İçeriğe atla

Sinkoti Kilisesi

Koordinatlar: 41°17′42″K 42°15′36″D / 41.29500°K 42.26000°D / 41.29500; 42.26000
Sinkoti Kilisesi
Harita
Temel bilgiler
KonumKüplüce, Şavşat, Artvin (il)
Koordinatlar41°17′42″K 42°15′36″D / 41.29500°K 42.26000°D / 41.29500; 42.26000
İnançDoğu Ortodoks Kilisesi
MezhepGürcü Ortodoks Kilisesi
Açılış9-10. yüzyıl
Mimari
Mimari türKilise
Mimari biçimGürcü mimarisi
Özellikler
MalzemelerTaş

Sinkoti Kilisesi veya Singoti Kilisesi (Gürcüce: სინკოთის ეკლესია veya სინგოთის ეკლესია), tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Şavşat ilçesinin Küplüce köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.[1]

Tarihçe

Sinkoti Kilisesi, bir köy kilisesi olup adını Sinkoti köyünden alır. Kilise, 9-10. yüzyılda, Gürcü krallığı döneminde inşa edilmiştir. Bir Hristiyan Gürcü köyü olan Sinkoti'yi Osmanlılar 16. yüzyılın ortalarında Gürcü idaresinden ele geçirmiştir. Bu tarihten sonra köy halkının Müslümanlaşmasıyla Sinkoti Kilisesi de cemaatsiz kalmış ve zaman içinde yıkılı harabeye dönüşmüştür. Nitekim 1904 yılında Şavşeti bölgesini gezen Nikolay Marr, Sinkoti köyünde, Gognidze ile Polotsieli arasında bulunduğunu ifade ettiği kilisenin yıkık halde olduğunu belirtmiştir.[2][3][4]

Mimari

Sinkoti Kilisesi, U-harfi biçimi galerili üç nefli ve kubbeli bazilikal planlı (dıştan 18.50×12.35 m) bir yapı olarak orta irilikte kaba yonu taşlarla inşa edilmiştir. Nikolay Marr da kilisenin düzgün yontulmamış kesme taşlarla inşa edildiğini, ancak sütunların iyi işlendiğini belirtmiştir. Kilisenin dış kaplama taşları büyük ölçüde sökülmüş veya dökülmüştür. Sinkoti Kilisesi, Gürcü Kilisesi’nin en önemli azizlerinden olan Aziz Giorgi’ye adanmış olan kilisenin kubbesi ve duvarlarının üst kısımları günümüze ulaşmamıştır. Yapının iki katlı olduğu mevcut yıkıntılardan da anlaşılmaktadır. Kilisenin apsisinin yarım silindir formunda olup yan taraflarında birer oda bulunmaktadır. Bu odaların üstünde ikinci katın odaları yer alır. Kilisenin içinde sıva ve açık kırmızı boya izleri fark edilmektedir.[1][3][4]

Kaynakça

  1. ^ a b Mine Kadiroğlu-Bülent İşler, Gürcü Sanatının Ortaçağı, 2010, Ankara, s. 62-63. ISBN 9789944579216.
  2. ^ Niko Mari, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri (Gürcüce), Batum, 2015 (Birinci basım: 1911, Petersburg, Rusça), s. 235-236. 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-434-11-2.
  3. ^ a b "2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 34". 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2023. 
  4. ^ a b Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 163, ISBN 9789941478178.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Küplüce, Şavşat</span>

Küplüce, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Doliskana Manastırı</span>

Doliskana Manastırı, tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde, tarihsel Klarceti bölgesinde, Doliskana köyünde orta çağ Gürcü manastırıdır. Günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Hamamlı köyünde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Ança Manastırı</span>

Ança Manastırı, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı Anca olan İncilli köyünde Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü Ortodoks manastırıdır. Ança Manastırı, Tao-Klarceti bölgesindeki beş Gürcü piskoposluğundan biri olan Ança Piskoposluğu'nun da merkeziydi.

<span class="mw-page-title-main">Daba Manastırı</span> Artvin, Çimenli köyünde bulunan 9. yüzyıl yapımı  Gürcü manastırı

Daba Manastırı, eski Klarceti bölgesindeki Cmerki köyünde, günümüzde ise Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Çimenli köyünde bulunan 9. yüzyıla ait Gürcü manastırıdır. Manastır yapı topluğundan sadece ana kilise ile küçük kilisenin varlığı bilinmektedir. Köyün adından dolayı manastır Cmerki Manastırı olarak da bilinir. Ancak Cmerki'de Meryem Ana'ya adanmış olan Cmerki Manastırı ile Aziz Giorgi'ye adanmış Daba Manastırı'nı birbirine karıştırmamak gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Ali Manastırı</span>

Ali Manastırı, tam adı Ali Aziz Giorgi Manastırı,, tarihsel Samtshe bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı Alköy'de bulunan Gürcü Ortodoks manastırıdır. Manastırın 10-11. yüzyılda Aziz Giorgi adına inşa edilmiş olduğu yazılı kaynaklardan anlaşılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İskender Paşa Camii (Ardanuç)</span>

İskender Paşa Camii, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesinin idari merkezi olan Ardanuç kasabasının ilk yerleşimi olan Adakale'deki camidir. Cami, Ardanuç Kalesi'ni 1551'de Gürcülerden ele geçiren Çerkez İskender Paşa'nın adını taşımaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Okrobageti Kilisesi</span>

Okrobageti Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Okrobageti olan Köprülü köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Rabat Kilisesi olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Samtzkaro Kilisesi (Aşağı)</span>

Aşağı Samtzkaro Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesindeki Gürcü kiliselerinden biridir. Günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı Samtskaro olan Aşağı Irmaklar köyündedir.

Mere Manastırı, tarihsel Tao-Klarceti bölgesinde erken Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü manastırıdır. Yeri tam olarak tespit edilememiş olan manastırın inşa edildiği yer günümüzde Artvin ili sınırları içinde kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Artanuci Kilisesi</span>

Artanuci Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin iline bağlı Ardanuç ilçesinin idari merkezi oalan Ardanuç kasabasında Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir. Eski Artanuci kasabasına sonradan Adakale dendiği için bu kilise Adakale Kilisesi olarak da bilinir. Artanuci Kilisesi, Ardanuç Kalesi içinde yer alan iki kiliseden biridir.

Pertusi Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir. Bugün Şenkaya ilçesinin sınırları içinde bulunan Pertusi köyündeki iki Gürcü kilisesinden biriydi.

Şavmta Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı Şenköy'de eski bir kilisedir. Yıkılmış olan kilisenin taşlarının bir kısmı Çoraklı Köyü Camii'nin inşasında kullanılmıştır.

Tsihia Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Tsihia olan Yoncalı köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Bulunduğu mahallenin eski adından dolayı Cakelebi Kilisesi olarak da bilinir.

Şindoba Kilisesi veya Şindobani Kilisesi, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı Dalkırmaz köyünün sınırları içinde erken Orta Çağ'dan kalma ve eski Şindobani köyüne ait Gürcü kilisesidir.

Yukarı Samtzkaro Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesindeki Gürcü kiliselerinden biridir. Günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı (Yukarı) Samtzkaro olan Yukarı Irmaklar köyündedir.

Tzinobani Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı Meşeli köyünün sınırları içinde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Ortadan kalkmış bir yerleşim olan Tzinobani köyünün kilisesiydi.

Meria Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Meria olan Veliköy'ün sınırları içinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir. Bulunduğu mahalleden dolayı Molohori Kilisesi olarak da bilinir.

Ube Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Ube olan Oba köyünde Orta Çağ'da inşa edilmiş bir Gürcü kilisesidir. Bulunduğu yer itibarıyla Vanisa Kilisesi olarak da bilinir.

Devadzeler Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Daba olan Erikli köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Devadzeler mahallesinin kilisesi olduğu için bu adla anılır. Bu yapı, Devadzeler'in diğer adına istinaden Devieti Kilisesi olarak da bilinir.

Bazgireti Kilisesi veya Badzgireti Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Bazgireti olan Maden köyünde Orta Çağ'da kalma Gürcü kilisedidir. Bulunduğu mevkiden dolayı Sazgireli Kilisesi olarak da bilinir.