İçeriğe atla

Sinoconodon

Sinoconodon
Yaşadığı dönem aralığı: 204-195 myö
Resiyen-Pliyensbahiyen[1] 
Yaşam restorasyonu
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Klad:Therapsida
Klad:Cynodontia
Klad:Mammaliaformes
Cins:Sinoconodon
Patterson & Olson, 1961
Tür: S. rigneyi
İkili adlandırma
Sinoconodon rigneyi
Patterson & Olson, 1961
Sinonimler
Liste
  • Cinsler
    • Lufengoconodon (Young 1982)
  • Türler
    • Lufengoconodon changchiawaensis (Young 1982)
    • Sinoconodon changchiawaensis (Young 1982) sensu (Crompton & Sun 1985)
    • Sinoconodon parringtoni (Young 1982)
    • Sinoconodon youngi (Zhang 1983)

Sinoconodon, Geç Triyas ve Erken Jura devri'nde yaşamış bazal mammaliaform cinsi.[2] Crompton ve Sun (1985) tarafından kritik öneme sahip Çin memelisinin tam bir kafatası olarak tanımlandı ve yaklaşık 200 milyon yıl önce Alt Jura Sinemurian Aşamasına tarihlendi. Mammalia'ya atfedilebilecek en bazal canlı olduğunu düşündüren bir dizi özeliğe sahiptir.[3] 1961 yılında gerçek memelilerin dahil olduğu Triconodontidae familyasına atanmıştı,[4] ancak Crompton ve Sun (1985) tarafından tanımlanan Çin örneği (Sinoconodon changchiawaensis) ile birlikte memeliler içinde daha bazal bir pozisyonda olması gerektiği kesinleşti.[3]

Morfoloji ve Sistematik

Crompton ve Luo'ya (1993) sunulan diğer örnekler, bu sonucu fazlasıyla doğruladı ve canlının ilkel ve türetilmiş özelliklerden oluşan bir mozaik olduğunu gösterdi. Memeli statüsünün teyidi, postglenoid sırt ile tamamlanan dişsel kondil ve glenoid fossa, yörüngenin iç duvarının tam kemikleşmesi ve beyin kasasının genişlemesi ile sağlanır. Bunlara karşı, çağdaş memelilerde bulunmadıkları, ancak tritheledontanlar ve/veya tritilodontidlerde bulundukları için ilkel olduğu varsayılan bir dizi özelliğe de sahiptir. Bunlardan en önemlisi diş yapısıdır. Oldukça basit ve bir cingulum izinden başka bir şey içermeyen sadece beş adet çok uçlu post köpek dişi vardır. Ayrıca, üst ve alt dişler arasında gerçek bir oklüzyon olduğuna dair bir kanıt yoktur. Farklı boyutlardaki bir dizi numunenin karşılaştırılması, diş değiştirme modunun memeliden ziyade sinodont benzeri olduğunu göstermektedir. Kesici dişler ve köpek dişleri dönüşümlü olarak birkaç kez değiştirilirken, ön postkaninler döküldü ancak değiştirilmedi. Diş sırasının arkasına sırayla yeni postkaninler eklendi.[3]

Sinoconodon, yaklaşık 6 cm'lik bir maksimum kafatası uzunluğu ile kendisi çağdaş memelilerden nispeten daha büyük bir vücut boyutuna sahipti. İlginç bir şekilde, çok çeşitli kafatası boyutları bulunmuştur; bu, gençten yetişkine olan büyümenin, memelilere özgü kısa, hızlı genç büyüme modelinden ziyade, ilkel amniyot tipinde olduğu gibi kademeli olduğunu gösterir. Bu yorumu doğrulayabilecek herhangi bir postkraniyal iskelet henüz tanımlanmamıştır, ancak her durumda, Sinoconodon büyüme paternindeki muhtemelen çoklu diş değiştirme ile ilişkilidir.[3]

Taksonomi

Sinoconodon, eskiden bazal bir memeli olarak sınıflandırılırken,[4][5] Luo vd. (2001) ve Bi vd. tarafından Mammaliaformes'e atandı.[2]

Filogeni

Mammaliaformes 

 Adelobasileus

 Sinoconodon

 Morganucodon

 Megazostrodon

 Haramiyida

 Haldanodon

 Castorocauda

 Hadrocodium

 Mammalia

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Notlar

  1. ^ "Sinoconodon". paleobiodb.org. 6 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021. 
  2. ^ a b Bi, Shundong; Wang, Yuanqing; Guan, Jian; Sheng, Xia; Meng, Jin (Ekim 2014). "Three new Jurassic euharamiyidan species reinforce early divergence of mammals". Nature (İngilizce). 514 (7524): 579-584. doi:10.1038/nature13718. ISSN 1476-4687. 20 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021. 
  3. ^ a b c d The Origin and Evolution of Mammals. By T S Kemp (2005) sf. 141-142
  4. ^ a b Patterson, B. & Olson, E.C. 1961. A triconodontid mammal from the Triassic of Yunnan. In: International Colloquium on the Evolution of Lower and Non Specialized Mammals, 129-191. Koninklijke Vlaamse Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van Belgie, Brussel.
  5. ^ Kielan-Jaworowska, Zofia; Cifelli, Richard; Luo, Zhe-Xi (24 Kasım 2004). Mammals from the Age of Dinosaurs (İngilizce). Columbia University Press. ss. 161-186. doi:10.7312/kiel11918. ISBN 978-0-231-50927-5. 6 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021. 

Bibliyografya

Kemp, T. S. (2005). The origin and evolution of mammals. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-154517-7. OCLC 232311794. 9 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Eteneliler</span> Eutheria sınıfındaki memelilerin alt sınıfı

Eteneliler, eteneli memeliler veya plasentalı memeliler, memelilerin bir infra sınıfı. Diğer alt sınıflar keseliler (Metatheria) ve hâlâ yumurtlayarak üreyen ilkel memelilerdir (Protheria). Aralarında büyük bir farkla en büyük grup etenelilerdir. Günümüzde, 6000'in üzerinde eteneli türü bulunmaktadır. Vücut yapıları ve yaşam alanlarının farklılıkları ile en çeşitli memeli grubunu oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Eutheria</span> memeli kladı

Eutheria, keselilere göre etenelilerle daha yakından ilişkili olan tüm doğurgan memelileri (Theria) kapsayan bir kladdır.

<span class="mw-page-title-main">Terapsit</span> yaşayan tek sinapsidler olan memelileri ve soyu tükenmiş akrabalarını içeren sinapsid kladı

Terapsitler (Therapsida), memelileri ve soyu tükenmiş akrabalarını içeren, gelişmiş bir sinapsit kladıdır. Başka bir deyişle terapsitler, Sinapsida'nın hayatta kalan tek sınıfı olan memelilerin tümünü ve onların soyu tükenmiş akrabalarını içeren sphenacodont grubudur. Ancak bu isim, daha çok memeli olmayan terapsitler için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Sinapsit</span> yaşayan tek üyeleri memeliler olan, amniyot kladı

Sinapsitler, memelileri ve memelilere, sürüngenler ve kuşlar gibi amniyot kladının diğer üyelerinden daha yakın olan her hayvanı içeren bir amniyot grubudur. Kafataslarının her iki yanında, gözün arka kısmında bulunan bir açıklığa sahiptirler. İsimlerini bu açıklıktan alırlar.

<i>Pakicetus</i> bir arkaik balina cinsi

Pakicetus, Erken Eosen'de Pakistan yakınlarında yaşamış, ilkel bir ikiyaşamlı cetacean cinsidir. Yaklaşık olarak kurt büyüklüğünde bir çift toynaklıydı. Muhtemelen suda veya yakınında yaşayan hayvanlarla, balıklarla ve böceklerle besleniyordu. Paleontologların büyük çoğunluğu, onu kara memelileri ile balinalar arasında bir geçiş türünü temsil eden en bazal balina olarak tanımlar.

<i>Pachygenelus</i> Erken Jura sinodontu

Pachygenelus, soyu tükenmiş bir cynodont cinsidir. Güney Afrika'daki Karoo havzasında bulunan fosiller Erken Jura dönemine tarihlenir.

<span class="mw-page-title-main">Sinodont</span> memelileri ve soyu tükenmiş akrabalarını içeren therapsid kladı

Sinodontlar veya Cynodontia, ilk olarak Geç Permiyen'de ortaya çıkan ve Permiyen-Triyas yok oluşu olayından sonra geniş ölçüde çeşitlenen bir terapsit grubudur. Sinodontlar, etoburluk ve otçulluk dahil olmak üzere çok çeşitli yaşam tarzlarına sahipti. Geç Triyas sırasında ortaya çıkmış olan probainognatiyen sinodontlar (Probainognathia), oldukça gelişmişlerdir ve hâla yaşayan sinodontlar olan memelileri içerirler. Diğer tüm sinodont soyları yok olmuştur. Bilinen son memeli olmayan sinodont grubu olan Tritylodontidae'nin son kalıntılarına Erken Kretase'de rastlanmıştır.

<i>Juramaia</i>

Juramaia, Çin'in batısındaki Liaoning'in Geç Jura yataklarından bilinen kök eteneli memelerin soyu tükenmiş bir cinsidir. Vücut uzunluğu yaklaşık 70–100 mm olan küçük fare benzeri bir memelidir, bu onun, modern De Winton'ın sivri faresine benzer boyutta olduğunu gösterir. Juramaia, tam dişlenme ile korunan tamamlanmamış kafatası da dahil olmak üzere, eklemli ve neredeyse eksiksiz bir iskelet olan BMNH PM1343 holotipinden bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Eucynodontia</span>

Eucynodontia, memeliler ve çoğu memeli olmayan cynodonts dahil olmak üzere cynodont therapsidlerin bir koludur. En eski ökinodontlar Erken Triyas ve muhtemelen Geç Permiyen'den bilinmektedir. Eucynodontia, Cynognathia ve Probainognathia olmak üzere iki ana alt grup içerir.

<span class="mw-page-title-main">Deniz ineklerinin evrimi</span>

Sirenia, modern "deniz inekleri" ve onların soyu tükenmiş akrabalarından oluşan plasentalı memeliler takımıdır. Onlar var olan tek otçul deniz memelileri ve tamamen suda yaşayan tek otçul memeli grubudur. Deniz ineklerinin 50 milyon yıllık bir fosil kaydına sahip olduğu düşünülüyor. Oligosen ve Miyosen sırasında mütevazı bir çeşitlilik elde ettiler, ancak o zamandan beri iklimsel soğuma, oşinografik değişiklikler ve insan müdahalesinin bir sonucu olarak azaldılar. Gruba dahil yaşayan iki cins ve dört tür mevcuttur: Atlantik kıyıları boyunca Amerika ve Batı Afrika'nın nehirleri ve kıyılarında yaşayan üç denizineği türünü içeren Trichechus ve Hint Okyanusu ile Pasifik okyanusunda bulunan Dugong.

<i>Ocepeia</i> tarih öncesi afrotherian memeli cinsi

Ocepeia, fosil buluntuları Fas'ın Ouled Abdoun Havzası'nın orta Paleosen çökeltilerinde bulunmuş bazal bir afrotherian memeli cinsi. Cins ilk olarak 2001'de Gheerbrant & Sudre tarafından O. daouiensis tip türü ile bir Phenacodont olarak tanımlandı.

<span class="mw-page-title-main">Dinocephalia</span> terapsid kladı

Dinocephalia, Geç Permiyen'in başında Rusya, Güney Afrika ve Çin'de fosil kayıtlarında görülen ilk therapsidler arasında yer alan büyük, ağır yapılı terapsidlerden oluşan bir gruptur. Kuzey Amerika'daki Guadalupiyem dönemine ait parça parça kalıntıların dinocephalian olabileceğine dair çok şüpheli ihtimalden daha önce bahsedilmiş ve Brezilya'da izole dişler bulunmuştur. En yaygın terapsidler olarak kısa bir süre sonra, dinocephalianlar, Permiyen'in sonundan çok önce ortadan kayboldu, Güney Afrika'daki Tapinocephalus Birleşim Bölgesi'nden veya Rusya'daki eşdeğerinden daha sonra keşfedilmedi. Tarihsel olarak, etçil ve otçul dinocephalianlar, sırasıyla daha gelişmiş etobur ve otobur terapsid taksonları ile ilgili olarak iki gruba ayrıldı. Bununla birlikte, daha sonraki çalışmalar, etoburlar arasındaki benzerliklerin plesiomorfik olduğunu ve Dinocephalia'nın iyi tanımlanmış bir monofiletik takson olarak kabul edildiğini açıkça ortaya koydu.

<i>Anomodontia</i> otçul terapsid kladı

Anomodontlar (Anomodontia), çeşitli kriterlere göre therapsidlerin en başarılı grubu, Permiyen döneminin son derece uzmanlaşmış otçul canlılarıydı. 40'tan fazla cins ile oldukça fazla takson içerirler ve bu sayı özellikle Rus ve Çin materyallerinin tanımlarından dolayı düzenli olarak artmaktadır. Geç Permiyen döneminde, bunlar, meydana geldikleri tüm fosil taşıyan bölgelerde en çok sayıda bireysel therapsid örneğiydiler ve karasal ekosistemde bol, genellikle sürüler halinde yaşayan birincil tüketiciler olarak, günümüzün toynaklı memelileriyle karşılaştırılabilir bir ekolojik rol işgal etmiş olmalılar. Antarktika ve Avustralya da dahil olmak üzere tüm kıtalarda henüz bulunan tek therapsidler – soylarının devamı olanlar hariç – olarak dünya çapında bir dağılıma sahiptiler.

<i>Sparassodonta</i>

Sparassodonta, bazıları büyük kedigillerle yakınsak evrime uğramış Güney Amerika'nın özel etobur keselilerini içeren, tamamen soyu tükenmiş bir memeli takımıdır.

<i>Dinocerata</i>

Dinoceratanlar, tahmini vücut ağırlığı 175 kg ile 4.5 ton arasında değişen, tüm arkaik Paleosen-Eosen otoburlarının en büyüklerini içeren bir toynaklı takımı.

<i>Embrithopoda</i> soyu tükenmiş memeli takımı

Embrithopoda, en çok Fayum'dan ünlü Geç Eosen'de yaşamış Arsinoitherium ile bilinen paenungulate takımı. Arsinoitherium, kafatası bir çift devasa boynuzla donatılmış, iri, gergedan büyüklüğünde bir hayvandı, ne dişleri ne de büyümüş köpek dişleri mevcuttu ve yanak dişleri bilophodont ve hipsodont formdaydı. Romanya ve orta Türkiye'de daha eski ve daha ilkel, boynuzsuz embrithopodların dişleri bulunmuştur.

<i>Basilosaurus</i> arkaik balina cinsi

Basilosaurus, küçük arka ayaklara sahip bir Orta Eosen arkaik balinasıdır. Modern balinalarınki gibi küçük pelvis, omur sütununa olan bağlantısını kaybetmiştir. Ön ayakları da küçüktür ve sadece dalgalı yüzmenin kontrolünde işlev görebilirdi. Bu yüzden, Basilosaurus, bir balina kuyruğuna sahip olmalıdır ve kendisi ile birlikte modern deniz memelilerinin hareket tarzı nihayet evrimleşmişti. Basilosaurus fosilleri; ABD, Fas, Pakistan, Ürdün, Tunus ve Mısır'da bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Gorgonopsia</span> etçil terapsid kladı

Gorgonopsiyenler (Gorgonopsia), Geç Permiyen'in baskın etçil terapsit grubu. Permiyen'de, kesit olarak oval olan ve tırtıklı bir arka kenar taşıyan büyük ölçüde genişlemiş üst ve alt köpek dişleri tarafından av üzerinde beslenmeye uyum sağlamış, nispeten nadir, küçük etoburlar olarak ortaya çıkarlar. Bununla birlikte, Geç Permiyen'in geri kalanında, gorgonopsiyenler baskın karasal etoburlardı ve aynı zamanda çağdaş Rus yataklarında da bulunurlar. Şimdiye kadar Güney Afrika ve Rusya dışında tamamen bilinmiyorlar ve diğer son Permiyen terapsit gruplarının aksine, tek bir gorgonopsiyenin bile Triyas'ın sonuna kadar hayatta kaldığı bilinmiyor.

<i>Dimetrodon</i> tarih öncesi sinapsid cinsi

Dimetrodon, Permiyen döneminde yaşamış bir bazal sinapsid. Dimetrodon yeryüzünün ilk kara yırtıcılarından biriydi ve güçlü bir çenesi, hançer gibi dişleri olan uzun ve dar bir kafatasına sahipti.

<i>Adelobasileus</i>

Adelobasileus, kesin olarak Mammaliamorpha'nın bir üyesi olan en eski sinodonttur, Teksas'ın Üst Triyas'ından eksik ve kötü korunmuş bir örnekle temsil edilir. Bilinen diğer en eski memelilerden yaklaşık 10 milyon yıl önce, yaklaşık 225 milyon yıl öncesine tarihlenen Karniyen çağındaki kayalardan alınmıştır. Bu küçük kafatasının sadece arka kısmı aslında mevcuttur ve bu bile kötü bir şekilde ezilmiştir. Çenelerin veya dişlerin hiçbirinden belirti yoktur. Bununla birlikte, korunan kısım kesinlikle bir mammaliamorf'a aittir.