İçeriğe atla

Sisam Savaşı

Sisam Savaşı

Bir savaşçı heykeli, Hera Tapınağı, Sisam, MÖ 530
TarihMÖ 440 - MÖ 439
Bölge
Sisam Adası
Sonuç Atina zaferi; Sisamlılar teslim oldu
Taraflar
Atinalılar Sisamlılar


Sisam Savaşı (MÖ 440-439), Atina ve Sisam arasında yaşanan Antik Yunanistan dönemindeki bir savaştır. Savaş, Sisam ve Milet arasında yaşanan bir anlaşmazlık üzerine Atina'nın müdahalesiyle başladı. Sisamlılar emredildiği gibi Milet'e yönelik saldırılarını kesmeyi reddedince Atinalılar Sisam'ın oligarşik hükûmetini kolayca yıktılar ve şehre bir garnizon kurdular ancak oligarklar kısa süre sonra Pers desteğiyle adaya geri döndüler.

Bu kargaşayı bastırmak için daha büyük bir Atina filosu gönderildi. Bu filo başlangıçta Sisamlıları yenip şehri ablukaya aldı, ancak orduyu kumanda eden Perikles, Pers filosunun güneyden yaklaştığını öğrenince filonun önemli bir bölümünü adadan uzaklaştırdı. Persler iki filo karşılaşmadan önce geri dönmüş olsalar da, Atina filosunun çoğunun yokluğu, Sisamlılar'ın geri kalan ablukaları kırmaları üzerine iki hafta boyunca adanın etrafı Pers-Sisam kontrolüne girdi. Ancak Perikles'in dönüşü üzerine Atinalılar yine Sisam Adası'nı abluka altına aldılar; şehir ise dokuz ay sonra teslim oldu. Teslimiyet şartlarına göre, Sisamlılar şehir surlarını yıktılar, rehineleri bıraktılar, filolarını teslim ettiler ve önümüzdeki 26 yıl boyunca Atina'ya savaş tazminatı ödemeyi kabul ettiler.

Savaş sırasında, Sisamlılar Sparta'dan yardım istemişlerdi. Spartalılar başlangıçta bu isteği yerine getirme eğilimindeydiler ancak Korint'in o sırada Atina'ya karşı yapılacak bir savaşı reddetmeleri üzerine bu girişim başarısız oldu. MÖ 433 yılında Korfu, Korint'e karşı Atina'dan yardım istediğinde, Korintliler Atinalılar'a geçmişte yaptıkları bu iyiliği hatırlatmışlardır.

Başlangıç ve anlaşmazlık

MÖ 440 yılında Sisam, Dilek Dağı'nın eteklerinde bulunan eski bir İyonya kenti olan Priene'de Milet ile savaş halindeydi.[1] Savaşta bozguna uğrayan Miletliler, Sisamlılara karşı yardımda bulunmaları için Atina'ya başvurdular. Milet, bir kez MÖ 450'lerde ve yine MÖ 446'da olmak üzere iki kez Atina'ya isyan ettikten sonra silahsızlanmaya ve haraç ödemeye mecbur bırakılmıştı. Bundan dolayı Milet, askeri açıdan zayıftı. Bu arada Sisam, Attika-Delos Deniz Birliği'nden tamamen bağımsız üç devletten biriydi.[2] Atinalılar, bilginlerinin üzerinde fikir ayrılığına düşmeye devam ettikleri nedenlerden dolayı —bazıları Atinalıların Milet demokrasisini Sisamlı oligarklara karşı koruma arzusundan etkilendiğine inanırken,[3] diğerleri ise kendilerinin silahsızlandırdığı bir devleti koruyamamaları üzerine kendi iktidarlarının güvenilirliğinden endişe duymaktadır—[2] Milet adına müdahale etti. Perikles komutasındaki kırk triremelik bir filo Sisam'a gönderildi; Perikles orada bir demokrasi kurdu ve ardından 100 kişiyi Limni adasına götürüp Sisam'da bir garnizon bıraktıktan sonra Atina'ya döndü.[4] Tüm bunlar dikkate değer bir kolaylıkla başarılmıştı ve bu, Sisamlıların daha sonra ortaya koydukları sert direnişle karşılaştırıldığında, Atinalılardan bu kadar sert bir yanıt beklemediklerini göstermektedir.[5]

İsyan

Lidya ve İyonya Satrabı Pissuthnes, Sisam isyanını destekleyenlerdendir.

Ancak bu şekilde dayatılan çözüm uzun sürmedi. Ana karaya kaçan bir grup oligark, onlara paralı askerler sağlayan ve esaret altındaki Sisamlıları Limni'den kurtaran Lidya'nın Pers satrabı Pissuthnes'in desteğini aldı.[6] Şehirdeki müttefikleriyle işbirliği yapan oligarklar, Pissuthnes'un 700 paralı askeriyle istila ettiler, demokratları mağlup ettiler ve şehirdeki tüm Atinalıları hapis için Pissuthnes'e teslim ettiler. Atina şimdi kendisini güçlü bir tebaanın isyanı üzerine ciddi bir krizle karşı karşıya buldu ve durum, imparatorluğun diğer bölümlerindeki eş zamanlı isyanlarla daha da ağırlaştı. Bu arada güçlü Midilli şehri, bir Sparta'nın destek sözü üzerine isyan etmeye hazırdı.[5] Atinalılar, Ege'deki durumla ilgilenmek için hemen 60 gemi gönderdi. Bu gemilerden 16'sı çeşitli bağımsız görevlere gönderildi ve geriye sadece 44'ü 50 triremlik Sisam filosuyla ve 20 nakliye gemisiyle karşı karşıya kaldı. Tragia Adası'ndaki bir savaşta Atinalılar galip geldi ve Sisamlılar kısa süre sonra kendilerini kara ve denizden ablukaya alınmış halde buldular. Atinalılar Sisam şehrinin etrafına surlar inşa ettiler ve bu arada Sakız ve Midilli'den 65 gemi daha bölgeye gönderildi.

Bu noktada, isyan bastırılırken; Perikles, Pers filosunun kendisine saldırmak için yola çıktığını haber aldı ve 60 gemiyi yanına alarak Pers filosunu karşılamak için Karya'ya gitti. Onun yokluğunda Sisamlılar huruç harekâtıyla Atinalıları adadan uzaklaştırdı. 14 gün boyunca denizi kontrol altına aldılar ancak bu sürenin sonunda Perikles geri döndü ve ablukayı yeniden kurdu. Samosluların teslim olduğu, duvarlarını yıktığı, hükûmetlerini demokrasiye dönüştürdüğü, filosunu bıraktığı ve 26 yıl boyunca Atina'ya 1.300 talentlik bir savaş tazminatı ödemeyi kabul ettiği kuşatma 9 ay sürdü.[7] İmparatorluğun başka yerlerindeki isyanların sona ermesi bu başarıyı hızla takip etti.[8]

Sparta

Atina, imparatorluğun düzenini sağlamayı başardıysa da MÖ 440 yılındaki durum, özellikle Sparta müdahalesi tehdidi nedeniyle çok kritiktir.[9] Thukydides; MÖ 433'te Korint ve Korfu elçileri, Korfu'nun Korint'e karşı yardım talebiyle ilgili olarak Atina'da davalarını açarken, Korintliler MÖ 440 yılında "Mora güçlerinin geri kalanı [Sisamlılara] yardım etmelerinin gerekip gerekmediği konusunda eşit olarak bölündüğünde, onlara yüzlerine her gücün kendi müttefiklerini cezalandırma hakkı olduğunu söyledik." diye rapor etmiştir.[10] Günümüz akademisyenleri bunu genellikle doğru bir rapor olarak kabul etmişlerdir ve bunu Sparta'nın Atina'ya karşı savaşmaya istekli olduğu, ancak Moralıların böyle bir savaşa etkili bir şekilde katılmaları için güçlü bir donanması olan Korintliler'in gerekli olacağı anlamına geliyordu. Ancak Korintlilerin muhalefetiyle bu plan bozulmuş oldu.[11]

Notlar

  1. ^ Unless otherwise noted, all details of the rebellion and war are drawn from Thucydides, The Peloponnesian War, 1.115-117
  2. ^ a b Kagan, Outbreak of the Peloponnesian War, 170
  3. ^ Meiggs, The Athenian Empire, 190
  4. ^ Plutarch, Pericles, 25.1-3
  5. ^ a b Kagan, Outbreak of the Peloponnesian War, 172
  6. ^ Plutarch, Pericles, 26.1
  7. ^ Kagan, Outbreak of the Peloponnesian War, 176
  8. ^ Kagan, Outbreak of the Peloponnesian War, 176-7
  9. ^ Kagan, Outbreak of the Peloponnesian War, 173
  10. ^ Thucydides, The Peloponnesian War, 1.40
  11. ^ See Kagan, Outbreak of the Peloponnesian War, 173-5, Meiggs, The Athenian Empire, 190, and de Ste. Croix, Origins of the Peloponnesian War, 200-203.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Miletli Aspasia</span> Tarihi kişilik, Atinalı Periklesin partneri

Miletli Aspasia Atinalı devlet adamı Perikles'le olan ilişkisiyle ünlenmiş olan Miletli bir kadındır. Yaşamı hakkında çok az bilgi bulunmaktadır. Erişkin döneminin büyük kısmını Atina'da geçiren Aspasia, Perikles'i ve Atina siyasetini etkilemiş olabilir. Platon, Aristofanes, Ksenofon ile birlikte dönemin diğer yazarlarının eserlerinde adından söz edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aegospotami Muharebesi</span>

Aegospotami Muharebesi. MÖ 405 tarihinde İkinci ya da Büyük Peloponez Savaşı sırasında, Atinalıların Çanakkale Boğazı (Hellespont)'tan geçen tahıl yolunu kesmeyi ümit eden Spartalı komutan Lysander (395), Perslerin maddi yardımı sayesinde oluşturduğu bir donanma ile o zamanlar Yunanların müttefiki olan Hellespont şehri Lampsakos'u kuşatmış ve ele geçirmişti. Amiral Conon (390) komutasındaki Atinalılar, bulabildikleri her türlü gemiyle bu saldırganlara karşı gelmek için denize açılmış, ancak onları savaşa sürükleme konusunda başarısız olmuşlardı. Beş günlük bir hareketsizlikten sonra Atinalılar, Alcibades'in (450-404) yaptığı uyarıyı göz ardı ederek gemileriyle Aegospotami Nehri'nin döküldüğü yerin yakınlarındaki Gelibolu Yarımadası'na demir atmış ve büyük bir orduyla karaya çıkmışlardı. Lysander'in filosu saldırarak ve yaklaşık 180 düşman gemisini ele geçirerek Atina filosunu şaşırtmıştı. Yaklaşık 4.000 Atinalı esir öldürülmüştü. Filosunu kaybeden ve tahıl yolu kapanan, müttefikleri ayaklanan ve limanı Lysander'in kuvvetleri tarafından kuşatılan Atinalılar çok tehlikeli bir duruma düşmüşlerdi.

<span class="mw-page-title-main">Alkibiadis</span> Antik Yunanistanda yaşamış general ve devlet adamı

Alcibiades Cleiniou Scambonides, Antik Yunan general ve devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Pers-Yunan savaşları</span> İşgalci Pers İmparatorluğu ile özgürlükçü Yunan şehir devletleri arasındakı savaşlar dizisi

Pers-Yunan savaşları,, Ahameniş İmparatorluğu ile Yunan kent devletleri arasında MÖ 500 ile MÖ 459 arasında gerçekleşen bir dizi muharebedir. Politik olarak bölünmüş Antik Yunanistan'la, dönemin en güçlü imparatorluğu olan Pers İmparatorluğu arasındaki çatışmalar, esasen Büyük Kiros'un, MÖ 547 yılında İyonya'yı istila etmesiyle başlamıştı. Gerçekte Grek dünyası açısından Pers İmparatorluğu ile aradaki düşmanlık, İmparatorluk'un Büyük İskender'in seferi sonunda dağılmasına kadar iki yüzyıldan fazla bir süre devam etmiştir. Bu düşmanlık, Pers ordularının Yunanistan'a karşı MÖ 490'da ve MÖ 480-479 yıllarındaki iki saldırısıyla sıcak çatışmaya dönüşmüştü.

<span class="mw-page-title-main">Peloponez Savaşı</span>

Peloponez Savaşı, Antik Yunanistan coğrafyasında yapılan, büyük şehir devletlerinden Atina ve onun imparatorluğunun, Sparta ve Peloponez Birliği karşısında yer aldığı savaştır. Korint ve kolonilerinden biri olan Korkyra arasındaki savaş Atina ve Sparta'nın karşı saflara geçmesiyle büyüdü ve MÖ 431'de Sparta ordusu Attika'ya yürüdü. Atina kuşatıldı. MÖ 460 yılında Atina şehrinin çevresine Pire'deki limanlarını kuşatan geniş bir sur inşa edilmiştir. Amaç donanma bağlantısının düşman tarafından kesilmesinin durdurulmasıdır. Kuşatmaya bu geniş surlarla direnmeye çalışmış ancak MÖ 430 yılındaki veba salgını, surların arkasına çekilmiş olan Atina nüfusunun üçte birini yok etmiştir. MÖ 405 Aegospotami Savaşı'nın kaybedilmesi ile yiyecek ikmali duran Atina açlıkla boğuşmaya başladı ve MÖ 404 yılında teslim olmak zorunda kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Lade Deniz Muharebesi</span>

Lade Deniz Muharebesi, İyon Ayaklanması sırasında MÖ 494 yılında gerçekleşen bir deniz muharebesidir. Muharebe, Midilli Adası'nın da katıldığı İyon kent devletleri ittifakı ile I. Darius'un Akamenid imparatorluğu arasında yapıldı ve Pers donanmasının açık zaferiyle İyon Ayaklanması'nı kesin biçimde sona erdirdi.

<span class="mw-page-title-main">İyonya Ayaklanması</span>

İyonya Ayaklanması Aiolis, Doris, Kıbrıs ve Karya'nın birleşmesiyle, Önasya üzerindeki Ahameniş İmparatorluğu hakimiyetine karşı geliştirdikleri, MÖ 499–493 tarihleri arasında gerçekleşen askerî bir ayaklanmadır. İyonya şehir devletlerini ayaklanmaya iten neden esas itibarıyla Önasya üzerindeki Pers hakimiyetiydi. Öte yandan Milet'in iki tiranının, Histiaeus ile Aristagoras'ın kişisel karar ve uygulamaları, ayaklanmayı başlatan ve sürükleyen görünürdeki ana dinamikler olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Attika-Delos Deniz Birliği</span> Atina hegemonyası altındaki antik Yunan şehirleri birliği

Attika-Delos Birliği, MÖ 477 yılında, sayıları 150 – 173 arasında olan Grek kent devletleri arasında oluşturulan ve MÖ 404 yılına kadar devam eden askeri - politik bir birliktir. Birliğin oluşturulması Atina'nın girişimleriyle sağlanmış ve liderliği Atina tarafından üstlenilmiştir. Atina, Sparta'nın ve Yunanistan'daki bir kısım kent devletlerinin desteğiyle Ahameniş İmparatorluğu'nun Yunanistan'ı istila girişimine karşı yürüttüğü mücadelenin ardından Ege Denizi ve Batı Anadolu Bölgesi'ndeki Pers direnek noktalarına yönelik saldırılara girişmişti. Bu saldırılarla, yerel destek de sağlanarak Ege Adaları'nın ve Batı Anadolu'nun Grek kent devletlerinin Pers hakimiyetinden kurtulması sağlanmış ve böylelikle bir güç birliği oluşturulmuştu. Günümüz Batılı kaynaklarda Birlik'in adlandırılması, başlangıçtaki resmi toplantı yeri olan Delos Adası'na dayandırılarak Delos Birliği olarak yapılır. Bununla birlikte Perikles MÖ 454 yılında resmi toplantı merkezini Atina'ya taşımıştır. Türkçe kaynakların bir kısmında da bu şekilde ya da Attika-Delos Deniz Birliği olarak geçer.

<span class="mw-page-title-main">Mykale Muharebesi</span>

Mykale Muharebesi, Yunan-Pers Savaşları'nın ikinci evresi sayılan Yunanistan'a İkinci Pers Saldırısı sırasında gerçekleşen ve bu Pers seferini sona erdiren önemli iki muharebeden biridir. Muharebe, MÖ 479 yılının 27 Ağustos'u ya da civarında Batı Anadolu kıyılarındaki, antik adı Mykale olan Dilek Dağı yamaçlarında, Grek kent devletleri İttifakı ile Akamenid İmparatorluğu kuvvetleri arasında yapılmıştır. Bizzat I. Serhas'ın komutası altında Yunanistan'a İkinci Pers Saldırısı'nın başlarında Pers kuvvetleri Thermopylae Muharebesi'nde ve Artemision Deniz Muharebesi'nde başarı kazanarak Teselya, Boeotia ve Attika'yı istila ettiler. Ancak daha sonra Salamis Deniz Muharebesi'nde Pers Donanması ağır bir darbe almıştır. Bu muharebeyle Pers kuvvetlerinin Mora Yarımadası'nı istilasının önüne geçilmiş oldu. Donanmanın büyük kısmını kaybeden I. Serhas Pers Ordusu'nun önemli bir parçasıyla Asya'ya çekilirken General Mardonius komutasında seçkin birliklerini, Yunanistan'ın istilasına devam etme göreviyle Yunanistan'da bırakmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Peloponez Savaşı</span>

I. Peloponez Savaşı, MÖ 460 – 446 yılları arasında, Sparta'nın başat güç olduğu Peloponez Birliği ile Atina İmparatorluğu ve bazı müttefikleri arasında gerçekleşen bir dizi muharebedir. Bu çatışmalara yer yer başta Thebai olmak üzere Sparta müttefikleri ve Atina tarafında Argos da katılmıştır. Savaş, görünürdeki birkaç nedene bağlanmaktadır. Bunlar, Atina'nın kent ile liman arasında "uzun duvarlar" olarak adlandırdığı surları inşa etmesi, Attika'daki Megara kentinin Peloponez Birliği'nden ayrılması ve Atina İmparatorluğu'nun gelişmesinden Sparta'nın duyduğu tedirginlik olarak verilmektedir. Savaş MÖ 460 yılında Oenoe Muharebesi'yle başlamıştır. Atina savaşın ilk evrelerinde üstün donanması sayesinde denizde bazı başarılar elde etmiştir. Kara muharebelerinde de başarılı sonuçlar elde ettiler. Bununla birlikte MÖ 457 yılında Sparta ve müttefikleri karşısında Tanagra Muharebesi'nde yenilgiye uğradılar. Ancak bir Atina karşı taarruzuyla Boeotia kuvvetleri Oenophyta Muharebesi'nde ezici bir yenilgiye uğratıldı. Ardından Atina kuvvetleri Thebai hariç olmak üzere tüm Boeotia topraklarını istila etmiştir. Daha sonra Atina Aegina donanmasını yenerek kenti kuşattı, düşürdü ve Mora Yarımadası kıyılarını yakıp yıkarak savaştaki durumunu sağlamlaştırmıştır. Ancak Atina'nın Mısır'a gönderdiği donanma ve ordunun MÖ 454 yılında yenilgiye uğraması durumu Atina açısından kötüleştirmiştir. Bunun üzerine Sparta ile beş yıllık bir ateşkes antlaşması yapılmıştır. Bu ateşkes süresinin sona ermesinin ardından MÖ 448 yılında savaş, II. Kutsal Savaş'la yeniden başlamıştır. Daha sonra MÖ 446 yılında Boeotia ayaklandı, Atina kuvvetlerini Koronea Muharebesi'nde yenilgiye uğratarak yeniden bağımsızlığını kazandı. I. Peloponez Savaşı, Atina ile Sparta arasında, Otuz Yıl Barışı olarak bilinen bir barış antlaşmasıyla sona erdirilmiştir. Antlaşma MÖ 446 – 445 kışında yapılmıştır. Bu antlaşmanın hükümlerine göre her iki taraf da kendi topraklarına çekilecektir. Atina denizde hakim durumunu sürdürürken Sparta da karada hakim durumda kalmıştır. Savaş sonunda Megara Peloponez Birliği'ne dönmüştür. Aegina ise Attik Delos Birliği'nin vergisini ödeyen otonom bir üyesi oldu. Peloponez Birliği ve Atina İmparatorluğu arasında yeniden, MÖ 431 yılında savaş başladı ve Atina'nın Sparta tarafından işgal edildiği MÖ 404 yılına kadar sürdü. Sonuç, Attik Delos Birliği'nin dağılması ve Atina İmparatorluğu'nun yıkılmasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Potidea Muharebesi</span>

Potidea Muharebesi, MÖ 432 yılında Halkidiki Yarımadası'ndaki Potidea kenti'nin Atina'nın dayatmalarına karşı başlattığı bir ayaklanmadır. Ayaklanmanın ardından bir Atina birliği bölgeye gönderilmiş, kent dışında gerçekleşen muharebenin ardından kent kuşatılmıştır. Çeşitli kaynaklarda olay Potidea Ayaklanması ya da Potidea Kuşatması olarak da yer almaktadır.

Rhium Deniz Muharebesi, MÖ 429 yılının yaz aylarında Phormio komutasındaki Atina filosu ile Peloponez Birliği filosu arasında gerçekleşen bir deniz muharebesidir. Peloponez Birliği devletlerinin katılımlarıyla oluşan filo, Korint Körfezi'nin girişindeki Petras Körfezi'nin kuzey kıyılarına yönelmişken Atina filosunun saldırısına uğramıştır. Peloponez filosu 47 triremeden oluşuyordu ve Lokris'in batısındaki bir sahil kenti olan Akarnania'ya saldırmak üzere seferdeydi. Peloponez gemilerinin çoğu aslında bir deniz muharebesi için donatılmamışlardı. Daha çok nakliye gemisi olarak kullanılıyorlardı. Dolayısıyla muharebeye aktif olarak girmediler, savunma durumu alacak biçimde manevra yaptılar. Mürettebatın denizcilikteki ustalığını kullanan Phormio, bir araya toplanan Peloponez gemilerinin etrafında dolanarak onları birbirlerine daha da yakın olmaya zorlamıştır. Bu manevralar sonunda Peloponez gemilerinin kürekleri, yanlarındaki kendi gemilerinin küreklerine çarptığı için hareket edemez duruma geldiler. Muharebenin bu anında Atina filosu hızla saldırıya geçmiş, bozulan Peloponez filosundan 12 gemiyi ele geçirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Naupactus Deniz Muharebesi</span>

Naupactus Deniz Muharebesi, Peloponez Savaşı'nın ilk yıllarında Korint Körfezi'nde Phormio komutasındaki Atina filosu ile Sparta'lı amiral Cnemus komutasındaki Peloponez Birliği filosu arasında MÖ 429 yılında gerçekleşen bir deniz muharebesidir. Birkaç hafta önce yapılan Rhium Deniz Muharebesi'nin bir bakıma devamıdır. Bu muharebede Peloponez filosu, Korint Körfezi çıkışını kontrol eden ve Atina'nın bir üs olarak yararlandığı Naupactus'u ele geçirmeyi amaçlamıştır. Esasen aynı gün içinde yer alan iki çatışmadır. İlk çatışmada Atina filosunun dokuz gemisi muharebe dışı kalmış, diğer gemiler Naupactus Limanı'na çekilmiştir. Burada yirmi Peloponez gemisiyle yapılan muharebede ise altı Peloponez gemisi Atinalılar tarafından ele geçirildi. Fakat sonuç olarak Peloponez filosu Korint Körfezi çıkışından çekilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Uzun Surlar</span>

Uzun Surlar, Antik Yunanistan'da Atina'yı Pire ve Phalerum limanlarına bağlayan surlardır. Yaklaşık 6 km uzunlukta olup MÖ 5. yüzyılda çeşitli aşamalarda inşa edilmiş ve kuşatma sırasında bile denize güvenli bir bağlantı sağlamışlardır. Atina'nın Peloponez Savaşı'ndaki yenilgisinden sonra MÖ 403 yılında Spartalılar tarafından tahrip edildi ve MÖ 395-391 yıllarında Korint Savaşı sırasında Pers desteği ile yeniden inşa edildi. Surlar, Atina askeri stratejinin önemli bir unsuruydu, çünkü şehir ve deniz arasında sürekli bir bağlantı kurdular ve karada tek başına yürüttükleri kuşatmaları engellediler.

<span class="mw-page-title-main">Lisandros</span>

Lisandros M.Ö. 405'te Hellespontos'ta gerçekleşen Aegospotami Savaşı'nda Atinalıları mağlup eden Sparta donanmasına komuta etmiş olan Spartalı amiraldir. Ertesi yıl Atinalıları teslim olmaya zorlayarak Peloponez Savaşı'nı sona erdirmiştir. Bunun ardından Haliartus Savaşı'ndaki ölümüne kadar geçen on yıl boyunca Sparta'nın Yunanistan'a hakimiyetinde önemli rol oynadı.

İkinci Kutsal Savaş, Delfi'deki Spartalıların Fokidalıları yenilgiye uğratması ve Delfi'nin bağımsızlığını tekrar kazanması ile sonuçlanan savaş.

Lamachus Peloponez Savaşı'nda Atinalı bir stratigos idi. MÖ 435 gibi erken bir tarihte orduya kumanda etmeye başladı ve MÖ 420'lerin ortalarında ünü iyice arttı. Aristofanes onu "Acharnians" adlı eserinde karikatürize etmiş, "Kurbağalar" adlı eserinde de generalin hatırasını yaşatmıştır. Sicilya Seferi'nin komutasına getirilen üç generalden biriydi.

Otuz Yıl Barışı, Antik Yunan şehir devletleri Atina ile Sparta arasında MÖ 446 - MÖ 445 yıllarında imzalanan barış antlaşmasıdır. Antlaşma, Birinci Peloponez Savaşı olarak bilinen savaşı ve o zamandan beri devam eden tüm çatışmalara son verdi.

İdomene Savaşı, MÖ 426'da Peloponez Savaşı'nda Atina İmparatorluğu ve Ambracianlar arasında bir savaştı.

Kizikos Deniz Muharebesi, MÖ 410 yılı Mayıs veya Haziran aylarında Peloponez Savaşı sırasında gerçekleşmiştir. Muharebe sırasında Alkibiadis, Thrasybulus ve Theramenes komutasındaki bir Atina filosu, Mindarus komutasındaki bir Sparta filosunu bozguna uğrattı ve yok etti. Zafer, Atina'nın ertesi yıl boyunca Çanakkale Boğazı'ndaki bir dizi şehir üzerindeki kontrolünü geri kazanmasına izin verdi. Yenilgilerinin ardından Spartalılar, Atinalıların reddettiği bir barış teklifi yaptılar.