Vergi, ekonomik birimlerden siyasi cebir altında ve karşılıksız devlete kaynak (para) olarak aktarılmasıdır. Kamu hizmeti yapmak durumunda olan devlet, bunu yaparken mal ve hizmet üretiminde bulunur. Gerekli üretim faktörlerini sağlarken kamu fonlarını kullanır. Bu fonlar içerisinde vergi gelirlerinin oranı yüksektir. Sanayileşmiş toplumlarda %100'e ulaşmaktadır. Devlet, belirtilen temel amaç dışında kamu faaliyetlerine paralel diğer bazı fonksiyonları da vergilere yükleyebilir. Bu arada gelir dağılımının kontrolü, piyasada fiyat istikrarının sağlanması gibi fonksiyonlar da kısmen vergiye yüklenebilir.
Gelir uzmanı, Türkiye, Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığına bağlı vergi daireleri başkanlıklarında çalışan A kadro kariyer meslek uzmanıdır. Asli görev yerleri vergi daireleri olmakla birlikte, vergi dairesi başkanlıklarının diğer tüm birimlerinde de çalışırlar. Ayrıca Gelir İdaresi Başkanlığının merkez teşkilatı ve Vergi Denetim Kurulu Başkanlığının çeşitli birimlerinde de görev almaktadırlar. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu 36. Madde 11/A bendine göre kariyerli, liyakatli ve özel yarışma sınavına tabi üst düzey meslektir. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu na göre yoklama, tespit ve denetim yetkileri bulunmaktadır. Devlet gelirlerinin vergi, harç vb. %90'ını oluşturduğu sistemde tüm gelirlerin Gelir Uzmanları aracılığı ile elde edildiği görülmektedir. Hazineye ve vergi uygulamaları açısından ağır ceza mahkemelerine karşı sorumluluğu bulunmaktadır. Tüm kariyer mesleklerin arasında devletin rücu hakkına muhatap tek unvandır.
Beyanname, yazı ile yapılan bildirim. Beyanname, genellikle vergi borçlarının miktarını hesaplamak için mükellef veya vergi sorumluları tarafından, vergi kanunlarında belirtilen dönemlerde vergi dairelerine verilir. Vergi beyannamelerinde başlıca mükellefin adı, adresi, ailevi durumu ile vergi matrahına ve hesabına ilişkin bilgiler yer alır.
Özel Tüketim Vergisi (ÖTV), belirli mal veya ürünler üzerinden maktu veya oransal olarak alınan bir harcama vergisidir. İlk olarak Avrupa Birliği ile uyum çerçevesinde yapılan kanun değişiklikleriyle gündeme gelmiş ve yine aynı amaçla 2002 yılında 4760 sayılı kanun ile kabul edilmiştir. ÖTV, lüks, sağlığa zararlı, çevreye zararlı mallara uygulanır.
Vergi hukuku, kamu hukuku içinde yer alan ve devletin mali faaliyetlerinin hukuki yönünü inceleyen mali hukukun bir alt dalıdır. Mali hukuk; vergi (gelir) hukuku, harcama (gider) hukuku ve bütçe hukuku olmak üzere üç alt sınıflandırmaya tabidir. Vergi hukuku, devletin kamu gücüne dayanarak elde ettiği kamu gelirlerinin hukuki rejimini inceler.
Gelir İdaresi Başkanlığı eski adıyla Gelirler Genel Müdürlüğü, vergiler ile diğer gelirleri tahsil etmekle sorumlu olan, Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı bir devlet kurumudur. Teşkilat yapısı ve görev alanları, 5345 Sayılı Gelir İdaresi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile düzenlenmiştir.
Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı (VDK), Hazine ve Maliye Bakanlığı merkez teşkilatı bünyesinde doğrudan Hazine ve Maliye Bakanına bağlı olarak faaliyet gösteren denetim birimi.
Vergi müfettişi, Hazine ve Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı bünyesinde doğrudan Maliye Bakanına bağlı olarak çalışan denetim elemanı.
Vergi mükellefi, vergiyi doğuran olayı gerçekleştiren ve bu suretle üzerine düşen vergi borcunu ödemekle yükümlü olan gerçek veya tüzel kişidir.
Türkiye'deki vergi mükellefiyeti, Türk vergi sisteminde yer alan vergi mükellefiyeti kavramını inceler.
Türkiye'deki vergi daireleri, mükellefi tespit eden, vergi tarh eden, tahakkuk ettiren ve tahsil eden dairelerdir.
Verginin tarhı, vergi alacağının kanunlarda gösterilen matrah ve oranlar üzerinden hesaplanarak miktarının belirlenmesidir. Verginin tarhı idarece yapılır. Türkiye'de bu işi vergi daireleri yapmaktadır. Vergi tarhı idari bir işlemdir ve hukuka aykırılığı iddiasıyla vergi mahkemesinde dava konusu edilebilir. Verginin tarhı Vergi Usul Kanunun 20. maddesinde tanımlanmıştır. Vergi Usul Kanunun 25.-39. maddelerinde tarh yöntemlerine ilişkin düzenlemeler yer almaktadır. Buna göre vergi tarhı aşağıdaki yöntemlerle yapılmaktadır. 4 çeşit Tarh vardır.
Vergi iadesi, idari, sosyal ve ekonomik nedenlerle ve adil bir vergi uygulaması gerçekleştirmek amacıyla, mükelleflere, kendilerinden daha önce alınmış olan vergilerin kısmen veya tamamen geri verilmesidir.
Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak çalışan, ticaret işlerinden sorumlu bakanlık.
Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak çalışan, hazine ve maliye işlerinden sorumlu olan bakanlıktır.
Belli bir ülkede belli bir dönemde uygulanan vergilerin bütününe ilişkin hukuki rejim vergi sistemi olarak nitelendirilir. Türk vergi sistemi ise, Türkiye'de belli bir dönemde uygulanan vergileri inceler. Türkiye'de şu an çok vergili sistem geçerli olup, birden fazla kaynak üzerinden alınan birden fazla vergi bulunmaktadır.
Vergi denetimi, vergi mükelleflerinin işlemlerinin ilgili mevzuata uygun olup olmadığının araştırılmasıdır. Bu işlem bir kolluk faaliyeti olarak nitelendirildiği gibi, tarh işlemi için bir ön hazırlık işlemi olarak da nitelendirilmektedir.
Vergi yoklaması, mükellefleri ve mükellefiyetle ilgili maddî olayları, kayıtları ve mevzuları araştırmak ve tespit etme amacıyla yapılan bir vergi denetim aracıdır.