaklı yerçekimi dalgası ile olur.

Sismik yükleme, öncelikle şunlara bağlıdır:

  • Sahada beklenen deprem parametreleri - sismik tehlike olarak bilinir
  • Sahanın Geoteknik parametreleri
  • Yapı'nın parametreleri
  • Tsunami'den beklenen yerçekimi dalgalarının özellikleri (varsa).

Bazen sismik yük, yapının kısmen veya tamamen kırılmadan dayanma kabiliyetini aşar. Karşılıklı etkileşimleri nedeniyle, yapının sismik yüklemesi ve sismik performansı yakından ilişkilidir.[3]

Ayrıca bakınız

  • Deprem mühendisliği yapıları

Kaynakça

  1. ^ Hudson, Donald E. (1990) [1979]. Reading and Interpreting Strong Motion Accelerograms. Engineering monographs on earthquake criteria, structural design, and strong motion records. 1. EERI. ISBN 0-685-14388-0. 
  2. ^ "The Geotechnical Earthquake Engineering Portal". 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2023. 
  3. ^ Reitherman, Robert (2012). Earthquakes and Engineers: An International History. Reston, VA: ASCE Press. ISBN 9780784410714. 26 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Deprem</span> yer kabuğunda beklenmedik anda ortaya çıkan enerji atımı

Deprem, yer sarsıntısı, seizma veya zelzele, yer kabuğunda beklenmedik bir anda ortaya çıkan enerji sonucunda meydana gelen sismik dalgalanmalar ve bu dalgaların yeryüzünü sarsması olayıdır. Sismik aktivite ile kastedilen, meydana geldiği alandaki depremin frekansı, türü ve büyüklüğüdür. Depremler sismograf ile ölçülür. Bu olayları inceleyen bilim dalına da sismoloji denir. Depremin büyüklüğü Moment magnitüd ölçeği ile belirlenir. Bu ölçeğe göre 3 ve altı büyüklükteki depremler genelde hissedilmezken 7 ve üstü büyüklükteki depremler yıkıcı olabilir. Sarsıntının şiddeti Mercalli şiddet ölçeği ile ölçülür. Depremin meydana geldiği noktanın derinliği de yıkım kuvveti üzerinde etkilidir, bu sebepten yeryüzüne yakın noktalarda gerçekleşen depremler daha çok hasara neden olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tsunami</span> doğal ya da yapay sebeplerden dolayı okyanus veya denizde meydana gelen ani kabarma

Tsunami [Japoncada liman dalgası anlamına gelen "津波" (つなみ) sözcüğünden] ya da dev dalga, okyanus ya da denizlerin tabanında oluşan deprem, gök taşı düşmesi, deniz altındaki nükleer patlamalar, yanardağ patlaması ve bunlara bağlı taban çökmesi, zemin kaymaları gibi tektonik olaylar sonucu denize geçen enerji nedeniyle oluşan uzun periyotlu deniz dalgalarıdır. Ayrıca kasırgalar da tsunamiye neden olabilir. Önceleri tsunami dalgalarına gelgit dalgaları da denmiştir. Tsunamilerin %80'i Pasifik Okyanusu'nda gerçekleşir.

<span class="mw-page-title-main">İnşaat mühendisliği</span> altyapıların tasarımı, planlanması, inşası ve yönetimi ile ilgilenen profesyonel disiplin

İnşaat mühendisliği, malzeme ve tekniği en iyi şekilde bir araya getiren, yapıların plan, proje, yapım ve denetlenmesiyle uğraşan temel mühendislik dalıdır. İnşaat mühendisleri her türlü bina, baraj, havaalanı, köprü, yol, su kemerleri, liman, kanalizasyon, su şebekesi, tünel, konvansiyonel ve yüksek hızlı demiryolu projeleri, metro vb. hizmet ve endüstri yapılarının planlanması, projelendirilmesi, yapımı ve denetimi konuları ile ilgili eğitim ve araştırma yapar. Mühendisliğin anası olarak da kabul edilen inşaat mühendisliği askerî mühendislikten sonra gelen en eski temel mühendislik dalıdır ve İngilizce kelime anlamı civil engineering ilk olarak 18.yy. da askerî olmayan mühendislik çalışmalarını askerî mühendislikten ayırabilmek için kullanılmıştır. İnşaat mühendisliği kurucu mühendislik alanlarının başında gelir. İnşaat mühendisliği geniş bir alanı kapsadığından çeşitli dallarda uzmanlaşma gereği duyulmaktadır. Bu alanların başlıcaları, çevre mühendisliği, geoteknik, belediye ya da kentsel mühendislik, kıyı mühendisliği, ölçme bilgisi, yapı mühendisliği, temel mühendisliği, su mühendisliği, malzeme bilimi, ulaştırma mühendisliği vb. konulardır.

<span class="mw-page-title-main">2010 Şili depremi</span> Şilide gerçekleşen büyük deprem

2010 Şili Depremi Şili'nin Maule Bölgesi sahilinde meydana geldi. 27 Şubat, 2010, 03:34 Yerel zaman, Moment magnitüd ölçeğinde 8.8 büyüklüğünde ve yaklaşık üç dakika süren bir deprem. Sarsıntıyı en kuvvetli hisseden şehirler- Mercalli şiddet ölçeği VIII (yıkıcı)- Talcahuano, Arauco, Lota, Chiguayante, Cañete ve San Antonio idi. Deprem Şili'nin başkenti Santiago'da Mercalli şiddetli ölçeğine göre VII olarak hissedildi. Sarsıntı, Arjantin'in pek çok şehrinde Buenos Aires, Córdoba, Mendoza ve La Rioja'da hissedildi. Sarsıntılar kuzeyde hissedildiği kadar Peru'nun güneyindeki şehri Ica'da da hissedildi. Tsunami alarmı 53 ülkede yayımlandı, ve tsunami Şili'nin Valparaíso denizinde 2.6 m yüksekliğinde kayıt edildi. Başkan Michelle Bachelet bir "Felaket durumu" ilan etti. Ayrıca ölülerin en az 723 kişi olduğunu teyit etti. Çok kişinin kayıp olduğu rapor edildi. Sismologlar, depremin çok kuvvetli olması nedeniyle gün uzunluğunu 1,26 mikro saniye kısalttığını ve dünyanın dönüş eksenini 3 inç veya 2,7 milyarsaniye oynattığını tahmin etmekteler. Depremin merkezi, Maule Bölgesi sahilinde, Curanipe'nin yaklaşık 8 km batısı ve Şili'nin ikinci en büyük şehri Concepción'ın 115 km kuzey-kuzeydoğusu. Deprem ayrıca, deprem merkezine yaklaşık 4.700 mil (7.600)km uzaklıktaki Birleşik Devletler New Orleans'ın kuzeyindeki Pontchartrain Gölü'nde durgun dalgaya sebep oldu.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki depremler listesi</span> Jeolojik liste

Bu liste, Türkiye'de ve etkisini gördüğü yakın çevrelerde şu ana kadar yaşanmış en şiddetli depremleri barındırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Deprem mühendisliği</span>

Deprem mühendisliği, binalar ve köprüler gibi yapıları depremler göz önünde bulundurularak tasarlayan ve analiz eden disiplinler arası bir mühendislik dalıdır. Genel amacı, bu tür yapıları depreme karşı daha dayanıklı hale getirmektir. Deprem mühendisi, küçük sarsıntılarda hasar görmeyecek ve büyük bir depremde ciddi hasar veya çökmeyi önleyecek yapılar inşa etmeyi hedefler. Uygun şekilde tasarlanmış yapı mutlaka aşırı sağlam veya pahalı olmak zorunda değildir. Kabul edilebilir bir hasar seviyesini sürdürürken sismik etkilere dayanacak şekilde uygun tasarlanmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">1894 İstanbul depremi</span>

1894 İstanbul depremi, 10 Temmuz 1894'te Marmara Denizi'nde, saat 12:24'te, İzmit Çınarcık havzasında veya İzmit Körfezi'nde meydana geldi. Deprem yüzey dalgasının 7.0 tahmini büyüklüğünü vardı. İzmit Körfezi çevresinde Yalova, Sapanca ve Adapazarı ve İstanbul'da tahminen 1349 kişi öldü. Deprem 1,5 m yüksekliğinde tsunamiye neden oldu.

<span class="mw-page-title-main">1999 Atina depremi</span> 7 Eylül 1999da Atinanın 17 km kuzey batısında yaşamış, richter ölçeğine göre 6.0M büyüklüğündeki deprem

1999 Atina depremi, 7 Eylül 1999 yılında merkez üssü Yunanistan'ın başkenti Atina'nın 17 km kuzey batısında, yerin 10 km altında richter ölçeğine göre 6.0 Ml büyüklüğünde meydana gelen deprem.

141 Likya depremi MS 141 ile 142 döneminde meydana gelmiştir. Likya ve Karya Roma eyaletlerinin çoğunu ve Rodos, İstanköy, Sömbeki ve Koyunluca adalarını etkilemiştir. Büyük su baskınına neden olan ciddi bir tsunamiye neden olmuştur. Bu depremin merkez üssü net olarak belirlenememiştir, tahmin edilen yerler Rodos'un kuzey ucu, Marmaris yakınlarında Rodos'un kuzeyinde Türk anakarası, ya da Rodos'un doğusunda denizin altıdır.

Azer Arastunoğlu Kasımzade - Teknik Bilimler Doktoru (D.Sc.), Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Mühendislik Fakültesi Profesörü.

<span class="mw-page-title-main">1481 Rodos depremi</span>

1481 Rodos depremi, 3 Mayıs sabah saat 03.00'te meydana gelmiştir. Yerel sellere neden olan küçük bir tsunamiyi tetikledi. Yaklaşık 30.000 can kaybı oldu. Bu deprem, 15 Mart 1481'de başlayıp Ocak 1482'ye kadar devam eden Rodos'u etkileyen deprem serisindeki en büyük deprem olarak kayıtlara geçti.

<span class="mw-page-title-main">1810 Girit depremi</span>

1810 Girit depremi 16 Şubat saat 22:15'te meydana geldi. Kandiye'de büyük yıkıma neden oldu, Malta'dan kuzey Mısır'a bir miktar zarar verdi ve orta İtalya'dan Suriye'ye kadar hissedildi. Candia'dan (Kandiye) 2.000 ölüm bildirildi.

Sismolojide, bir deprem yırtılması, yer kabuğundaki bir deprem sırasında meydana gelen kayma derecesidir. Depremler, toprak kaymaları, bir volkandaki magmanın hareketi, yeni bir fayın oluşumu veya en yaygın olarak mevcut bir fayın kaymasını içeren birçok nedenden dolayı meydana gelir.

<span class="mw-page-title-main">Deprem uyarı sistemi</span>

Deprem uyarı sistemi veya deprem erken uyarı sistemi deprem devam ederken bitişik bölgelere önemli bir depremi bildirmek için tasarlanmış ivmeölçerler, Sismograflar, iletişim, bilgisayarlar ve alarmlar sistemidir. Bu, hâlen belirleyici olay uyarıları üretemeyen deprem tahmini ile aynı şey değildir.

Deprem yönetmeliği ya da sismik yönetmelik, deprem durumunda binalardaki mülkiyeti ve canı korumak için tasarlanmış bina yönetmelikleridir. Bu tür yönetmeliklere olan ihtiyaç, "Depremler öldürmez, binalar öldürür" ya da daha geniş biçimiyle “Depremler insanları yaralamaz veya öldürmez. Kötü inşa edilmiş insan yapımı yapılar insanları yaralar ve öldürür.” sözüne yansımıştır.

<span class="mw-page-title-main">Deprem yalıtımı</span>

Deprem yalıtımı ya da taban yalıtımı bir yapıyı deprem kuvvetlerine karşı korumak için en çok tercih edilen yöntemlerden biridir. Bir üst yapıyı, sallanan zemin üzerinde duran alt yapısından büyük ölçüde ayırarak bir binanın ya da başka yapının bütünlüğünü koruyan bir yapısal elemanlar topluluğudur.

1952 Severo-Kurilsk depremi Kamçatka Yarımadası kıyılarını vurdu. 9.0'lık deprem, 5 Kasım 1952'de saat 04:58'de Severo-Kurilsk, Kuril Adaları, Sakhalin Oblastı, Rusya SFSR, SSCB'yi vuran büyük bir tsunamiyi tetikledi. Bu, Sahalin Oblastı ve Kamçatka Oblastı'ndaki birçok yerleşim yerinin yıkılmasına yol açarken, asıl etki Severo-Kurilsk kasabasını vurdu.

<span class="mw-page-title-main">Plaka içi deprem</span> plaka içinde oluşan deprem

Plaka içi deprem terimi, bir tektonik plakanın iç kısımlarında meydana gelen çeşitli depremleri ifade eder; bu, tektonik bir plakanın sınırında meydana gelen bir levhalar arası depremin tersidir. Plaka içi depremler, özellikle mikro plakalarda meydana geldiğinde genellikle "katman içi depremler" olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">1707 Hōei depremi</span>

1707 Hōei depremi,, 28 Ekim 1707 tarihinde merkez üssü Japonya'nın güneydoğusu olan 8.7 Mw büyüklüğünde meydana gelen deprem. Sarsıntı, 2011 Tōhoku depremi ve tsunamisine kadar Japonya tarihinin en büyük depremi olarak kayıtlara geçti. Güneybatı Honşū, Shikoku ve güneydoğu Kyūshū'da orta ve şiddetli hasara neden oldu. Deprem ve bunun sonucunda oluşan yıkıcı tsunami sonucu 5.000'den fazla kişi hayatını kaybetti ve on binlerce ev yıkıldı. Tahmini büyüklüğü 8,6 Ml veya 8,7 Mw olan bu deprem, Nankai mega bindirmesinin tüm bölümlerinin aynı anda kırılmasına neden oldu. Ayrıca, Fuji Dağı'nın 49 gün sonra son patlamasını tetikledi. Deprem adını, Japonya'da Mart 1704'ten Nisan 1711'e kadar olan yılları kapsayan dönemi adlandırmak için kullanılan Hōei (宝永)'den almaktadır.

Çin sismik yoğunluk ölçeği (CSIS), Çin Halk Cumhuriyeti'nde sismik yoğunluğu ölçmek için kullanılan ulusal bir standarttır. CSIS'in referans aldığı EMS-92'ye benzer şekilde, sismik etkiler 12 yoğunluk derecesine veya liedu'ya, Roma rakamlarıyla I'den XII'ye kadar verilen derecedir.