İçeriğe atla

Sinraptor

Sinraptor
Yaşadığı dönem aralığı: 160 myö
Üst jura-Kimmericiyen 
PreЄ
J
↓
S. dongi, Royal Tyrrell Müzesi
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Klad:Dinosauria
Klad:Saurischia
Klad:Theropoda
İnfra takım:†Carnosauria
Familya:†Metriacanthosauridae
Cins:†Sinraptor
Currie and Zhao, 1993
Tip tür
†Sinraptor dongi
Currie and Zhao, 1993
Diğer türler
  • †S. hepingensis?
    (Gao, 1992)
Sinonimler
Synonyms of S. dongi
Synonyms of S. hepingensis

Sinraptor, Geç Jura döneminden bir metriacanthosaurid teropod dinozor cinsidir. Sinraptor adı, Çince anlamına gelen Latince "Sino" ön ekinden ve soyguncu anlamına gelen "raptor" sözcüğünden gelir. Dongi tür adı Dong Zhiming'i onurlandırıyor. Adına rağmen Sinraptor, Velociraptor gibi dromaeosauridlerle (sık sık "soyguncu" olarak anılır) akraba değildir. Bunun yerine, Allosaurus ile uzaktan akraba olan bir carnosaur idi.[1] Sinraptor ve yakın akrabaları, Jurassic carnosaur yayılımının en eski üyeleri arasındaydı. Sinraptor hala Metriacanthosauridae ailesinin en iyi bilinen üyesi olmaya devam ediyor,[2] hatta bazı eski kaynaklar aile için "Sinraptoridae" adını kullanıyor.[1]

Keşif

S. dongi'nin yaşam restorasyonu
Zigong Dinozor Müzesi'nde sergilenen S. hepingensis'in kafatası

Sinraptor'un holotip örneği, 1987'de Çin/Kanada ortak bir keşif gezisi sırasında Shishugou Formasyonu'ndan kuzeybatıdaki Çin'deki çölden çıkarıldı ve 1993'te Philip J. Currie ve Zhao Xijin tarafından tanımlandı.[1] Yaklaşık 3 metre (9,8 ft) boyunda duran ve kabaca 7,6 metre (25 ft) uzunluğunda olan iki Sinraptor türü adlandırılmıştır. Tip tür olan S. dongi, 1993 yılında Currie ve Zhao tarafından tanımlanmıştır. İlk olarak 1992'de Gao tarafından Yangchuanosaurus hepingensis olarak adlandırılan ikinci bir tür,[3] aslında Sinraptor'un ikinci bir türünü temsil ediyor olabilir. Durum böyle olsun ya da olmasın, Sinraptor ve Yangchuanosaurus yakın akrabaydı ve Metriacanthosauridae ailesinde birlikte sınıflandırıldılar.[2] Holtz, onun 8,8 metre (29 ft) uzunluğunda olduğunu kestirirken[4] Gregory S. Paul, S. dongi'nin 8 metre (26 ft) uzunluğuna ve 1,3 metrik ton (1,4 küçük ton) ağırlığına ulaşabileceğini önerdi.[5]

Sinraptor'un diş yapısı, Allosaurus'unkine çok benziyordu ve bu, bıçak benzeri dişlerini kullanıp büyük, ölümcül yaralar açarak stegosaurlar gibi orta büyüklükteki dinozorları avlamış olabileceğini gösterdi.[6]

Sinraptor hepingensis'in (eski adıyla Yangchuanosaurus) iskeleti, Çin'in Zigong kentindeki Zigong Dinozor Müzesi'nde sergileniyor.

Boyut karşılaştırması.

Patoloji

Sinraptor dongi kafatası örneği IVPP 10600, "hafif kıvrımlı diş çiziklerinin veya oyuklar, sığ, dairesel delikler ve bir tam delici lezyonun bir çeşitliliğini" sergiler. Bir kaburga kırılmış ve kapitüler şaftının iç içe geçmesiyle iyileşmişti.[7]

Kaynakça

  1. ^ a b c Currie (1993). "A new carnosaur (Dinosauria, Theropoda) from the Jurassic of Xinjiang, People's Republic of China" (PDF). Canadian Journal of Earth Sciences. 30 (10): 2037-2081. doi:10.1139/e93-179. 21 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Şubat 2023. 
  2. ^ a b Carrano (2012). "The phylogeny of Tetanurae (Dinosauria: Theropoda)". Journal of Systematic Palaeontology. 10 (2): 211-300. doi:10.1080/14772019.2011.630927. 
  3. ^ "Yangchuanosaurus hepingensis – a new species of carnosaur from Zigong, Sichuan" (PDF). Vertebrata PalAsiatica. 30 (4): 313-324. 1992. 5 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Şubat 2023.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  4. ^ "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages" (PDF). 2012. 2 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  5. ^ The Princeton Field Guide to Dinosaurs. Princeton University Press. 2016. s. 97. ISBN 978-1-78684-190-2. OCLC 985402380.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  6. ^ Hendrickx (2020). "Dental anatomy of the apex predator Sinraptor dongi (Theropoda: Allosauroidea) from the Late Jurassic of China". Canadian Journal of Earth Sciences. 57 (9): 1127-1147. doi:10.1139/cjes-2019-0231. 
  7. ^ Molnar, R. E., 2001, Theropod paleopathology: a literature survey: In: Mesozoic Vertebrate Life, edited by Tanke, D. H., and Carpenter, K., Indiana University Press, p. 337-363.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Allosaurus</i> teropod dinozor cinsi

Allosaurus, Geç Jura döneminde yaşamış Carnosauria kladından bir teropod dinozor cinsi. Yaşadığı dönemde Avrupa ve Kuzey Amerika'nın bilinen en büyük etobur dinozorlarından biriydi.

<i>Ceratosaurus</i> etçil teropod dinozor cinsi

Ceratosaurus, Üst Jura döneminde yaklaşık 160-145 milyon önce Kuzey Amerika, Avrupa ve Afrika’da yaşamış ceratosaurian teropod dinozor cinsi.

<span class="mw-page-title-main">Kuş kalçalı dinozorlar</span> Dinozor takımı

Kuş kalçalı dinozorlar veya Ornithischia, kuşlarınkini andıran kalça yapılarıyla karakterize edilen ve çoğunlukla otçul dinozorlardan meydana gelen soyu tükenmiş bir klad. Ornithischia veya "kuş kalçalı" kelimesi Eski Yunanca "kuşa ait" anlamına gelen ornith- (ὀρνιθ-) ve "kalça eklemi" anlamına gelen ischion (ἴσχιον), çoğul haliyle ischia kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Ancak kuşlar teropod dinozorlardan olduğu için bu grupla yalnızca uzaktan akrabadır.

<span class="mw-page-title-main">Tetanurae</span> ana teropod kladı

Tetanurae, günümüz kuşlarına Ceratosaurus'tan daha yakın akraba olan tüm teropod dinozorları içeren, geniş bir dinozor grubudur. Tetanurae, Triyas'ın sonlarında muhtemelen kardeş grubu Ceratosauria'dan ayrıldı. Tetanuranlar fosil kayıtlarında ilk olarak Erken Jura devri'nde, yaklaşık 190 myö, ortaya çıktı ve Orta Jura döneminde küresel olarak dağıldı.

<span class="mw-page-title-main">Coelurosauria</span> dinozor kladı

Coelurosauria, Carnosauria'dan kuşlarla daha yakın akraba olan tüm teropod dinozorları içeren bir kladdır.

<span class="mw-page-title-main">Averostra</span> teropod kladı

Averostra, çoğu theropod dinozorun içinde bulunduğu, Ceratosauria ve Tetanurae'yi içeren bir teropod dinozor kladıdır. Her iki klad'da Kretase dönemine kadar hayatta kaldı. Kretase-Paleojen neslinin tükenmesi olayı meydana geldiğinde, ceratosaurianlar ve Tetanurae grubundan, tyrannosauroidler ve Maniraptoriformlar hala mevcuttu. Ancak yok oluştan sadece bir Maniraptoran alt grubu olan Aves, sağ çıktı ve özellikle Kretase Paleojen yok oluşu sonrası türleşerek günümüzedeki kuşları oluşturdu.

<span class="mw-page-title-main">Avetheropoda</span> Coelurosaurları ve carnosaurları içeren dinozor kladı

Avetheropoda veya "kuş teropodlar", Carnosauria ve Coelurosauria kladlarını içeren bir teropod dinozor kladıdır.

<i>Zuolong</i> soyu tükenmiş teropod dinozor cinsi

Zuolong, Geç Jura döneminde Çin'in Sincan Özerk Bölgesi Wucaiwan'da yaşamış bir coelurosaur dinozor cinsidir. Cinse atanmış tek tür olan Zulong sallei'nin holotipi Shishugou Formasyonu, Sincan, Çin'de bulundu.

<i>Gasosaurus</i> Jura döneminde yaşamış teropod dinozor cinsi

Gasosaurus, Jura döneminin ortasında yaklaşık 171.6 ila 161.2 milyon yıl önce yaşamış bir tetanuran teropod cinsidir. "Gasosaurus" adı, İngilizce "benzin" ve Yunanca "sauros' ("kertenkele") kelimelerinden türetilmiştir. Şu anda cinse atanmış sadece bir tür tanınmaktadır, G. buildus; bu özel ad Çin'in Siçuan Eyaletindeki Dashanpu fosil ocağını bulan benzin şirketini onurlandırmaktadır.

<i>Zupaysaurus</i> bazal teropod

Zupaysaurus, şimdiki Arjantin'de Geç Triyas'ın Noriyen evresinde yaşamış, erken dönem theropod dinozorların soyu tükenmiş bir cinsidir. Zupaysaurus fosilleri, kuzeybatı Arjantin'deki Ischigualasto-Villa Unión Havzası'ndaki Los Colorados Formasyonu'nda bulundu. Henüz tam bir iskelet keşfedilmemiş olsa da, Zupaysaurus 4 metreye (13 ft) kadar uzunluğa sahip iki ayaklı bir yırtıcı olarak kabul edilebilir. Burnu boyunca uzanan iki paralel tepesi olabilir.

<i>Monolophosaurus</i> Jura döneminde yaşamış teropod dinozor cinsi

Monolophosaurus, şu anda Xinjiang, Çin'de bulunan Orta Jura Shishugou Formasyonu'ndan soyu tükenmiş bir tetanuran teropod dinozor cinsidir. Kafatasının tepesindeki tek armadan esinlenerek adlandırılmıştır. Monolophosaurus, yaklaşık 5 metre uzunluğunda orta büyüklükte bir teropoddu.

<i>Xuanhanosaurus</i> teropod dinozor cinsi

Xuanhanosaurus, Çin'in Orta Jura döneminde, yaklaşık 167.7 ila 161.2 milyon yıl önce yaşamış bir teropod dinozor cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Carcharodontosauridae</span>

Carcharodontosauridae, carnosaur teropod dinozor familyasıdır. 1931'de Ernst Stromer tarafından isimlendirildi. 2015'te Christophe Hendrickx ve meslektaşları tarafından yapılan bir makalede en büyükler için maksimum uzunluk tahmini 14 metre (46 ft), en küçükler için ise 6 metre (20 ft) olarak verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Allosauroidea</span> Dinozor kladı

Allosauroidea [tip cinsi Allosaurus'tan; allos (farklı) sauros (kertenkele)], Metriacanthosauridae, Allosauridae, Carcharodontosauridae ve Neovenatoridae familyalarını içeren bir teropod dinozor kladıdır. Allosauroidler, megalosauroidler ile birlikte Orta Jura ve Geç Kretase dönemlerinde süper yırtıcılardı. En tanınmış allosauroid, kalıntıları Kuzey Amerika'nın üst Jura tortullarında bulunan Allosaurus cinsidir.

<i>Shantungosaurus</i>

Shantungosaurus, Çin'deki Shandong Yarımadası'nın Geç Kretase yaşlı Wangshi Grubu'nda bulunan çok büyük bir saurolophine hadrosaurid dinozor cinsidir, tek bir tür, Shantungosaurus giganteus, içerir. Shantungosaurus'un stratigrafik aralığı, Xingezhuang Formasyonunun tepesinden Hongtuya Formasyonunun ortasına kadar, orta ila geç Kampaniyen arasında değişmektedir. Shantungosaurus şimdiye kadar dünyanın en büyük hadrosauroid taksonu olup 15 ile 16 metre uzunluğa ve 13 ile 16 metrik ton arasında bir beden ağırlığına ulaşmaktadır.

<i>Chilantaisaurus</i>

Chilantaisaurus, Çin'in Geç Kretase yaşlı Ulansuhai Formasyonundan büyük bir teropod dinozor, olasılıkla bir neovenatorid veya ilkel bir coelurosaur cinsidir. C. tashuikouensis, tip tür, 1964 yılında Hu tarafından tanımlanmıştır.

<i>Mamenchisaurus</i>

Mamenchisaurus, toplam vücut uzunluğunun neredeyse yarısını oluşturan oldukça uzun boyunları ile tanınan bir sauropod dinozor cinsidir. Bu cinse çok sayıda tür atanmıştır; ancak bunların çoğu sorgulanabilir olabilir. Çin'in Sichuan Havzası ve Yunnan Eyaletinde fosiller bulundu. Birkaç tür, jeolojik yaşı belirsiz olan Yukarı Shaximiao Formasyonundandır. Bununla birlikte, kanıtlar bunun Geç Jurassic'in Oxfordian aşamasından daha erken olmadığını gösteriyor. M. sinocanadorum, Oxfordian aşamasına ve M. anyuensis, Erken Kretase'nin yaklaşık 114,4 milyon yıl öncesine ait Aptiyen aşamasına aittir. Çoğu tür orta ile büyük boy sauropodlardı, yaklaşık 15 ila 26 metre uzunluğundadır ve tanımlanmamış iki omura dayanarak olasılıkla 35 metre (115 ft) uzunlukta olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Stegosauridae</span> bir dinozor ailesi

Stegosauridae, Stegosauria alt takımı içindeki bir thyreophoran dinozor familyasıdır. Sınıf, Stegosaurus'a Huayangosaurus'tan daha yakın akraba olan tüm dinozor türleri olarak tanımlanır. Bu nedenle "Stegosauridae" adı, iyi temsil edilen cins Stegosaurus'tan alınan kök tabanlı bir addır. Orta Jura'dan Erken Kretase'ye dek uzanan stegosauridlerin fosil kanıtları, Kuzey Amerika, Avrasya ve Afrika'da bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Fukuiraptor</span>

Fukuiraptor, şu anda Japonya'da yaşayan Erken Kretase çağının orta büyüklükte bir megaraptoran theropod dinozoruydu. Fukuiraptor, Kitadani Formasyonundan ve muhtemelen ayrıca Sebayashi Formasyonundan bilinmektedir.

<i>Megalosauridae</i>

Megalosauridae, Megalosauroidea grubu içindeki etobur theropod dinozorların monofiletik bir ailesidir. Orta Jura'da ortaya çıkan megalosauridler, büyük theropod dinozorlarının ilk büyük radyasyonu arasındaydı. Bunlar, Megalosaurinae ve Afrovenatorinae olmak üzere iki ana alt aileyi ve her iki alt aileden farklı olan çözülmemiş bir takson olan Eustreptospondylus bazal cinsini içeren nispeten ilkel bir bazal tetanuran grubuydu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.