İçeriğe atla

Singspiel

Wolfgang Amadeus Mozart (ortada) "singspiel" janrındaki Saraydan Kız Kaçırma operasının 1789da Berlin'deki ilk temsilinde

Singspiel (Türkçe: şarkı-oyunu), bir tür Almanca müzikli dram olarak geliştirilmiş ve günümüzde bir opera janrı olarak kabul edilmiştir. Nitelik olarak içeriği (çok kere lirik veya folklor tabanlı) müziksel ensambl şarkıları, tek "aryalar", "ikili", "üçlü" vb şarkılar, "ballad"lar arasında konuşma dialogları bulundurur. "Singspiel" janrından geliştirilen operet janrı da bu öğeleri içermektedir. Bazı opera otoritelerine göre "singspiel" janrı ile diğer "opera janrları" arasındaki ana fark operalarda "resitatif"lerin bazen önemli olarak yer almaları ve dramatik zirvelere yetişmek için "singspiel"lerde müziğin özel bir önemi olmamasına karşılık operalarda müziğin ana rol oynamasıdır.[1]

Singspiel janrının kökleri

Almanya'da ilk "singspiel" ismini taşıyan müzikli oyunlar, dinsel kökenli, anonim yazarlı ve İncil'in bazı kısımlarının dramatik olarak oyun halinde belli bir (köy, kasaba, küçük bir şehir gibi) mahallin halkının da katkısıyla yılın belli dönemlerinde sunulmasi seklinde "gizem oyunu (mystery play)" stilindeydi. Bu oyunlarda önemli olan dialog olup müzik bunlar arasında katık gibi kalmaktaydı. 17. yüzyıl başlarında "singspiel" oyunlarının dinsel konulardan uzaklaşmaya başladığı görülür. "Singspiel" terimi basılmış olan oyunlara da refere etmeye de başladı. "Singspiel" adı verilen ve seyircilere sunulan oyunlara İtalyan ve hatta İngilizce şarkılardan esinlenme, çevrilme ve uyarlamalar sonucu ortaya çıkan müziksel katkılar olağan hale gelmeye başladı.

18. yüzyılda bazı "singspiel" adı ile seyirciye sunulan eserler İngilizceden çevirilen "Ballad opera" şeklindeydi. Örnegin 1736da Prusya'nın İngiltere elçisi "The Devil To Pay (Şeytan Öder)" adlı İngilizce ballad-operanın özel olarak Almancaya tercümesini yaptırmıştı ve bu çeviri eser "singspiel" adı ile 1740li yıllarda Hamburg ve Leipzig'de sahnelenmiştir. Bu eserden daha değişik bir versiyonu 1766da "Johann Adam Hiller" ve "C.F.Weisse" tarafından "Der Teufel ist los oder Die verwandelten Weiber (Şeytan .... veya kadınları değiştirdi)" adı ile "singspiel" olarak yapımlanmıştır. Bundaki başarıyı kullanmak için benzer diğer eserler de bu iki ortak tarafından hazırlanıp, yapımlanmış ve bu ortak eser hazırlayıcılarının bu eserler hakkındaki terim dolayısıyla onların "Alman singspiel janrının babaları" olarak anılmalarına neden olmuştur.[1]

Fransızca opera comique janrındaki, içinde konuşma bulunan, operalar da çok kere Almancaya çevrilip Alman seyircisine sunulduklara zaman "singspiel" adını taşımaktaydılar. "Singspiel"ler daha aşağı seviyede halk için bir eğlence olarak kabul edilmekte ve şehirlerde devamlı kurulu opera-evleri yerine gezici truplar (örneğin Koch, Döbbelin, Koberwein trupları) tarafından icra edilmekteydi. "Singspiel" eserleri genellikle ya komik ya da romantik konu ve temaları işlemekteydiler. Çok kere "halk kültürü" tipli eserlerde paranormal ve büyücülük ögeleri, fantezi hayvanları ve rol alan karakterleri niteliklerinde iyi ve kötünün çok abartılarak ayrılmış olduğu görülmektedir.

Singspiel janrının gelişmesi

Mozart Almanca opera sanatını geliştirmek hedefiyle birkaç tane "singspiel" janrında Almanca opera eseri bestelemiştir. Bunlar Zaide (1780), Saraydan Kız Kaçırma (Die Entführung aus dem Serail) (1782), Dramaturg (Der Schauspieldirektör) (1786) ve en gelişmiş olarakSihirli Flüt (Die Zauberflote) (1791) eserleridir.

"Singspiel" janrında işlenen konular da zamanla değişip gelişti. Trejedi motifi bu janrda pek işlenmemiştir. Konuda işlenen motifler komedi, aşk macerası ve fantezi olmakla beraber günümüzde yapımlanan "singspiel" janrındaki opera eserlerinde çok daha ciddi konulara eğilen eserler de bulunmaktadır; örneğin Beethoven'in Fidelio operası, Carl Maria von Weber'in Der Freischutz.

Diğer taraftan Almanca repertuvarda bulunan Franz von Suppé, Johann Strauss II ve diğerlerinin geliştikleri Almanca operet janrı singspiel janrının bir devamı olarak da kabul edilmektedir. Bazı opera kritikleri ise Wagner, Richard Strauss ve diğerlerinin geliştirdikleri çok daha karmaşık bir opera stili ve janrını ihtiva eden "Alman Romantik Opera" akımına (özellikle kullandığı dil ve temalar dolayısıyla) "singspiel" janrının çok büyük katkısı olduğunu iddia etmektedirler. Bu gelişmeler dolayısıyla modern 20. yüzyılda, bazı operet bestecileri haricinde, "singspiel" janrında operalar bestelenmesi çok nadir olmuştur. Diğer taraftan 1927'de besteci Kurt Weill hazırladığı "Mohagonny" adlı eseri janrı için bir yeni terminoloji olarak "songspiel" sözcüğünü kullanmıştır.

Seçilmiş singspiel janrında eserler[2]

  • Johann Adam Hiller:
    • Die Liebe auf dem Lande, 1768
    • Der Dorfbarbier, 1771
  • Wolfgang Amadeus Mozart:
  • Karl Ditters von Dittersdorf: Doktor ve Eczacı (Doktor und Apotheker), Viyana 1786
  • Johann Friedrich Reichardt: Erwin und Elmire, 1790, Kaynak: Johann Wolfgang von Goethe
  • Peter von Winter]]: Das unterbrochene Opferfest, Viyana 1796
  • Joseph Weigl]]: İsviçre'li Aile (Die Schweizer Familie), Viyana 1809
  • Carl Maria von Weber: Abu Hassan, Münih 1811
  • Franz Danzi: Turandot, Karlsruhe 1816, Metin: Carlo Gozzi
  • Conradin Kreutzer: Melusina, Berlin 1833, Kaynak:Franz Grillparzer
  • Heinrich Marschner: Der Holzdieb, Dresden 1825
  • Franz Schubert:
    • Claudine von Villa Bella, 1815, Kaynak: Johann Wolfgang Goethe
    • Der vierjährige Posten, 1815 (UA 1869)
    • Die Zwillingsbrüder, Viyana 1820
    • Die Verschworenen oder Der häusliche Krieg, 1823, Viyana 1861
  • Ferdinand Raimund/Wenzel Müller. Der Alpenkönig und der Menschenfeind, Viyana 1828
  • Johann Nestroy (Libretto ve müziğe katkılar:Adolf Müller):
    • Der Talisman, Viyana 1840
    • Das Mädl aus der Vorstadt, Viyana 1841
    • Einen Jux will er sich machen, Viyana 1842

Dipnotlar

  1. ^ a b 'J.M.Maitland ve J.A.Fuller (ed)Grove's Dictionary of Music and Musicians, Vol. IV.] London: MacMillan and Co., 1908 "Singspiel" maddesi. s. 468-470
  2. ^ Kaynak:Almanca Wikipedia "Singspiel" maddesi 19 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca) (Erişim:20.6.2010)]

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Joseph Haydn</span> Avusturyalı klasik müzik bestecisi

Franz Joseph Haydn Avusturyalı klasik müzik bestecisi. Hem Mozart’ı hem Beethoven’ı etkilemiştir. "Baba Haydn" olarak bilinir. En çok senfoni türündeki eserleriyle tanınır; bu türde 104 eser verdi. Kendisi gibi besteci olan Michael Haydn'ın ve tenor Johann Evangelist Haydn'ın ağabeyidir.

Libretto, opera, operet, oratoryo, bale, müzikal, mask gibi müziksel sahne eserlerinin metinlerine verilen ad. Hristiyan dinî ayinlerinde sesle şarkı şeklinde söylenen dua, ilahi, kantata vb. için yazılan metinlere de libretto denilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Theater an der Wien</span>

Theater an der Wien, Viyana-Mariahilf'de bir tiyatro binası.

<span class="mw-page-title-main">Wolfgang Amadeus Mozart</span> Avusturyalı piyanist ve bestekar

Wolfgang Amadeus Mozart veya vaftiz adıyla Johannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart, Klasik Batı Müziği'nde Klasik dönemin etkili ve üretken bestekârlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Operet</span>

Operet, olayları gülünç ve toplumsal, siyasal yergi öğeleri içererek anlatan müzikal sahne oyunudur.

<span class="mw-page-title-main">Saraydan Kız Kaçırma</span>

Saraydan Kız Kaçırma, Wolfgang Amadeus Mozart'ın bir operasıdır. Bu opera özel olarak Alman stili Singspiel şeklinde hazırlanmıştır. Bu stildeki opera eserinde konuşma diliyle müzik dramı karışıktır; eserdeki olaylar konuşma ile geliştirilir; resitatif müzik bulunmamaktadır ve müzik, gösteri şeklinde parçalardan oluşmaktadır. Eserin Almanca librettosu önce "Christoph Friedrich Bretzner" tarafından yazılmış ve sonradan Mozart'in istek ve katkılarıyla "Gottlieb Stephanie" tarafından adaptasyonlar yapılmıştır. Eserin konusu Belmonte adlı bir İspanyol soylusunun, uşağı Pedrillo ile birlikte, sevgilisi olan Konstanze'yi ve onun İngiliz hizmetkarı Blonde'yi tutsak olarak bulundukları Selim Paşanın Akdeniz kıyılarındaki sarayından veya yazlık köşkünden ve Paşa'nın harem bekçisi olan Osminin elinden kurtarmak için yaptığı girişimlerdir. 1782 yılında Mozart'ın kariyerinin doruk noktalarından birini yaşayıp "Die Entführung aus dem Serail" ile müthiş bir başarıya ulaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lucia Popp</span>

Lucia Popp, Slovak opera soprano.

<span class="mw-page-title-main">Mozart operaları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Wolfgang Amadeus Mozart operaları değişik tiplerle 22 tane müzikli dramı kapsamaktadır. Bunlara gençliğinde yazdığı ve diğer bestecileri taklitten ileri gitmeyen küçük çapta eserlerden yetişkinliğinde ortaya çıkardığı tam tekmil opera olarak hazırladığı müziksel anıtlara kadar değişiklik gösterir. Bu eserlerden üçü tamamlanmadan kenara bırakılmıştır ve bestecinin ölümünden çok sonra oynanmıştır. Yetişkinlik çağı eserleri opera sanatının klasikleri sayılmaktadır. Bu nedenle bugün dünya opera sahnelerinden hiç eksik olmadan oynanmakta ve her zaman seyirciler tarafından tutulup sevilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yarasa (operet)</span>

Yarasa Johann Strauss II tarafından bestelenmiş bir Viyana opereti janrında 3 perdelik Almanca operettir. Eserin librettosu "Carl Haffner" ve "Richard Genée" tarafından hazırlanmıştır. Operetin prömiyer temsili 5 Nisan 1874de Viyanada Theater an der Wien eserini bestesinin orkestra şefliği altında yapılmıştır. Bu operet çok büyük bir ilgi görmüş ve dünyanın diğer opera evleri reperatuarları içinde devamlı bulunmuştur. Türkiye'de ilk temsili Ankara'da yapılmıştır. Kuzey Amerika'da sahnelenen 20 en popüler opera eseri listesinde 19'uncu sırada bulunmaktadır.

Viyana Kanı Johann Strauss II tarafından bestelenmiş müzik parçalarının kullanılması suretiyle "Adolf Müller" tarafından aranjmanı yapılmış Viyana opereti janrında 3 perdelik Almanca operetdır. Eserin librettosu "Victor Léon" ve "Leo Stein" tarafından hazırlanmıştır. Operetin prömiyer temsili 26 Ekim 1899'da Viyanada "Carltheater"'da, nerede ise Johann Strauss'un ölümünden 5 ay sonra, yapılmıştır. Eserde zaman ve mekan 1814-1815'te Viyana'da Viyana Kongresi toplantısı sırasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Bastien ve Bastienne</span>

Bastien ve Bastienne müziği Wolfgang Amadeus Mozart tarafından bestelenmiş, Almanca librettosu "Friedrich Wilhelm Weiskern" tarafından yazılmış tek perdelik bir singspiel yani komik operadir.

'Zaide, KV. 344 unlu Avusturyalı besteci Wolfgang Amadeus Mozart tarafından 1780'de bestelenen ama öldüğü zaman daha bitiremediği iki perdelik bir Singspiel janrinda opera eseridir. Kaynaklar, bu eserin Mozart'ın âşık olduğu Zaide isimli Türk kızından ilham aldığını bildirirler. İlk basılımı 1838'dedir. Prömiyer sahnelenmesi 27 Ocak 1866'da Frankfurt'ta yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Josef Mysliveček</span>

Josef Mysliveček (d. 9 Mart 1737 Prag,, ö. 4 Şubat 1781 Roma. Gençliğini o zaman Avusturya İmparatorluğu'na bağlı olan Bohemya'da geçirdikten sonra müzik, kompoziyon ve keman çalma eğitimi yaptı ve sonra müzik çalışmalarını İtalya'da tamamladı. 1763'te İtalya'ya yerleşerek genel olarak İtalya'da müzik kariyerini sürdürdü. Opera eserleri bestecisi olarak ün kazandı ama çok sayıda diğer türde müzik parçaları da bestelemiştir. Mysliveček 18. yüzyılın sonlarında gelişen müzikteki klasizm akımının kurulup gelişmesine büyük katkı yapmıştır.

Opera janrları listesi değişik ülkelerde kullanılan alternatif opera janr isimlerinin hepsini içeren çok kapsamlı sözlük karakterli bir listedir.

<span class="mw-page-title-main">Elisabeth Schwarzkopf</span>

Dame Olga Maria Elisabeth Frederike Legge-Schwarzkopf DBE, Alman-İngiliz soprano. Schwarzkopf 20. yüzyılın en meşhur opera müzisyenlerindendir. En beğenilen performansları Mozart, Schubert, Strauss ve Wolf'un eserlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">La finta giardiniera</span>

Finta Giardiniera İtalyanca adı ile genellikle anılan; Türkçe adı Bahçıvan Taklidçisi Genç Kız olan, bestesi daha 18 yaşında olan Wolfgang Amadeus Mozart tarafından, İtalyanca liberettosu tartışmalı olarak günümüzde Giuseppe Petrosellini'ye atıfedilen ama uzun bir dönem Ranieri de Cazalbigi'ye atıflı olan bir uvertür ve 3 perde ihtiva eden bir opera buffa janrında opera eseri.

<span class="mw-page-title-main">Doktor ve Eczacı</span> Carl Ditters von Dittersdorfun 2 perdelik komik opera eseri

Doktor ve Eczacı, , bestesi Karl Ditters von Dittersdorf tarafından, Almanca olan librettosu "Johann Gottlieb Stephanie Genç" tarafından isminin ancak ilk harfleri G v. N olarak bilinen bir yazarın L'apothicaire de Murcie adlı Fransızca komedi oyunundan uyarlanarak Almanca olarak hazırlanmış, 2 perdeden oluşan bir singspiel janrında komik opera eseri. Eserin prömiyer temsili 11 Temmuz 1786'de Hofburgtheater Tiyatrosu, Viyana'da yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tiyatro Direktörü</span>

Tiyatro Direktörü, , bestesi Wolfgang Amadeus Mozart tarafından, Almanca olan librettosu bir Avusturyalı tiyatro direktörü olan "Gottlieb Stephanie" tarafından hazırlanmış, uvertür ve 1 perdeden oluşan bir singspiel janrında komik opera eseri.

Ruth-Margret Pütz, Alman opera sanatçısı ve eğitimci.

<span class="mw-page-title-main">Gottlieb Stephanie</span> Avusturyalı oyun yazarı ve yönetmen.

Gottlieb Stephanie (tam adıyla Johann Gottlieb Stephanie the Younger, Avusturyalı oyun yazarı ve yönetmendir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.