İçeriğe atla

Sinema El Kitabı

Sinema El Kitabı
Kitabın kapağı
YazarNijat Özön
Kapak sanatçısı
Said Maden
ÜlkeTürkiye Türkiye
KonuSinema
TürBaşvuru Kitabı
Yayım1964
YayımcıElif Yayınları
Sayfa344 sayfa
Sinema Dizisi: 3 serisi

Sinema El Kitabı, 1964 yılında Elif Yayınları'ndan çıkan bu kitap, sinema yazarı Nijat Özön tarafından kaleme alınmıştır. Sinemanın tarihi, tekniği ve sanatı hakkında bilgiler vermektedir. Kitap siyah beyaz fotoğraflar ve çizimlerle desteklenmiştir. Kitabın sonunda kapsamlı bir dizini vardır.

Dilbilimci, sinema tarihçisi ve çevirmen Nijat Özön Ulus, Akis ve Türk Dili gibi çeşitli dergi ve gazetelerde sinemayla ilgili yazılar yazmaktaydı. Bu kitaptan önce de "Sinema Sanatı" (1957), Ansiklopedik Sinema Sözlüğü (1958) ve Türk Sinema Tariki (1962) adlı üç kitabı yayımlanmıştı.

Oldukça kapsamlı bir kitap olan "Sinema El Kitabı", sinemanın tekniğinden başlayarak, tarihine ve sanatına kadar her yönüyle ilgilenmektedir. Sonunda yer alan 40 sayfalık geniş dizin kitabın titiz bir inceleme ve çalışma sonucunda yazılmış olduğunu gösteriyor.

Dili

Türkiye'nin "ilk sinema tarihçisi" ve "ilk sinema bilimcisi" olarak anılan Nijat Özön aynı zamanda bir dilbilimciydi. 1964 yılında yazdığı bu sinema kitabında bugün bile yadırganabilecek ÖzTürkçe sözcüklere bolca yer vermişti. "Alet" yerine "aygıt", "kayıp" yerine "yitik", ayrıca "öznel", "nesnel" gibi sözcükler bugün artık yadırganmasalar da 1960'larda gündelik konuşma dilinde fazlaca yer etmemişlerdi. Özön, sinema tekniği ile ilgili terimlerin de mümkün olduğunca ÖzTürkçelerini kullanmayı seçmişti. Bunlardan "montaj" yerine kullanılan "kurgu", "animasyon" yerine kullanılan "canlandırma", "senkron" yerine kullanılan "eşleme" ve "audio-visuel" yerine kullanılan "görsel-işitsel" gibi bazıları günümüzde artık benimsenmiş olsalar da, "örtücü" (obtüratör), "bakaç" (vizör), "alıcı" (kamera), "düzlük" (plato), "doldurmalık" (kaset) halâ çok sık kullanılan sözcüklerden değillerdir.

Nijat Özön, sonraki yıllarda bütün bu ÖzTürkçe teknik terimleri ve diğer bazı dillerdeki karşılıklarını "Sinema Terimleri Sözlüğü" ve "Sinema ve Televizyon Terimleri Sözlüğü" gibi bazı kapsamlı başvuru kitaplarında toplamıştır.

Kitabın içeriği

Sinemanın başlangıcından kitabın yayımlandığı 1964 yılına kadar olan tüm tarihsel gelişmelerin ana hatlarıyla incelendiği, aynı zamanda sinemanın teknik ve sanatsal yönünün de irdelendiği bu kitapta yer alan konu başlıklarına göz atıldığında kitabın içeriği hakkıda bir fikir edinmek mümkün olacaktır. İçerik maddeleri sıralanırken kitapta kullanılan imlâya dokunulmamış, olduğu gibi buraya aktarılmıştır.[1]

Birinci bölüm "SİNEMANIN TARİHİ"

1. Sinemanın ortaya çıkışı (1832-1895)

● Ağtabaka izlenimi ● Oyuncak-aygıtlar ● Sinemanın atası ● Karanlık kutu ● Fotoğraf ● Tüfekle resim avlıyanlar ● Gösterim denemeleri ● Tek kişilik sinema ● "Black Maria" ● Yarışı sinematograf kazanıyor

2. Sinemanın ilk yılları (1895-1908)

● Lumière'in filmleri ● Sinemanın büyücüsü ● İki yön ● Pathé'nin tekeli ● Türler zenginleşiyor ● Brighton Okulu ● Patent savaşı ● Amerikan filmleri

3. Sinemanın sanat oluşu (1908-1918)

● "Sanat filmi" ● Bölüklü filmler ●Fransız güldürü okulu ● Emile Cohl ve canlı-resim ● Tarihsel filmler ● Hollywood'un kuruluşu ● Plaj güzelleri ● Charlie S. Chaplin ● David-Wark Griffith

4. İlk Dünya Savaşından sonra sinema (1918-1923)

● Gerileyen sinemalar ● İsveç sineması ● Dışavurumculuk ● Alman gerçekçiliği ● Fransız izlenimciliği ● Hollywood'ta Avrupa etkisi ● Chaplin ve öbürleri ● At ve kılıç

5. Sessiz sinemanın altın çağı (1923-1928)

● "Öncü sinema" ● Almanya'da ● Amerikan sineması ● "Altına hücum" ● Sovyet sineması ● Sinema-göz ● Eisenstein ve "Potemkin" ● Sessiz sinemanın sonu

6. Sesli sinemanın ilk yılları (1928-1934)

● Ses sinemaya giriyor ● Ustaların kararsızlığı ● Operetler, gangster filmleri ● Güldürüler ● Fransız sinemasında gerileme ● Jean Vigo ● Öncü filmler ● Sovyetler'deki gecikme ● Alman sinemasının sonu

7. İkinci Dünya Savaşı sonuna kadar sinema (1934-1945)

● Amerikan sineması ● Yeni güldürü oyuncuları ● Fransız sinemasında canlanma ● İşgâl altında ● İngiliz sinemasının uyanışı ● İtalyan sinemasının uyanışı ● İşgâldeki Avrupa sinemaları ● SSCB'de yeniler

8. Savaştan sonra sinema (1945-1962)

● Değişen dünya ● Amerikan sineması ● Üç büyükler ● Savaş öncesinden kalanlar ● Welles, Hitchcock ● Chaplin ● Yitik kuşak ● Müzikli filmler ● Yeni kuşak ● İtalyan sinemasındaki atılış ● Rossellini ● De Sica ● Visconti ● Antonioni ● Fellini ● Öbür yenigerçekçiler ● Fransız sinemasındaki dalgalanma ● Direnme filmleri ● Carné'nin yeni dalgacılığı ● Renoir ● Savaş öncesinden sonraya ● İkinci sıradakiler ● Sıranın dışındakiler ● "Yeni dalga" ● Öncüler ●Ustalar ● Öbürleri ● İngiliz sinemasının yeniden doğuşu ● Reed'in biçimciliği ● Shakespeare uyarlamaları ● İngiliz güldürü okulu ● "Özgür Sinema" ● Sovyetler Birliği'nde "buz çözümü" ● Eskiler ve yeniler ● Japon sineması ● Batı Avrupa'da ● Bergman'ın çıkışı ● Bölünmüş Almanya'da ● Halk demokrasileri ● Yunanistan'da ● Ortadoğu ülkeleri ● Hindistan ve Uzakdoğu ● Lâtin Amerika ● Bunuel

9. Canlandırma sineması

● Sinemadan daha eski ● Bir çevirim, bir görüntü ● Emile Cohl ● Amerikalı öncüler ● Starevitch ● Walt Disney ● Amerikan canlandırıcıları ● Avrupa ● Disney'nin fabrikası ● UPA ve çağdaş canlandırma ● ingiltere ve Fransa'da ● Norman McLaren ● Trnka ve Çek okulu

10. Belge-film

● İlk denemeler ● Flaherty ● Amerikan okulu ● Sovyet okulu ● Avrupa'da ● Joris Ivens ● İngiliz okulu ● Savaşta ● Savaşan Amerika ● SSCB'nde ● Nazi Almanyası ● Savaştan sonra ● Amerikan belgeciliği ● Fransa'da ● Sanat üzerine filmler - Luciano Emmer ● Savaştan sonra ● Gelişme

11. Türk sineması

● Sinemanın girişi ● Sarayda sinema ● ilk gösteriler ● İlk denemeler ● Öykülü filmler ● "Müdafaa-i Milliye Cemiyeti" ● "Malûl Gaziler Cemiyeti" ● Altı yılın toplamı ● "Tiyatrocular"çağı ● Muhsin Ertuğrul ● "Kemâl Film" ● "İpek Film" ● Tiyatrocuların etkisi ● Geçiş çağı ● "Sinemacılar" çağı ● Akad ●Günümüz sineması ● Türk sinemasının en önemli çağı ● Belge-film çalışmaları

İkinci bölüm "SİNEMA TEKNİĞİ"

1. Stüdyo

● Stüdyonun önemi ● Stüdyonun yeri ● Kuruluş ● Stüdyo düzlüğü ● Düzlük donatımı ● Türk stüdyoları

2. Alıcı

● Alıcının temeli ● Aralı hareket ● Örtücü ● Değişebilir örtücü ● Motor ● Alıcı hızı ● Mercek düzeni ● Bakaçlar ● Doldurmalık ● Odaklama ● Yardımcı donatım ● Alıcı çeşitleri

3. Film

● Filmin yapısı ● Nasıl yapılır? ● Duyarkat ● Duyarkat çeşitleri ● Film boyları ● Standard film ● Dar filmler ● Geniş filmler ● Film tekelleri

4. Senaryodan perdeye

● Yapımcı ● ABD'nde yapımcı ● Senaryo ● Özet ● Uyarlama ● Senaryocu ve yardımcıları ● Senaryonun evreleri ● Çevirim senaryosu ● Çekim ölçeği ● Alıcı açısı ve görüş noktası ● Alıcı hareketleri ● Senaryonun biçimi ● Oyuncuların seçimi ● Dökümün hazırlanması ● Çalışma tablosu ● Günlük döküm ● Çevirim takımı ● Yönetim takımı ● Alıcı takımı ● Aydınlatma ● Dekor-Giysi-Makiyaj ● Ses takımı ● Oyuncular ● Çevirim ● Bir çekim çevriliyor ● Kurgu ● Seslendirme ve bileştirme ● Bileştirme ● Sonradan seslendirme ● önceden seslendirme ● Eşleme ● Seslik ● İşleme ● Basım ● Çoğaltma ● Tanıtma yazıları, altyazı ● Dağıtım ● Oynatım ● Sinema ● Gösterim odacığı ● Gösterici

5. Film hileleri, etkiler

● Film hilesi ● Mekanik hileler ● Mercek hileleri ● Örtüyle yapılan hileler ● Dekor hileleri ● Etkiler ● Ses etkileri

6. Canlandırma sineması

● Canlandırma ● Canlı-resim ● Hareketin çözümlenmesi ● Kukla filmi ● Canlandırma teknikleri

7. Renkli film

● Renkli filmin temeli ● Tek kuşaklı renkli film ● Üç kuşaklı renkli film

8. Genişperde, üçboyut

● Genişperde ● Cinerama ● CinemaScope ● Geniş filmler ● VistaVision ● Todd-A.O. ● Değişir görüntü ● Üçboyutlu film ● Üçboyutlu ses

9. Televizyon ve sinema

● Televizyonun çıkışı ● Televizyonun temeli ● Televizyon-sinema ilişkisi

Üçüncü bölüm "SİNEMA SANATI"

1. Sinema dili

● Sinema bir dildir ● Sinema dilini öğrenmek

2. Sinema sanatının özellikleri

● Sinema sanatının amacı ● Sinemanın malzemesi ● Malzemenin sınırları

3. Filmin dramatik yapısı

● Tema ● Temanın işlenmesi ● Sinemanın özellikleri ve tema ● Temanın başlıca özelliği

4. Dramatik yapının bölümleri

● Çekimden bölüme ● Noktalama

5. Görüntünün özellikleri

● Görüntünün öğeleri ● Çerçeveleme ● Çekim ölçeği ● Derinlemesine görüntü ● Alıcı açısı, görüş noktası ● Yatık çerçeveleme ● Baş aşağı çekim ● Öznel görüş, nesnel görüş ● Dekor ● Oyuncu ● Aydınlatma

6. Alıcının anlatım gücü

● Görüntünün canlılığı ● Çevrinme ● Kaydırma

7. Kurgu

● Kurgunun anlamı ● Çekimlerin sırası ● Filmsel uzay ve zaman ● Filmsel gerçek ve evren ● Uzunluk bakımından kurgu ● Çözümleyici ve bireşimci kurgu ● Anlatım çeşitleri ● İçerik bakımından kurgu

8. Ses

● Sesin girişi ● Sesin özellikleri ● Konuşmalar ● İçinden konuşma, öyküleme, açıklama ● Doğal sesler (gürültü) ● Müzik ● Film müziği ● Görsel-işitsel karşısürüm

9. Renk

● Renkli film ● Rengin yeri

Kaynakça

  1. ^ Özön, Nijat (1964). Sinema El Kitabı. Elif Yayınları. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sinema</span> filmin beyaz renk perdeye yansıtılması

Sinema veya Sinema sanatı, kamera aracılığı ile elde edilmiş görüntülerin bir ışık aracılığı ile beyaz renkte bir perdeye yansıtılarak film adı verilen sesli veya sessiz hareketli videolar elde edilmesi işidir. Üretilen bu filmler, sinema salonu adı verilen özel binalarda gösterilmektedir. Sinema sanatı genel olarak diyalog, kurgu, sahnenin düzeni, ışık, ses ve dekor gibi şeyleri yapılan filme uygun sekilde dizayn edilir. Bu işlemlerin tamamına ise sinema endüstrisi adı verilmektedir. İtalyan asıllı Fransız film kuramcısı Ricciotto Canudo sinemayı, "yedinci sanat" olarak tanımlamış ve ilk sinema 1895 yılında çekilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Muhsin Ertuğrul</span> Türk oyuncu, yönetmen ve yapımcı (1892–1979)

Muhsin Ertuğrul, Türk tiyatro sanatçısı, yönetmen, oyuncu ve yapımcı.

<span class="mw-page-title-main">Sergey Ayzenştayn</span> Sovyet sinema yönetmeni ve kuramcısı (1898-1948)

Sergey Mihayloviç Ayzenştayn, Sovyet sinema yönetmeni ve kuramcısı.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Uluslararası Film Festivali</span>

Ankara Uluslararası Film Festivali veya Ankara Film Festivali, Ankara'da her yıl düzenlenen uluslararası bir film festivalidir. Türkiye'nin en köklü film festivallerinden biri olarak anılan Ankara Uluslararası Film Festivali, ilk olarak 1988 yılında "Ankara Film Şenliği" adıyla Ankara'nın ilk film festivali olarak ortaya çıktı. Dünya Kitle İletişimi Araştırma Vakfı tarafından düzenlenen festival, her yıl çeşitli kategorilerde ödüller dağıtmaktadır.

<i>Potemkin Zırhlısı</i> (film)

Potemkin Zırhlısı, 1925 Sovyetler Birliği yapımı sessiz filmdir. Özgün adı Bronyenosyets Potyomkin olan film Türkiye'de ilk kez 1927'de gösterilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nijat Özön</span> Türk sinema eleştirmeni ve kuramcısı, çevirmen, dilbilim uzmanı

Nijat Özön, Türk sinema eleştirmeni ve kuramcısı, mütercim, dilbilim uzmanıdır. Türkiye'de sinema hakkında ilk süreli yayını çıkaran Özön, ilk sinema ansiklopedisini de yazdı.

<span class="mw-page-title-main">Türk Sinematek Derneği</span> 25 Ağustos 1965te Onat Kutlar tarafından İstanbulda kurulan sinema derneği

Türk Sinematek Derneği, 25 Ağustos 1965'te Onat Kutlar tarafından İstanbul'da kurulan sinema derneğidir. Dernek 12 Eylül 1980 tarihine kadar faaliyetini sürdürmüş 12 Eylül Darbesi sırasında da kapatılmıştır.

<i>Ayastefanostaki Rus Abidesinin Yıkılışı</i> 1914te gösterime giren ilk Türk filmi

Ayastefanos'taki Rus Abidesinin Yıkılışı, Fuat Bey tarafından 14 Kasım 1914'te çekilen ve Türk sinema tarihinin başlangıcı kabul edilen Osmanlı kısa belgesel filmi. Ayastefanos yakınlarındaki Kalitarya'da 93 Harbi'nin anısına Ruslar tarafından inşa edilen Ayastefanos Rus Abidesi'nin yıkılışının konu edildiği film Avusturya-Macaristan şirketi Sascha-Meßter-Film'in teknik desteğiyle Osmanlı ordusu adına 150 metrelik filme siyah-beyaz olarak çekilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Reha Erdem</span> Türk yönetmen

Reha Erdem, Türk yönetmen ve senarist. Galatasaray Lisesi ve Boğaziçi Üniversitesi'nde eğitim gördü. Paris 8 Üniversitesi'nde Sinema ve Plastik Sanatlar Bölümünü bitirdi. Metis yayınlarından eşi Nilüfer Erdem Güngörmüş ile birlikte yazdığı uzun metrajlı film senaryosu Korkuyorum Anne, Metis Yayınları tarafından kitap olarak basıldı.

Avrupa Avantgarde Sineması, özellikle iki dünya savaşı arasındaki dönemde, Avrupa sinemasında etkili olan bir dizi akıma verilen toplu isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Fuat Uzkınay</span> Türk film yapımcısı

Fuat Uzkınay tam adı ile Ali Fuat Uzkınay, Türk yönetmen ve yapımcı. Ayastefanos'taki Rus Abidesinin Yıkılışını filme alarak Türk sinema tarihinde film çeken ilk kişi oldu.

<i>Batan Güneş</i> (film, 1962) 1962 yapımı Fransız-İtalyan drama filmi

Batan Güneş 1962 İtalya-Fransa ortak yapımı psikolojik dramatik filmdir. Özgün adı L'Eclisse olan filmi Michelangelo Antonioni yönetmiş, başrollerinde Alain Delon ve Monica Vitti oynamışlardır. "Batan Güneş" bir Raymond ve Robert Hakim yapımıdır.

<i>Arkın Sinema Ansiklopedisi</i> Rekin Teksoy yönetiminde 1975 yılında yayımlanan ansiklopedi formatında sinema kitabı

Arkın Sinema Ansiklopedisi, Rekin Teksoy yönetiminde 1975 yılında yayımlanan ansiklopedi formatında sinema kitabı.

<i>Türk Sinema Tarihi</i> (Nijat Özön kitabı) Nijat Özön kitabı

Türk Sinema Tarihi, sinema tarihçisi ve eleştirmen Nijat Özön'ün 1962 yılında yazdığı sinema tarihi kitabıdır. İlk baskısı Artist Yayınları'ndan çıkan kitap, Türk sinemasının başlangıcı kabul edilen 1896 yılından 1960 yılına kadar olan dönemi ana hatlarıyla incelemektedir. Kitap aynı zamanda Türkiye sineması tarihine dair yazılan ilk kitaptır ve Türkiye'deki sinemacılar için temel başvuru kaynaklarından biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde sinema</span>

Sovyetler Birliği'nde sinema veya Sovyet sineması veya Devrim sineması diye Sovyetler Birliği'nde üretilen sinema filmleri adlandırılır.

<i>Narayama Türküsü</i> (film, 1958)

Narayama Türküsü 1958 Japonya yapımı dramatik filmdir. Özgün adı Narayama Bushiko (楢山節考) olan film uluslararası festivallerde ve İngilizce konuşulan ülkelerde Ballad of Narayama adıyla gösterilmiştir.

<i>Yanlış Davranış</i>

Yanlış Davranış, 1975 Batı Almanya yapımı dramatik yol filmidir. Özgün adı Falsche Bewegung olan bu film ABD'de The Wrong Movement, İngiltere'de ise The Wrong Move adlarıyla gösterime girmişti.

<span class="mw-page-title-main">Kurtuluş Savaşı ile ilgili filmler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Kurtuluş savaşı ile ilgili filmler listesi, 1919-1922 yılları arasında gerçekleşen Türk Kurtuluş Savaşı ile ilgili yapılmış sinema ve televizyon filmleri ile dizilerinin listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan sineması</span>

Amerika Birleşik Devletleri sineması, Amerikan sineması veya genellikle kullanılan ismiyle Hollywood, 20. yüzyılın başlarından bu yana dünya çapında sinema üzerinde derin bir etkisi olan ABD menşeli sinema sektörüdür. Bu sektörün geçmişi dört ana döneme ayrılmaktadır: Sessiz film dönemi, klasik Hollywood sineması, Yeni Hollywood ve çağdaş dönem. Fransız Lumière Kardeşler modern sinemanın kurucusu olarak kabul edilmelerine rağmen, hızla gelişen bu sektörde Amerikan sineması en baskın güç haline gelmiştir. 1920'lerden bu yana, Amerikan film endüstrisi her yıl herhangi başka bir ülkeden daha fazla hasılat elde etmektedir.

Türk sinemasının dönemsel gelişimi, 1922 yılından başlamaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.